(Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium gminy
Transkrypt
(Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium gminy
WÓJT GMINY SOSNÓWKA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO USTALEŃ STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SOSNÓWKA Opracowała: mgr inż. Kulicka Inga Sosnówka 2012 r. Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 1. ZAKRES OPRACOWANIA ........................................................................................... 5 2. PODSTAWA PRAWNA ................................................................................................. 5 3. MATERIAŁY WYJŚCIOWE........................................................................................... 6 4. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU – JEGO CELE I POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ...................................................... 6 5. METODY BADAWCZE ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ........................................................................ 7 6. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA STANU ZASOBÓW ŚRODOWISKA NATURALNEGO I KULTUROWEGO NA OBSZARZE OBJĘTYM STUDIUM............. 8 6.1. POŁOŻENIE TERENU ................................................................................................................ 8 6.2. BUDOWA GEOLOGICZNA ......................................................................................................... 9 6.3. RZEŹBA TERENU ..................................................................................................................... 10 6.4. ZŁOŻA UDOKUMENTOWANYCH KOPALIN ........................................................................... 10 6.5. GLEBY ....................................................................................................................................... 10 6.6. WODY POWIERZCHNIOWE ..................................................................................................... 12 6.7. WODY PODZIEMNE.................................................................................................................. 13 6.8. WARUNKI KLIMATYCZNE ....................................................................................................... 13 6.9. SZATA ROŚLINNA .................................................................................................................... 14 6.10. FAUNA ....................................................................................................................................... 14 6.11. OCHRONA PRZYRODY ........................................................................................................... 15 6.12. ZABYTKI KULTURY ................................................................................................................. 15 7. JAKOŚC ŚRODOWISKA ........................................................................................... 16 8. PROBLEMY ŚRODOWISKOWE I CELE OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU STUDIUM ............................................................. 17 8.1. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA..................................................................... 18 8.2. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI ......................................................................... 18 8.2.1.OCHRONA KRAJOBRAZU ............................................................................................. 19 8.2.2.OCHRONA ZASOBÓW LEŚNYCH ................................................................................. 19 8.2.3.OCHRONA ZASOBÓW WODNYCH ............................................................................... 19 9. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM ............ 21 10. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA SZCZEBLA MIĘDZYNARODOWEGO, WSPÓLNOTOWEGO I KRAJOWEGO UWZGLEDNIONE W OPRACOWYWANYM DOKUMENCIE ............................................................................................................ 21 2 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 11. ANALIZA I OCENA SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA NATURALNEGO. ..................... 24 11.1. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA ZDROWIE I ŻYCIE LUDZI ................................................................................................... 25 11.2. ODDZIAŁYWANIE NA ROŚLINY, ZWIERZĘTA I RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ .......... 25 11.3. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA ZASOBY I STAN JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH ...................... 27 11.4. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA STAN ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ..................................................... 28 11.5. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI, GLEBY I ZASOBY NATURALNE ..................................................... 28 11.6. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA KLIMAT (W TYM EMISJA HAŁASU I PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH) .......................... 30 11.7. OCENA ZMIAN KRAJOBRAZU ............................................................................................... 31 11.8. ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE ..................................................... 31 12. POTENCJALNE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWAŃIA NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA ................................................................................ 32 12.1. WPŁYW NA ZDROWIE LUDZI ................................................................................................. 33 12.2. FAUNA, FLORA, RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA ............................................................ 33 12.3. WODY ........................................................................................................................................ 34 12.4. POWIETRZE .............................................................................................................................. 34 12.5. POWIERZCHNIA ZIEMI ............................................................................................................ 35 12.6. KLIMAT ...................................................................................................................................... 35 12.7. KRAJOBRAZ............................................................................................................................. 35 12.8. ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE ........................................................................................... 36 13. PROPOZYCJE OGRANICZANIE ROZWIĄZAŃ LUB MAJĄCYCH KOMPENSACJĘ NA CELU PRZYRODNICZĄ ZAPOBIEGANIE, NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM ............................................................................................... 37 13.1. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE NEGATYWNYM ODDZIAŁYWANIOM NA ŚRODOWISKO.................................................................................................................... 37 13.2. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO .......................................................................................................................... 37 13.3. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO .......................................................................................................................... 38 14. ROZWIAZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE ......................................................................... 38 15. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ................................... 38 3 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 16. PRZEWIDYWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU............................................................................................................. 38 17. PODSUMOWANIE ...................................................................................................... 40 18. REKOMENDACJE ...................................................................................................... 42 19. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ......................................... 42 4 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 1. ZAKRES OPRACOWANIA Prognoza wykonana została na potrzeby Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka. Przedmiotem Prognozy jest identyfikacja i analiza potencjalnych oddziaływań na środowisko naturalne, które w sposób szczególny mogą naruszać jego prawidłowe funkcjonowanie. Podstawowym celem sporządzenia Prognozy jest prognostyczna ocena potencjalnego oddziaływania skutków realizacji projektu Studium na środowisko przyrodnicze oraz warunki życia mieszkańców, a także wskazanie rozwiązań mających na celu eliminację, ograniczenie bądź kompensację przyrodniczą niekorzystnych następstw wdrażania zapisów Studium oraz ocenę skuteczności przyjętych koncepcji. Zakres i treść Prognozy są zgodne z wymogami art. 51 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.). Na podstawie cytowanej ustawy zakres opracowania został poddany uzgodnieniom z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Lublinie, w związku z art. 57 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy oraz z Lubelskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Lublinie, w związku z art. 58 ust. 1 pkt 2. 2. PODSTAWA PRAWNA Podstawę prawną sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy stanowi art. 46 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie (…). Prognoza oddziaływania na środowisko jest elementem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Przez strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko rozumie się, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 14 cytowanej ustawy, postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu, studium i programu, obejmujące w szczególności: uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko, sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko, uzyskanie wymaganych ustawą opinii oraz zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu. Przepisy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie (…) korespondują z wymaganiami Unii Europejskiej, zawartymi w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady: • 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; 5 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka • 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylającej dyrektywę Rady 90/313/EWG; • 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidująca udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE (obowiązuje od 25 czerwca 2003 r.). 3. MATERIAŁY WYJŚCIOWE Kluczowymi dokumentami, w powiązaniu z którymi została sporządzona Prognoza były: • Projekt Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 2012; • Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2011r. – Lublin 2012r; • Projekt programu ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2012 – 2015 z perspektywą do roku 2019 – Lublin 2012; • Projekt planu gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2017 – Lublin 2012; • Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego – Lublin 2002; • Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 – Warszawa 2008. 4. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU – JEGO CELE I POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI W grupie najważniejszych dokumentów nakreślających kierunki polityki gospodarczej i przestrzennej, w tym w sferze ekologicznej, które wpływają pośrednio lub bezpośrednio na przedmiot Studium, należą: • z centralnych: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2011), • z regionalnych: Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006 -2020 (2009), Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego (2002), • z lokalnych: Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Sosnówka 2007 - 2015. Według Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju gmina Sosnówka została zaliczona do wiejskich obszarów funkcjonalnych, wymagających wsparcia procesów rozwojowych. Jednym z celów polityki przestrzennego zagospodarowania kraju na tych obszarach jest wykorzystanie 6 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka endogenicznego potencjału obszarów wiejskich, usuwanie barier komunikacyjnych, wzmacnianie efektów dyfuzji procesów rozwojowych lokalnych centrów rozwoju oraz wsparcie możliwości zatrudnienia poza rolnictwem. Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego stanowi główne narzędzie polityki regionalnej, określa zasadnicze cele i kierunki rozwojowe oraz metody wyrównywania szans, mając na celu spójność gospodarczą, społeczną i przestrzenną, a także zrównoważony rozwój kraju. Projekt Studium, poszerzający wachlarz dopuszczalnych funkcji na niektórych terenach wpisuje się w realizację celu operacyjnego 1.1. ,,Restrukturyzacja tradycyjnych gałęzi regionalnej gospodarki i dostosowanie jej do reguł wspólnego rynku". Realizacja w/w celu pozwoli na ukształtowanie konkurencyjnego profilu gospodarki, zdolnego tworzyć i zachowywać trwałe miejsca pracy oraz przyciągać nowe inwestycje. Realizacja ustaleń Studium przyczyni się do lepszego rozwoju sektora usługowego i mieszkaniowego w gminie. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego gmina Sosnówka sytuuje się w obszarze strukturalnym przeznaczonym pod rozwój gospodarki rolnej. Według Planu rolnictwo będzie jednym z głównych kierunków rozwoju gminy. Dominującą formą organizacji produkcji rolnej powinny być efektywne gospodarstwa rodzinne. Istniejące kierunki produkcji plan adaptuje, zakładając ich rozwój i dalszą specjalizację oraz możliwość rozwoju nowych kierunków zgodnych z potrzebami rynku. Głównym celem prognozowanego Studium jest racjonalna i harmonijna urbanizacja fragmentów gminy o dotychczas częściowo jeszcze otwartym charakterze, uporządkowanie struktury funkcjonalno – przestrzennej na obszarach zabudowanych, wzbogacenie struktury funkcjonalnoprzestrzennej obszarów zabudowanych poprzez podnoszenie standardów zamieszkania, zachowanie walorów kulturowych występujących na terenie gminy oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń poprzez preferowanie przedsięwzięć proekologicznych (odnawialne źródła energii). Realizacja ustaleń Studium przyczyni się by gmina wyróżniała się wysokim standardem życia mieszkańców, opierając swój rozwój na rolnictwie, co stanowi główny cel Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy. 5. METODY BADAWCZE ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Obecnie nie funkcjonują powszechnie ujednolicone metody wykonywania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko, dlatego też Prognozę sporządzono przy zastosowaniu metod opisowych, analiz jakościowych wykorzystujących dostępne wskaźniki stanu środowiska oraz identyfikacji i wartościowania skutków przewidywanych zmian w środowisku na podstawie których wyciągnięto określone wnioski. Prace prognostyczne polegały na przeprowadzeniu studiów 7 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka dokumentów charakteryzujących strukturę przyrodniczą terenu (stan istniejący i dotychczasowe przekształcenia środowiska) oraz analizy istniejących i projektowanych inwestycji w obszarze Studium i jego sąsiedztwie. Dokument Prognozy sporządzono w oparciu o dostępne materiały źródłowe wymienione w wykazie materiałów, zamieszczonym na końcu niniejszego opracowania. Prognoza sporządzona została w celu identyfikacji ewentualnych problemów i konfliktów, oceny proponowanych kierunków zagospodarowania przestrzeni oraz tendencji dalszych procesów w kontekście obecnego zagospodarowania obszaru. Zakres prac nad Prognozą został dostosowany do charakteru i precyzji zapisów Studium. Celem ułatwienia oceny jak i prezentacji wyników oddziaływań poszczególnych funkcji terenu na środowisko było wykorzystanie uproszczonej i dostosowanej do potrzeb tegoż dokumentu analizy macierzowej. Ze względu na powszechną ogólność zapisów Studium (nie zawierającego konkretnych rozwiązań realizacyjnych poszczególnych inwestycji, a jedynie nakreślającym kierunki zagospodarowanie przestrzennego terenu) brak jest informacji o charakterze ilościowym, a Prognoza ma charakter jedynie jakościowym. 6. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA STANU ZASOBÓW ŚRODOWISKA NATURALNEGO I KULTUROWEGO NA OBSZARZE OBJĘTYM STUDIUM 6.1. POŁOŻENIE TERENU Gmina Sosnówka położona w południowo-wschodniej części powiatu bialskiego stanowi fragment Polesia Lubelskiego. Znajduje się na zbiegu ważnych szlaków komunikacyjnych, w bliskim sąsiedztwie przejścia granicznego z Białorusią. Od północnego – wschodu graniczy z gminą Tuczna, od południowego - wschodu z gminą Hanna, od południowego zachodu z gminą Podedwórze, od północnego - zachodu z gminą Wisznice oraz w niewielkiej części z gminami Łomazy (od północy) i Wyryki (od południa). Gmina obejmuje obszar 14 843 ha i liczy 2 727 mieszkańców (zaledwie 0,13% ludności województwa oraz 2,4% ludności powiatu bialskiego). W skład gminy wchodzi 13 sołectw: Czeputka, Dębów, Lipinki, Motwica, Pogorzelec, Przechód, Romanów, Rozwadówka, Rozwadówka-Folwark, Sapiehów, Sosnówka, Wygnanka, Żeszczynka. Gmina jest typową gminą rolniczą, o czym świadczy struktura użytkowania gruntów - 66% powierzchni gminy stanowią użytki rolne. Gmina posiada dogodne połączenia komunikacyjne z Białą Podlaską, Włodawą, Warszawą oraz Parczewem. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 63 z Radzynia Podlaskiego w kierunku przejścia granicznego w Sławatyczach. 8 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 6.2. BUDOWA GEOLOGICZNA Obszar gminy Sosnówka położony jest w obrębie Równiny Parczewskiej, uformowanej podczas deglacjacji lądolodu stadiału maksymalnego zlodowacenia środkowopolskiego. Miąższość czwartorzędu, stwierdzono otworami wiertniczymi sięga 50,0 m. Pod otworami czwartorzędu zalegają piaski i iły trzeciorzędu oraz utwory kredy wykształcone w postaci kredy piszącej. Głównymi jednostkami geomorfologicznymi na obszarze gminy Sosnówka są: obniżenia powytopiskowe, moreny czołowe, moreny denne oraz fluwioglacjalne poziomy akumulacyjne. Obniżenia powytopiskowe genetycznie są związane z wytapianiem się brył martwego lodu. Większość tych obniżeń została zaadaptowana przez cieki powierzchniowe na doliny. Północno - zachodnia część gminy jest odwadniana ku północy, poprzez dopływy Zielawy, reszta obniżeń powytopiskowych jest włączona w odpływ przez dopływy cieku Hanna. Obszary obniżeń są zbudowane głównie z piasków średnio i drobnoziarnistych oraz namułów i torfów w stropie. Lokalnie występują tu mułki zastoiskowe. Zwierciadło wody gruntowej zalega na głębokości rzędu 0,5 – 1,0 m. W obrębie obniżeń przepływowych licznie występują kemy oraz tarasy kemowe. Są one zbudowane głównie z piasków średnioziarnistych z przewarstwieniami mułków zastoiskowych. W rejonie miejscowości Pogorzelec występują obniżenia, które nie zostały zaadaptowane na doliny. Są one wypełnione piaskami i gruntami organogenicznymi. Strefa moreny czołowej występuje w południowo – zachodniej części gminy. Są to niewielkie obszary zbudowane z fluwioglacjalnych piasków i żwirów i glin zwałpowych. Obszar te odznaczają się dużą zmiennością litologiczną (możliwość występowania zaburzeń glacitektonicznych. Zwierciadło wody gruntowej układa się w zależności od profilu litologicznego, od 2,0 do 8,0 m od powierzchni terenu. Strefa moreny czołowej stanowi perspektywiczny obszar dla złóż piasków i żwirów na terenie gminy Sosnówka. Morena denna występuje w postaci izolowanych płatów (rejon miejscowości Żeszczynka, Sosnówka, Wygrzanka, Mątwica). Morenę denną budują piaszczyste gliny zwałowe z przewarstwieniami piasków i piasków gliniastych. Na powierzchni występują liczne drobne zagłębienia wypełnione głównie deluwiami. Zwierciadło wody gruntowej zalega na kilkumetrowej głębokości. Fluwioglacjalne poziomy akumulacyjne mają szerokie rozprzestrzenienie na obszarze gminy Sosnówka. Zostały osadzone w początkowej fazie deglacjacji przez wody roztopowe pomiędzy bryłami martwego lodu. Poziom ten zbudowany jest głównie z piasków średnioziarnistych z nieregularnymi przewarstwieniami drobnych żwirów. Większa część w/w poziomu jest zalesiona i nie jest perspektywiczna dla poszukiwań żwirów i piasków. Zwierciadło wody gruntowej położone jest na głębokości ok. 3,0 – 5,0 m. Na powierzchni tego poziomu licznie występują drobne zagłębienia wypełnione piaszczystymi deluwiami lub gruntami organicznymi. Poziom akumulacyjny został uformowany przez stagnujące wody roztopowe. Poziom ten występuje w rejonie miejscowości 9 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Romanów. Poziom akumulacyjny zbudowany jest w piasków drobnoziarnistych, pyłów do iłów (mułki zastoiskowe). Na tym obszarze mogą występować złoża surowców ilastych dla potrzeb lokalnych. 6.3. RZEŹBA TERENU Rzeźba obszaru gminy posiada wyraźne piętno polodowcowe. Określić ją można mianem rzeźby staroglacjalnej. Jest monotonna, słabo rozczłonkowana i mało zróżnicowana pod względem genetycznym. Wyrazistym jej elementem jest szerokie obniżenie dolinne wykorzystywane przez rzekę Rozwadówkę. Wysokości bezwzględne wahają się w granicach 153-165 m n.p.m. Najniższy punkt zanotowano w okolicach miejscowości Rozwadówka (153,0 m n.p.m.), zaś najwyższy w miejscowości Pogorzelec (165,0 m n.p.m.) oraz w okolicach Motwicy (161,0 m n.p.m.) i Wygnanki (159,0 m n.p.m.). Przepływające przez teren gminy rzeki nie mają wykształconych dolin. 6.4. ZŁOŻA UDOKUMENTOWANYCH KOPALIN Na terenie gminy brak jest kopalin mających znaczenie ponadlokalne. Występujące w wielu punktach złoża żwirów, piasków i glin zawałowych mają charakter złóż nieciągłych, nie nadających się do eksploatacji na szerszą skalę. W miejscowości Motwica znajdują się wyrobiska żwiru i piasku, które są eksploatowane na potrzeby lokalnej społeczności. Naturalne zasoby stanowią także złoża torfu występujące przy rzekach. W granicach gminy brak jest perspektyw na znalezienie złóż kopalin, które mogłyby być wykorzystane w skali ponadlokalnej. 6.5. GLEBY Gleby występujące czwartorzędowych: w gminie Sosnówka plejstoceńskich glin zwałowych wykształcone i zostały z utworów piasków wodnolodowcowych oraz holoceńskich utworów rzecznych i bagiennych. Gmina znajduje się w obszarze tzw. bialskopodlaskiego regionu glebowo-rolniczego o przewadze gleb kompleksu IV, V i VI. W obrębie gminy występują głównie gleby bielicowe i brunatne. W dolinach rzecznych oraz zagłębieniach bezodpływowych wykształciły się gleby bagienne. Struktura użytkowania gruntów wg Powszechnego Spisu Rolnego 2002 przedstawia się następująco: Tab. 1 Struktura użytkowania gruntów w gminie Sosnówka wg PSR (2002) Wyszczególnienie Ogółem Gospodarstwa indywidualne 12 824 Powierzchnia ogółem 14 843 Użytki rolne, w tym: 9 830 8 223 7 261 6 510 grunty orne sady 10 10 łąki i pastwiska 2 559 1 703 Lasy i grunty leśne 4 177 4 042 Pozostałe grunty 836 559 10 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Powierzchnia gruntów ornych wynosi 7 261 ha, co stanowi 48,9% powierzchni ewidencyjnej gminy. Użytki zielone zajmują powierzchnię 2 559 ha, odpowiadając 17,2% powierzchni gminy. Obszar objęty opracowaniem posiada umiarkowanie dobre warunki glebowe i klimatyczne dla rozwoju rolnictwa. Na terenie gminy przeważają gleby orne średnie należące do IV klasy bonitacyjnej, bardzo podatne na wahania wód podziemnych. Udział procentowy klas bonitacyjnych w gruntach ornych i użytkach zielonych wg stanu na 31.12.2002 r. przedstawia się następująco: Tab. 2 Udział procentowy klas bonitacyjnych gruntów w gminie Sosnówka Pow. Klasa bonitacyjna gruntów rolnych I II IIIa IIIb IVa IVb V VI % 0,18 1,9 4,71 23,62 34,12 27,96 7,29 ha 12 441 1466 2271 II III IV V % 0,26 10,79 55,11 28,50 5,34 ha 8 344 1765 906 156 1939 564 Użytki zielone I VI VIz Kompleksy gleb o wyższej wartości bonitacyjnej występują w południowo-zachodniej części gminy, w okolicach miejscowości: Rozwadówka, Motwica i Sosnówka. Tereny o najsłabszych glebach położone są w okolicach miejscowości: Wygnanka, Lipinki, Przechód i Sapiehów. Gospodarka gminy oparta jest na produkcji rolnej. Działalność rolnicza jest podstawowym źródłem utrzymania dla przeważającej liczby ludności gminy. Główne kierunki produkcji rolnej na tych terenach to uprawa zbóż i rumianku. Jest to głównie wynikiem naturalnych warunków rozwoju rolnictwa. W niektórych miejscowościach rozwijają się uprawy plantacyjne, np. dyni. Struktura zasiewów wybranych upraw w indywidualnych gospodarstwach (wg Powszechnego Spisu Rolnego 2010) przedstawia się następująco: Tab. 3 Struktura zasiewów wybranych upraw w gospodarstwach indywidualnych wg PSR 2010 Rodzaj zasiewu Powierzchnia [ha] ogółem 6664,85 zboża razem 5450,09 zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi 5311,12 ziemniaki 52,58 uprawy przemysłowe 122,06 buraki cukrowe 1,74 rzepak i rzepik razem 120,32 strączkowe jadalne na ziarno razem 8,36 warzywa gruntowe 6,93 11 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Na terenie gminy funkcjonują głownie gospodarstwa indywidualne. Dominują tutaj w sposób bardzo zauważalny niewielkie gospodarstwa rolne. Najwięcej jest gospodarstw do 14 ha. Na terenie gminy jest kilka dużych gospodarstw rolnych. Część rolników utworzyła zrzeszenia i grupy producenckie, np. Zrzeszenie Hodowców Trzody Chlewnej w Sosnówce. Gospodarstwa wiejskie są więc rozdrobnione, a działki wchodzące w ich skład często oddalone od siebie. Fakt ten dodatkowo utrudnia prowadzenie działalności. Dla poprawy sytuacji w tym zakresie konieczne będą procesy scaleniowe. Niski stopień wydajności gospodarstw wynika z jednej strony z braków finansowych (wyposażenie w maszyny, brak możliwości powiększenia gospodarstwa), z drugiej z niskich kwalifikacji osób prowadzących gospodarstwa. Większość z nich posiada wykształcenie podstawowe nie posiadając wykształcenia rolniczego. Niska świadomość rolników, wynikająca z niskiego poziomu wykształcenia i braku dostępu do doradztwa i usług, nie sprzyja pozytywnym procesom powiększania i specjalizacji gospodarstw, przestawiania się na bardziej efektywne i dochodowe kierunki upraw. Niskie dochody rolników nie pozwalają na unowocześnianie gospodarstw i poprawę ich struktury wielkościowej. Utrwala to rozdrobnienie gospodarstw i niekonkurencyjne branże produkcji rolnej. Mało jest dobrze funkcjonujących gospodarstw, gdzie produkcja rolna stanowi podstawę efektywnej i wydajnej gospodarki, a zatem pewne źródło dochodów. Należy zatem skupić się na wspieraniu rozwoju przedsiębiorstw i usług, które będą absorbowały osoby odchodzące z rolnictwa. Jeśli chodzi o produkcję zwierzęcą w gminie dominują gospodarstwa wielokierunkowe nastawione na hodowlę bydła i trzody chlewnej. W miejscowościach: Czeputka, Wygnanka, Motwica, Lipinki i Sosnówka jest kilka nowoczesnych chlewni, nastawionych na tucz trzody chlewnej. Właściciele tych gospodarstw mają podpisane umowy z Zakładami Mięsnymi w Łukowie. W hodowli bydła dominuje kierunek mleczny. W kilku miejscowościach, np. Żeszczynka, Wygnanka, Rozwadówka, Motwica, Pogorzelec istnieją wyspecjalizowane gospodarstwa posiadające urządzenie do produkcji i schładzania mleka. Odbiór mleka następuje bezpośrednio od gospodarza. Odbiorcą jest głównie „Spomlek" Radzyń Podlaski. 6.6. WODY POWIERZCHNIOWE Obszar gminy należy do dorzecza Bugu. Zdecydowana większość gminy położona jest w zlewni rzeki Krzna, jedynie wschodnia część omawianego terenu leży w zlewni rzeki Hanna. Sieć wód powierzchniowych jest bardzo uboga. Składają się na nią rzeki: Żylawa, Rozwadówka, Romanówka, Grabarka i system rowów melioracyjnych. Najdłuższą a zarazem największą rzeką gminy jest Żylawa, odwadniająca południowo – zachodnią część analizowanego obszaru. Północne tereny gminy odwadniane są przed rzekę Grabarkę, natomiast wschodni obszar przez rzekę Romanówkę. System melioracyjny obejmuje swoim zasięgiem łąki, pastwiska i grunty orne. Zmeliorowanych zostało 5 515 ha gruntów. Sieć melioracyjna jest w dobrym stanie. Konserwacją 12 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka urządzeń melioracyjnych zajmują się dwie spółki: Konserwacyjna Spółka Wodna w Motwicy i Sosnówce. 6.7. WODY PODZIEMNE Wody podziemne na terenie gminy związane są z utworami czwartorzędu, trzeciorzędu oraz kredy, z których wody podziemne krążące w osadach czwartorzędowych posiadają główne znaczenie użytkowe. Czwartorzędowy poziom wodonośny związany jest z osadami piaszczystymi różnej miąższości i nawiązuje do ukształtowania terenu. W dnach dolin i w zagłębieniach terenu zwierciadło wodne utrzymuje się tuż pod powierzchnią terenu (do głębokości 2 m), natomiast w obszarze pozadolinnym obniża się, najczęściej do 5 m. Pierwszy poziom wód czwartorzędowych w obszarze pozadolinnym utrzymuje się na płytko zalegających utworach nieprzepuszczalnych. Drugi poziom, hydraulicznie powiązany z wodami trzeciorzędowymi lub kredowymi, ma naporowe zwierciadło wody. 6.8. WARUNKI KLIMATYCZNE Gmina Sosnówka leży w strefie klimatu umiarkowanego o narastających w kierunku wschodnim wpływach klimatu kontynentalnego. W regionalizacji klimatycznej Lubelszczyzny A. i W. Zinkiewiczów (1975), gmina sytuuje się w dziedzinie lubartowsko-parczewskiej, jednej z 6 wyodrębnionych w rejonie lubelskim i uważanej za niezbyt sprzyjającą klimatycznie człowiekowi. Odznacza się ona wysoką średnią roczną wartością wilgotności względnej powietrza (68-70%), znacznymi wartościami parowania wody (860-900 mm w roku), stosunkowo dużymi rocznymi anomaliami temperatury powietrza (1,2 - 1,4 °C) oraz jednymi z największych w województwie średnimi rocznymi prędkościami wiatru (3,0 - 3,5 m/sek). Decydujący wpływ na kształtowanie się klimatu tej części Lubelszczyzny wywierają masy powietrza polarno-morskiego. Średnia roczna temperatura powietrza w gminie wynosi +7°C, a więc jest niższa, niż średnia temperatura w Regionie Poleskim. Średni czas trwania zimy kształtuje się na poziomie 108 – 110 dni, natomiast średnia liczba dni w roku z temperaturą ujemną wynosi 50 – 55 dni. Krótszy niż w regionie jest okres wegetacyjny, nieprzekraczający 215 dni, początek przypada na 5-7 kwietnia i trwa do końca października. Średnia roczna suma opadów waha się w granicach 550 - 560 mm. Największe ilości opadów przypadają na sezon letni z maksimum w lipcu, natomiast najmniejsze na zimę (styczeń - luty). Istotne znaczenie z uwagi na lokalizację elektrowni wiatrowych na terenie gminy przypisuje się warunkom wietrznym. Według krajowego podziału na strefy energetyczne wiatru, rejon województwa lubelskiego, a tym samym obszar gminy położony jest w strefie korzystnej. Kierunki i prędkości wiatrów w dużym stopniu zależą od lokalnego ukształtowania terenu. Na obszarze gminy dominują wiatry zachodnie oraz południowo - i 13 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka północno – zachodnie. Średnia roczna prędkość wiatru w rejonie gminy kształtuje się na poziomie 3,0 – 3,5 m/s. Największe prędkości wiatrów notowane są w miesiącach zimowych (najczęściej w styczniu), zaś najmniejsze latem (zazwyczaj w sierpniu). Do analizy zasobów energii wiatru w skali lokalnej wymagane jest uwzględnienie klas szorstkości terenu. 6.9. SZATA ROŚLINNA W szacie roślinnej gminy należy wyróżnić zbiorowiska leśne i łąkowe. Łąki i pastwiska stanowią ponad 20% powierzchni gminy. Lasy zaś zajmują około 30% powierzchni. Na terenie gminy rozmieszczone są dość równomiernie w postaci kilku kompleksów. Zwarty kompleks leśny położony jest we wschodniej części gminy między: Sosnówką, Wygnanką i Romanowem, a mniejszy między Czeputką i Motwicą. W zachodniej części gminy obszar leśny znajduje się między Sosnówką a Wisznicami. Najczęściej występujące gatunki drzew to sosna zwyczajna, świerk, dąb, osika i brzoza. Najcenniejsze okazy drzew rosną w sąsiedztwie dworu w Romanowie i na starych cmentarzach. Wśród starych drzew występują pomniki przyrody. Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnię 4 080 ha, co odpowiada lesistości gminy na poziomie 27,3%. Wielkość wskaźnika kształtuje się na poziomie zbliżonym do powiatu bialskiego (27,1%) oraz jest on zdecydowanie większy niż w regionie lubelskim (23,1%). Na terenie gminy przeważają lasy prywatne - 57,6%, natomiast lasy państwowe zajmują powierzchnię 42,4% i należą do Nadleśnictwa Włodawa. Lasy w gminie spełniają głównie funkcję ekologiczną, a ponadto funkcje turystyczne i gospodarcze. Pod względem przyrodniczo-leśnym gmina znajduje się w krainie Mazowiecko-Podlaskiej, w całości na terenie jednego z jej subregionów, tj. dzielnicy Polesia Zachodniego. Charakterystycznym akcentem krajobrazu roślinnego mezoregionu są łąki, torfowiska i bagna. Na obszarach leśnych dominują typy siedliskowe borowe (bór świeży i bór mieszany świeży). Mniejszą powierzchnię zajmują wilgotne siedliska borowe (bór wilgotny i bór bagienny) oraz las mieszany. W składzie gatunkowym drzewostanów przeważa sosna pospolita z domieszką dębu Dominującym typem siedliskowym użytków zielonych są łąki bagienne i pobagienne. Minimalną powierzchnię zajmują siedliska łęgowe i grądowe. Dla gminy nie była wykonywana dotychczas inwentaryzacja przyrodnicza, dlatego też brak jest dokładniejszych informacji na temat flory i fauny. 6.10. FAUNA Wśród fauny występującej na terenie gminy dominują gatunki środkowoeuropejskie, pospolite w całej Polsce. Stosunkowo duża rozmaitość siedlisk (bagna, podmokłe bądź przesuszone łąki, lasy, zagajniki i pola, głównie w układach drobnoprzestrzennych) i żerowisk sprawia, że fauna jest zróżnicowana pod względem gatunkowym. Występują tu głównie: dzik, 14 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka sarna, kuna leśna, lis, a także kilka gatunków dzięciołów, kania ruda, krogulec, dudek czy przepiórka. Faunę związaną z siedliskami łąkowymi stanowią: brzączek, remiz, potrzos, ślepowron, derkacz, bocian biały. 6.11. OCHRONA PRZYRODY Walory przyrodnicze gminy ocenia się stosunkowo jako niewielkie. Nie występują tu wielkoobszarowe formy ochrony, takie jak: parki narodowe i krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, czy też obszary NATURA 2000. Jedynymi formami ochrony przyrody są pomniki przyrody, których na terenie gminy jest 11 i są to: • dąb szypułkowy o obwodzie 450 cm i wysokości 26 m; leśnictwo Romanów, oddz. 115 d, uroczysko Małgorzacin, • jesion wyniosły o obwodzie 320 i wysokości 27; Romanów – park, • dąb szypułkowy o obwodzie 387 cm i wysokości 24 m; Lipinki, działka leśna własn. Prystupa, • dąb szypułkowy o obwodzie 410 i wysokości 28 m; leśnictwo Romanów, oddz. 98, • dąb szypułkowy o obwodzie 455 i wysokości 28 m; leśnictwo Romanów, oddz. 98, • wiąz szypułkowy o obwodzie 283 cm i wysokości 21 m; Żeszczynka, obok kościoła parafialnego, • wiąz szypułkowy o obwodzie 280 cm i wysokości 21 m; Żeszczynka, obok kościoła parafialnego, • wiąz szypułkowy o obwodzie 490 cm i wysokości 21 m; Żeszczynka, obok kościoła parafialnego, • lipa drobnolistna o obwodzie 420 cm i wysokości 21 m; Żeszczynka obok kościoła parafialnego • topola biała o obwodzie 410 cm i wysokości 34 m; Czeputka, działka leśna nr 575, własn. Kochan, • dąb szypułkowy o obwodzie 335 cm i wysokości 30 m; leśnictwo Romanów, oddz. 108a, Dodatkowo ochronie gatunkowej podlegają wszystkie rośliny, zwierzęta oraz grzyby znajdujące się w wykazie gatunków podlegających ochronie. 6.12. ZABYTKI KULTURY Wartości kulturowe w gminie ocenia się jako wysokie, predestynując gminę do rozwoju usług związanych z turystyką. Występują tu obiekty objęte ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zgodnie z ustawą z dn. 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) i są to: 15 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka zespół pałacowo – parkowy w Romanowie z początku XIX (pałac, kaplica grobowa Kraszewskich, brama, park romantyczny z otoczeniem), dawna cerkiew unicka, obecnie kościół par. rzym.-kat. p.w. Narodzenia NMP w Motwicy wraz z wyposażeniem wnętrza i dzwonnicą stojącą po drugiej stronie drogi; także drzewostan znajdujący się na terenie cmentarza kościelnego, dawna cerkiew prawosławna, obecnie kościół rzym.-kat. p.w. Św. Mikołaja w Rozwadówce, dawna cerkiew unicka obecnie kościół drewniany p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego wraz z wyposażeniem wnętrza i otoczeniem w granicach cmentarza kościelnego oraz drewnianą dzwonnicą w Żeszczynce. 7. JAKOŚC ŚRODOWISKA Rzeźba terenu jest elementem przyrody nieożywionej, odznaczającym się bardzo niską odpornością na degradację. Podstawowe przekształcenia związane są z rolniczym użytkowaniem obszaru, co wiąże się z przekształceniami fizykochemicznymi gleb i uruchomieniem procesów erozyjnych. Ponadto nieznaczne przekształcenia związane są z powstaniem wszelkiego rodzaju zabudowy, niemniej jednak przekształcenia te widoczne są wyłącznie na etapie realizacji. Istotnym zagrożeniem dla litosfery jest niekontrolowana, chaotyczna eksploatacja kopalin na potrzeby lokalne. Wyrobiska degradują krajobraz obniżając jego walory estetyczne. Wyrobiska żwiru i piasku eksploatowane na lokalne potrzeby znajdują się w miejscowości Motwica. Zgodnie z nową metodyką badań jakości wód wynikającą z założeń Ramowej Dyrektywy Wodnej, ocenę stanu ekologicznego jednolitych części rzek województwa lubelskiego sporządzono w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685). Rzeki na terenie gminy nie były objęte w 2011 roku monitoringiem diagnostycznym ani operacyjnym, w związku z czym brak jest punktów monitoringu wód powierzchniowych. W najbliżej położonym punkcie pomiarowo – kontrolnym Hanna – Kuzawka potencjał ekologiczny JCWP o nazwie Hanna bez Romanówki określono jako umiarkowany (z uwagi na elementy biologiczne), natomiast stan wód jako zły. W granicach gminy na jakość wód powierzchniowych w największym stopniu wpływ mają zrzuty ścieków komunalnych oraz spływy powierzchniowe zanieczyszczeń z terenów rolniczych, głównie związków azotu i fosforu. Na terenie gminy nie jest prowadzony monitoring jakości wód podziemnych. Najbardziej narażone na zanieczyszczenie są wody czwartorzędowe, mniej głównie ze względu na znaczną głębokość i słabą przepuszczalność nakładu wody wgłębne i to bez względu na stratygrafię warstwy wodonośnej. 16 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Powietrze atmosferyczne jest czynnikiem, który w sposób bezpośredni decyduje o warunkach życia człowieka. Gmina Sosnówka jest typową gminą rolniczą, w związku z czym tło zanieczyszczeń powietrza kształtowane są głównie przez źródła naturalne i antropogeniczne. Źródła naturalne mają główny udział w opadzie pyłu. Są nimi: pola uprawne (z których wywiewany jest pył), roślinność (źródło pyłków roślinnych, których stężenie w powietrzu nasila się w porze kwitnienia traw i drzew) oraz drogi (z których wskutek ruchu samochodowego jest porywany pył). Wśród antropogenicznych źródeł zagrożenia powietrza wymienia się: lokalne punktowe źródła zanieczyszczeń (paleniska domowe, małe kotłownie), emitujące pył, tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla; transport, emitujący tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory oraz metale ciężkie. Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych stacji pomiaru stanu jakości powietrza atmosferycznego, monitoringu powietrza Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska (WIOŚ). Stąd brak systematycznych danych z pomiarów monitoringowych, które pozwoliłby na ocenę stanu zagrożenia atmosferycznego na tym terenie. Niemniej jednak można przyjąć, że obszar ten charakteryzuje się stosunkowo dobrą jakością powietrza atmosferycznego, na co wpływ ma niewątpliwie rolniczy charakter gminy. Największe zagrożenie dla jakości gleb stanowi postępujące zakwaszenie gleb. Według badań Stacji Chemiczno-Rolniczej w Lublinie w latach 2000 - 2003 na terenie sąsiednich gmin (Tuczna, Wisznice) gleby na tych terenach charakteryzowały się dosyć silnym zakwaszeniem (około 70% gleb wykazywało silne zakwaszenie i kwalifikowało się do wapnowania). Hałas stanowi uciążliwość środowiskową uznawaną za jeden z ważniejszych powodów pogarszania się standardów życia mieszkańców. Głównym źródłem hałasu na terenie gminy jest ruch komunikacyjny odbywający się drogą krajowa nr 63 (Radzyń Podlaski - Sławatycze) oraz drogami powiatowymi z sąsiednimi gminami. Z uwagi na fakt, iż na terenie gminy nie ma zlokalizowanych uciążliwych zakładów przemysłowych nie występują tu większe zanieczyszczenia klimatu akustycznego związane z działalnością tego sektora gospodarczego. 8. PROBLEMY ŚRODOWISKOWE I CELE OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU STUDIUM Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska przez ochronę środowiska należy rozumieć „podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiających zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej”. Ochrona ta polega w szczególności na: racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; 17 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom; przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego. 8.1. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA Dotychczasowe zagospodarowanie przestrzenne na terenie gminy nie wytworzyło znaczących kolizji przestrzennych mających wpływ na funkcjonowanie środowiska. Niemniej jednak, wśród zidentyfikowanych kolizji i problemów środowiskowych należy wymienić: presję urbanizacyjną; istniejące osadnictwo jak i jego rozwój, co wiąże się z emisją zanieczyszczeń powietrza z indywidualnych źródeł grzewczych, a także trwałym przekształceniem terenów; brak sieci kanalizacyjnej oraz niekontrolowane zrzuty ścieków na terenie gminy; Kanał Wieprz – Krzna, w rejonie oddziaływania którego położona jest gmina Sosnówka. Jest to obszar priorytetowy w działaniach na rzecz poprawy warunków wodnych gleb. Kompleksy użytków rolnych wskazane są do pilnych nawodnień. Deficytowa zlewnia rzeki Hanny należy do zlewni priorytetowych w likwidacji niedoborów wody. nadmierne chemiczne nawożenie gleb i stosowanie chemicznych środków ochrony roślin w rolnictwie. Możliwość realizacji inwestycji z zakresu energetyki odnawialnej, może spowodować wystąpienie następujących potencjalnych problemów środowiskowych: wpływ projektowanej inwestycji na krajobraz; wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi, w tym: oddziaływanie na środowisko akustyczne oraz oddziaływanie pola elektromagnetycznego. 8.2. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Biorąc pod uwagę uwarunkowania środowiskowe, aktualny stan zagospodarowania oraz przewidywane kierunki rozwoju obszarów leżących w granicach gminy, przy sporządzaniu projektu Studium uwzględniono następujące cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu krajowym i międzynarodowym, w szczególności dotyczące: ochrony krajobrazu; ochrony terenów leśnych oraz gleb chronionych na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz ustawy o lasach; ochrony zasobów wodnych na podstawie ustawy Prawo wodne. 18 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 8.2.1. OCHRONA KRAJOBRAZU Cele ochrony krajobrazu wyraża ratyfikowana przez Polskę Europejska Konwencja Krajobrazowa. Jest to jedyny dokument, w którym krajobraz jest postrzegany jako obszar, którego charakter jest wynikiem działania i interakcji czynników przyrodniczych i ludzkich. Celem Konwencji jest promowanie ochrony, gospodarki i planowania krajobrazu. Zapisy projektu Studium są spójne z tym dokumentem, co przejawia się ograniczeniem zmian w zagospodarowaniu na obszarach objętych ochroną prawną (gleby chronione, lasy), jednocześnie uwzględniając nowe obszary chronione (m.in. park kulturowy). Realizacja ustaleń Studium przyczyni się do zintegrowania krajobrazu z lokalną polityką środowiskową, gospodarczą oraz w zakresie planowania urbanistycznego. Ponieważ na terenie objętym Studium nie występują cenne elementy przyrody t.j.: ekosystemy, siedliska, gatunki o randze międzynarodowej, czy chociażby krajowej, w ocenie tej trudno odnieść się do Konwencji Berneńskiej o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz siedlisk, Konwencji o różnorodności biologicznej Rio de Janeiro z 1992, Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt - Bonn 1979, Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza, jako środowisko życiowe ptactwa wodnego. 8.2.2. OCHRONA ZASOBÓW LEŚNYCH Gmina Sosnówka jest typową gminą rolniczą. Ochrona gruntów rolnych na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późn. zm.) polega na ograniczaniu przeznaczenia ich na cele nierolnicze, zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej powstającym wskutek działalności nierolniczej, a także rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze. Zasoby leśne gminy są stosunkowo duże (27,3%% powierzchni gminy), w związku z czym istnieje większa potrzeba ochrony integralności przestrzennej kompleksów leśnych. Grunty leśne podlegają ochronie prawnej przed zmianą sposobu użytkowania na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późn. zm.). Przeznaczenie gruntów leśnych na cele nieleśne możliwe jest przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów związanych z działalnością przemysłową, a także innych obiektów budowlanych, przy zastosowaniu rozwiązań, ograniczających skutki ujemnego oddziaływania na grunty w rozumieniu art. 6 w/w ustawy. 8.2.3. OCHRONA ZASOBÓW WODNYCH Zlewnie wód powierzchniowych chronione są prawnie poprzez obejmowanie ich statusem obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych. Ochrona wód według ustawy z dnia 27 19 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. Z dnia 10 stycznia 2012, poz. 45) polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymywanie ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności przez utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach oraz doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty. Wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają ochronie, polegającej w szczególności na zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania oraz utrzymywaniu równowagi zasobów tych wód, o czym mówi art. 98 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, ustawa Prawo wodne przewiduje możliwość ustanowienia stref ochronnych ujęć wody oraz obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych, w których obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją. Na obszarach ochrony pośredniej ujęć wody na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 8) ustawy Prawo wodne może być zabronione lub ograniczone wykonywanie robót oraz innych czynności powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub wydajności ujęcia. Na terenie gminy nie ustanowiono tego rodzaju strefy. Jednym z narzędzi mającym na celu usprawnienie procesu osiągania celów środowiskowych jest realizacja ustaleń Planu gospodarowania wodami w obszarze dorzecza Wisły" (MP 2011 Nr 49, poz. 549), który jest podstawowym dokumentem planistycznym w zakresie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Głównym celem jest osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 roku, co wynika z Ramowej Dyrektywy Wodnej, zapisy której transponowane zostały do prawodawstwa krajowego, m.in. do ustawy Prawo wodne. Osiągnięciu dobrego stanu wszystkich wód mają służyć cele środowiskowe. Celem środowiskowym dla jednolitych części wód powierzchniowych jest ochrona, poprawa oraz przywracanie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, aby osiągnąć dobry stan tych wód. Wśród celów środowiskowych dla wód podziemnych wymienia się: zapobieganie dopływowi lub ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych; zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych; zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych oraz wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego wskutek działalności człowieka. 20 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Jednolita część wód powierzchniowych o symbolu SW1430 Hanna bez Romanówki, wskazana w Planie gospodarowania wodami dla dorzecza Wisły, znajdująca się w granicach gminy Sosnówka nie jest zagrożona niespełnieniem celów środowiskowych. 9. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM Przewiduje się, iż w przypadku braku realizacji projektu Studium mogą się utrzymywać negatywne dla funkcjonowania środowiska oddziaływania, wśród których za najbardziej istotne należy uznać rozprzestrzenianie się zabudowy na terenach otwartych. Zjawisko to powoduje dysharmonię krajobrazu kulturowego (we wschodniej części gminy w okolicach miejscowości Romanów zasługuje on na ochronę w postaci Romanowskiego Parku Kulturowego) i utrudnia neutralizację zanieczyszczeń, gdyż najtrudniej przeciwdziała się rozproszonym źródłom zanieczyszczeń. 10. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA SZCZEBLA MIĘDZYNARODOWEGO, WSPÓLNOTOWEGO I KRAJOWEGO UWZGLEDNIONE W OPRACOWYWANYM DOKUMENCIE W grupie najważniejszych dokumentów traktatowych do których można odnieść ustalenia projektu Studium należą następujące dokumenty: Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego (EPRP) z 1991 r.; Strategia Lizbońska oraz uzupełniająca ją Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej, (Strategią Goeteborską) [COM(2001) 264]; Decyzja nr 1600/2002 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego; Odnowiona Strategia UE dotyczącą trwałego rozwoju, przyjęta przez Radę Europejską w dniach 15-16 czerwca 2006 r. W grupie dokumentów określających politykę ochrony środowiska na poziomie krajowym istotne znaczenie posiadają: Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 -2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP); Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2012); Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK); Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (KSRR); Polska 2030 Wyzwania Rozwojowe. 21 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Tab. 4 Ocena spójności projektu Studium z celami społeczno – gospodarczymi i ochrony środowiska w dokumentach strategicznych rangi międzynarodowej, wspólnotowej i krajowej Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów EPRP stanowi ramy dla politycznych strategii sektorowych mających wpływ na rozwój przestrzenny państw członkowskich, a jej głównym celem jest przyczynianie się do zrównoważonego i trwałego rozwoju terytorium europejskiego. Projekt studium pozytywnie odpowiada na jeden z trzech celów EPRP, tj. ostrożne zarządzanie zasobami kulturowymi (planowane utworzenie Romanowskiego Parku Kulturowego), a przyjęte kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej (m.in. gazownictwa i elektroenergetyki, w tym ekoenergetyki) umożliwiają korzystną ewolucję obszarów wiejskich -jednego z czterech istotnych obszarów UE (obok obszarów miejskich, sektora transportowego oraz dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego), które wzajemnie na siebie oddziaływają i w istotny sposób wpływają na rozwój przestrzenny Strategia Lizbońska oraz Strategia Goeteborska Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Odpowiedzialne gospodarowanie naturalnymi, w tym glebami i przestrzenią Do projektu studium można odnieść w pozytywnym sensie jeden z celów strategicznych obu strategii (Lizbońskiej i Goeteborskiej), jakim jest odpowiedzialne gospodarowanie zasobami naturalnymi, w tym glebami i przestrzenią, ponieważ koncentrowanie zabudowy, co ustala projekt, sprzyja realizacji tego celu. zasobami Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Decyzja nr 1600/2002 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustala przede wszystkim zadania i obszary priorytetowe w zakresie: przeciwdziałania zmianie klimatu, działania w sprawie przyrody i różnorodności biologicznej, działania w sprawie środowiska naturalnego, zdrowia i jakości życia, działania w sprawie zrównoważonego wykorzystania i gospodarowania zasobami naturalnymi i odpadami, działania w sprawie zagadnień międzynarodowych. Spójność obu dokumentów przejawia się: w odniesieniu do klimatu - preferowaniem w energetyce odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe); w odniesieniu do przyrody – uwzględnienie pomników przyrody; w odniesieniu do środowiska naturalnego dążeniem do wysokiego poziomu ochrony wód powierzchniowych i gruntowych poprzez rozwój kanalizacji sanitarnej, a także dążeniem do osiągnięcia wyższej jakości powietrza poprzez rozwój gazyfikacji; w sprawie zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi i odpadami - dążeniem do stosowania właściwych technologii recyklingu i przetwarzania odpadów (zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2011", którego ustalenia projekt studium uwzględnia). Odnowiona Strategia UE dotycząca trwałego rozwoju, przyjęta przez Radę Europejską dniach 15 – 16 czerwca 2006 r. Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Do głównych wyzwań cywilizacyjnych, jakie przed UE stawia Odnowiona strategia UE dotycząca trwałego rozwoju (…) należą: ograniczenie zmian klimatu, zrównoważony transport, Projekt studium, zgodnie z ustawowymi kompetencjami, odpowiada na większość tych wyzwań: preferując - w kierunkach rozwoju - „czystą" energię; zalecając uzupełnienie ciągów komunikacyjnych 22 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka zrównoważona konsumpcja i produkcja, poprawa gospodarowania zasobami naturalnymi. strefami zieleni o zróżnicowanych gatunkach celem ochrony przed hałasem, ustalając - w tym samym celu - minimalne odległości sytuowania budynków mieszkalnych od zewnętrznej krawędzi jezdni, a także - dla zwiększenia bezpieczeństwa na drogach - zakładając rozwój ścieżek rowerowych; formułując zasady gospodarowania zasobami naturalnymi w taki sposób, aby zapewnić ich odnawialność i ochronę ich szczególnych wartości. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Kierunki działań systemowych: udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska; aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym. Do najważniejszych wyzwań zalicza się: ochronę zasobów naturalnych; ochrona przyrody; racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi; poprawę jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego Procedura tworzenia dokumentu planistycznego, jakim jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (bądź jago zmiana), wpisuje się w realizację dwóch spośród siedmiu kierunków działań systemowych przyjętych w PEP, jakimi są: udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska oraz ekologizacja planowania przestrzennego (wdrożenie przepisów umożliwiających przeprowadzenie strategicznej oceany oddziaływania na środowisko na etapie sporządzania studium i kierunków zagospodarowania przestrzennego). Spójność dokumentu przejawia się: w odniesieniu do przyrody – uwzględnienie pomników przyrody; w odniesieniu do środowiska wodnego - dążeniem do wysokiego poziomu ochrony wód powierzchniowych i gruntowych poprzez rozwój kanalizacji sanitarnej, w odniesieniu do jakości środowiska preferowaniem w energetyce odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe), dążenie do stosowania właściwych technologii recyklingu i przetwarzania odpadów, lokalizacja elektrowni wiatrowych z dala od zabudowy mieszkaniowej w celu zachowania standardów emisyjnych (dot. hałasu i wibracji). Koncepcja przestrzennego Zagospodarowania Kraju Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Przeciwdziałanie zagrożeniu utraty bezpieczeństwa energetycznego i odpowiednie reagowanie na to zagrożenie: dążenie do bardziej spójnej europejskiej polityki energetycznej, dywersyfikacja kierunków i bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych. W projekcie studium odpowiedzią na to zagrożenie jest preferencja ekoenergetyki (elektrownie wiatrowe) oraz gazyfikacja gminy. Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015 Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Infrastruktura energetyczna: dywersyfikacja źródeł energii Infrastruktura ochrony środowiska: wspieranie przedsięwzięć związanych z: oczyszczaniem ścieków, zapewnieniem wody pitnej wysokiej jakości, zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów Spójność dokumentu przejawia się wspieraniem ekoenergetyki (dot. elektrowni wiatrowych). Projektowane w studium sieciowe urządzenia infrastrukturalne nie naruszają stanowisk gatunków rzadkich i chronionych. 23 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka zdegradowanych, ochroną powietrza, ochroną przed hałasem, drganiami i wibracjami, zachowanie i ochrona dziedzictwa przyrodniczego. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Odpowiedź na zmiany klimatyczne zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego: restrukturyzacja źródeł zaopatrzenia w energię i lepsze jej wykorzystanie, zapewnienie komplementarnego wsparcia polityki energetycznej w oparciu o nowoczesne technologie, działania zwiększające bezpieczeństwo energetyczne kraju, Spójność dokumentu przejawia się ekoenergetyki (dot. elektrowni wiatrowych). wspieraniem Polska 2030. Wyzwania Rozwojowe Cele/zadania/problemy istotne dla projektu Studium Rozwiązania projektu Studium znaczące dla realizacji celów Bezpieczeństwo energetyczno – klimatyczne: − osiągnięcie celów klimatycznych oraz środowiskowych w procesie realizacji działań polityki energetycznej kraju, − efektywne wykorzystanie środków UE na inwestycje w energetykę. Dokument Polska 2030. Wyzwania Rozwojowe koncentruje się na problemach społecznych, ale i w nim kwestia bezpieczeństwa energetyczno-klimatycznego zajmuje istotne miejsce. Spójność dokumentu przejawia się wspieraniem ekoenergetyki (dot. elektrowni wiatrowych). 11. ANALIZA I OCENA SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA NATURALNEGO. Oddziaływanie realizacji ustaleń projektu Studium na jakość środowiska i jego funkcjonowanie jest wynikiem przeznaczenia terenu, a także zależy od wrażliwości na antropopresję otoczenia przyrodniczego z uwzględnieniem istniejących i przewidywanych powiązań ekologicznych w sąsiedztwie tych terenów. W odniesieniu do terenów objętych projektem Studium polegających na wprowadzeniu zabudowy (zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej, przemysłowej oraz usługowej) oddziaływanie to w aspekcie ekologicznym będzie miało zasięg lokalny. W wyniku realizacji zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zagrodowej z usługami na funkcjonowanie i jakość środowiska oddziaływać będą: zabudowa techniczna, głównie w postaci zabudowy kubaturowej, zanieczyszczenia powietrza (pyły i gazy) jako efekt funkcjonowania systemów grzewczych ścieki bytowe, odpady komunalne. W wyniku realizacji zabudowy zagrodowej na potrzeby obsługi rolnictwa dodatkowo na środowisko mogą oddziaływać odpady rolnicze organiczne, a także środki chemiczne t.j.: pestycydy i herbicydy). 24 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka W odniesieniu do obszarów potencjalnej lokalizacji elektrowni wiatrowych na funkcjonowanie i jakość środowiska, przy założeniu bezawaryjnej pracy urządzeń, będą oddziaływać następujące czynniki: hałas; pole elektromagnetyczne; zabudowa techniczna farmy wiatrowej. 11.1. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA ZDROWIE I ŻYCIE LUDZI Zmiany w obrębie poszczególnych elementów środowiska naturalnego mogą oddziaływać na zdrowie i życie ludzi. Istotne znaczenie w tym względzie ma wielkość emisji zanieczyszczeń dla środowiska, jaka może być skutkiem realizacji projektowanego dokumentu planistycznego, a także relacje przestrzenne terenów o różnych funkcjach, zwłaszcza terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej, przemysłowej oraz usługowej. Prognozuje się, iż skala spodziewanych emisji zanieczyszczeń (t.j.: zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, ścieki, odpady stałe, hałas) nie będzie stanowić zagrożenia dla zdrowia ludzi z uwagi na upowszechnianie odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe), rozwoju kanalizacji sanitarnej oraz poprawy sposobu usuwania i neutralizacji odpadów. Jest mało prawdopodobne, aby przy zastosowaniu tychże rozwiązań dopuszczalne normy zanieczyszczeń były przekraczane. Generalnie należy uznać, iż ustalenia Studium (m.in: wprowadzenie terenów usług, zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej) wpłyną pozytywnie na jakość istniejących przestrzeni życia lokalnej społeczności i zaspokojenie jej potrzeb. Lokalizacja farmy wiatrowej w południowej i południowo – zachodniej części gminy nie powinna stanowić zagrożenia dla człowieka (tj. uciążliwość akustyczna) z uwagi na wystarczającą odległość obszarów wyznaczonych pod te funkcje od terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Oddziaływania na ludzi będą miały zatem głównie bezpośredni, pozytywny, skumulowany, długoterminowy i stały charakter o lokalnym zasięgu. Chwilowy, negatywny wpływ związany może być głównie z etapem budowy elektrowni bądź też z wypadkami i sytuacjami awaryjnymi. 11.2. ODDZIAŁYWANIE NA ROŚLINY, ZWIERZĘTA I RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ W wyniku zabudowy terenów aktualnie niezainwestowanych, użytkowanych głównie rolniczo, często stanowiących tereny nieużytków rolniczych, należy przypuszczać, iż nastąpi zmniejszenie powierzchni siedlisk, co może wiązać się ze zubożeniem świata roślin i zwierząt. Wraz z zabudową mieszkaniową mogą pojawić się nowe gatunki roślin, niemniej jednak w większości przypadków będą to gatunki niedostosowane do lokalnych warunków 25 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka siedliskowych i niezgodne z ich naturalnym zasięgiem. Można wówczas mówić o wzroście różnorodności gatunków, ale nie o zwiększeniu bioróżnorodności, która wyraża się w tworzeniu w pełni funkcjonującej biocenozy. Należy jednak zauważyć, iż projekt Studium wprowadza zabudowę w dużej mierze na zasadzie akceptacji stanu istniejącego bądź też kontynuacji terenów i obiektów już istniejących. Studium nie dopuszcza zabudowy w obrębie dolin rzecznych oraz w obrębie terenów leśnych, tym samym chroni najcenniejsze ekosystemy występujące w granicach gminy. Dodatkowo pozytywnym aspektem jest wprowadzenie terenów zalesień i minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, co z kolei umożliwi egzystencje wielu siedlisk i gatunków fauny. Zbiorowiska łąkowe oraz leśne stanowią bogate ekosystemy zasiedlane przez liczne gatunki zwierząt i roślin. W związku z powyższym stwierdza się, iż istniejący stopień bioróżnorodności na terenie gminy nie zostanie naruszony w związku z realizacją ustaleń Studium. Tereny wyznaczone pod lokalizację elektrowni wiatrowej wskazane są poza terenami leśnymi oraz terenami rolnymi o bogatej mozaice zadrzewień śródpolnych, w związku z czym nie przewiduje się znaczącego oddziaływania inwestycji na zbiorowiska roślinne. Turbiny wiatrowe lokalizowane będą w obrębie terenów rolnych. Przekształcaniu i zniszczeniu ulegną siedliska przyrodnicze w wyniku posadowienia na nich fundamentów turbin, budowy dróg dojazdowych, poszerzenia istniejących już dróg, przebudowy sieci elektroenergetycznej. Podczas budowy elektrowni wiatrowej część terenu zostanie wykorzystana do składowania materiałów, elementów masztów, turbin i stacjonowania pojazdów budowy, co przy krótkotrwałym trwaniu tego rodzaju prac nie powinno spowodować znacznych zniszczeń siedlisk na tych terenach. Teren pod inwestycję zajmie nieznaczną powierzchnię w stosunku do terenów uprawnych. Elektrownie wiatrowe lokalizuje się na obszarach rolniczych nie powodując tym samym zaniku cennych siedlisk przyrodniczych oraz zachowując dotychczasowe użytkowanie rolnicze danych terenów. Teren ten w znacznej mierze zostanie zachowany jako teren biologicznie czynny, na którym naturalnie zachodzą procesy przyrodnicze. W związku z powyższym stwierdza się, iż istniejący stopień bioróżnorodności na terenie gminy nie zostanie naruszony w związku z realizacją ustaleń Studium. Ustalenia Studium mogą mieć zarówno pozytywny, bezpośredni, okresowy lub stały charakter, jak i w przypadku skrajnym stały, nieco gorszy wpływ na różnorodność i istniejące siedliska. Projekt Studium adaptuje obiekty objęte ochroną tj. pomniki przyrody, zachowując przy tym bez zmian bezpośrednie otoczenie tych obiektów, co oznacza brak niebezpieczeństwa ich degradacji. W systemie ekologicznym gminy, w nawiązaniu do terenów sąsiednich, istotną rolę spełniają ciągi dolin rzecznych, w tym w szczególności doliny rzeczne: Grabarki, Żylawy i Romanówki. Realizacja 26 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka projektu Studium nie wprowadza dodatkowych barier poprzecznych, w związku z czym korytarze ekologiczne pozostają drożne. Ustalenia dokumentu planistycznego nie wpłyną znacząco na stan i funkcjonowanie PSG oddziaływania te określa się jako neutralne (poza chwilowymi w skali funkcjonowania terenu zdarzeniami). 11.3. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA ZASOBY I STAN JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH Do podstawowych zagrożeń wód powierzchniowych i podziemnych należy zaliczyć: • nawożenie użytków rolnych gnojowicą z ferm hodowalnych (istniejące na terenie gminy chlewnie - kilka obiektów - nie mają charakteru wielkoprzemysłowego - obsada do ok. 400 sztuk trzody), • brak kanalizacji i komunalnej oczyszczalni ścieków, • niepełne zbiorowe zaopatrzenie w wodę zwartych jednostek osadniczych, • przypadki zamiany studni kopanych po zwodociągowaniu na szamba lub śmietniki, • niewłaściwe rolnicze użytkowanie ścieków, w szczególności gnojowicy, • odprowadzanie ścieków nieoczyszczonych do ziemi lub do wód powierzchniowych, • składowanie odpadów w miejscach do tego nie wyznaczonych i nie urządzonych „dzikie wysypiska" (infiltracja), • pryzmowanie obornika i kiszonek na nieuszczelnionym podłożu, • spływ ścieków nieoczyszczonych zawierających ropopochodne i metale ciężkie z dróg do rowów przydrożnych i infiltracja w głąb lub odprowadzanie do rowów melioracyjnych, • infiltracja w głąb i spływ do wód powierzchniowych soli używanej przez zarządy dróg do zwalczania zimowej śliskości jezdni. Jest mało prawdopodobne, aby realizacja ustaleń Studium wpłynęła niekorzystnie na warunki krążenia wód podziemnych i spływu wód powierzchniowych, z uwagi na mało zróżnicowaną sieć wód powierzchniowych oraz występującym wystarczająco głęboko (poniżej 2m) pierwszym poziomem wodonośnym. W związku ze zwiększeniem powierzchni terenów wskazanych pod funkcje mieszkaniowe, usługowe oraz przemysłowe przewiduje się proporcjonalne do stopnia zainwestowania zwiększenie poboru wody, przede wszystkim na potrzeby mieszkańców, a tym samym zwiększenie ilości wytwarzanych ścieków komunalnych. Z uwagi na brak skanalizowania gminy istnieje realne zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych na jej obszarze. Projekt Studium przewiduje rozbudowę systemu kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni przydomowych, 27 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka co w dłuższej perspektywie czasu pozwoli na zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych. Przypuszcza się, iż na skutek uszczelnienia podłoża zabudową wystąpi minimalne zmniejszenie infiltracyjnego zasilania warstwy wodonośnej. Niemniej jednak z uwagi na ogół stosunkowo duże wskaźniki powierzchni biologicznie czynnej - pozostanie to bez większego wpływu na zmiany w położeniu zwierciadła wód podziemnych. Oddziaływania te charakteryzowane są jako zarówno bezpośrednie jak i pośrednie, o różnym rozkładzie czasowym, ale zawsze lokalnej skali. 11.4. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA STAN ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Tło zanieczyszczeń powietrza w gminie kształtują źródła antropogeniczne, w tym zwłaszcza emisja powierzchniowa rozproszona pochodząca z lokalnych kotłowni w zabudowie usługowej i palenisk domowych w zabudowie mieszkaniowej. Jest bardzo prawdopodobne, iż pomimo przyrostu terenów pod zabudowę jednorodzinną oraz zagrodową z usługami, emisja rozproszona będzie coraz mniej uciążliwa, dzięki gazyfikacji gminy, co zakłada projekt Studium. Na terenie gminy przewiduje się realizację elektrowni wiatrowych. Energia wytwarzana przez tego typu inwestycje jest energią „czystą" ekologicznie. Praca wiatraków nie zanieczyszcza powietrza atmosferycznego. Farmy wiatrowe są w swej istocie urządzeniami proekologicznymi, które w ogólnym bilansie ograniczają emisje zanieczyszczeń energetycznych do atmosfery. Ponadto można przypuszczać, iż nastąpi niewielkie zmniejszenie naturalnego zapylenia powietrza, na wskutek realizacji planowanych w Studium zalesień. W skali lokalnej negatywny wpływ na stan zapylenia powietrza może mieć okresowa eksploatacja złóż piasków i żwirów. Będzie to zatem oddziaływanie bezpośrednie i średnioterminowe, jak też i chwilowe lub krótkoterminowe, ale należące do mało szkodliwych (lokalnych). 11.5. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI, GLEBY I ZASOBY NATURALNE Studium wskazuje na konieczność ochrony gleb najwyższej wartości bonitacyjnej przed zmianą przeznaczenia na cele nierolnicze, poprzez ograniczenie rozpraszania zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej i usługowej. W związku z powyższym nowe obszary zabudowy wskazane zostały wyłącznie w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej zabudowy, w większości przypadków na glebach niższych klas bonitacyjnych. Przeznaczenie terenów pod funkcje określone w projektowanym dokumencie nie powinno wiązać się z zanieczyszczeniem gleb lub ziemi, pod warunkiem prawidłowej gospodarki odpadami i ściekami. 28 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Przeznaczenie terenu pod projektowane funkcje określone w Studium będzie skutkowało trwałym zniszczeniem pokrywy glebowej. Przekształcenie profilu glebowego będzie miało miejsce wszędzie tam gdzie prowadzone będą wszelkie prace budowlane. Ochrona gleb ma szczególne znaczenie z uwagi na wybitnie rolniczy charakter gminy. Działalność rolnicza wpływa na zmianę właściwości gleby poprzez stosowanie środków ochrony roślin, nawozów mineralnych i organicznych. Zagrożeniem dla gleby jest także wyczerpywanie jej zasobów mineralnych wynikające z gospodarki człowieka. Może to prowadzić do chemicznej degradacji gleby poprzez wprowadzanie do gleby związków pochodzenia zewnętrznego, ale także na odprowadzaniu naturalnych składników w niej występujących. Przejawem tego procesu może być m.in. silne zakwaszenie połączone z wyjałowieniem i ujawnieniem działania substancji toksycznych (metale ciężkie, glin). Silnie zakwaszenie gleby ogranicza możliwości produkcyjne a także sprzyja uaktywnianiu się związków toksycznych. Badane gleby wykazywały także silne wyczerpanie ze składników mineralnych (fosfor, potas, magnez). Brak informacji o właściwościach chemicznych i fizykochemicznych gleby prowadzi do zbędnego, nadmiernego nawożenia z jednej strony, z drugiej zaś do wyczerpywania gleb z podstawowych składników mineralnych. Zakładając zastosowanie wszystkich zasad ochrony środowiska wyznaczonych w Studium nie przewiduje się jednak znaczących przekroczeń określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Na obszarze objętym projektem Studium nie przewiduje się generowania niebezpiecznych substancji i odpadów [Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. N4 128, poz. 1347), Rozporządzenie w Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2003r.w sprawie substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 217, poz. 2141)]. Zainwestowanie terenu pod elektrownię wiatrową oraz jej późniejsza eksploatacja wiąże się z lokalnymi zagrożeniami dla środowiska geologiczno-wodno-gruntowego. Wykonanie wykopów pod fundamenty spowoduje likwidację pokrywy glebowej i przekształcenia w powierzchniowych strukturach geologicznych w związku z prowadzonymi robotami ziemnymi. Wpływy terenów objętych Studium na środowisko będą należeć zarówno do bezpośrednich, chwilowych, czy krótkotrwałych jak i stałych, ale zawsze o zasięgu jedynie lokalnym. 29 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 11.6. ANALIZA I OCENA WPŁYWU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU NA KLIMAT (W TYM EMISJA HAŁASU I PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH) Projekt Studium wprowadza nowe tereny zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanej w sąsiedztwie już istniejącej. Wprowadzenie nowych obszarów zabudowy mieszkaniowej spowoduje wzrost natężenia hałasu sąsiedzkiego oraz większe natężenie ruchu kołowego. Na terenie gminy do głównych źródeł promieniowania elektromagnetycznego zalicza się linie energetyczne, a także stacje bazowe telefonii komórkowej w Sosnówce oraz Czeputce. Zaopatrzenie gminy w energię odbywa się za pośrednictwem linii średniego napięcia, dla których Studium ustala strefę ochronną. Zachowanie odpowiedniej odległości od linii energetycznych (zakaz lokalizacji zabudowy w zasięgu stref ochronnych) oraz zachowanie odpowiednich odległości nowej zabudowy od stacji bazowych telefonii komórkowej pozwolą w znacznym stopniu ograniczyć narażenie ludności na niekorzystny wpływ tego typu instalacji i urządzeń. Realizacja ustaleń Studium wprowadza elektrownie wiatrowe, z lokalizacją których wiąże się emitowanie hałasu oraz pól elektromagnetycznych. Zakres oddziaływania akustycznego został określony zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr.120 poz. 826). Są to maksymalne dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych, mogące pojawić się w porze nocy na terenach przeznaczonych m.in. do zabudowy jednorodzinnej, terenów mieszkaniowo – usługowych oraz zabudowy zagrodowej. Zgodnie z projektem Studium, obszary gminy Sosnówka na których proponuje się lokalizację elektrowni wiatrowych zakwalifikowane zostały jako tereny rolnicze częściowo przeznaczone na cele mieszkaniowe. Zgodnie z wyżej cytowanym rozporządzeniem, dopuszczalny poziom hałasu w przypadku zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wynosi 40dB, natomiast w przypadku zabudowy zagrodowej (najczęściej występujący typ zabudowy na terenie gminy) 45dB. W celu ochrony przed oddziaływaniem hałasu związanym z funkcjonowaniem elektrowni wiatrowej zakazuje się lokalizacji nowej zabudowy zagrodowej w strefie oddziaływania akustycznego 45 dB turbiny elektrowni wiatrowej oraz lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w strefie oddziaływania akustycznego 40 dB turbiny elektrowni wiatrowej. Z uwagi na fakt, iż tereny największej uciążliwości akustycznej są izolowane przestrzennie od obszarów stałego zamieszkania oraz przebywania ludzi, można przypuszczać, iż potencjalna lokalizacja tych inwestycji nie będzie stanowiła zagrożenia dla zdrowia ludzi. Sumując ocenić można, że oddziaływania planowanego przeznaczenia terenu na szeroko pojęty klimat będą miały zarówno bezpośredni, jak i pośredni, okresowy i lokalny charakter. 30 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 11.7. OCENA ZMIAN KRAJOBRAZU Oddziaływania w krajobrazie opisywanego obszaru polegać będą na stałym przekształceniu terenów otwartych, w dużej mierze niezagospodarowanych na tereny zabudowane. Stałej i bezpośredniej poprawie krajobrazu służy fakt wytyczenia kierunków i zasad harmonijnego zagospodarowania obszaru gminy. Projektowane tereny zabudowy jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej, usługowej oraz przemysłowej nie wpłyną znacząco na zmiany w krajobrazie i będą miały charakter lokalny, gdyż w wielu miejscach stanowią kontynuację danych funkcji niepowodującą degradacji krajobrazu. Zapisy Studium w znaczny sposób warunkują utrzymanie istniejącego krajobrazu gminy Sosnówka. Wśród ustaleń projektu Studium, największy wpływ na krajobraz gminy przypadnie realizacji elektrowni wiatrowych. Budowa tychże inwestycji będzie stanowić dominantę widokową w krajobrazie. Na niektórych obszarach gminy siłownie wiatrowe będą niewidoczne, ponieważ przysłoni je ściana lasu. Niemniej jednak, obszary na których proponuje się lokalizację elektrowni wiatrowych to tereny otwarte. Charakter krajobrazu i jego walory wizualne powinny zostać uwzględnione w szczegółowym projekcie wszystkich konstrukcji naziemnych – w zakresie ich lokalizacji, rozmiaru, rozmieszczenia i orientacji, wykorzystanych materiałów oraz kolorystyki. Planowana lokalizacja elektrowni wiatrowych nie wpłynie na obniżenie atrakcyjności terenów w sąsiedztwie inwestycji. W zależności od indywidualnego odbioru obserwatora przedsięwzięcie to może być postrzegane jako element negatywny (świadczący o dużym stopniu antropopresji) ale również jako „przyjazny” w krajobrazie (energia „ekologiczna, czysta). Mogą to być zatem stałe, ale zarówno negatywne, jak i pozytywne oddziaływania realizacji ustaleń Studium na środowisko. 11.8. ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE Na obszarach objętych Studium występują obszary i obiekty widniejące na rejestrach i ewidencjach zabytków konserwatorskiej - teren oraz ten stanowiska jest archeologiczne przedmiotem podlegające bezpośredniego ochronie zainteresowania konserwatorskiego Oceniając dobro materialne jako wszystkie środki, które mogą być wykorzystane, bezpośrednio lub pośrednio, do zaspokojenia potrzeb ludzkich stwierdzić należy jednoznacznie, że zapisy projektu Studium służą ogólnemu rozwojowi gminy, a więc wzbogaceniu dóbr materialnych przy wykorzystaniu już istniejących (przez np. dogęszczenie i rozbudowę istniejących terenów zabudowy i potrzebnej infrastruktury). Ocenia się, iż projektowany dokument nie będzie generował negatywnych oddziaływań w tej sferze. Będą 31 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka to więc w przewadze pośrednie, ale też i bezpośrednie pozytywne oddziaływania długotrwałe i stałe o zasięgu lokalnym. W tabelach poniżej przedstawiono ocenę zagospodarowania terenu oraz ocenę realizacji wyznaczonych w projekcie Studium ustaleń w aspekcie ich wpływu na środowisko. Tab. 5 Ocena realizacji ustaleń Studium Realizacja ustaleń Studium Czas WTÓRNE SKUMULOWANE KRÓTKOTERMINOWE DŁUGOTERMINOWE STAŁE CHWILOWE - + - - - - - - + + - + - - - + - - + + + - System przyrodniczy gminy - - - - - - - - - - - Formy ochrony przyrody - - - - - - - - + + - Wody + + - - - - - - + + - Powietrze + - - + + - - - + + - + - - + + - - - + + - + + - + + - - - + + - Krajobraz + - - - - - - - + + - Zabytki i dobra materialne - - - - - - - - - - - Ludzie Flora i fauna, różnorodność biologiczna Powierzchnia ziemi, gleby i zasoby naturalne Klimat (w tym emisja hałasu i pól elektromagnetycznych) 12. POTENCJALNE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWAŃIA NA LOKALNE PONADLOKALNE POŚREDNIE Przestrzeń BEZPOŚREDNIE ŚREDNIOTERMINOWE Rodzaj POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA W obowiązującym ustawodawstwie brak jest definicji znaczącego oddziaływania na środowisko, wyjątek stanowią obszary NATURA 2000. W odniesieniu do pozostałych komponentów środowiska, o znaczącym oddziaływaniu na środowisko można mówić w sytuacji dużego prawdopodobieństwa naruszenia standardów jakości środowiska, bądź degradacji szczególnie cennych walorów przyrodniczych lub krajobrazowych. Znaczące oddziaływania prowadzą również do istotnych problemów w funkcjonowaniu środowiska, przejawiających się okresowym lub trwałym zakłóceniem procesów naturalnych, np. hydrologicznych, glebotwórczych, rzeźbotwórczych czy ekologicznych itp. Przeznaczenie terenów pod planowane funkcje będzie oddziaływać na poszczególne elementy środowiska. Pomimo bezpośredniego i stałego charakteru 32 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka niektórych oddziaływań przy zastosowaniu uwag zawartych w prognozie i nowoczesnych rozwiązań technicznych, przekroczenie standardów jakości środowiska określonych prawem wydaje się być mało prawdopodobne. Najbardziej widocznym oddziaływaniem przekształcającym środowisko jest niewątpliwie ubytek powierzchni biologicznie czynnej poprzez wskazanie terenów pod zabudowę jak również lokalizacja elektrowni wiatrowych na terenie gminy. 12.1. WPŁYW NA ZDROWIE LUDZI Bezpośredni, ale krótkotrwały charakter może mieć uciążliwość akustyczna związana z fazą budowy obiektów na poszczególnych terenach. Oddziaływanie to może być skumulowane ze wzrostem ruchu na istniejących drogach przebiegających w sąsiedztwie terenów zabudowanych. Projekt Studium wprowadza przede wszystkim tereny nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej, usługowej i przemysłowej, które nie powinny wywierać bezpośredniego negatywnego wpływu na warunki bytności ludzi. Znaczącą ingerencją w skali gminy przypisuje się elektrowniom wiatrowym, w związku z powyższym można przypuszczać, iż realizacja niniejszej inwestycji, w tym dowóz elementów oraz ich montaż może generować znaczący hałas o charakterze krótkotrwałym. W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania hałasu generowanego przez pracę elektrowni wiatrowej zakazuje się realizacji zabudowy związanej ze stałym pobytem ludzi w rejonie stref ochronnych, w których przekroczone będą dopuszczalne normy hałasu. Oddziaływanie elektrowni wiatrowej określa się jako długoterminowe. W celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ludzi projekt Studium wprowadza strefy ochronne od istniejących linii elektroenergetycznych. Przy zachowaniu zgodności z nakazami i ustaleniami zawartymi w projekcie Studium oraz przy dotrzymaniu odpowiednich standardów jakości środowiska, nie przewiduje się negatywnego znaczącego oddziaływania na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. 12.2. FAUNA, FLORA, RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA Wprowadzenie nowych obszarów zabudowy (mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej, usługowej i przemysłowej) może wpłynąć niekorzystnie na gatunki zwierząt tu występujących, przekształcając ich siedliska i zmuszając do migracji. Będzie to oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe i stałe, o charakterze lokalnym. Niemniej jednak nie przewiduje się zaniku cennych siedlisk zwierząt. W miejscu powstawania nowych obiektów na terenach dotychczas niezabudowanych nastąpi lokalne, bezpośrednie, długoterminowe i stałe zubożenie lub zlikwidowanie istniejącej roślinności. Zmniejszeniu ulegnie powierzchnia biologicznie czynna. W wyniku powstania nowej zabudowy 33 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka wprowadzone zostaną gatunki obce, które mogą przyczynić się do zmiany szaty roślinnej na omawianym terenie. Jest mało prawdopodobne, aby realizacja ustaleń Studium spowodowała oddziaływania znaczące na faunę, florę oraz różnorodność biologiczną, ponieważ tereny mieszkaniowe zlokalizowane są w połączeniu z terenami zabudowy już istniejącej lub w ich bliskim sąsiedztwie. 12.3. WODY W wyniku realizacji ustaleń Studium nie przewiduje się bezpośrednich negatywnych oddziaływań na wody, zarówno powierzchniowe jak i podziemne. Mogą one być jedynie incydentalnie zanieczyszczone w drodze infiltracji niepożądanymi spływami z terenów zabudowanych oraz w wyniku zwiększenia ilości przenikających przez nieszczelności zbiorników ścieków do gruntu i wód. Na jakość wód powierzchniowych w największym stopniu wpływają zrzuty ścieków komunalnych oraz spływy powierzchniowe z terenów rolniczych, głównie związków azotu i fosforu.. Głównym zagrożeniem dla wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy są nieoczyszczone ścieki odprowadzone do wód lub do ziemi w sposób niekontrolowany, co związane jest z brakiem systemu kanalizacji na obszarze objętym opracowaniem. Projekt Studium zakłada rozbudowę systemu kanalizacji oraz budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Można przypuszczać więc, że ustalenia Studium będą miały pozytywny wpływ na poprawę jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy. Będą to oddziaływania pośrednie, długoterminowe. Mając powyższe na uwadze, prognozuje się, iż prace budowlane prowadzone podczas realizacji nowych inwestycji mogą w niewielki sposób wpłynąć na obniżenie poziomu zwierciadła wody gruntowej oraz na jej jakość, ale nie będzie to oddziaływanie znaczące i może wystąpić wyłącznie lokalnie. 12.4. POWIETRZE Realizacja ustaleń i przeznaczenia terenów określonych w Studium może spowodować wzrost emisji zanieczyszczeń pochodzących głównie z tzw. „niskiej emisji”, co będzie efektem powiększenia terenów zainwestowanych (głównie zabudowy mieszkaniowej). Docelowo przewiduje się zgazyfikowanie gminy, co niewątpliwie przyczyni się do poprawy stanu powietrza atmosferycznego i stanowiłoby oddziaływanie długoterminowe, stałe, bezpośrednie. Do czasu realizacji sieci gazowej na terenie gminy możliwe jest zaobserwowanie nieznacznego pogorszenia jakości powietrza, w wyniku zwiększenia źródeł niskiej emisji. Będzie to oddziaływanie bezpośrednie, długoterminowe, a nawet stałe, ale ograniczone swoim oddziaływaniem do skali 34 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka lokalnej. W przypadku utrzymania standardów emisyjnych nie powinno dojść do przekroczenia dopuszczalnych norm. W fazie wznoszenia nowych obiektów budowlanych nastąpi czasowe oddziaływanie na powietrze atmosferyczne związane z pracą urządzeń budowlanych oraz transportem materiałów na place budowy, powodując pogorszenie warunków akustycznych i zwiększając zanieczyszczenie pyłowe powietrza, jednak nie przewiduje się, aby to oddziaływanie było znaczące. Prawdopodobnie po zakończeniu inwestycji nastąpi przywrócenie stanu pierwotnego. Będzie to, więc oddziaływanie bezpośrednie, chwilowe. Realizacja elektrowni wiatrowej przyczyni się do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery z konwencjonalnych źródeł energii, co będzie stanowiło oddziaływanie wtórne, długoterminowe i stałe. 12.5. W POWIERZCHNIA ZIEMI wyniku realizacji ustaleń Studium tereny obecnie niezainwestowane zostaną zabudowane. Przekształcenia powierzchniowej warstwy ziemi opisywanego obszaru związane będą z wykopami pod fundamenty nowych budynków i z budową dróg, co spowoduje zmianę naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi na terenach zainwestowania. Wystąpią zatem oddziaływania bezpośrednie, długoterminowe i stałe na skutek zajmowania gruntów pod zabudowę mieszkaniową, zagrodową, usługową i przemysłową. 12.6. KLIMAT Istotne oddziaływanie na klimat, dotyczy zwłaszcza uciążliwości akustycznej w wyniku emisji hałasu przez elektrownie wiatrowe. Można prognozować, iż nie wystąpią przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, w związku z czym będą to oddziaływania bezpośrednie, długoterminowe i okresowe. 12.7. KRAJOBRAZ Realizacji ustaleń Studium na obszarze gminy Sosnówka spowoduje stopniowe przekształcanie krajobrazu. Istotne zmiany nastąpią w wyniku zwiększenia zasięgu terenów zabudowy w obrębie gminy. Będzie to oddziaływanie długoterminowe, bezpośrednie o charakterze lokalnym. Niemniej jednak nowe tereny inwestycyjne nie zajmują znaczących powierzchni, stąd nie przewiduje się znaczących przekształceń krajobrazu. Największe zmiany w krajobrazie wprowadzi realizacja elektrowni wiatrowych w obrębie sołectw: Motwica, Romanów i Rozwadówka Folwark. Będzie to oddziaływanie ponadlokalne, długoterminowe (szacuje się, iż czas żywotności turbiny wiatrowej wynosi ok. 20-25 lat). Prognozuje się, iż pod względem krajobrazowym, ogólny charakter krajobrazu gminy nie powinien ulec znacznej zmianie. 35 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 12.8. ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE Prognozuje się, iż realizacja ustaleń Studium nie spowoduje negatywnych oddziaływań na zabytki oraz dziedzictwo kulturowe, dobra kultury i krajobraz kulturowy w gminie Sosnówka. Projekt Studium wprowadza zapisy odnoszące się do istniejących obiektów kulturowych ustalając zasady ich ochrony oraz kierunki działań prowadzących do podtrzymania ich wartości i znaczenia kulturowego. Realizacja zapisów Studium nie będzie skutkować powstawaniem negatywnych oddziaływań na obiekty wpisane do rejestru zabytków, wojewódzkiej ewidencji zabytków lub gminnej ewidencji zabytków, które podlegają ochronie na zasadach określonych w przepisach szczególnych. W tabeli poniżej przedstawiono oddziaływania na środowisko naturalne, w tym oddziaływania potencjalnie znaczące planowanej w projekcie Studium elektrowni wiatrowej wraz z oceną oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska naturalnego. Tab. 6 Klasyfikacja oddziaływań na środowisko, w tym oddziaływań potencjalnie znaczących Ludzie + Fauna, flora, różnorodność biologiczna + Wody + + Powietrze (ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery z konwencjonalnych źródeł energii) + stałe okresowe + + + + + + + + Powierzchnia ziemi + + Klimat (Uciążliwość akustyczna w wyniku emisji hałasu) + + Krajobraz + + Zabytki i dobra materialne Mechanizm oddziaływania chwilowe długoterminowe średnioterminowe Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe wtórne pośrednie Rodzaj oddziaływania bezpośrednie Klasyfikacja oddziaływania na środowisko + + + 36 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 13. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO NA CELU PRZYRODNICZĄ MOGĄCYCH ZAPOBIEGANIE, NEGATYWNYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM Przeznaczenie terenu pod funkcje określone w projekcie Studium będzie miało wpływ na następujące komponenty środowiska naturalnego: wody podziemne, wody powierzchniowe, jakość powietrza, klimat, florę oraz faunę, co wynika z zagospodarowania terenów pod zabudowę mieszkaniową, zagrodową, usługową, przemysłową oraz tereny przeznaczone pod lokalizację farmy wiatrowej. Krajobraz nie ulegnie istotnemu przekształceniu, ponieważ przewidywane zmiany nastąpią w kierunku funkcji istniejących już na obszarach sąsiadujących z nowymi terenami zainwestowania. Zmiany mogą wynikać głównie z wprowadzenia turbin wiatrowych w południowej i południowo zachodniej części gminy. 13.1. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE NEGATYWNYM ODDZIAŁYWANIOM NA ŚRODOWISKO W przypadku projektowanej farmy wiatrowej tylko rezygnacja z jej lokalizacji we wskazanym miejscu może definitywnie zapobiec spodziewanym jej negatywnym oddziaływaniom w środowisku naturalnym 13.2. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO Wśród rozwiązań ograniczających negatywnemu oddziaływaniu na środowisko naturalne proponuje się: ochronę zespołów roślinnych zapewniających wysoki poziom bioróżnorodności oraz zachowanie zasobów genowych; ochronę lasów polegającą na trwałym ich utrzymaniu i zapewnieniu ciągłości ich użytkowania, utrzymanie zasięgów lasów istniejących z docelowymi dolesieniami; maksymalne zachowanie w użytkowaniu rolniczym gleb najlepszych, ochronę przed dewastacją i niekorzystną zmianą stosunków wodnych, nie rozpraszanie zabudowy zwłaszcza na terenach gleb chronionych; zwiększenie lesistości; budowę systemów zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków obejmującego wszystkie zwarte jednostki osadnicze na terenie gminy; budowę przydomowych oczyszczalni ścieków w zabudowie rozproszonej; 37 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka budowę płyt oborników i zbiorników na gnojowicę w gospodarstwach prowadzących hodowle zwierząt; wykluczenie składowania soli, nawozów i innych środków chemicznych bezpośrednio na powierzchni ziemi; wykluczenie pryzmowania kiszonek bezpośrednio na powierzchni ziemi; zwiększenie zdolności samooczyszczania się wód powierzchniowych w dolinach rzek poprzez odpowiednie kształtowanie stosunków wodnych i biocenotycznych; zlokalizowanie elektrowni poza obszarami, dla których wyznaczono normy w zakresie klimatu akustycznego, dotyczy obszarów przeznaczonych na stały pobyt ludzi; zastosowanie konstrukcji elektrowni wiatrowych o kolorystyce harmonizującej z otaczającym krajobrazem. 13.3. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W związku z realizacją ustaleń Studium, nie zajdą okoliczności wymagające zastosowania działań kompensacyjnych. 14. ROZWIAZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE W odniesieniu do farmy wiatrowej brak jest alternatywnej lokalizacji. W stosunku do pozostałych inwestycji wprowadzonych do projektu Studium, nie istnieje potrzeba rozwiązań alternatywnych. 15. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO Oddziaływanie na środowisko zawiązane z realizacją studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka, położonej w odległości ok. 14km w linii prostej od granicy Polski z Białorusią, nie będzie posiadać charakteru transgranicznego. Nie ma więc potrzeby przeprowadzania postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko. 16. PRZEWIDYWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU Na etapie oceny projektu Studium nie wprowadza się konkretnych zasad monitorowania mających na celu analizę skutków realizacji tego dokumentu. Projekt Studium nie wprowadza funkcji, które byłyby szczególnie uciążliwe dla środowiska, w związku z czym nie ma konieczności prowadzenia oddzielnego monitoringu. Jednocześnie skutki realizacji postanowień Studium będą 38 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka podlegały bieżącemu monitoringowi odpowiednich służb ochrony środowiska, służb ochrony przyrody, organów administracji oraz organizacji ekologicznych. Bardzo istotna jest również postawa mieszkańców gminy, którzy powinni reagować natychmiastową interwencją w przypadku stwierdzenia wystąpienia jakichkolwiek uciążliwości wobec środowiska. Analiza skutków realizacji ustaleń projektowanego dokumentu powinna być wykonywana w uzupełnieniu prac wymaganych w art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z dnia 12.06.2012 r., poz. 647). W wyniku powyższych przepisów niezbędne będzie dokonanie analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym w okresie czasowym wynikającym z tego przepisu (tj. minimum jeden raz w trakcie trwania kadencji rady gminy). Zgodnie z art. 25 ustawy prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. z 2001r. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.) wpływ ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze w zakresie: jakości poszczególnych elementów przyrodniczych, dotrzymywania standardów jakości środowiska, obszarów występowania przekroczeń występujących zmian jakości elementów przyrodniczych i przyczyn tych zmian kontrolowany będzie w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Wyniki prowadzonego monitoringu prezentowane będą corocznie w Raportach o stanie środowiska, wydawanych w formie ogólnodostępnych publikacji przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, ale źródłami danych w tym zakresie mogą też być: Wojewódzka Baza Danych (prowadzona przez Marszałka Województwa), źródła administracyjne wynikające z obowiązków sprawozdawczych lub zapisów ustawowych (decyzje, zezwolenia, pozwolenia) czy badania statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego. Ponadto w zakresie monitoringu poszczególnych elementów środowiska odpowiedzialne są: jednostki i instytucje związane z gospodarką wodną, zarządy dróg, starostwa powiatowe, urzędy wojewódzkie, a w zakresie ochrony przyrody Lasy Państwowe, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz inne, jednostki wspomagające, zatrudniające ekspertów tej dziedziny (np. IMGW, RZGW). Skuteczną metodą analizy realizacji postanowień Studium byłby monitoring urbanistyczny. Obecnie nie istnieją regulacje prawne określające normatywy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych. W związku z powyższym proponuje się sporządzenie tzw. Raportu gminnego, który mógłby zawierać: syntezę uwarunkowań polityki przestrzennej gminy, rejestr ewentualnych niezgodności i niespójności dotyczących: zgodności ustaleń: studium gminy z wiążącymi ustaleniami planu województwa, planów miejscowych z ustaleniami studium gminy, spójności ustaleń: studium gminy ze strategią rozwoju gminy, 39 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka planów miejscowych z niewiążącymi ustaleniami studium gminy, wyniki analiz rejestru zarządzeń wojewody o przeznaczeniu terenów pod inwestycję konieczną i zatwierdzeniu dokumentacji planistycznej oraz decyzji lokalizacji inwestycji liniowych niezgodnych z wiążącymi ustaleniami studium gminnego, analizy wniosków w sprawie sporządzenia zmiany studium gminy i planu miejscowego, wytyczne do polityki przestrzennej gminy. Do czasu rozwiązań prawnych, które ujednolicą sposób prowadzenia monitoringu urbanistycznego, realizacja ustaleń projektowanego dokumentu planistycznego (w tym wypadku studium) powinna być monitorowana przez Radę Gminy. Wskazane jest dokonywanie oceny stanu realizacji ustaleń Studium i wpływu na środowisko w cyklach rocznych. 17. PODSUMOWANIE Przystępując do prognozowania potencjalnych skutków realizacji ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka należy zastrzec, że występują istotne czynniki utrudniające formułowanie Prognozy. Należą do nich: stopień szczegółowości (wydzielenie stref funkcjonalnych) ustaleń Studium pozwala na określenie zagrożeń jedynie w stopniu szacunkowym, opisowym; skutki określonego sposobu zagospodarowania będą zależne od zastosowania konkretnych rozwiązań technologicznych, których nie da się przewidzieć na etapie prac nad Studium; Prognoza w istocie dotyczy połączonych efektów realizacji ustaleń Studium, ale czas ich realizacji i zastosowane technologie nie są wiadome. W tych warunkach Prognoza może mieć jedynie charakter szacunkowy, dostosowany do odczytanych intencji Studium i stopnia szczegółowości ustaleń. W projekcie Studium wydzielono następujące strefy funkcjonalno - przestrzenne: MR – tereny zabudowy zagrodowej z usługami; MN - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej; U - tereny zabudowy usługowej, P – tereny przemysłu; RL – tereny przeznaczone do zalesienia; Opracowanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka wynika z potrzeby rozwoju terenów przewidzianych na budownictwo mieszkaniowe, rozwój terenów rolniczo-osadniczych, rozwój odnawialnych źródeł energii. Proponowane zapisy 40 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka planistyczne sprzyjają osiągnięciu zrównoważonego rozwoju przestrzennego z poszanowaniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego. Projektowana zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz rolniczo osadnicza została zlokalizowana w sąsiedztwie istniejącej zabudowy oraz wzdłuż głównych istniejących ciągów komunikacyjnych. Sąsiadujące z tymi terenami tereny komunikacji gminy Sosnówka nie stanowią większego zagrożenia dla środowiska. Zakłócenia akustyczne i emisja gazów z pojazdów komunikacyjnych nie przekraczają dopuszczalnych wartości stężeń substancji szkodliwych w powietrzu. Na terenie całej gminy wprowadzono obowiązek uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, zakaz składowania odpadów stałych lub ciekłych oraz zakaz wytwarzania i składowania odpadów niebezpiecznych za wyjątkiem wytwarzanych w gospodarstwach domowych. Projekt Studium zakłada rozwój energetyki odnawialnej w obszarze gminy w oparciu o energię wiatru oraz określa kierunki zagospodarowania przestrzennego dla rozwoju tej inwestycji oraz infrastruktury związanej z jej realizacją i funkcjonowaniem. Jako czynnik determinujący realizację tej inwestycji wskazuje się opracowanie raportu oddziaływania na środowisko. Przeznaczenie terenu pod funkcje mieszkaniowe powoduje obiektywne koszty środowiskowe procesu urbanizacji, z drugiej jednak strony oceniany dokument obliguje do zagospodarowania terenu w nowym standardzie ekologicznym znacznie wyższym niż ten, który prezentuje nieuregulowany stan istniejący. Zapisy Studium i granice obszarów funkcjonalnych są poprawne w odniesieniu do obowiązków z zakresu ochrony środowiska, w tym ochrony przyrody i odpowiedniego kształtowania granicy polno-leśnej. W wyniku przeprowadzonych analiz i ocen stwierdza się, że zaprojektowane w Studium kierunki zagospodarowania będą miały w przewadze wpływ neutralny (brak wpływu, wpływ nieznaczący) lub negatywny (rozumiany, jako oddziaływanie zauważalne, lecz niepowodujące naruszenia standardów środowiskowych). Nie przewiduje się oddziaływań znacząco negatywnych tj. powodujących zasadniczą zmianę czy naruszenie określonych prawem parametrów i standardów jakości środowiska, zagrożenia dla liczebności i bioróżnorodności gatunków, istotnych bariery dla migracji, zagrożenia dla obszarów przyrodniczo cennych. Powyższe stwierdzenia są uwarunkowane wypełnieniem wszystkich ustaleń Studium i zaleceń Prognozy. Należy nadmienić, że szacunkowy i opisowy charakter Prognozy wynika między innymi z ogólnego charakteru zapisów Studium, które nie determinują sztywno sposobu zagospodarowania terenu. Skutki określonego sposobu zagospodarowania będą zależne od zastosowania konkretnych rozwiązań technologicznych, których nie da się przewidzieć na etapie wyznaczania kierunków zagospodarowania przestrzennego obszaru. Prognoza 41 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka dotyczy skumulowanych efektów, czy też wypadkowej skutków wielu potencjalnych, przyszłych przedsięwzięć, ale czas ich realizacji i zastosowane rozwiązania nie są wiadome. 18. REKOMENDACJE Szczegółowe aspekty oddziaływania na komponenty środowiska naturalnego w ramach realizacji elektrowni wiatrowej, powinny zostać dokładnie przeanalizowane i określone na etapie sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko. Na podstawie posiadanych informacji dotyczących energetyki wiatrowej zawartych w dotychczas sporządzonych opracowaniach studialnych, jak również kierując się ogólnym wskazaniem lokalizacyjnym w projekcie Studium, prognozuje się, iż realizacja elektrowni wiatrowych na terenie gminy Sosnówka nie wpłynie znacząco na środowisko naturalne gminy. 19. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Prezentowane poniżej Streszczenie Prognozy oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka zawiera syntetyczne i nietechniczne podsumowanie istotnych aspektów środowiskowego oddziaływania, ustaleń i rekomendacji płynących z wymaganej przepisami prawnymi, wynikającymi z ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (procedury SOOŚ). Celem sporządzenia Prognozy była w szczególności: diagnoza stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym oddziaływaniem wraz z oceną potencjalnych skutków środowiskowych wdrożenia zapisów projektu Studium; przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie i ograniczanie zidentyfikowanych negatywnych oddziaływań wraz z propozycją przewidywanych metod analizy skutków realizacji przewidzianych w Studium zmian oraz częstotliwości jej przeprowadzania. Głównym celem projektu Studium jest określenie zasad polityki przestrzennej gminy w oparciu o kompleksowe rozpoznanie jej uwarunkowań przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych oraz istniejącego zagospodarowania gminy. Projekt dokumentu zawiera ustalenia w zakresie przeznaczenia terenu, zasad kształtowania ładu przestrzennego i zagospodarowania terenu, zasad obsługi i zaopatrzenia w infrastrukturę techniczną i komunalną, zasad ochrony środowiska oraz zasad w zakresie komunikacji. Przeprowadzona w Prognozie analiza zgodności zapisów Studium z zapisami dokumentów 42 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka wyższego rzędu wskazała na spójność założeń ustalonych w Studium z celami takich dokumentów strategicznych jak: Polityka Ekologiczna Państwa, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Strategia Rozwoju Kraju, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, Polska 2030 Wyzwania Rozwojowe. Realizacja ustaleń Studium przyczyni się do osiągnięcia trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego regionu, co ma swoje odzwierciedlenie w zapisach dokumentów strategicznych na poziomie regionalnym. Zaktualizowana „Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006 – 2020” wskazuje w tym zakresie m.in. na potrzebę poprawy konkurencyjności regionalnego profilu gospodarki zdolnego tworzyć i zachowywać trwałe miejsca pracy oraz przyciągać nowe inwestycje. Realizacja wskazanego wyżej celu powinna jednak odbywać się z poszanowaniem zasad ochrony środowiska. Metoda zastosowana przy sporządzeniu niniejszej Prognozy polegała na analizie zebranych informacji, materiałów oraz dokumentacji o stanie i funkcjonowaniu środowiska. Dokonana została identyfikacja zachodzących zmian oraz delimitacja najważniejszych obszarów problemowych. Analizie poddano potencjalne obszary konfliktów przestrzennych i zaproponowano działania zmierzające do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania. Na podstawie przeprowadzonej analizy dostępnych danych dokonano opisu środowiska w zestawieniu ze stanem obecnego i projektowanego zagospodarowania przedmiotowego terenu. Informacje zawarte w Prognozie dostosowane zostały do stopnia szczegółowości analizowanego dokumentu. Obszar będący przedmiotem Studium obejmuje całą gminę Sosnówkę, położoną w południowo – wschodniej części powiatu bialskiego. Pod względem fizycznogeograficznym gmina położona jest w obrębie Równiny Parczewskiej. Głównymi jednostkami geomorfologicznymi na obszarze gminy są: obniżenia powytopiskowe, moreny czołowe, moreny denne oraz fluwioglacjalne poziomy akumulacyjne. Rzeźba obszaru gminy posiada wyraźne piętno polodowcowe. Określić ją można mianem rzeźby staroglacjalnej. Jest monotonna, słabo rozczłonkowana i mało zróżnicowana pod względem genetycznym. Najbardziej wyrazistym jej elementem jest szerokie obniżenie dolinne wykorzystywane przez rzekę Rozwadówkę. Na terenie gminy brak jest kopalin mających znaczenie ponadlokalne. Występujące w wielu punktach złoża żwirów, piasków i glin zawałowych mają charakter złóż nieciągłych, nienadających się do eksploatacji na szerszą skalę. Gleby występujące w gminie Sosnówka wykształcone zostały z utworów czwartorzędowych: plejstoceńskich glin zwałowych i piasków wodnolodowcowych oraz holoceńskich utworów rzecznych i bagiennych. Na omawianym obszarze dominują gleby bielicowe i brunatne oraz w 43 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka dolinach rzecznych i zagłębieniach bezodpływowych spotyka się gleby bagienne. Obszar gminy należy do dorzecza Bugu. Zdecydowana większość gminy położona jest w zlewni rzeki Krzna, jedynie wschodnia część omawianego terenu leży w zlewni rzeki Hanna. Sieć wód powierzchniowych jest bardzo uboga. Składają się na nią rzeki: Żylawa, Rozwadówka, Romanówka, Grabarka i system rowów melioracyjnych. Wody podziemne na terenie gminy związane są z utworami czwartorzędu, trzeciorzędu oraz kredy, z których znaczenie użytkowe posiadają wody podziemne krążące w osadach czwartorzędowych. Gmina Sosnówka leży w strefie klimatu umiarkowanego o narastających w kierunku wschodnim wpływach klimatu kontynentalnego. Istotne znaczenie z uwagi na lokalizację elektrowni wiatrowych na terenie gminy przypisuje się warunkom wietrznym. Według krajowego podziału na strefy energetyczne wiatru, rejon województwa lubelskiego, a tym samym obszar gminy położony jest w strefie korzystnej z dominacją wiatrów zachodnich oraz południowo - i północno – zachodnich o średniej rocznej prędkości wiatru w rejonie gminy 3,0 – 3,5 m/s. Z uwagi na wyraźną przewagę ubogich przyrodniczo siedlisk polnych, szczupłości powierzchni łąkowej i wodnej, a także bardzo małe zróżnicowanie klimatyczne, szata roślinna w przeważającej części gminy uznaje się generalnie jako jednorodną i obfitującą głównie w gatunki synantropijne. Wśród fauny występującej na terenie gminy dominują gatunki środkowoeuropejskie, pospolite w całej Polsce. Występują takie gatunki jak:: dzik, sarna, kuna leśna, lis, a także kilka gatunków dzięciołów, kania ruda, krogulec, dudek czy przepiórka. Faunę związaną z siedliskami łąkowymi stanowią: brzączek, remiz, potrzos, ślepowron, derkacz, bocian biały. Walory przyrodnicze gminy ocenia się stosunkowo jako niewielkie. Nie występują tu wielkoobszarowe formy ochrony, takie jak: parki narodowe i krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, czy też obszary NATURA 2000. Jedynymi formami ochrony przyrody są pomniki przyrody, których na terenie gminy jest 11. Na terenie gminy znajdują się 4 obiekty objęte ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, wśród których na największą uwagę zasługuje zespół pałacowo – parkowy w Romanowie z początku XIX (pałac, kaplica grobowa Kraszewskich, brama, park romantyczny z otoczeniem), Uznaje się, iż stan sanitarny środowiska analizowanego obszaru nie odbiega znacząco od przeciętnej jakości środowiska w regionie i ocenia się iż jest on stosunkowo dobry. Teren objęty analizą to obszar typowo rolniczy, w związku z czym największe zagrożenie dla jakości środowiska stwarzają: emisja liniowa z transportu samochodowego, emisja powierzchniowa z indywidualnego ogrzewania budynków, ścieki bytowe nieczyszczone oraz spływy powierzchniowe z terenów rolniczych. 44 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka W przypadku braku realizacji projektu Studium utrzymywać się będą negatywne dla funkcjonowania środowiska oddziaływania, wśród których za najbardziej istotne należy uznać rozprzestrzenianie się zabudowy na terenach otwartych. Analiza przedstawiona w Prognozie pozwala stwierdzić, iż projekt Studium jest zgodny z krajowymi dokumentami strategicznymi, zarówno w sferze celów społeczno-gospodarczych, jak i ekologicznych. Realizacja zapisów Studium przyczyni się do poprawy konkurencyjności gospodarki. Przeprowadzona w ramach Prognozy analiza pozwoliła na identyfikację rodzajów presji wywieranych na poszczególne komponenty środowiska, ich charakteru i skali. Wyniki tej analizy w syntetycznej formie przedstawia poniższa tabela. 45 Komponent środowiska Zdrowie i życie ludzi Rośliny, zwierzęta, biologiczna Ocena skutków realizacji ustaleń Studium Istotne znaczenie dla zdrowia i życia ludzi ma wielkość emisji zanieczyszczeń dla środowiska, jaka może być skutkiem realizacji projektowanego dokumentu planistycznego, dot. zwłaszcza terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej, przemysłowej oraz usługowej. Prognozuje się, iż skala spodziewanych emisji zanieczyszczeń (t.j.: zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, ścieki, odpady stałe, hałas) nie będzie stanowić zagrożenia dla zdrowia ludzi z uwagi na upowszechnianie odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe), rozwoju kanalizacji sanitarnej oraz poprawy sposobu usuwania i neutralizacji odpadów. Jest mało prawdopodobne, aby przy zastosowaniu tychże rozwiązań dopuszczalne normy zanieczyszczeń były przekraczane. Uznaje się, iż ustalenia Studium (m.in: wprowadzenie terenów usług, zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej) wpłyną pozytywnie na jakość istniejących przestrzeni życia lokalnej społeczności i zaspokojenie jej potrzeb. różnorodność Zasoby i stan jakości wód podziemnych i powierzchniowych W wyniku zabudowy terenów aktualnie niezainwestowanych, użytkowanych głównie rolniczo, przypuszcza się, iż nastąpi zmniejszenie powierzchni siedlisk, co może wiązać się ze zubożeniem świata roślin i zwierząt. Wraz z zabudową mieszkaniową mogą pojawić się nowe gatunki roślin, niemniej jednak w większości przypadków będą to gatunki niedostosowane do lokalnych warunków siedliskowych i niezgodne z ich naturalnym zasięgiem. Zauważa się, iż projekt Studium wprowadza zabudowę w dużej mierze na zasadzie akceptacji stanu istniejącego bądź też kontynuacji terenów i obiektów już istniejących. Studium nie dopuszcza zabudowy w obrębie dolin rzecznych oraz w obrębie terenów leśnych, tym samym chroni najcenniejsze ekosystemy występujące w granicach gminy. Dodatkowo pozytywnym aspektem jest wprowadzenie terenów zalesień i minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, co z kolei umożliwi egzystencje wielu siedlisk i gatunków fauny. Zbiorowiska łąkowe oraz leśne stanowią bogate ekosystemy zasiedlane przez liczne gatunki zwierząt i roślin. W związku z powyższym stwierdza się, iż istniejący stopień bioróżnorodności na terenie gminy nie zostanie naruszony w związku z realizacją ustaleń Studium. Tereny wyznaczone pod lokalizację elektrowni wiatrowej wskazane są poza terenami leśnymi, tym samym chroni się najcenniejsze ekosystemy występujące na terenie gminy. Elektrownie wiatrowe lokalizuje się na obszarach rolniczych nie powodując tym samym zaniku cennych siedlisk przyrodniczych oraz zachowując dotychczasowe użytkowanie rolnicze danych terenów. Teren ten w znacznej mierze zostaje zachowany jako teren biologicznie czynny, na którym naturalnie zachodzą procesy przyrodnicze. W związku z powyższym stwierdza się, iż istniejący stopień bioróżnorodności na terenie gminy nie zostanie naruszony w związku z realizacją ustaleń Studium. Projekt Studium adaptuje obiekty objęte ochroną tj. pomniki przyrody, zachowując przy tym bez zmian bezpośrednie otoczenie tych obiektów, co oznacza brak niebezpieczeństwa ich degradacji. Jest mało prawdopodobne, aby realizacja ustaleń Studium wpłynęła niekorzystnie na warunki krążenia wód podziemnych i spływu wód powierzchniowych, z uwagi na mało zróżnicowaną sieć wód powierzchniowych oraz występującym wystarczająco głęboko (poniżej 2m) pierwszym poziomem wodonośnym. W związku ze zwiększeniem powierzchni terenów wskazanych pod funkcje mieszkaniowe, usługowe oraz przemysłowe przewiduje się proporcjonalne do stopnia zainwestowania zwiększenie poboru wody, przede wszystkim na potrzeby mieszkańców, a tym samym zwiększenie ilości wytwarzanych ścieków komunalnych. Z uwagi na brak skanalizowania gminy istnieje realne zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych na jej obszarze. Projekt Studium przewiduje rozbudowę systemu kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni przydomowych, co w dłuższej perspektywie czasu pozwoli na zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych. Przypuszcza się, iż na skutek uszczelnienia podłoża zabudową wystąpi minimalne zmniejszenie infiltracyjnego zasilania warstwy wodonośnej. Niemniej jednak z uwagi na ogół stosunkowo duże wskaźniki powierzchni biologicznie czynnej - pozostanie to bez większego wpływu na zmiany w położeniu zwierciadła wód podziemnych. Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Stan zanieczyszczenia atmosferycznego powietrza Ocenia się, iż mimo przyrostu terenów pod zabudowę jednorodzinną oraz zagrodową z usługami, emisja rozproszona będzie coraz mniej uciążliwa, dzięki gazyfikacji gminy, co zakłada projekt Studium. Na terenie gminy przewiduje się realizację elektrowni wiatrowych. Energia wytwarzana przez tego typu inwestycje nie zanieczyszcza powietrza atmosferycznego. Ponadto można przypuszczać, iż nastąpi niewielkie zmniejszenie naturalnego zapylenia powietrza, na wskutek realizacji planowanych w studium zalesień. W skali lokalnej negatywny wpływ na stan zapylenia powietrza może mieć okresowa eksploatacja złóż piasków i żwirów. Powierzchnia ziemi, gleby, zasoby naturalne Nowe obszary zabudowy wskazane zostały wyłącznie w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej zabudowy, w większości przypadków na glebach niższych klas bonitacyjnych. Przeznaczenie terenów pod funkcje określone w projektowanym dokumencie nie powinno wiązać się z zanieczyszczeniem gleb lub ziemi, pod warunkiem prawidłowej gospodarki odpadami i ściekami. Przeznaczenie terenu pod projektowane funkcje określone w Studium będzie skutkowało trwałym zniszczeniem pokrywy glebowej. Przekształcenie profilu glebowego będzie miało miejsce wszędzie tam gdzie prowadzone będą wszelkie prace budowlane. Zakładając zastosowanie wszystkich zasad ochrony środowiska wyznaczonych w Studium nie przewiduje się znaczących przekroczeń standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Zainwestowanie terenu pod elektrownię wiatrową oraz jej późniejsza eksploatacja wiąże się z lokalnymi zagrożeniami dla środowiska geologiczno-wodno-gruntowego. Wykonanie wykopów pod fundamenty spowoduje likwidację pokrywy glebowej i przekształcenia w powierzchniowych strukturach geologicznych w związku z prowadzonymi robotami ziemnymi. Klimat (w tym emisja hałasu i pól elektromagnetycznych) Projekt Studium wprowadza tereny zabudowy mieszkaniowej zlokalizowane w sąsiedztwie już istniejącej zabudowy. Wprowadzenie nowych obszarów zabudowy mieszkaniowej spowoduje wzrost udziału hałasu sąsiedzkiego oraz większe natężenie ruchu kołowego. Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego są linie energetyczne oraz stacje bazowe telefonii komórkowej w Sosnówce oraz Czeputce. Zakaz lokalizacji zabudowy w zasięgu stref ochronnych od linii energetycznych oraz zachowanie odpowiednich odległości nowej zabudowy od stacji bazowych telefonii komórkowej pozwolą w znacznym stopniu ograniczyć narażenie ludności na niekorzystny wpływ tego typu instalacji i urządzeń. Realizacja ustaleń Studium wprowadza elektrownie wiatrowe, z lokalizacją których wiąże się emitowanie hałasu oraz pól elektromagnetycznych. W celu ochrony przed oddziaływaniem hałasu związanym z funkcjonowaniem elektrowni wiatrowej konieczne jest wprowadzenie zakazu lokalizacji nowej zabudowy zagrodowej w strefie oddziaływania akustycznego 45 dB turbiny elektrowni wiatrowej oraz zakaz lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w strefie oddziaływania akustycznego 40 dB turbiny elektrowni wiatrowej. Można przypuszczać, iż zastosowanie w/w ograniczeń sprawi, iż realizacja ustaleń Studium nie wpłynie niekorzystnie na klimat. 47 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka Krajobraz Zabytki kultury i dobra materialne Oddziaływania w krajobrazie ustaleń Studium polegać będą na stałym przekształceniu terenów otwartych, w dużej mierze niezagospodarowanych na tereny zabudowane. Stałej i bezpośredniej poprawie krajobrazu służy fakt wytyczenia kierunków i zasad harmonijnego zagospodarowania obszaru gminy. Projektowane tereny zabudowy jednorodzinnej, zabudowy zagrodowej, usługowej oraz przemysłowej nie wpłyną znacząco na zmiany w krajobrazie i będą miały charakter lokalny, gdyż w wielu miejscach stanowią kontynuację danych funkcji niepowodującą degradacji krajobrazu. Zapisy Studium w znaczny sposób warunkują utrzymanie istniejącego krajobrazu gminy. Największy wpływ na krajobraz przypadnie realizacji elektrowni wiatrowych, które będą stanowić dominantę widokową w krajobrazie. Na niektórych obszarach gminy siłownie wiatrowe będą niewidoczne, ponieważ przysłoni je ściana lasu. Niemniej jednak, obszary na których proponuje się lokalizację elektrowni wiatrowych to tereny otwarte. W zależności od indywidualnego odbioru obserwatora przedsięwzięcie to może być postrzegane jako element negatywny (świadczący o dużym stopniu antropopresji) ale również jako „przyjazny” w krajobrazie (energia „ekologiczna, czysta). Zapisy projektu Studium służą ogólnemu rozwojowi gminy, a więc wzbogaceniu dóbr materialnych przy wykorzystaniu już istniejących. 48 Znaczące oddziaływania na środowisko nie jest zdefiniowane w obowiązującym prawie, za wyjątkiem obszarów NATURA 2000. W odniesieniu do pozostałych komponentów środowiska, o znaczącym oddziaływaniu na środowisko można mówić w sytuacji dużego prawdopodobieństwa naruszenia standardów jakości środowiska, bądź degradacji szczególnie cennych walorów przyrodniczych lub krajobrazowych. Znaczące oddziaływania prowadzą również do istotnych problemów w funkcjonowaniu środowiska, przejawiających się okresowym lub trwałym zakłóceniem procesów naturalnych, np. hydrologicznych, glebotwórczych, rzeźbotwórczych czy ekologicznych itp. Przeznaczenie terenów pod planowane funkcje będzie oddziaływać na poszczególne elementy środowiska. Najbardziej widocznym oddziaływaniem przekształcającym środowisko jest niewątpliwie ubytek powierzchni biologicznie czynnej poprzez wskazanie terenów pod zabudowę jak również lokalizacja elektrowni wiatrowych na terenie gminy. W wyniku przeprowadzonych w Prognozie analiz i ocen, nie przewiduje się oddziaływań znacząco negatywnych skutków realizacji ustaleń Studium, a mianowicie takich, które mogłyby spowodować zasadniczą zmianę określonych parametrów jakości środowiska, a także zagrożenia dla liczebności i bioróżnorodności gatunków roślin i zwierząt. Efektywne i pełne wdrożenie ustaleń Studium powinno stanowić wystarczające zabezpieczenie przed potencjalnymi negatywnymi, przyszłymi zmianami w środowisku naturalnym. W celu uzyskania pewności, iż projektowane funkcje nie oddziaływają negatywnie na środowisko, jest ustalenie obowiązku monitoringu. W celu zapobiegania i minimalizowania uciążliwości proponowanych w projekcie Studium funkcji, należy stosować przy jego realizacji najnowsze dostępne technologie i wysokiej jakości urządzenia oraz materiały, a przede wszystkim należy respektować wszystkie proekologiczne ustalenia, które regulują szereg ważnych aspektów ochrony środowiska. Ograniczenia negatywnego oddziaływania skutków realizacji Studium zawarte są w szeregu dość wyczerpujących ustaleń, nakazów i zakazów dotyczących terenu objętego Studium i dopuszczonych na nim funkcji mających na celu ochronę wartości kulturowych, przyrodniczych i krajobrazowych. Realizacja ustaleń Studium nie wymaga podjęcia działań kompensacyjnych. Oddziaływanie na środowisko zawiązane z realizacją studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka, położonej w odległości ok. 14km w linii prostej od granicy Polski z Białorusią, nie będzie posiadać charakteru transgranicznego. Nie ma więc potrzeby przeprowadzania postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko. Szczegółowe aspekty oddziaływania na komponenty środowiska naturalnego w ramach realizacji elektrowni wiatrowej, powinny zostać dokładnie przeanalizowane i określone na etapie sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko. Na podstawie posiadanych informacji dotyczących energetyki wiatrowej zawartych w dotychczas sporządzonych opracowaniach studialnych, jak również kierując się ogólnym wskazaniem lokalizacyjnym w projekcie Studium, prognozuje się, iż realizacja elektrowni wiatrowych na terenie gminy Sosnówka nie wpłynie znacząco na środowisko naturalne gminy. SPIS TABEL Tab. 1. Struktura użytkowania gruntów w gminie Sosnówka Tab. 2. Udział Procentowy klas bonitacyjnych gruntów w gminie Sosnówka Tab. 3. Struktura zasiewów wybranych upraw w gospodarstwach indywidualnych Tab.4. Ocena spójności projektu Studium z celami społeczno – gospodarczymi i ochrony środowiska w dokumentach strategicznych rangi międzynarodowej, wspólnotowej i krajowej Tab. 5. Ocena spójności realizacji ustaleń Studium Tab. 6. Klasyfikacja oddziaływań na środowisko, w tym oddziaływań potencjalnie znaczących WYKAZ WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW Projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka 2012; Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2011r – WIOŚ, Lublin 2012r; Projekt programu ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2012 – 2015 z perspektywą do roku 2019 – Lublin 2012; Projekt planu gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2017 – Lublin 2012; Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego – Lublin 2002; Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 – Warszawa 2008. Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka AKTY PRAWNE: 1. Dyrektywa 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; 2. Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu; 3. Dyrektywa 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko; wywieranego przez niektóre 4. Dyrektywa Rady Europy w sprawie ochrony dziko żyjących ptaków (2009/147/EW); 5. Dyrektywa Rady Europy w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (92/43/EWG); 6. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001, nr 112, poz. 1206); 7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. Nr 263, poz.2202 z późn.zm); 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, których wprowadzenie w ściekach przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (Dz. U. 2005, nr 233, poz. 1988); 9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. Nr 128, poz. 1347); 10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14.06.2007. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007, Nr 120, poz. 826); 11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685); 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 r. Nr 137, poz. 984); 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 16, poz.87); 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U z 2004 r. Nr 220, poz. 2237); 15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, nr 47, poz. 281); 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003, Nr 192, poz. 1883); 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajów działań naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz. U. Nr 103, poz.664); 18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798); 19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów 51 Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sosnówka jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359); 20. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r o przedsięwzięciach mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz.1397); 21. Rozporządzenie w Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2003 r. w sprawie substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 217, poz.2141); 22. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (tj. Dz. U. z dnia 12.06.2012 r., poz. 647). 23. Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 (Dz. U. 2008, nr 199, poz. 1227 z późn.zm.). 24. Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 2008, Nr 25, poz. 150 z późn. zm.); 25. Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (tj. z dnia 10 stycznia 2012 r. poz. 145); 26. Ustawa z 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz. U. 2007, Nr 39, poz.251 i nr 88 poz. 587 oraz z 2008 r., nr.138, poz.865); 27. Ustawa z dnia 12 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007, nr. 75, poz.493 oraz z 2008, nr 138, poz.865); 28. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 nr 151 poz. 1220 z późn. zm); 29. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1563); 30. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 2005, Nr 45, poz.345 z późniejszymi zmianami); 31. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 2004, Nr 121, poz. 1266); 32. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2011, Nr 163, poz.981); 33. Ustawa z dnia 6 lipca 2001 o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Z 2001r, Nr 97 poz. 1051); 34. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr.72 poz. 747 z późn.zm.). 52