pobierz PDF - Koalicja Klimatyczna

Dr hab. Zbigniew M. Karaczun
CZY I JAK
ADAPTOWAĆ SIĘ
DO ZMIAN KLIMATU
W POLSCE
ZAKRES

Co to jest adaptacja

Problemy z adaptacją

Czy należy adaptować się do
zmian klimatu?

W jaki sposób adaptować się do
zmian klimatu w Polsce?
ADAPTACJA
Dostosowanie systemów naturalnych
lub stworzonych przez człowieka do obecnych,
lub spodziewanych czynników klimatycznych
lub efektów zmian klimatu, w taki sposób,
aby minimalizować negatywne skutki
i wykorzystywać te zmiany,
które będą pozytywne
IPCC 2001
ADAPTACJA
POWINNA W SZCZEGÓLNOŚCI:

minimalizować negatywne skutki zmian klimatu poprzez
ograniczanie narażenia na czynniki ryzyka lub zmniejszanie
wrażliwości systemów narażonych na oddziaływanie,

włączać w działanie wszystkie grupy interesu, zarówno
instytucje rządowe, jak i bussines oraz organizacje
pozarządowe i obywatelskie,

wykorzystywać wiele rodzajów działań, zarówno
zapobiegawczych, jak i reaktywnych, planowanych i
samodzielnych, publicznych i prywatnych.
Center for European Policy Studies, 2008
ADAPTACJA
Nadmierna emisja
gazów
cieplarnianych
Kierunki i
sposób rozwoju
gospodarczego
ADAPTACJA
Negatywne skutki zmian klimatu
PROBLEMY Z ADAPTACJĄ

Czy klimat się zmienia?

Adaptacja czy redukcja?

Decyzję podejmujemy dziś (i dziś też
PŁACIMY), a prognozujemy skutki za
30 – 50 lat

Koszty i korzyści publiczne (społeczne)
i prywatne

W których sektorach działać i w jaki
sposób ?
CZY NALEŻY
ADAPTOWAĆ SIĘ DO
ZMIAN KLIMATU?
GLOBALNA EMISJA GHG
mld ton CO2eq/rok
lata 1970 - 2004
CO2 ze spalania paliw kopalnych i innych źródeł
CH4 z rolnictwa, odpadów i produkcji energii
CO2 z wylesień, rozkładu biomasy i torfu
N20 z rolnictwa i innych źródeł
F- gazy
przemy
-słowe
Wg IPCC 2007
ZMIANY KONCENTRACJI CO2 W
ATMOSFERZE W LATACH 1000 – 2000
ORAZ PROGNOZA ZMIAN
850
CO 2 (ppm)
750
650
550
450
350
250
1000
1200
1400
1600
Rok
1800
2000
2200
IPCC 2007
EKSTREMA POGODOWE JAKO KATASTROFY
NATURALNE W LATACH 1950 - 2002
POLSKA 2009 ROK
POLSKA

Wzrost ilości tornad



1991 – 1
1996 – 7
2006 – 52
European Severe Weather Database

Wzrost ilości katastrof
spowodowanych przez wiatr



2006 – 55
2007 – 401
2008 – 1000
Główny Urząd Nadzoru Budowlanego
POLSKA

Do lat 90. susze co 5 lat, obecnie – co
dwa lata

Zmiana gęstości deszczy

Zmiana struktury upraw

Nowe szkodniki

Ploniarka zbożówka i Omacnica prosowianka

Szrotówek kasztanowcowiaczek
JAK ADAPTOWAĆ
SIĘ DO ZMIAN
KLIMATU W
POLSCE ?
KLUCZOWE PROBLEMY

Ochrona klimatu (adaptacja) nie jest tematem
dyskusji – pomija się zagrożenia

Bardzo niski poziom wiedzy dotyczący
potencjalnych skutków zmian

Niski poziom – na ogół – odpowiedzialności
polityków oraz niski poziom zainteresowania
społeczeństwa

Brak zrozumienia i przygotowania administracji
publicznej

Mentalność „lepiej dostać odszkodowanie niż
podjąć działania adaptacyjne”
KLUCZOWE OBSZARY
SEKTORY








Gospodarka wodna
Gospodarka komunalna
Budownictwo
Rolnictwo
Turystyka
Ubezpieczenia
Ochrona zdrowia i ratownictwo
Edukacja
KLUCZOWE OBSZARY
REGIONY

Wybrzeże Bałtyku

Wielkopolska

Obszary górskie

Gminy na terenach zalewowych

Metropolie
KLUCZOWE OBSZARY
ZAGADNIENIA

Ochrona życia i zdrowia ludzi

System zapobiegania katastrofom i szybkiego
(oraz skutecznego) reagowania w razie ich
wystąpienia

Woda pitna

Zapobieganie powodziom i suszom

Ochrona wybrzeża morskiego

Zapewnienie trwałości produkcji rolnej

Infrastruktura komunalna

Duża rola planowania przestrzennego
JAK TO ROBIĆ

Badania naukowe i ekspertyzy








diagnoza zagrożeń
oszacowanie ryzyka i środków zapobiegania
określenie sektorów i regionów
określenie celów i priorytetów
przygotowanie harmonogramu działań
identyfikacja niezbędnych zmian w prawie
identyfikacja kosztów i źródeł finansowania
Obligatoryjne (np. jako element Planów OŚ)


Krajowa strategia adaptacji
Regionalne strategie adaptacji
JAK TO ROBIĆ

Dobrowolne



Finansowanie ze środków publicznych
tylko wtedy gdy:



programy i strategie sektorowe
programy i strategie lokalne (gminy)
działania zaplanowane w ramach strategii
działania przynoszą korzyści ogólnospołeczne
Ubezpieczenia – jako ważny instrument


system ubezpieczeń wzajemnych
w niektórych przypadkach – ubezpieczenia
obowiązkowe
KOSZTY

Brak danych – brak badań w tym
zakresie

Prawdopodobnie bardzo wysokie,
bo ilość prac jest znaczna

Ale zaniechanie działań spowoduje
jeszcze większe straty – przykład
wybrzeża Bałtyku


6 mld US$ - koszt działań adaptacyjnych
30 mld US$ - koszty zniszczeń przy braku
działań
KOSZTY

Środki można pozyskać

ze sprzedaży części nadwyżki redukcji
emisji GHG na rynku międzynarodowym
(w tzw. okresie Kioto),

ze sprzedaży części uprawnień do emisji
(po wejściu w życie systemu aukcyjnego),

z opłat za emisję GHG (dla sektorów poza
systemem ETS).
ROLA SPOŁECZEŃSTWA

Edukacja i podnoszenie świadomości

Pobudzanie do tworzenia lokalnych programów adaptacji
i struktur reagowania na zagrożenia

Uczestniczenie w tworzeniu i wdrażaniu działań
wynikających w planów adaptacji

Nadzorowanie działania władz
Bez aktywności społecznej działania adaptacyjne w Polsce
PODSUMOWANIE

Adaptacja jest ważna, ale nie może zastąpić
redukcji emisji GHG

W Polsce są duże potrzeby adaptacyjne

Niezbędne jest rozpoczęcie prac w tym
zakresie

Skuteczna adaptacja wymaga wspólnego
działania różnych grup społecznych

Adaptacja będzie kosztowna, ale tańsza niż
straty. Są potencjalne źródła niezbędnych
funduszy.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!
Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
Sekretariat Koalicji Klimatycznej
ul. Mazowiecka 11/16
00-052 Warszawa
tel. +48 22 827 33 70
www.koalicjaklimatyczna.org