UCHWAŁA Nr XI/81/07 - Urząd Gminy Mściwojów
Transkrypt
UCHWAŁA Nr XI/81/07 - Urząd Gminy Mściwojów
UCHWAŁA Nr XI/81/07 Rady Gminy Mściwojów z dnia 23 listopada 2007 r. w sprawie zatwierdzenia Planu odnowy miejscowości Luboradz Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) – Rada Gminy Mściwojów uchwala, co następuje: § 1. Zatwierdza się Plan odnowy miejscowości Luboradz opracowany w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Oś 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej oraz Oś 4 Leader. § 2. Plan odnowy miejscowości Luboradz stanowi załącznik do niniejszej uchwały. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia Przewodniczący Rady Gminy Jerzy Delanowski Załącznik do uchwały nr XI/81 /07 Rady Gminy Mściwojów z dnia 23 listopada 2007 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LUBORADZ na okres programowania 2007 – 2013 LUBORADZ 2007 2 I. HISTORIA WSI Miejscowość położona u podnóży niskiego północnego ramienia Wzgórz Strzegomskich nad rzeką Wierzbiak, na wys. ok. 180 m n.p.m., 8 km na wschód od Jawora. Znana od 1305 r. jako Loboratz. Po wojnie odkryto tu cmentarzysko kultury łużyckiej. W latach 1396-1412 wieś należała do rodziny von Sachenkirch (Nicolaus). W roku 1574 majątek dzierżył Hans von Bock. Otto baron von Nostitz władał majątkiem od roku 1642, który został przez niego formalnie zakupiony w 1654 (1650?) roku po śmierci w 1650 starosty księstwa świdnicko-jaworskiego Hansa Ludwiga von Strahenberga. Jego potomkowie trzymali owe dobra przez następne dwieście lat. Następnie posiadłość odziedziczył jego syn Ernst Joseph von Wolknstein. W roku 1945 pałac był w dobrym stanie, jednak dzisiaj coraz mocniej ulega dewastacji. Wokół walają się pozostałości kamiennych balustrad, zniszczone rzeźby kamienne lub ich fragmenty, odpadają tynki, mury są zawilgocone. Obecnie właścicielem pałacu jest Stanisław Dzbański. Pierwotnie istniał tu zbudowany w XVI wieku obronny dwór, prawdopodobnie drewniany, otoczony fosą i wałami. Obecny barokowy pałac jest dwu- oraz trójkondygnacyjnym, podpiwniczonym założeniem na planie czworokąta, czteroskrzydłowym, z dziedzińcem w środku. W XIX wieku był restaurowany, remontowany natomiast w latach 1961-1963. Znajduje się w nim ok. 90 pomieszczeń o powierzchni łącznej ok. 3200 kubatury. Istniejący odkuty na nowo w wieku XX portal wczesnorenesansowy może być świadectwem istnienia dla niego oryginalnego wzoru, który mógłby datować istniejący budynek na lata ok. 1560. Zachowany w sieni malowany strop belkowy wydaje się jednak świadczyć o późniejszym pochodzeniu z lat 1590-1600. W efekcie skrzydło zachodnie powstało z przebudowanego skrzydła renesansowego i połączenia go z barokowym traktem, który dostawiono od strony zewnętrznej elewacji. W górnej kondygnacji zachodniego skrzydła mieściły się paradne pomieszczenia, bogato zdobione, przez co pełniła funkcje reprezentacyjne. Tu znajduje się tzw. Sala Antenantów, wypełniająca cały zachodni trakt. Jej płaski strop zdobią trzy plafony: środkowy kolisty, przedstawia cesarza Leopolda I, boczne natomiast prostokątne – przedstawicieli rodziny von Nostitz. Na szerokiej fasecie są namalowane w formie medalionów 54 portrety członków rodziny dawnego właściciela pałacu. Rozbudowując skrzydło zachodnie w jego narożniku dobudowano salę biblioteczną zdobioną stiukami z roku 1701. Jej zasoby pod koniec XVII wieku liczyły około 6500 woluminów, co stawiało ją na trzeciej pozycji wśród bibliotek magnackich na Śląsku i nadal ulegała rozbudowie. Cenne było także archiwum pałacowe, którego głównym trzonem, aż do II wojny światowej, były zbiory dotyczące właśnie Nostitzów. Budowa północnego skrzydła mieszkaniowego przypada na lata dwudzieste bądź trzydzieste XVII wieku. Wejście do niego prowadzi z dziedzińca wewnętrznego po dwubiegowych schodach, dawniej z kamienną balustradą, na której stały dwa kamienne gazony. Portal z przerwanym naczółkiem, w którym umieszczono kamienny kartusz herbowy pochodzi z 3 1684 roku, zaś rzeźbione dębowe drzwi z 1681 roku. Z tego też okresu pochodzą wszystkie zachowane stropy belkowe poza ozdobnymi stropami kasetonowymi mieszczące się w niniejszym skrzydle. Elewacje przyozdobiono dekoracją sgraffitową o motywach roślinnych i geometrycznych - wzorze najbardziej rozpowszechnionym na Dolnym Śląsku. Od strony północnej znajduje się prostokątny pawilon, którego ściany i sklepienie mają bardzo bogatą dekorację stiukową. Fundator – Otto von Nostitz, żarliwy wyznawca katolicyzmu często w nim przebywał, odprawiając wiele nabożeństw i spowiedzi. Jego syn Krzysztof Wacław Nostitz (†1712) rozbudował salę bawialną oraz dobudował w roku 1681 do skrzydła wschodniego nową kaplicę zamkową zatrudniając słynnego włoskiego muratora Antonia Dominicusa Rossi. Jego dziełem są solidne, dębowe drzwi z 1681 r., bogate w snycerkę, ujęte w portal zwieńczony herbem fundatora i jego małżonki-Marii Juliany hr.von Mettich. do kaplicy z datą 1681. W ołtarzu znajdował się obraz Michaela Willmanna „Pocałunek Józefa” (ol. pł.), który po 1945 roku wzbogacił warszawskie Muzeum Narodowe. Południowe skrzydło zostało gruntownie przebudowane w XVIII wieku. Dawniejsze zachowane elementy to jedynie renesansowe obramowania drzwiowe i okienne jak również okazała klatka schodowa. Christoph Wenzel (1648r.-†16 lutego 1712r.) Luboradz powiększył zbiory pałacowe, m.in. o salę jadalną, gabinet sztuki i zbrojownię. Na uwagę zasługuje również kościół p.w. Zaślubin NMP wybudowany w stylu gotyckim i renesansowym. Wzmiankowany już w 1305 roku, a później w 1408, kiedy to pełnił w nim posługę „Nicolaus, plebanus de Lubrus”. Nowy, ufundowany w 1581 roku przez Hansa von Bock jest jednonawową świątynią, z wieżą w osi, krzyżowo sklepionym prezbiterium i kruchtą. Zachował na zewnątrz kilka renesansowych epitafiów. Wewnątrz dobrej klasy stylowy, pięknie zdobiony barokowy ołtarz. 4 Rysunek 1. Luboradz na mapie Polski. Źródło: Urząd Gminy Mściwojów. Rysunek 2. Usytuowanie gminy Mściwojów na mapie Dolnego Śląska i powiatu jaworskiego oraz poszczególnych sołectw gminy. 5 Źródło: Urząd Gminy Mściwojów. II. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Przez Luboradz przepływa rzeka Wierzbiak, która zatacza wokół wsi półkole, następnie kieruje się ku sąsiedniej wsi – Skały, by dalej wpłynąć do zlewiska Kaczawy. a Sołectwo jak również cały obszar gminy w klasyfikacji pod względem występujących zagrożeń środowiska należy do klasy IV, tzn., że nie występują tu szczególne zagrożenia zanieczyszczeniami powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, powierzchni ziemi, gleb i hałasem. Problemem jest od wielu lat nie modernizowany system odwodnienia. Nie ma na terenie wsi zakładów wpisanych do wojewódzkiej listy zakładów szczególnie uciążliwych dla środowiska. Przekroczenie dopuszczalnych norm skażeń środowiska może wystąpić, ale tylko sporadycznie i mieć lokalny charakter. Stan aerosanitarny jest dobry. Na terenie gminy nie ma obecnie obszarów objętych ochroną. Wieś Luboradz jest typowo rolnicza, przeważają gleby bardzo dobre i dobre, a korzystne położenie gminy względem ośrodków przemysłowych powoduje dużą atrakcyjność i wysoką jakość upraw. III. INWENTARYZACJA ISTNIEJĄCYCH ZASOBÓW SOŁECTWA LUBORDZ 6 1. Środowisko przyrodnicze a) piękne położenie wsi w dolinie rzeki Wierzbiak, u podnóża Wzgórz Strzegomskich, krajobraz lekko pagórkowaty, b) lasy otaczające wieś, c) przez wieś przepływa rzeka Wierzbiak – zanieczyszczona i zaniedbana, d) występuje dzika zwierzyna (m.in. sarny, lisy, zające itp.). 2. Środowisko kulturowe Luboradz charakteryzuje ukształtowany przez historię rolniczy krajobraz kulturowy. Jednak na terenie naszej wsi znajduje się kilka ciekawych obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Są to: a) kościół filialny p.w. Zaślubin NMP, b) cmentarz przykościelny, parafii rzymsko – katolickiej w Mściwojowie, c) zespół pałacowy - pałac, dwie oficyny gospodarcze, d) dawny zabytkowy park, e) duża liczba obiektów o walorach kulturowych: zagrody, budynki mieszkalne i gospodarcze, f) duże możliwości zagospodarowania przestrzennego, - wolne tereny pod inwestycje, zwłaszcza budownictwo możliwości rozwoju działalności usługowej, turystycznej i mieszkaniowe, rzemieślniczej. 3. Dziedzictwo religijne i kulturowe a) kościół Parafialny p.w. Nawiedzenia NMP o ciekawej architekturze, b) pałac. 4. Obiekty i tereny a) na terenie naszej wsi znajdują się wolne działki pod zabudowę mieszkaniową, b) wolne obiekty i tereny pod inwestycje, c) tradycyjne obiekty zabudowy rolniczej, budynki gospodarskie, zagrody, obory itd., d) boiska: sportowe trawiaste. 5. Gospodarka i rolnictwo a) gospodarstwa rolne, prowadzą głównie produkcję roślinną: zboża, ziemniaki, buraki, warzywa, itd., 6. Zakłady rzemieślnicze a) mechanika pojazdowa, b) sklep spożywczo – przemysłowy, c) mała gastronomia, d) handel gazem, 7 e) usługi budowlane. 7. Sąsiedzi i przejezdni a) Luboradz leży w gminie Mściwojów i graniczy z sołectwami Mściwojów, Marcinowice, Snowidza, Drzymałowice, Grzegorzów oraz gminą Wądroże Wielkie – sołectwo Skała . b) w odległości około 10 km od miasta Jawora, gdzie znajduje się m.in. „Kościół Pokoju” zabytek wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, c) przez wieś przebiega droga wojewódzka z Jawora do Wrocławia, d) słabo rozwinięta turystyka. 8. Ludzie, organizacje społeczne Na terenie sołectwa działa: a) Koło Gospodyń Wiejskich. 9. Stowarzyszenia, darczyńcy i sponsorzy a) Kółko Rolnicze w Luboradzu, b) Koło różańcowe przy kościele w Luboradzu, c) Rada Parafialna, d)indywidualni sponsorzy. IV. DIAGNOZA AKTUALNEJ SYTUACJI WSI LUBORADZ 1. a) Co wieś wyróżnia? bogata historia, b) zabytkowy pałac (własność prywatna) o unikalnych w skali całego Śląska rozwiązaniach architektonicznych i innych elementach sztuki, kościół filialny parafii rzymsko – katolickiej pw. Zaślubin NMP, posiadający cenne w skali województwa zabytki sztuki (m.in. monumentalne epitafium rodziny von Bock), atrakcyjne położenie wsi, niedaleka odległość od miasta Jawora, przebiegająca przez wieś droga wojewódzka Jawor – Wrocław, dobrze rozwinięte rolnictwo oraz wieloletnie tradycje w uprawie owoców i warzyw, c) d) e) f) g) brak infrastruktury sprzyjającej rozwojowi turystyki, h) i) brak ścieżek rowerowych, dydaktycznych, brak zagospodarowania centrum wsi. 2. Jakie pełni funkcje? a) mieszkalne – zamieszkuje ją prawie 1/20 mieszkańców gminy Mściwojów, b) wieś ma charakter w większości rolniczy, c) w niewielkim stopniu pełni funkcje usługowe i handlowe. 3. a) Kim są mieszkańcy? głównie ludność napływowa ze wschodnich i centralnych województw Polski, b) c) rolnicy, emeryci i renciści, 8 d) e) f) bezrobotni – duży odsetek byłych pracowników PGR – u i ich rodzin, pracownicy- znajdujący zatrudnienie we wsi i poza nią, przedsiębiorcy. 4. a) Co daje utrzymanie? rolnictwo, b) c) d) e) praca sezonowa w gospodarstwach rolnych, praca zarobkowa w firmach i instytucjach znajdujących się na terenie wsi, gminy jak również w pobliskich miastach, praca na własny rachunek, różnego rodzaju zasiłki. 5. a) Jak zorganizowani są mieszkańcy? Rada Sołecka, b) c) Grupa Odnowy Wsi, Rada Parafialna i Koło Różańcowe, 6. W jaki sposób rozwiązują problemy? a) zebrania wiejskie, b) dyskusje, c) d) e) interpelacje radnych, współpraca z UG, poprzez wspólne prace mieszkańców. 7. Jak wygląda nasz wieś? a) centrum wsi słabo zagospodarowane, b) znaczna część wsi to budynki z końca XIX i początku XX wieku, które wymagają remontu dachu i elewacji; zaniedbane budynki użyteczności publicznej i komunalnej, brak chodnika wzdłuż drogi wojewódzkiej. c) d) 8. Jakie obyczaje i tradycje są przez nas pielęgnowane? a) pielęgnowane i podtrzymywane są tradycyjne obyczaje i święta katolickie, b) dożynki wiejskie. 9 9. Jak wyglądają mieszkania i obejścia? a) stara, poniemiecka zabudowa, b) część obejść i gospodarstw jest bardzo ładnie utrzymana, ale są gospodarstwa psujące wygląd wsi. Uwarunkowane to jest sytuacją materialną jak również brakiem poczucia estetyki. 10. Jaki jest stan otoczenia i środowiska? a) wieś w pełni zwodociągowana i skanalizowana, b) c) d) e) f) częściowa segregacja odpadów, zamulone cieki wodne i w znacznej części zasypane rowy melioracyjne, czyste lasy i łąki, występuje dzika zwierzyna, niedrożna kanalizacja burzowa. 11. Jakie jest rolnictwo? a) w większości gospodarstwa o średnim areale (ok. 10-20 ha ), b) c) gospodarstwa ekologiczne, specjalizacja w warzywnictwie. 12. Jakie są powiązania komunikacyjne? a) rozwijający się przewóz prowadzony przez prywatne firmy przewozowe, b) brak połączeń komunikacyjnych przed godziną 7.00 i po 18.00 oraz w weekendy, c) d) e) brak konkurencji ze strony PKS i innych firm przewozowych, zły stan drogi wojewódzkiej i powiatowych zwłaszcza drogi do Mściwojowa i Skały, duży ruch samochodowy uciążliwy dla mieszkańców. 13. Co proponujemy dzieciom i młodzieży? a) boisko trawiaste, b) c) świetlica wiejska, brak zorganizowanego czasu wolnego. 10 V. ANALIZA SWOT MOCNE I SŁABE STRONY WSI LUBORADZ SILNE STRONY SŁABE STRONY SZANSE (MOŻLIWOŚCI ROZWOJU) I ZAGROŻENIA PŁYNĄCE Z OTOCZENIA SZANSE ZAGROŻENIA a)zwiększanie się dostępności środków pomocowych, skierowanych na obszary wiejskie, a) migracja ludzi młodych i wykształconych z terenu sołectwa, c)zagospodarowanie turystyczne, stworzenie d) niskie nakłady na inwestycje w tym na remonty dróg, b) bardzo mała liczba urodzeń (starzejące się b)zwiększający się popyt na usługi turystyczne społeczeństwo), i około turystyczne oparte o zasoby c) nielegalna wycinka drzew, przyrodnicze i kulturowe, 11 ścieżek edukacyjnych i rowerowych, d) rozwój sadownictwa i ogrodnictwa, e) bliskość atrakcji turystycznych takich jak: Kościoła Pokoju w Jaworze, Park krajobrazowy „Chełmy”, zamek Książ, f) rozwój przetwórstwa rolno – spożywczego, g) stworzenie ciekawych miejsc spotkań, centrum wsi, par i pałac. e) brak środków na renowacje zabytków, f) niszczejące mienie gminne, g) bierność lokalnej społeczności, h)brak wiejskich koszy na śmieci wzdłuż ulic wsi. WIZJA ROZWOJU SOŁECTWA LUBORADZ 12 „LUBORADZ SKARBEM DZIEDZICTWA KULTUROWEGO, WSIĄ ESTETYCZNĄ I EKOLOGICZNĄ, MIEJSCEM KTÓRE KAŻDY MIŁO WSPOMINA”. 13 WIZJA STANU DOCELOWEGO Jaka ma być nasza wieś za 10 lat? Estetyczny wygląd, zadbane obejścia, zabytki odrestaurowane i dostępne dla turystów, stworzenie OSP, klubu sportowego, zajęć z haftu, oferty zagospodarowania czasu wolnego. Co ma ją wyróżniać? Mieszkalne, produkcyjne – produkcja rolna, przetwórstwo rolno – spożywcze, usługowe, kulturalno – rozrywkowe, atrakcyjne miejsce wypoczynku dla turystów. Jakie ma pełnić funkcje? Ludźmi wykształconymi, aktywni, gospodarni, pracowici, zorganizowani, zaangażowani, w pełni identyfikujący się z wsią, dbający o wieś. Kim mają być mieszkańcy? Praca na roli, usługi, małe i średnie przedsiębiorstwa, rękodzieło, agroturystyka, praca około i poza rolnictwem. Co ma dać utrzymanie? W jaki sposób ma być zorganizowana wieś mieszkańcy? i W jaki sposób maja być rozwiązywane problemy? Jak ma wyglądać nasza wieś? Prężnie działające organizacje społeczne, organizacje pozarządowe, solidarne społeczeństwo dążące do konsensusu. Dyskusje, zebrania, spotkania sąsiedzkie, inicjatywy społeczne i wspólna praca. Estetycznie, wyodrębnione i zagospodarowane centrum wsi z parkingiem i miejscem spotkań, pałac dostępny dla wszystkich, wydzielone miejsce spotkań i pikników, dużo zieleni - zadbanej; w nocy pięknie oświetlona. Jakie obyczaje i tradycje maja być u nas pielęgnowane i rozwijane? Związane z historią, święto plonów, święta ludowe, sportowe. Jak mają wyglądać mieszkania i obejścia? Estetyczne, schludne, funkcjonalne, odnowione, zadbane obejścia, dużo zieleni. 14 Jaki ma być stan otoczenia i środowiska? Jakie ma być rolnictwo? Jakie mają być powiązania komunikacyjne? Co zaproponujemy dzieciom i młodzieży? Uregulowane i oczyszczone cieki wodne, odmulona rzeka, zapobieżenie dalszemu jej zanieczyszczaniu, wymiana sposobu ogrzewania na ekologiczne, odtworzenie melioracji pól. Ekologiczne, doinwestowane, niskotowarowe. Dobrej jakości drogi pozwalające na szybki dojazd do wsi oraz na poruszanie się w jej obrębie, dobra komunikacja w weekendy oraz przed godz.7.00 oraz po godz. 18.00. Świetlica wiejska, boisko, klub sportowy, OSP, plac zabaw. 15 PROGRAM ROZWOJU SOŁECTWA LUBORADZ Poprawa wyglądu wsi i jej rozwój Wyodrębnienie i zagospodarowanie centrum wsi Cele szczegółowe Infrastruktura, architektura i obszary zieleni Priorytety Rozwój małej przedsiębiorczości gospodarstw niskotowarowych Polepszenie jakości Szkolenia połączeń komunikacyjnych DZIAŁANIA 1.Budowa parkingu i małej archit. w centrum (kwietniki, klomby, skalniaki, ławki). 1.Oczyszczenie i udrożnienie cieków wodnych znajdujących się na terenie wsi. 2. Gazyfikacja wsi. 2.Budowa zatrud. chodnika wzdłuż 3.Sezonowe osób do sprzątania jezdni przebieg. i opieki nad zielenią przez wieś. wiejską. 3.Wykonanie władz remontu świetlicy 4.Naciskanie wiejskiej i jej pełne powiatowych i zarządu dróg do szybszego Cele szczegółowe Promocja Współpraca UG i Rozwój turystyki oparty o dziedzictwo kulturowe i zasoby przyrodnicze z Rozwój agroturystyki, dbałość o środowisko DZIAŁANIA DZIAŁANIA 1.Poprawienie 1.Szkolenia dla jakości dróg pow. roln. z zakresu i drogi woj. przeb. prowadzenia przez wieś. rachunkowości 2.Wykonanie tablicy rolnej, pozyskiw. z planem wsi i dotacji unijnych ustawienie jej w na rozwój gosp. centrum wsi. 1.Promocja prod. 1.Promocja rolnych. miejscowości w innych samorz. 2. Propagowanie upraw ekolog. 2.Ulgi w podat. dla zakładających 3.Promocja prod. własne przedsięb. specyficznych dla 3.Pomoc produc. 2. Szkolenia dla miejscowości. w załat. spraw przedsiębiorców. formalno-praw. Cele szczegółowe Renowacja Kultywowanie zabytków tradycji, krzewienie kultury i sportu 1.Promocja turystyczna wsi. 1.Remont kościoła: remont wieży i elew. zewnętrznej 2.Stwarzanie budynku; renow. dogodnych zegara wieżowego, warunków stropu, epitafiów; chcącym założyć położenie nowej gospodarstwo posadzki; pomal. agroturystyczne. wnętrza. 1. Stworzenie lepszych warunków dla kultywowania tradycji. 3.Budowa 2.Osiągnięcie szlaków i ścieżek rower. wokół wsi. porozum. i współ. z właści. pałacu na 4.Wyznaczenie rzecz przywrócenia 3. Organizacja imprez i zawodów sportowych (biegi, mecze piłkarskie itp.). 2. Organizowanie szkoleń i warsz. haftu itp. wykorzystanie. remontu dróg. 4. Budowa nowego 5.Naprawa dróg wiej. i przystanku transportu rolnego. autobusowego. 6.Naprawa i udroż. 5. Oświetlenie wsi. kanalizacji burzowej. 7.Wytyczenie cmentarza. 8.Wytyczenie przebiegu obwodnicy. 9.Odtworzenie alej owocowych na drogach śródpolnych. 10.Odtworzenie drzew. w parku wg zaleceń konserwatora zbyt. pola biwak. tego obiektu do stanu użyteczności 5.Zachęcanie pub. by był i pomoc ludności otwarty dla wsi w moderniz. zwiedzających. kotłowni trady. 3.Odbudowa 6. Wprowadzenie dawnego parku pełnej segregacji przypałacowego odpadów. oraz remont znajd. się w nim kamien. 7.Edukacja ekolo. mostku. W szkołach i wśród mieszk. 4. Remont mostu wsi (zwłaszcza na rzece rolników). Wierzbiak, przez 4. Stworzenie miejsca spotkań młodzieży i osób starszych. 5. Powstanie OSP. 6. Powstanie klubu sportowego. 7.Rekultywacja boiska sportowego. 8.Budowa szatni dla sportowców przebiega przy boisku . który droga wojewódzka. 5.Iluminacja świetlna zabytkach. na 11.Zalesianie nieużyt. 18 OPIS PROJEKTU REALIZACYJNEGO Priorytet 1 Poprawa wyglądu wsi i jej rozwój CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Wyodrębnienie i zagospodarowanie centrum wsi Działania / zadania Orientacyjne koszty 1. Budowa parkingu i małej architektury w centrum (kwietniki, klomby, skalniaki, ławki). Źródła finansowania Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 2. Budowa chodnika wzdłuż jezdni przebiegającej przez wieś. Środki własne gminy województwa oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni i 3. Wykonanie remontu świetlicy wiejskiej i jej pełne wykorzystanie. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni 4. Budowa nowego przystanku autobusowego. Środki własne gminy i powiatu oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni 5. Oświetlenie wsi. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Infrastruktura, architektura i obszary zieleni Działania / zadania 1. Oczyszczenie i udrożnienie cieków wodnych znajdujących się na terenie wsi. Orientacyjne koszty Źródła finansowania Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni 19 2. Gazyfikacja wsi. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni 3. Sezonowe zatrudnienie osób do sprzątania i opieki nad zielenią wiejską. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 4. Naciskanie władz powiatowych i zarządu dróg do szybszego remont dróg. Środki własne gminy i powiatu oraz fundusze pomocowe i celowe 5. Naprawa dróg wiejskich i transportu rolnego. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 6. Naprawa i udrożnienie kanalizacji burzowej. Środki własne gminy województwa oraz fundusze pomocowe i celowe 7. Wytyczenie cmentarza. Środki własne 8. Wytyczenie przebiegu obwodnicy. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 9. Odtworzenie alej owocowych na drogach śródpolnych. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 10. Odtworzenie drzewostanu w parku wg zaleceń konserwatora zabytków. Środki własne gminy konserwatora zabytków oraz fundusze pomocowe i celowe 11. Zalesianie nieużytków. Środki własne gminy , sołectwa oraz fundusze pomocowe i celowe i i CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Polepszenie jakości połączeń komunikacyjnych Działania / zadania 1. Poprawienie jakości dróg powiatowych i drogi wojewódzkiej przebiegającej przez wieś. 2. Wykonanie tablicy z planem wsi i ustawienie jej w centrum wsi. Orientacyjne koszty Źródła finansowania Środki własne powiatu i województwa oraz fundusze pomocowe i celowe Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni 20 Priorytet 2 Rozwój małej przedsiębiorczości i gospodarstw niskotowarowych CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Szkolenia 21 Działania / zadania Orientacyjne koszty Źródła finansowania 1. Szkolenia dla rolników z zakresu prowadzenia rachunkowości rolnej, pozyskiwania dotacji unijnych na rozwój gospodarstw. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 2. Szkolenia dla przedsiębiorców. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Promocja Działania / zadania Orientacyjne koszty Źródła finansowania Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 1. Promocja produktów rolnych. 2. Propagowanie upraw ekologicznych. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe, i celowe, sponsorzy prywatni 3. Promocja produktów specyficznych dla miejscowości. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe, sponsorzy prywatni CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Współpraca z UG Działania / zadania 1. Promocja miejscowości w innych samorządach. Orientacyjne koszty Źródła finansowania Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 2. Ulgi w podatkach dla zakładających własne przedsiębiorstwo. Środki własne gminy 3. Pomoc producentom w załatwianiu spraw formalno-prawnych. Środki własne gminy 22 Priorytet 3 Rozwój sportu, kultury i edukacji CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Rozwój agroturystyki, dbałość o środowisko Działania / zadania Orientacyjne koszty 1. Promocja turystyczna wsi. Źródła finansowania Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 2. Stwarzanie dogodnych warunków chcącym założyć gospodarstwo agroturystyczne. 3. Budowa szlaków i ścieżek rowerowych wokół wsi. Środki własne sołectwa i gminy, sponsorzy, środki krajowe 4. Wyznaczenie pola biwakowego. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 5. Zachęcanie i pomoc ludności wsi w modernizacji kotłowni tradycyjnych. Środki własne sołectwa i gminy, sponsorzy, środki krajowe 6. Wprowadzenie pełnej segregacji odpadów. Środki własne sołectwa i gminy, sponsorzy, środki krajowe 7.Edukacja ekologiczna w szkołach i wśród mieszkańców wsi (zwłaszcza rolników). Środki własne sołectwa i gminy, sponsorzy, środki krajowe CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Renowacja zabytków Działania / zadania Orientacyjne koszty Źródła finansowania 23 1. Remont kościoła: remont wieży i elewacji zewnętrznej budynku; renowacja zegara wieżowego, stropu, epitafiów; położenie nowej posadzki; pomalowanie wnętrza. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 2. Osiągnięcie porozumienia i współpraca z właścicielem pałacu na rzecz przywrócenia tego obiektu do stanu użyteczności publicznej, by był otwarty dla zwiedzających. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 3. Odbudowa dawnego parku przypałacowego oraz remont znajdującego się w nim kamiennego mostku. Środki własne gminy i konserwatora zabytków oraz fundusze pomocowe i celowe 4. Remont mostu na rzece Wierzbiak, przez który przebiega droga wojewódzka. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 5. Iluminacja świetlna na zabytkach. Środki własne gminy i konserwatora zabytków oraz fundusze pomocowe i celowe CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Kultywowanie tradycji, krzewienie kultury i sportu Działania / zadania 1. Stworzenie lepszych warunków dla kultywowania tradycji. Orientacyjne koszty Źródła finansowania Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 2. Organizowanie szkoleń i warsztatów haftu itp. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 3. Organizacja imprez i zawodów sportowych (biegi, mecze piłkarskie itp.) Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 4. Stworzenie miejsca spotkań młodzieży i osób starszych. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 5. Powstanie OSP. 6. Powstanie klubu sportowego. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 7. Rekultywacja boiska sportowego. Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe Środki własne gminy oraz fundusze pomocowe i celowe 8. Budowa szatni dla sportowców przy boisku . 24 Przewodniczący Rady Gminy Jerzy Delanowski 25