Zobacz nowy numer Blattin News

B L AT T I N N E W S
Numer 1/2011
s.3
Czemu pierwiastki nas rozczarowują?
s.6
Dlaczego się nie opłaca?
OD REDAKCJI
Drodzy Czytelnicy!
Z okazji Nowego Roku życzymy Wam Drodzy Czytelnicy dużo radości dnia codziennego, spełnienia
marzeń, dużo uśmiechu, siły i wytrwałości w dążeniu do celu, sukcesów w pracy a przede wszystkim zdrowia.
By w Nowym Roku świat był dla was pełen ciepła, radości i przyjaciół, a w waszych domach niech nigdy nie
zabraknie miłości i zrozumienia.
Korzystając z okazji chcielibyśmy również serdecznie podziękować za wspólnie spędzony czas. Mamy nadzieję
na to, że w tym Nowym Roku pozostaniecie z nami i że grono naszych czytelników będzie się nadal powiększać.
Mamy gorącą nadzieję, że w tym roku lektura naszego biuletynu będzie dla Was jeszcze bardziej przyjemna
i interesująca.
Pierwszy numer biuletynu w tym roku to kolejna szansa na wygranie atrakcyjnych nagród. W bieżącym numerze
konkurs fotograficzny oraz ogłoszenie wyników konkursu z poprzedniego numeru. Ponad to w numerze wiele
ciekawych artykułów oraz informacji o produktach.
Życzymy przyjemnej lektury!
Zespół redakcyjny Blattin New
SPIS TREŚCI:
2
s. 3.
BYDŁO
Czemu pierwiastki nas rozczarowują?, Andrzej Mirek
s. 6.
TRZODA
Dlaczego się nie opłaca?, dr Tomasz Schwarz
s. 11.
PRODUKTY
Crystalyx® Vitalyx - Więcej niż lizawka
Blattin-Hoof Dry - preparat do sporządzania profilaktyczno-leczniczych suchych kąpieli racic
Original Reformin Plus - mieszanka mineralno-witaminowa dla koni
Piglyx - lizawka antystresowa dla prosiąt i tuczników
s. 19.
KONKURS FOTOGRAFICZNY: Dziecko w gospodarstwie
Wydawca:
Blattin Polska Sp. z o.o.
ul. Ciepłownicza 7 Schodnia, 46-040 Ozimek
tel./fax +48 774654 424
www.blattin.pl
[email protected]
Czemu pierwiastki nas rozczarowują?
Andrzej Mirek
Blattin Polska
Hodowcy często dziwią się, że ich zwierzęta o doskonałym pochodzeniu, pierwszą
laktację kończą bardzo niską wydajnością. Dlaczego pierwiastki bywają przyczyną
rozczarowania i czy można temu zaradzić?
serwują im niskobiałkowe żywienie, a starszym - bardzo
bogate w energię. Takie postępowanie powoduje
otłuszczenie jałówek i w konsekwencji wypełnianie
wymienia tkanką tłuszczową, a nie gruczołową.
A „tłuste” wymię nie jest w 100 proc. produkcyjne.
Pamiętajmy, że każde przekroczenie o 100 gram
przyrostu dziennego powyżej normy 800 gram, to
w przyszłości codziennie o 1,5 kg mleka mniej. Tak
więc źle odchowując młodzież możemy stracić od 12
do 20 proc. potencjału genetycznego zwierząt. Jeżeli
np. potencjał stada wynosi 10.000 kg mleka, to źle
odchowane jałówki wyprodukują go tylko 8.000 do
8.800 kg.
Złe nasienie
Błąd w kryciu
W
Pierwsze błędy popełniane są już podczas krycia.
dobierane jest nasienie dla jałówek. Konsekwencją
Zdarza się nam widzieć jałówki kryte haremowo. Na
takiego
pytanie dlaczego tak? z reguły pada odpowiedź:
powodujące pękanie dróg rodnych, co wpływa
tak jest łatwiej, bo nie trzeba wyłapywać rui. Może
bardzo niekorzystnie na start pierwiastki w laktację. Po
i łatwiej, ale to właśnie te jałówki urodzą nowe
ciężkich porodach zwierzęta zdecydowanie później
jałóweczki, z których nie będziemy zadowoleni,
mają szczyt laktacji i nie osiągają zaplanowanej
ponieważ
wydajności za 305 dni laktacji.
to
one
właśnie
często
odbiegają
niektórych
gospodarstwach
postępowania
bywają
nieodpowiednio
ciężkie
porody,
potencjałem od swoich „koleżanek” z inseminacji.
Nie zapominajmy o witaminach
Utracony potencjał
Poważnym błędem jest niestosowanie, w okresie
Niektórzy hodowcy źle odchowują jałóweczki
wzrostu zwierząt, dodatków mineralno-witaminowych.
w okresie od urodzenia do wycielenia, w ten
Wstwierdzeniu tym naprawdę nie należy doszukiwać
sposób pozbawiają je szans na pełen rozwój ich
się obrony interesów firm paszowych. Po prostu
możliwości. Odwiedzając gospodarstwa nie raz
zwierzęta w trakcie wzrostu, tak jak i cielne krowy,
widzimy, jak nieprawidłowo żywione są cielęta.
potrzebują dużej ilości mikro- i makroelementów oraz
W początkowej fazie rozwoju niektórzy hodowcy
witamin. Tę grupę zwierząt zawsze porównujemy
3
do małych dzieci, o które przecież bardzo dbamy
Dajcie im szansę
i dlatego kupujemy im witaminy, zdrowe warzywa
Wprowadzane do stada zwierzęta z zakupu często
oraz owoce. Dlaczego tak samo nie postępujemy
„się gubią”, czasem nawet je tracimy. Przyczyn
z naszymi jałówkami? Przecież chcemy, by rosły
tego stanu rzeczy jest wiele, ale najbardziej istotne
zdrowo i w przyszłości dawały nam dużo mleka.
jest to, że przywozimy zwierzęta na „ostatnią
chwilę”, nie dając szansy na
aklimatyzację
Łąka lepsza
do nowych warunków. Pytajmy więc o sposób
Przekonaliśmy się też, że na późniejszy wzrost zwierząt
utrzymania zwierząt u poprzedniego właściciela.
ma wpływ sposób ich utrzymania. Obserwując niektóre
Dlaczego? Powód jest prosty: jałówki wychowane
fermy stwierdziliśmy, że zwierzęta odchowywane na
na pastwisku wprowadzone do wybetonowanej,
pastwiskach i dokarmiane wyglądały zdecydowanie
wolnostanowiskowej obory często zaczynają mieć
korzystniej niż zwierzęta utrzymywane alkierzowo.
problemy z nogami, co w konsekwencji powoduje
Pastwiskowane zwierzęta miały większy kaliber
spadek produkcji mleka i pogorszenie wskaźników
i poprawną kondycję.
rozrodu. Podobne problemy będą miały zwierzęta
kupione z obory wolnostanowiskowej i wprowadzone
do uwięziowej.
Grupa specjalna
Kolejny okres, który ma niebagatelny wpływ na
produkcje mleka po wycieleniu, to „trans”, czyli
przygotowanie do laktacji. W naszej praktyce
zauważyliśmy, że jałówki przygotowywane do laktacji
już na 4-5 tygodni przed porodem zdecydowanie
szybciej „wchodzą na wysokie obroty”. Spora
grupa hodowców w tym okresie stosuje szereg
„zabezpieczeń” takich, jak: gorzkie sole, czy
produkty
mające
właściwości
glukoplastyczne
(tj. glikol czy gliceryna).
4
Nie zapominajmy o ważeniu
W tym okresie musimy też jednak pamiętać
Hodowcy często też zapominają o używaniu wagi do
o prawidłowym
oceny tempa wzrostu cieląt. A przecież dzięki kontroli
zapominać
przyrostów dziennych widzimy, jak intensywnie rosną
zbliżonej składem do tej stosowanej po porodzie,
zwierzęta i czy prawidłowo są żywione. Niestety
czyli tzw. dawki rozdojeniowej. Komponując ją
spora grupa hodowców nie zna odpowiedzi na
zaś dla HF pamiętajmy, że jest to krowa bardzo
pytanie: jak szybko przyrastają ich jałowice? Nie
specyficzna. To zwierzę stworzone przez genetyków
znając odpowiedzi na to pytanie, trudno trafnie podjąć
do produkcji dużej ilości mleka. W niektórych fermach
decyzję o odpowiednim czasie krycia. Celem każdego
jednak holsztyno-fryzy w pierwszej laktacji „nie
hodowcy powinno być krycie jałówki w wieku
popisują się” wydajnością. Czyja to wina? Z całą
15 miesięcy, o wadze 370 kg i wzroście 125 m.
odpowiedzialnością odpowiadamy - hodowców.
Aby taki cel osiągnąć, musimy uzyskiwać przyrosty na
Dlaczego? Ano dlatego, że nie są w stanie sprostać
poziomie ponad 700 gram dziennie.
ich wymaganiom żywieniowym. Musimy zdać
o
żywieniu
stosowaniu
mineralnym
dawki
i
nie
pokarmowej
specjalnej dawki pokarmowej, którą te zwierzęta
są wstanie pobrać i wykorzystać. Pamiętajmy, że
w tym okresie zwierzęta pobierają stosunkowo mało
paszy, a zatem powinniśmy im dostarczyć bardzo
skoncentrowaną dawkę energii i białka. Utworzenie
grupy krów świeżo wycielonych zmniejsza ponadto
rywalizację między zwierzętami o stół paszowy.
Jeśli takiej osobnej grupy nie ma, to krowy tuż po
porodzie często są odpychane od stołu i poideł
przez mocniejsze zwierzęta. Zdolność pierwiastek
do pobrania suchej masy często oscyluje pomiędzy
19 a 21 kg, dlatego warto utrzymywać je w osobnej
grupie, bo tylko w ten sposób jesteśmy im w stanie
zapewnić specjalną, skoncentrowaną dawkę paszy.
Fortele starszych krów
W oborach, w których są stacje żywienia,
pierwiastki są nagminnie objadane przez krowy
starsze. A dzieje się to w następujący sposób. Gdy
sobie bowiem sprawę z tego, że w początkowej
pierwiastka wchodzi do stacji, to automat oczywiście
fazie laktacji, zwierzęta te często cierpią z powodu
wysypuje dla niej paszę, ale w tym momencie stara
niedoboru energii. I choć ich zdolność pobrania suchej
krowa uderza w pierwiastkę i ta się wycofuje, nie
masy po porodzie rośnie z dnia na dzień, to dopiero
zjadając „przyznanej” jej racji. Niestety, tego fortelu
między 4 a 6 tygodniem laktacji holsztyno-fryzy są
komputer nie widzi i hodowca analizując dane, jest
jej w stanie pobrać tyle, ile zapewnia im pokrycie
przekonany, że karmi pierwiastki na odpowiednim
zapotrzebowania.
poziomie.
Jak temu zaradzić?
„Czas inwestycji”
Nie jest to zadanie łatwe. Proszę sobie wyobrazić,
Wpływ na małą wydajność pierwiastek ma
że HF po wycieleniu cierpi na deficyt energii równy
również zbyt krótki czas po porodzie, po którym
500 g czystej glukozy. Tak duży deficyt możemy
dopasowujemy im dawkę żywieniową odpowiednio
zminimalizować tylko odpowiednim postępowaniem
do ich wydajności. Zauważyliśmy, że 30 dni to
z pierwiastkami. Musimy im zapewnić w początkowej
za mało na weryfikację. Lepiej uczynić to po 75-
fazie laktacji komfortowe warunki środowiskowe
90 dniach. Przez ten czas zwierzęta powinny być
i okarmowe. Wielu hodowców, za naszą namową,
jeszcze żywione maksymalnymi dawkami, bez
stworzyło grupę krów świeżo wycielonych. Często są
względu na wydajność, a okres ten nazywamy
to bardzo małe grupy, co ułatwia kontrolę zwierząt.
„czasem inwestycji”. Ustalanie dawki żywieniowej
W wielu fermach zwierzętom w tej grupie mierzy się
po 30 dniach od porodu może spowodować, że
temperaturę, po to aby jak najwcześniej można było
szczyt laktacji nie spełni naszych oczekiwań, bo np.
zauważyć ewentualne problemy zdrowotne. Tak
zapomnieliśmy o tym, że pierwiastki jeszcze rosną.
mała grupa zwierząt pozwala też na przygotowanie
5
Dlaczego się nie opłaca?
dr Tomasz Schwarz
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Wszyscy, nawet osoby nie związane z rolnictwem wiedzą, że głównym sposobem
użytkowania świń jest użytkowanie rzeźne. Jest to wynikiem prostego skojarzenia świni
z najbardziej tradycyjnym polskim daniem – kotletem schabowym. Mało kto jednak
zdaje sobie sprawę, że najważniejsze cechy predysponujące świnie do rzeźnego
użytkowania i warunkujące jego opłacalność, związane są z ich potencjałem
rozrodczym, a potencjał wzrostu i mięsności znajdują się w rankingu czynników
opłacalności produkcji na dużo dalszych pozycjach.
na swoją produkcję. Od roku 1990 gospodarstwo
rolne stało się przedsiębiorstwem funkcjonującym
na wolnym rynku, zmuszonym do radzenia sobie
z konkurencją i zwiększania efektywności produkcji
aby móc w ogóle przetrwać. Zdecydowana większość
gospodarstw nie była na to przygotowana i popadła
w poważne tarapaty finansowe. Niektórzy przetrwali,
ale bardzo wielu z nich wciąż jeszcze nie do końca
pojmuje podstawowe idee systemu wolnorynkowego
- albo potrafisz produkować efektywnie i z produkcją
trafiasz w potrzeby konsumenta, albo wypadasz
z gry i musisz szukać innego zajęcia.
„Na oko”
Jednym
6
z
podstawowych
problemów
dostoso-
Skąd problemy?
wawczych jest prowadzenie produkcji „na oko”.
Przemiany ustrojowe przełomu lat osiemdziesiątych
Jest to najważniejsza przyczyna niskiej efektywności
i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wymusiły
ekonomicznej i dużej podatności gospodarstw
spojrzenie na produkcję rolniczą z nieco innym
na wahania koniunktury rynkowej. Polski rolnik
nastawieniem. We wcześniejszych latach mocno
na oko ocenia potrzeby konsumenta, czyli popyt
promowany był etos rolnika żołnierza i hasło
rynkowy na produkty które wytwarza, na oko ocenia
„żywią i bronią”. Rolnictwo traktowane było
konkurencję, czyli podaż tych samych produktów
jako rezerwa armii a produkcja rolnicza miała
na rynku, na oko ocenia koszty produkcji, na oko
pozwolić ludności wiejskiej czuć się ważną,
ocenia wskaźniki produkcyjne osiągane przez
potrzebną i w dużej mierze niezależną częścią
własne zwierzęta i związku z tym na oko ocenia też
społeczeństwa.
decyzji
opłacalność produkcji. Dlatego w 99% przypadków
politycznych, rolnik zawsze miał zapewniony zbyt
można usłyszeć że polskim rolnikom produkcja
Dlatego,
w
wyniku
się nie opłaca, ale konkretne wyliczenia na to
i nieopłacalną produkcję, co na dłuższą metę może
przedstawić potrafi bardzo niewielu. Tymczasem
kosztować zbyt dużo aby budżet naszego kraju mógł to
opłacalność produkcji w sektorze trzodowym waha
udźwignąć. Czy nie ma w związku z tym rozwiązania?
się bardzo mocno i rzeczywiście są takie okresy
Większości ludzi, poza tymi dwoma nie przychodzą
kiedy konieczne jest dokładanie z innych źródeł
do głowy inne pomysły. Niestety nie przychodzą one
aby nie zaszła konieczność zamknięcia fermy.
też ludziom na szczytach władzy, a szczególnie jeśli
Problem w tym że większość rolników uważa że nie
te szczyty obsadzane są przedstawicielami partii
opłaca im się wtedy, kiedy niska jest cena żywca.
rolniczych. A rozwiązanie jest proste. Trzeba rozwinąć
W rzeczywistości różnie z tym bywa. Cena żywca
system produkcji o takich wskaźnikach, żeby produkcja
jest niewątpliwie jednym z czynników opłacalności
opłacała się nawet w niekorzystnej relacji cen zbóż do
produkcji, ale na pewno nie jedynym i nawet nie
cen żywca. Mówiąc najprościej trzeba nauczyć się ciąć
najważniejszym. Jest za to jedynym co do którego
koszty.
można bez wątpliwości, na 100% powiedzieć
w jakich ramach się kształtuje i nie trzeba do tego
A jak to zrobić?
prowadzić żadnej dokumentacji.
Zacznijmy od ich kontroli. Aby mieć pełną wiedzę
na temat gospodarstwa z punktu widzenia jego
Czynniki opłacalności produkcji
wskaźników
ekonomicznych
Podstawowym czynnikiem opłacalności produkcji
dokumentację. Im bardziej jest ona szczegółowa tym
jest relacja kosztów produkcji do wartości sprzedaży
więcej niesie ze sobą informacji i tym samym pozwala
gotowego produktu. Zatem o tym czy się opłaca, nie
precyzyjniej określić granicę opłacalności produkcji.
decyduje cena żywca wieprzowego, tylko relacja
Oczywiście
tej ceny do kosztów produkcji, a wyznaczanie
nie
granicy opłacalności w oparciu tylko o cenę skupu
oszczędności i nie spowoduje wzrostu opłacalności
świń jest nadmiernym uproszczeniem wynikającym
produkcji, ale jest pierwszym przyczynkiem do
z niezrozumienia rynku rolnego. Największy udział
określenia tych elementów gospodarstwa w których
w kosztach, stanowiący ok. 70-75%, to żywienie.
najlepiej zarabiamy i tych na których najwięcej
Zatem można przyjąć, że produkcja się opłaca
tracimy. Na tej podstawie możliwe jest zatem
wtedy kiedy zboże jest tanie, a świnia droga. Ale
podejmowanie decyzji, promujących działania które
takie sytuacje należą do rzadkości. Niemniej jednak
opłacają się najbardziej. Ktoś może powiedzieć, że
tania świnia przy tanim zbożu też zwykle warunkuje
nie da się, nawet mając na ten temat pełną wiedzę,
opłacalną produkcję podobnie jak droga świnia przy
zmienić rynkowej relacji ceny pasz do ceny żywca
drogim zbożu. A co robić, gdy świnie są tanie a zboże
wieprzowego. To prawda. Ale można np. ograniczyć
drogie? Pytanie jest ważne i zasadne, bo takie
zużycie pasz w gospodarstwie. Wyobrażam, sobie
sytuacje stają się coraz częściej udziałem naszego
w tej chwili uśmiechy czytelników i kiwanie głowami
rynku rolnego, zarówno wewnętrznego jak i unijnego.
z politowaniem nad naiwnością autora. A jednak
Większość rolników ma na to prostą odpowiedź.
będę się upierał przy swoim, ponieważ są na to
Regulować ceny systemem centralnego zarządzania.
dowody.
samo
umożliwia
trzeba
prowadzenie
jeszcze
prowadzić
dokumentacji
generowania
żadnych
Ale to byłby odwrót od systemu rynkowego i powrót do
typowego socjalizmu. To już przerabialiśmy i wiemy
Jak to robią inni?
że się nie sprawdza. To może zwiększyć dotacje
Średnioroczna cena żywca wieprzowego w Danii
do produkcji? Ale wtedy promuje się nieefektywną
jest niższa od polskiej, a różnica jest na tyle duża,
7
że
8
u
nas
spowodowałaby
prawdopodobnie
Długość tuczu
bankructwo 90% gospodarstw. A jednak duńscy
Oczywiście plenność loch nie jest jedynym czynnikiem
producenci nie bankrutują. Dlaczego? Bo mają
umożliwiającym bieżące generowanie oszczędności.
właściwie ustawione priorytety w produkcji. Przede
Kolejnym jest tempo wzrostu tuczników. Każdy dzień
wszystkim zdają sobie sprawę z tego, że najwięcej
tuczu dłużej w etapie finiszerowym oznacza pobranie
ekonomicznego potencjału produkcji wieprzowiny
przez zwierzęta dodatkowo 2,5-3 kg paszy. Mając
ukryte jest we wskaźnikach rozrodczych loch.
zatem bardzo plenne maciory i słabo rosnące
Duńskie programy hodowlane, jak również całe
tuczniki możemy w ciągu 2 tygodni przedłużonego
doradztwo żywieniowe i klimatyczne nastawione są
tuczu zmarnować cały dochód wynikający z wysokiej
na ciągły wzrost tych właśnie wskaźników. Dlatego
produkcyjności stada podstawowego. Czyli te dwa
też średnia krajowa liczba prosiąt urodzonych od
elementy muszą iść ze sobą w parze. Oczywiście
lochy w Danii wynosi 30 sztuk, a w Polsce tylko
tempo wzrostu tuczników w dużej mierze zależy od
18. To już nie jest ot taka sobie różnica. To jest
tego jaki mają start, a to ponownie każe nam wrócić
po prostu przepaść. Ale najważniejsza jest w tym
do potencjału produkcyjnego macior. Tym razem
wszystkim kalkulacja kosztów. Jeśli założymy, że
chodzi jednak o potencjał mleczności. W Danii
maciora w ciągu roku zje ok. 1100 kg mieszanki
odsadza się zwykle prosięta w wieku 3 tygodni przy
treściwej, to przy 16 sprzedanych tucznikach
wadze około 7 kg. W Polsce taką wagę prosięta
(średnia polska) na jednego przypadnie koszt
zwykle osiągają dopiero w wieku 4 tygodni albo
około 69 kg paszy dla loch, zaś przy 28
nawet później. To oznacza, że już na starcie mamy
sprzedanych tucznikach (średnia duńska) 39 kg.
stratę tygodnia, a zwykle niestety w czasie trwania
Odnosząc to do ceny rynkowej pełnoporcjowych
tuczu strata taka pogłębia się a nie niweluje. Z czego
pasz dla loch (około 800-900 zł/tonę paszy dla
wynika ta różnica? Przyczyn jest wiele, począwszy
loch prośnych i około 1100-1200 zł/tonę paszy
od zróżnicowania potencjału genetycznego loch,
dla loch karmiących) można w uproszczeniu
poprzez błędy żywieniowe w różnych etapach
przyjąć, że kilogram paszy średnio kosztuje około
cyklu reprodukcyjnego, stan zdrowotny stad, a na
1 zł co oznacza, że ze względu na konieczność
warunkach w budynkach inwentarskich skończywszy.
utrzymania stada podstawowego do każdego
Wszystko razem składa się na obraz w którym
tucznika polski producent dokłada około 69 zł, zaś
średnia długość trwania tuczu w Polsce jest o 2-3
duński 39 zł. Różnica 30 kg paszy i w związku
tygodnie dłuższa niż w Danii. O dziwo przyczyną nie
z tym około 30 zł na kosztach produkcji to czysty
jest zróżnicowanie genetycznego potencjału tempa
zysk który zostaje w kieszeni rolnika duńskiego.
wzrostu. Ten zarówno u nas jak w Skandynawii jest
Jak daleko przesunęłaby się granica opłacalności
podobny, bo uzyskiwany z podobnych genotypów
produkcji żywca wieprzowego w Polsce, gdybyśmy
ojcowskich. Jednak wykorzystanie tego potencjału
zaczęli osiągać wskaźniki zbliżone do duńskich?
poprzez stworzenie odpowiedniego środowiska
Wiadomo, że cena żywca waha się w skali
chowu ciągle jeszcze w Polsce pozostawia wiele do
roku dość mocno, przechodząc przez okresy
życzenia. Przykład prosty to zapobieganie chorobom.
większej
W Polsce tylko w dużych fermach prowadzi się
i
mniejszej opłacalności, a czasem
schodząc poniżej tego magicznego progu. Każda
profilaktykę
kolibakteriozy
poprzez
szczepienie
zaoszczędzona złotówka powoduje, że próg ten
loch przed porodem. Zatem duży procent prosiąt
obniża się, a tym samym dochodowość liczona
przynajmniej 1 raz w czasie odchowu przy maciorze
jako średnia roczna rośnie.
przechodzi biegunkę. Zostało policzone, że 1 dzień
biegunki na porodówce oznacza wydłużenie tuczu
Czy to możliwe?
o około 1 tydzień. Łatwo w tej sytuacji zrozumieć
Przykład Danii pokazuje, że jak najbardziej. Trzeba
skąd, pomimo takiego samego potencjału wzrostu,
tylko zacząć szukać najlepszych wzorców zamiast
bierze się różnica pomiędzy długością tuczu
szukania winnych tego że jest źle. Trzeba pokonać
w Polsce i w Danii. Należy tylko jeszcze dodać,
w sobie typową ludzką przywarę związaną z chęcią
że jest to kolejne 30-40 kg paszy więcej zużywane
zwalenia winy na kogoś innego i wybielenia siebie,
na tucz w naszym kraju. Razem z paszą dla loch
choćby nawet tylko w swoich własnych oczach.
różnica zaczyna się już wahać pomiędzy 60
Zmiana potencjału produkcyjnego stad jest możliwa
a 70 kg. Jeśli zatem przyjąć, że polski producent
tylko i wyłącznie przy bardzo rzetelnej kontroli
wychodzi na zero przy cenie 3,5 zł/1 kg żywca,
każdego procesu produkcyjnego i bezwzględnego
co oznacza wartość sprzedaży tucznika około
eliminowania wszystkiego co ten proces zaburza.
400 zł/ sztukę, to przy wzroście dwóch tylko
Dotyczy to zarówno selekcji loch, jak wyboru paszy,
opisanych parametrów produkcji do poziomu
czy inwestycji w elementy technicznego wyposażenia
duńskiego przy tej cenie dochód wyniósłby
budynków.
jeszcze około 60 zł/ tucznika. A to oznacza, że
wartość dochodu zerowa, oznaczająca granicę
Dobra dawka żywieniowa
opłacalności produkcji przesunęłaby się do wartości
Mówiąc o dochodowości produkcji nie sposób
około 3 zł/1 kg żywca.
pominąć szukania oszczędności w innych jej aspektach.
Przykładem może być kontrola i ciągła praca nad
Wszystko w rękach rolnika
recepturami mieszanek. Czasami zamiana jednego
Najważniejszym zatem warunkiem osiągania do-
z surowców w paszy może zaowocować znacznym
chodu z produkcji jest otwarta głowa rolnika, pewna
obniżeniem jej ceny. Należy tylko zadbać o to, aby
pokora i ciągła chęć uczenia się, obserwowania tych
nie odbiło się to na jej jakości. Skarmiać tańszą
którzy robią to efektywniej i co istotne wdrażania tej
paszę ale w większych ilościach to żaden zysk.
nowej wiedzy we własnym gospodarstwie. Przestańmy
Jednak istnieją możliwości zastępowania droższych
się wreszcie uważać za wszystkowiedzących. Od
surowców
wskaźników
wieków do przodu świat pcha nauka, a podstawową
produkcyjnych. Ziarno nowych odmian żyta, nawet
dewizą wybitnych naukowców jest arystotelejskie
stanowiąc znaczny (50%) udział w mieszance nie
„Wiem że nic nie wiem”. Ktoś kto uważa że wie
pogarsza przyrostów, a zgodnie z najnowszymi
wszystko niczego się nigdy nie nauczy i tym samym
badaniami może go nawet przyspieszyć. Nie trzeba
popadnie w stagnację. Wobec pędzącego do przodu
nikogo chyba przekonywać, że rynkowa cena
świata stagnacja oznacza cofanie się. Oby nasze
ziarna żyta jest niższa od pszenicy czy jęczmienia.
rolnictwo szybko wyrwało się z obecnej stagnacji
Poszukując alternatywnych dla soi źródeł białka
i zaczęło wreszcie gonić świat, bo ten nie czeka
warto przemyśleć zastosowanie o wiele tańszego
i ucieka z całych sił.
tańszymi
bez
szkody
suszonego wywaru gorzelnianego (DDGS). Nie
uda się może zastąpić soi całkowicie, ale na
pewno pozwoli to obniżyć jej udział tym samym
10
zmniejszając cenę mieszanki.
PRODUKTY
Crystalyx® Vitalyx - Więcej niż lizawka
Wpływ lizawki Crystalyx® Vitalyx na wskaźniki rozrodu krów
oraz wydajność i skład mleka
prof. Zygmunt M. Kowalski, Tomasz Wójtowicz Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Wzrost wydajności krów, jaki obserwujemy od kilku lat w naszych stadach powoduje,
że coraz więcej krów znajduje się w okresie przejściowym przed i po porodzie, a także
w okresie szczytu laktacji w tak zwanym ujemnym bilansie energii (UBE). Drenaż
energii z organizmu krowy w mleku (i siarze) jest większy niż jej pobranie w paszy.
Konsekwencjami UBE, zwłaszcza gdy jest nadmierny, są niższe od spodziewanych
wydajności mleka, zaburzenia metaboliczne oraz problemy z rozrodem. Klasycznym
objawem nadmiernego UBE jest utrata kondycji, nawet powyżej 1 pkt BCS.
UBE rozpoczyna się już kilka dni przed porodem,
sacharozy (około 500g/kg suchej masy) oraz rafinozy
a najniższy jest zwykle pomiędzy 10 a 20 dniem
(50g/kg suchej masy). Podlegają one bardzo szybkiej
laktacji. Przyczynami UBE są najczęściej brak apetytu
fermentacji w żwaczu, co sprzyja namnażaniu się
oraz zbyt niska koncentracja energii w dawce
bakterii żwaczowych i wykorzystaniu białka dawki
pokarmowej, w stosunku do zapotrzebowania krowy.
w syntezie białka mikrobiologicznego. Nadmierne
W praktyce zwykle obydwie te przyczyny występują
dawki melasy (nadmiar cukru), zwłaszcza pobrane
wspólnie. Jednym ze sposobów zmniejszania UBE
w krótkim okresie czasu, mogą jednak prowadzić do
i łagodzenia jego skutków jest zwiększanie udziału
zaburzeń fermentacji w żwaczu. Kluczowego znaczenia
w dawce zbożowych pasz treściwych. Niestety, takie
nabiera więc nie tylko dawka melasy, ale również
działanie jest możliwe tylko do pewnego momentu.
sposób jej zadawania, uniemożliwiający nadmierne
Skarmianie nadmiernych ilości pasz treściwych może
pobranie w krótkim okresie czasu. Takim skutecznym
bowiem powodować kwasicę żwacza, co wobec
sposobem może być skarmianie melasy w formie lizawki.
utraty apetytu z niej wynikającego, jeszcze bardziej
Lizawka Crystalyx® Vitalyx (C-V) jest preparatem
pogarsza UBE. Zwiększanie koncentracji energii
skrystalizowanej melasy (80%), z dodatkiem składników
w dawce można również uzyskać przez dodatek
mineralnych i witamin, a także składników buforujących
tłuszczu, jednak nie zawsze jest to skuteczne, gdyż
pH płynu żwacza. Udostępnianie krowom lizawek C-V
może również powodować zmniejszenie pobrania
może więc ograniczać zakres UBE i tym samym wpływać
paszy.
pozytywnie na wskaźniki rozrodu.
Jednym z dodatków energetycznych mogących mieć
Celem doświadczenia było określenie wpływu skarmiania
pozytywne znaczenie w ograniczaniu UBE i jego
lizawek Crystalyx® Vitalyx w okresie wczesnej laktacji,
skutków jest melasa buraczana. Substancję strawną
na wskaźniki rozrodu krów wysokomlecznych, a także
melasy charakteryzuje wysoka zawartość cukrów, tj.
na wydajność oraz skład chemiczny mleka.
11
Materiał i metody
Doświadczenie wykonano na krowach mlecznych rasy
HF, w jednym ze stad w Południowej Polsce, którego
wydajność w 2009 r. wyniosła ponad 11 000 kg
mleka w laktacji. Krowy w doświadczeniu podzielono
na dwie grupy, tj. kontrolną, którą stanowiło 95
krów wycielonych w okresie od 1 lutego do 31 maja
2009 r. oraz doświadczalną, którą stanowiło 93 krów
wycielonych w okresie od 1 czerwca do 20 września
2009 r.. Krowy z grupy kontrolnej nie otrzymywały
lizawek, natomiast krowy z grupy doświadczalnej
miały swobodny dostęp do lizawek Cvitalyx® Vitalyx
od około 5 dnia po porodzie, najpierw w sektorze
poporodowym do 70 dnia laktacji, a następnie
wowymi. Krowy przebywające w sektorze poporodowym
w sektorze dla krów najbardziej wydajnych.
otrzymywały dawkę zbilansowaną na 36-38 kg mleka/
Od wszystkich krów zebrano dane dotyczące ich
dzień, natomiast w sektorze dla krów najbardziej
rozrodu, tj. ilość dni od wycielenia do 1. zabiegu
wydajnych dawka pokrywała zapotrzebowanie na 45-
inseminacji, długość okresu międzyciążowego, ilość
48 kg mleka.
dni od 1. do 2., od 2. do 3., od 3. do 4. i od 4. do
5. zabiegu inseminacji, ilość zabiegów inseminacji
Wyniki i dyskusja
potrzebnych do skutecznego pokrycia, skuteczność 1.
Chociaż
zabiegu inseminacji oraz udział krów zacielonych do
w całym okresie doświadczenia nie były najlepsze, to
100 dnia laktacji. Dane te zbierano do końca lutego
zapewnienie krowom swobodnego dostępu do lizawek
2010 r. Analizowano również wydajność krów oraz
C-V znacznie je poprawiło. Krowy otrzymujące lizawki
składu mleka (raporty wynikowe).
C-V kryto około 9 dni wcześniej, co mogło wynikać z ich
Krowy żywiono do woli dawkami pełnoporcjowymi
lepszego statusu zdrowotnego oraz ze skuteczniejszego
(TMR)
wykrywania
z
kiszonką
z
kukurydzy
i
kiszonką
z przewiędniętej lucerny, jako paszami podsta-
wskaźniki
rui
rozrodu
(tabela
w
1).
gospodarstwie
Obserwowano
również bardzo istotną różnicę w długości okresu
Tabela. 1. Wskaźniki rozrodu
Wyszczególnienie
12
Lizawka C-V
Nie
Tak
P1
Różnica
Nie - Tak
Okresy doświadczenia
1.02.-31.05.2009 r.
1.06.-20.09.2009 r.
Dni od porodu do 1.zabiegu inseminacji
88,5
79,8
0,03
8,7
Okres międzyciążowy, dni
156
95
0,001
61
Dni pomiędzy 1. a 2. zabiegiem inseminacji
49,4
29,9
0,001
19,5
Dni pomiędzy 2. a 3. zabiegiem inseminacji
34,9
30,8
NS2
4,1
Dni pomiędzy 3. a 4. zabiegiem inseminacji
33,8
23,2
0,02
10,6
Dni pomiędzy 4. a 5. zabiegiem inseminacji
37,9
23,0
NS
14,9
Skuteczność 1. zabiegu inseminacji, %*
18,9
20,2
1,3
Udział krów pokrytych do 100 dnia po porodzie, %*
16,8
25,8
9,0
Liczba zabiegów inseminacji na skuteczne pokrycie **
2,5
1,7
* nie analizowano statystycznie, ** uwzględniono tylko krowy skutecznie pokryte
1
P - prawdopodobieństwo, 2 NS - różnice nie istotne
0,001
0,8
międzyciążowego. Skoro skuteczność pierwszego
porównuje się grup krów w tym samym okresie), warto
zabiegu inseminacji była zbliżona w obydwu
jednak zaznaczyć, że wszystkie procedury odbywające
grupach, i niestety nie najlepsza, różnice pomiędzy
się w gospodarstwie (dawki pokarmowe, grupowanie,
grupami
międzyciążowego
dój, wykrywanie rui itp.) były zbliżone w obydwu
wynikały z dłuższych okresów pomiędzy kolejnymi
okresach. Skarmiano także te same kiszonki. Czynnikiem,
zabiegami inseminacji w grupie kontrolnej oraz
który mógłby pogorszyć wskaźniki rozrodu w okresie
niższą ich skutecznością. Wydłużenie okresów
skarmiania lizawek była pora letnia. Uzyskanie lepszych
między kolejnymi zabiegami inseminacji w grupie
wskaźników rozrodu, pomimo letnich upałów, świadczy
kontrolnej mogło wynikać z gorszej skuteczności
więc dodatkowo o pozytywnym wpływie lizawek
wykrywania rui, z zamieralności zarodków lub
C - V na wskaźniki rozrodu. Oprócz poprawy statusu
częstszej konieczności interwencji lekarza weterynarii.
energetycznego, istotną pozytywną rolę dla zdrowia
Wszystkie te “niedogodności” mogły być związane
krów odegrało prawdopodobnie większe spożycie
z orszym statusem energetycznym krów w grupie
potasu, istotnego składnika mineralnego w melasie.
bez lizawki. Z kolei lepsze wyniki krów otrzymujących
Niedobory potasu w okresie letnich upałów są niestety
lizawki C-V mogą świadczyć o pełniejszym pokryciu
bardzo prawdopodobne, co wynika ze znacznej jego
ich zapotrzebowania na energię. W wyniku poprawy
utraty z organizmu przez pocenie się krów.
w
długości
okresu
wskaźników rozrodu w grupie krów otrzymujących
lizawki C-V, większy był w tej grupie udział krów
Zastosowanie lizawek C-V nie miało istotnego wpływu
pokrytych do 100 dnia laktacji. Na skuteczne pokrycie
na wydajność mleka (tabela 2), wynoszącą średnio
zużyto również mniej słomek.
35, 43 i 41 kg w 20, 53 i 83 dniu laktacji. Nie miało
również wpływu na zawartość białka w mleku. Istotny
Chociaż
układ
doświadczenia
zastosowany
wpływ lizawek C-V na zmniejszenie zawartości tłuszczu
w niniejszym teście ma wiele ograniczeń (nie
w mleku w 20 i 53 dniu laktacji należy uznać za
Tabela. 2. Wydajność i skład mleka
Wyszczególnienie
Lizawka C-V
Nie
Tak
Dni laktacji
22
19
Mleko, kg/dzień
35,4
35,4
P
Różnica
Nie - Tak
NS
0
Białko, %
3,05
3,04
NS
0,01
Tłuszcz, %
4,66
4,40
0,01
0,26
Liczba komórek somatycznych, 1000
251
504
NS
-253
Mocznik, mg/l
235
191
0,01
44
Dni laktacji
56
51
Mleko, kg/dzień
42,1
43,5
NS
-1,4
Białko, %
2,85
2,86
NS
0
Tłuszcz, %
4,10
3,60
0,01
0,50
Liczba komórek somatycznych, 1000
235
277
NS
-42
Mocznik, mg/l
306
238
0,001
69
Dni laktacji
85
81
Mleko, kg/dzień
42,2
40,3
NS
1,9
Białko, %
2,97
2,97
NS
0
Tłuszcz, %
3,56
3,61
NS
-0,05
Liczba komórek somatycznych, 1000
504
110
NS
394
Mocznik, mg/l
291
232
0,01
59
13
pozytywny i mogący świadczyć o poprawieniu bilansu
energochłonne, co zawsze w okresie okołoporodowym
energii krów z tej grupy. Krowy otrzymujące lizawki
ma znaczenie dla pogłębienia UBE. Zmniejszenie
C-V nie musiały mobilizować tłuszczu zapasowego,
zawartości mocznika w mleku w grupie doświadczalnej
co świadczy o ich lepszym statusie energetycznym.
jest więc również pozytywne dla statusu energetycznego
Zwiększenie
mleku
krów. Chociaż zawartości mocznik w mleku krów
w pierwszych tygodniach laktacji świadczy zwykle
z grupy kontrolnej nie stanowią zagrożenia dla rozrodu
o nadmiernym uwalnianiu rezerw tłuszczowych, jako
krów, fakt niższych zawartości mocznika w mleku krów
efekt niedoborów energetycznych.
otrzymujących lizawki należy uznać za pozytywny.
zawartości
tłuszczu
w
Uwagę zwraca również istotnie niższa zawartość
mocznika w mleku krów otrzymujących lizawki
Podsumowanie
C - V, bez względu na termin analizy mleka. Można
Zastosowanie lizawek Crystalyx® Vitalyx może mieć
przypuszczać, że cukry zawarte w melasie (głównie
pozytywny wpływ na wskaźniki rozrodu wysoko wydajnych
sacharoza), po szybkiej fermentacji w żwaczu są
krów mlecznych. Ten efekt wynika prawdopodobnie
szybko wykorzystywane przez bakterie żwaczowe
z oprawienia ujemnego bilansu energii u krów w okresie
do syntezy białka z amoniaku. Cukier pochodzący
przejściowym. Pełnego efektu można oczekiwać zwłaszcza
z lizawki dostarczył energii bakteriom żwacza, co
wtedy, gdy żywienie krów w okresie okołoporodowym jest
spowodowało „zagospodarowanie” amoniaku. Ten
uporządkowane. Dla uzyskania ewentualnego wpływu
bardzo konkretny wpływ lizawek C-V można również
lizawek Crystalyx® Vitalyx na wskaźniki rozrodu należy
omawiać w kontekście poprawy bilansu energii.
je podawać krowom zaraz po wycieleniu. Szczególnie
Przekształcenie amoniaku w wątrobie w mocznik jest
dobrych efektów można się spodziewać w okresie letnim.
PRODUKTY
Blattin-Hoof Dry
- preparat do sporządzania profilaktycznoleczniczych suchych kąpieli racic
Higiena racic - zdrowe zwierzęta i dobra wydajność
Konrad Karstensen
FINK TEC HmbH, Niemcy
Choroby racic obok mastitis, są najczęściej występującym
problemem w hodowli bydła mlecznego. To powszechnie
występujące zjawisko stanowi jedną z ważniejszych przyczyn
powodujących wysokie straty finansowe gospodarstw.
Źródłem zachorowań racic jest bardzo często brudna i mokra posadzka na gankach
spacerowych i w legowiskach, złe zastosowanie kąpieli racic a także niedostateczna
higiena w obrębie obory, wysoka wydajność oraz nieprawidłowe żywienie.
Skutkiem natomiast jest spadek produkcji mleka, pogorszenie wskaźników rozrodu
(opóźnienie zacieleń) oraz zwiększenie brakowania zwierząt. Bardzo pomocne w
profilaktyce schorzeń racic są kąpiele odkażające i utwardzające róg racic. Ważne
jest jednak to aby przeprowadzane były one w sposób prawidłowy. Powszechnie
stosowane kąpiele racic wykonuje się w specjalnych wannach wypełnionych wodą
z odpowiednim dodatkiem środka dezynfekującego. W tym miejscu powstają
pierwsze problemy związane z koncentracją i wymianą roztworu. Okres użytkowania roztworu jest bardzo często
przekraczany, a sam roztwór zanieczyszczony jest kałem oraz moczem. I trudno tu wówczas mówić o higienie. Bo
zamiast kąpieli w dezynfekującym roztworze zwierzęta przechodzą przez gnojowicę. Negatywnych skutków tego
typu kąpieli nie trzeba długo szukać.
Alternatywa dla mokrych kąpieli
Zwierzęta przechodzące przez powszechnie znane
kąpiele racic doznają silnego stresu. Doskonałym
sposobem radzenia sobie z tym problemem jest
stosowanie nowego rozwiązania jakim jest tzw.
sucha kąpiel racic. Czy ta krowa jest zestresowana?
Nie wygląda na to.
Blattin-Hoof
Dry
to
wieloskładnikowy
produkt
o unikatowej formule stosowany w profilaktyce
i leczeniu
schorzeń
racic
przeznaczony
dla
wszystkich gatunków zwierząt takich jak: bydło,
świnie, owce, kozy oraz konie. Pokrywa całą racicę i wnika głęboko w szpary międzyraciczne. Ma działanie
wiążące wilgoć, okrywając ranę wysusza ją i przerywa serię infekcji. Suche środowisko i zasadowe pH hamuje
rozwój szkodliwych bakterii i zapobiega rozszerzaniu się zakażeń na inne zwierzęta. Zawartość siarczanu cynku
sprawia, że racice są dobrze utwardzone i nie ulegają deformacji.
15
Zalety suchej kąpieli racic:
• alternatywa dla mokrych kąpieli, szczególnie
w okresie ujemnych temperatur
• doskonała sypkość, nie udeptuje się i nie zbryla
• osusza racice i utwardza róg racicy
• przerywa łańcuch infekcyjny suchym środowiskiem
• brak niebezpieczeństwa poślizgu,
• brak zapylenia na wskutek przepędzania
• brak oddawania kału pod wpływem stresu
• oszczędny w użyciu, prosty w obsłudze
Postać proszku sprawia, że produkt doskonale sprawdza
się w okresie niskich temperatur i jest alternatywą dla
płynnych zamarzających kąpieli.
Stosowanie: wannę umieścić przy wyjściu ze stanowiska udojowego.
Dozowanie: w zależności od potrzeb stosować 2 do 3 razy w tygodniu. W zależności od rozmiarów kąpieli racic
potrzeba ok. 40 do 60 kg dla ok. 250 zwierząt.
Opakowanie: worek 20 kg
PRODUKTY
POLECAMY: Original Reformin Plus mieszanka mineralno-witaminowa dla koni
Bardzo często codzienne racje żywieniowe koni mają poważny deficyt związków
mineralnych i witamin. Często też pasze objętościowe stosowane w żywieniu wykazują
znaczne braki w zakresie mikroelementów (np. selen, miedź, jod itp.).
Przy ustalaniu składu naszych wysokowartościowych produktów ważną rolę odgrywa
nie tylko staranny wybór składników i dodatków, istotnym elementem receptury jest
również ustalenie ich wzajemnego stosunku, tak aby w swym działaniu nie blokowały się
wzajemnie lecz uzupełniały.
Reformin Plus został stworzony na bazie najnowszych odkryć naukowych i doświadczeń praktycznych, po to
aby uzupełnić braki w codziennym żywieniu zwierząt. Skład produktu został dobrany tak aby wspierać procesy
przemiany materii w organizmie zwierzęcia oraz zapobiegać objawom niedoboru witamin takim jak np.: krzywica, choroby skóry i kopyt oraz anemia. Witalność i osiągane przez konia wyniki są szczególnie uzależnione od
prawidłowego zaspokojenia potrzeb żywieniowych. Dlatego Reformin Plus powinien być stałą częścią składową
każdej dawki pokarmowej w szczególności w fazach, kiedy procesy przemiany materii są zintensyfikowane. Do
tych faz zaliczamy też fazy silnego obciążenia sportem czy ciążą.
Zestawienie składników pokarmowych w 1 kg:
14% wapń, 4,5% fosfor, 5% sód, 1,5% magnez, 600 000 jedn. witaminy A, 1250 mcg witaminy B12, 800 mg niacyny, 60000 jedn. witaminy D3, 2 000 mg witaminy C, 5 000 mg witaminy E, 100 mg witaminy B1, 160 mg witaminy B2, 125 mg witaminy B6, 5 000mg chlorku choliny, 18 mg kwasu foliowego, 20 000 mcg biotyny, 5 000 mg
cynku, 1 300 mg żelaza, 1 500 mg manganu, 600 mg miedzi, 10 mg kobaltu, 50 mg jodu, 25 mg selenu.
Stosowanie:
Reformin
plus
Konie sportowe
(kłus, galopujące,
treningowe)
Hodowlane
(ogiery rozpłodowe, klacze
ciężarne i bedące w laktacji)
Roczniaki i konie
małe
Źrebaki i
kuce
100 g / dzień
do stałej dawki
150 g / dzień
do stałej dawki
80 g / dzień
do stałej dawki
50 g / dzień
do stałej dawki
Opakowanie: wiaderko 10 kg, worek 25 kg.
17
PRODUKTY
POLECAMY: Piglyx - lizawka antystresowa dla prosiąt
i tuczników
W produkcji trzody chlewnej bardzo często występującym zjawiskiem są zaburzenia
w zachowaniu się zwierząt objawiające się takimi patologiami jak wzmożona agresja
czy kanibalizm. Obgryzanie ogonów, uszu, wygryzania boków czy sromu a nawet
zagryzanie przez lochy własnego potomstwa to rodzaje anormalnego zachowania
prowadzącego do poważnych strat finansowych w hodowli. W takich sytuacjach
pogarsza się wykorzystanie paszy i świnie słabo przyrastają. Jednym ze sposobów
ograniczających kanibalizm jest stosowanie tzw. zabawek w celu ograniczenia nudzenia
się świń.
Piglyx to jedyna na rynku lizawka dla świń ograniczająca występowanie agresywnych zachowań. Odwraca uwagę
zwierząt stwarzając możliwość zabawy, dzięki czemu zapobiega agresywnym zachowaniom i kanibalizmowi.
Dzięki zawartość magnezu produkt posiada działanie antystresowe, zmniejsza pobudliwość i wykazuje działanie
uspokajające wprowadzając tym samym spokój w chlewni.
Zestawienie składników w 1 kg: białko surowe 4,0%, tłuszcz surowy 2,5%, popiół surowy 20,0%, magnez 2,5%,
sód 2,0%, cukier 43,0%
Stosowanie: dawkowanie zależy od wieku zwierząt.
Opakowanie: pojemnik 5 kg.
18
KONKURS FOTOGRAFICZNY
DZIECKO W GOSPODARSTWIE
Tym razem zapraszamy Czytelników do udziału w konkursie
fotograficznym „Dziecko w gospodarstwie”. Wzorem naszego
hodowcy Pana Jakuba Leśniaka z miejscowości Chojnik przesyłajcie
do nas zdjęcia swoich dzieci pomagających Wam w codziennej pracy
w gospodarstwie. Urocza Zosia i pomysłowość jej wujka była dla nas
inspiracją do ogłoszenia tego konkursu. Już dziś przyznajemy Zosi
wyróżnienie za które otrzymują od Nas zestaw gadżetów Blattin.
Czekamy na najbardziej pomysłowe zdjęcia Waszego dziecka.
Autorom trzech najciekawszych zdjęć zostaną przyznane atrakcyjne
nagrody rzeczowe: lizawki dla bydła lub trzody o wartości:
300 zł (I miejsce), 200 zł (II miejsce) i 100 zł
(III miejsce) a nagrodzone zdjęcia ukażą się na łamach
kolejnego numeru biuletynu. Gorąco zachęcamy do
udziału w konkursie.
Prace konkursowe można wysyłać do 14 lutego 2011 za pośrednictwem
poczty elektronicznej na adres redakcji biuletynu: [email protected] lub na płycie CD za pośrednictwem poczty
na adres: Blattin Polska Sp. z o.o. Schodnia, ul. Ciepłownicza 7, 46-040 Ozimek
Regulamin konkursu dostępny jest na stronie www.blattin.pl
Prawidłowa odpowiedź w konkursie z poprzedniego numeru
biuletynu brzmi: Blattivit Lignotop
Zwycięzcą konkursu jest Pan Teodor Czogalla z miejscowości
Turze który otrzymał od nas pasze dla krów Blatmilk 22 %
o wartości 1500 zł.
Nagrody pocieszenia, zestawy gadżetów Blattin otrzymują:
Antoni i Beata Nocon z Rozmierzy, Janina Stasiak z miejscowości
Lisków, Mariusz Bitkowski z miejscowości Wąpielsk, Stanisław
Dymarski w miejscowości Kobylin, Jaworski Marek z miejscowości Osiek, Edward Kosiński z miejscowości Grądy,
Jan Gruszka z miejscowości Kępno, Rudolf Swoboda z miejscowości Gąsiorowice, Adam Janik z miejscowości
Ustroń, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Wisłoczku, Józef Janik z miejscowości Lasowice Wielkie, Remigiusz
Nowak z miejscowości Szczytniki, Roman Stępniak z miejscowości Sędzimirowice, Ryszard Matusiak z miejscowości
Gorzuchy, Andrzej Zajączkowski z miejscowości Hetmanów.
Wszystkim biorącym udział w konkursie serdecznie dziękujemy, zwycięzcom natomiast GRATULUJEMY!
19