Analiza społeczno-kliniczna przypadków upojenia alkoholowego u

692
Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 692-694
Analiza społeczno-kliniczna przypadków upojenia
alkoholowego u dzieci
Social and clinical aspects of childhood acute alcohol intoxication
Agnieszka Pawłowska-Kamieniak, Agnieszka Mroczkowska-Juchkiewicz, Dorota Gołyska,
Elżbieta Pac‑Kożuchowska
Klinika Pediatrii, Dziecięcy Szpital Kliniczny, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Wstęp. Picie alkoholu przez dzieci niesie za sobą ryzyko długoterminowych
konsekwencji natury psychologicznej, socjologicznej, nierzadko prowadząc
do uzależnienia w wieku dorosłym. Niepokojący jest stały wzrost liczby
młodych ludzi sięgających po alkohol.
Introduction. Alcohol use by children carries a substantial risk of long-term
psychosocial and psychiatric consequences. The younger the age of alcohol
use initiation, the greater the risk for problem drinking in adolescence. The
incidence of alcohol-intoxicated children is increasing.
Cel pracy. Ocena pacjentów przyjętych do szpitala w stanie upojenia
alkoholowego, uwzględniająca wiek, pochodzenie, płeć oraz stężenie
alkoholu we krwi.
Aim. Assessment of patients admitted to the hospital intoxicated,
taking into account age, national origin, gender and blood alcohol
concentrations.
Materiał i wyniki. W ciągu ostatnich dziesięciu lat, od 2000 do 2009
roku, w Klinice Pediatrii UM hospitalizowanych było 219 pacjentów
z powodu upojenia alkoholowego. W badanym okresie zaobserwowaliśmy
stały wzrost przyjęć pacjentów po spożyciu alkoholu, od 7 dzieci w 2000 r.
do 45 pacjentów w 2009 r. Najmłodszy pacjent hospitalizowany po
spożyciu alkoholu miał 2 lata 4 miesiące, a najstarszy 17 lat 8 miesięcy.
We wcześniejszych latach analizowanego okresu wśród upojonych alkoholem
dzieci dominowali chłopcy; od 2008 r. liczba chłopców i dziewcząt
była porównywalna. Do 2007 r. obserwowaliśmy przewagę pacjentów
pochodzących z miasta; po 2007 r. nie zanotowaliśmy istotnej różnicy
w pochodzeniu upojonych alkoholem dzieci.
Material. This retrospective study describe the cases of alcohol intoxication
in children admitted to the Pediatric Department of Children’s Hospital in
Lublin from 2000 to 2009.
Wnioski. Istnieje konieczność wprowadzenia odpowiednich programów
edukacyjnych w szkołach, zapobiegających spożywaniu alkoholu w młodym
wieku.
Results. We observed constantly increasing admissions after alcohol
drinking, from 7 children in 2000 to 45 in 2009. The intoxicated children’s
age ranged from 2 years and 4 months to 17 years and 8 months. First
admission rates were higher in males then females, since 2008 the gender
distribution was similar. At the beginning of the study, more children after
alcohol intoxication came from urban areas; since 2007 the number of
children from urban and rural areas was similar.
Conclusion. Educational programs need to be implemented at school
level.
Keywords: children, alcohol, alcohol consumption, alcohol intoxication
Słowa kluczowe: dzieci, alkohol, konsumpcja alkoholu, zatrucie
alkoholem
© Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 692-694
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Nadesłano: 20.05.2010
Zakwalifikowano do druku: 21.06.2011
Dr n. med. Agnieszka Pawłowska-Kamieniak
Klinika Pediatrii UM w Lublinie, Dziecięcy Szpital Kliniczny
ul. Chodźki 2, 20-093 Lublin
tel. 81-7185-420; e-mail: [email protected]
Wstęp
Picie alkoholu przez młodych ludzi jest jednym
z głównych problemów społecznych Europy. Spożywanie alkoholu może powodować wiele natychmiastowych, jak i odległych działań niepożądanych. Toksyczny jest nie tylko sam etanol, który bardzo szybko
wchłania się z przewodu pokarmowego, ale również
jego metabolit – aldehyd octowy. Następstwem upojenia
alkoholowego w zależności od wieku pacjenta oraz ilości
i rodzaju spożytego alkoholu oraz osobniczej wrażliwości są zaburzenia świadomości, nierzadko utrata
przytomności. Upojenie alkoholowe może zagrażać
życiu poprzez zaburzenie czynności układu oddechowego, krążenia, zaburzenia metaboliczne. Obniżenie
sprawności ruchowej prowadzi do zagrażających życiu
urazów. Spożywanie alkoholu zaburza rozwój nie tylko
psychofizyczny, ale również społeczny, powoduje zaniki
pamięci, przewlekłe uszkodzenie wielu ważnych dla życia narządów, prowadząc nierzadko do uzależnienia. Na
podstawie wielu badań można zaobserwować, że stale
wzrasta liczba dzieci młodzieży sięgających po napoje
alkoholowe. Dzieci nierzadko naśladują naganne zachowania rodziców, sięgają po alkohol chcąc zaimponować
kolegom [1, 2, 3, 4, 5].
www.phie.pl
Pawłowska-Kamieniak A i wsp. Analiza społeczno-kliniczna przypadków upojenia alkoholowego u dzieci
Szczególnie niepokoi z uwagi na odległe skutki
stały wzrost hospitalizacji upojonych alkoholem
dziewcząt. Matki dzieci urodzonych z płodowym zespołem alkoholowym, czy też kobiety rodzące w stanie
upojenia alkoholowego często po raz pierwszy sięgają
po alkohol przed osiągnięciem pełnoletniości [6 ].
Utrwalanie się niekorzystnych trendów wśród
młodzieży wymusza konieczność analizy przyczyn
tego zjawiska.
50
45
40
30
30
Ocena pacjentów przyjętych do szpitala w stanie
upojenia alkoholowego, uwzględniająca wiek, pochodzenie, płeć oraz stężenie alkoholu we krwi.
Materiał i metody
W pracy analizą objęto 219 dzieci hospitalizowanych z powodu upojenia alkoholowego w Klinice
Pediatrii UM w Lublinie w latach 2000-2009.
Wyniki
Analizując przypadki upojenia alkoholowego zaobserwowano stale zwiększającą się częstość hospitalizacji po spożyciu alkoholu: od 7 dzieci w 2000 roku,
5 w 2001 roku do 34 w 2008 roku, czy 45 w 2009 roku
(tab. I, ryc. 1).
Wśród pacjentów upojonych alkoholem etylowym
najmłodsze dziecko, które było leczone w Klinice
Tabela I. Liczba, wiek, płeć, pochodzenie dzieci hospitalizowanych z powodu
upojenia alkoholowego w latach 2000-2009
Table I. Number, age, gender and place of residence of children hospitalized
due to alcohol intoxication between 2000-2009
Rok liczba dzieci upojowiek
nych alkoholem (min – max)
Chłopcy dziewczęta
7
2001
5
2002
10
3
8
2003
2004
10
7
10
2005
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Fig.1 Number of children hospitalized due to alcohol intoxication
between 2000-2009
Pediatrii UM w Lublinie miało 2 lata 4 miesiące, najstarszy pacjent miał 17 lat i 8 miesięcy (tab. I). Najniższy oznaczony poziom etanolu wśród upojonych
alkoholem dzieci wynosił 0,15 ‰, najwyższy 3,49 ‰
(tab. I).
Wśród ocenianych pacjentów zdecydowana
większość (241 dzieci, 64,4%) była pochodzenia miejskiego. Od 2006 roku obserwowano podobną liczbę
hospitalizowanych dzieci pochodzenia miejskiego
i wiejskiego (tab. I, ryc. 2).
Wśród dzieci po zatruciu alkoholem, w ocenianych latach dominowali chłopcy (132 osoby, 60,3%).
50
pochodzenie miejskie
pochodzenie wiejskie
2008
3
4
0
2
8
0
5
8
12
11
21
18
18
17
5
1
10
9
15
27
17
3
1,2 – 1,8
5
0
1,0 – 2,4
2
13 2/12
– 16 6/12
Ryc. 2. Pochodzenie dzieci (miejskie, wiejskie) hospitalizowanych
z powodu upojenia alkoholowego w latach 2000-2009
8
2
1,01 – 3.18
2
12 8/12
– 15 3/12
Fig. 2. Place of residence (urban, rural) of children hospitalized due to
alcohol intoxication between 2000-2009
10 11/12
– 15 4/12
8
1
0,98 – 2,9
4
12 – 16
15
5
0.8 – 3,2
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
50
dziewczęta
6
40
chłopcy
20
30
10
21
9
0,3 – 3,49
18
12
1,2 -3,3
12
7 3/12 – 16
6/12
29
2
4/12 – 16
18
11
0,8 – 2,84
15
14
17
17
0,6 – 3,3
17
10 8/12
– 17 8/12
Ryc. 3. Dzieci hospitalizowane z powodu upojenia alkoholowego
w latach 2000-2009 – wg płci
27
18
0,15 – 3,08
20
10 7/12
– 16 6/12
Fig. 3. Children hospitalized due to alcohol intoxication between
2000-2009 – by gender
10
30
34
17
2009
20
7 6/12 – 16
18
2007
stężenie alkoholu
miejskie wiejskie (min – max ‰)
18
30
4
30
20
2006
9
5
11 – 14
20
14
pochodzenie
0
9
5
34
29
20
20
40
7
30
Ryc. 1. Liczba dzieci hospitalizowanych z powodu upojenia alkoholowego w latach 2000-2009
Cel pracy
2000
693
45
25
20
10
0
6
0
7
2
2
8
4
5
14
20
12
18
14
15
17
17
25
3
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
694
W latach 2000-2007 zdecydowanie częściej po spożyciu alkoholu byli hospitalizowani chłopcy, natomiast
od 2008 roku liczba chłopców i dziewcząt hospitalizowanych po spożyciu alkoholu była porównywalna
(tab. I, ryc. 3).
Dyskusja
Analizując w naszym materiale przypadki upojenia alkoholowego zaobserwowano stale zwiększającą
się częstość hospitalizacji dzieci po spożyciu alkoholu:
od 7 w 2000 roku, do 34 w 2008 roku, czy 45 w 2009
roku, co świadczy o utrwalaniu się tego niekorzystnego
zjawiska. Zaobserwowane zjawisko może wiązać się ze
zwiększonym dostępem do alkoholu przez młodych
ludzi oraz ze zwiększoną potrzebą zwrócenia na siebie
uwagi środowiska rodzinnego lub rówieśników.
Porównywalna liczba dzieci pochodzenia miejskiego i wiejskiego, obserwowana od 2007 roku
w ocenianej grupie, pokazuje, że problem spożywania
alkoholu przez dzieci i młodzież dotyczy każdego środowiska. Może również świadczyć o łatwym dostępie
do alkoholu bez względu na miejsce zamieszkania.
Aktualnie jest łatwy dostęp do alkoholu zarówno
w środowisku miejskim, jak i wiejskim.
Najczęściej alkohol spożywają nastolatki [1, 2, 3,
4, 5 ], jednak – jak wynika z przeprowadzonej analizy – zdarzają się przypadki upojenia alkoholowego
u bardzo małych dzieci, jako wynik przypadkowego
spożycia lub efekt patologicznych relacji i uwarunkowań wewnątrzrodzinnych. W ocenianych latach
najmłodszy upojony pacjent miał 2 lata i 4 miesiące,
okoliczności spożycia alkoholu nie były znane. Przypadek upojenia alkoholem dwulatka opisał Malcolm
Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 692-694
i wsp., w tym przypadku również nie znaleziono
przyczyny intoksykacji [1].
Niepokojącym zjawiskiem wydaje się być stale
zwiększająca się liczba dziewcząt sięgających po
alkohol. Płeć żeńska zwyczajowo mniej kojarzy się
z nieadekwatnym zachowaniem, używkami, chęcią do
eksperymentów. Spożywanie alkoholu przez dziewczęta, które w przyszłości będą matkami, jest szczególnie
niebezpieczne [6 ]. W naszej pracy, w ocenianych
latach początkowo dominowali chłopcy, od 2008
roku zaobserwowaliśmy podobną częstość hospitalizacji z powodu upojenia alkoholowego u chłopców
i dziewcząt. Crossland w swoim doniesieniu obejmującym tylko rok obserwacji (od XI.1999 do X.2000 r.)
zanotował niewielką przewagę płci żeńskiej wśród
zatrutych alkoholem pacjentów [2 ]. Porównywalna
ilość chłopców i dziewcząt upojonych alkoholem
obserwował Weinberg [3 ]. Woolfenden z kolei zanotował w swojej pracy niewielką przewagę płci męskiej
– 53% [5 ].
Obserwowany wzrost częstości zatruć alkoholem
u młodych ludzi, w kontekście ewentualnych niekorzystnych następstw w przyszłości, powinien skłaniać
do koniecznego wprowadzenia już na etapie szkół podstawowych odpowiednich programów edukacyjnych
dotyczących szkodliwości spożywania alkoholu.
Wnioski
1. Konieczne jest wprowadzenie w szkołach oraz
ogólnodostępnych mediach programów edukacyjnych, dotyczących szkodliwości spożywania
alkoholu w wieku rozwojowym.
2. Zasadne jest propagowanie wśród młodych ludzi
zdrowego, aktywnego trybu życia, bez używek.
Piśmiennictwo / References
1. Malcolm JB, Benjamin B, et al. Alcohol intoxication, an
underdiagnosed problem? Arch Dis Child 1985, 60:
762‑763.
2. Crossland D. Alcopops are not responsible for acute paediatric
attendances with alcohol intoxication. Arch Dis Child 2001,
85: 268.
3. Weinberg L, Wyatt JP. Children presenting to hospital
with acute alcohol intoxication. Emerg Med J 2006, 23:
774‑776.
4. Bukowska W, Szlagatys A i wsp. Zatrucia u dzieci i młodzieży
– nowe problemy. Prz Pediatr 2001, 31(1): 50-54.
5. Woofenden S, Dossetor D, et al. Children and adolescences
with acute alcohol intoxication / self – poisoning presentating
to the emergency department. Arch Pediatr Adolesc Med
2002, 156: 345-348.
6. Peadon E, Rhys-Jones B, et al. Systematic review of
interventions for children with Fetal Alcohol Spectrum
Disorders. BMC Pediatrics 2009, 9: 35.