plik w formacie pdf

KONKURS BIOLOGICZNY
dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego
14 marca 2008r. – zawody III stopnia (finał)
Przed Tobą test, który składa się z zadań otwartych. Udzielaj odpowiedzi
w miejscach do tego przeznaczonych w taki sposób, by Komisja bez przeszkód
mogła odczytać zawarte w nich informacje.
Pracuj bardzo spokojnie i uwaŜnie. Na rozwiązanie wszystkich zadań
masz 75 minut.
Powodzenia!
Zadanie 1.
Rysunek przedstawia schemat przekroju poprzecznego korzenia rośliny.
a/ Wymień funkcje, jaką spełniają w korzeniu drewno i łyko.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b/ Wyjaśnij, jaki jest związek budowy skórki korzenia z funkcją, jaką pełni,
chroniąc wnętrze tego organu przed wnikaniem drobnoustrojów?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
c/ Wymień jeden proces, dzięki któremu moŜliwy jest transport substancji przez
włośniki do wnętrza korzenia.
.................................................................................................................................
d/ W której strefie w budowie zewnętrznej korzenia odbywa się proces
róŜnicowania komórek?
.................................................................................................................................
Zadanie 2.
Schemat przedstawia nasiona fasoli kiełkujące w glebie.
a/ Które z nasion ma największe szanse na wykiełkowanie? Uzasadnij swój
wybór.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b/ Które z nasion ma najmniejsze szanse na wykiełkowanie? Uzasadnij swój
wybór.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
c/Oceń, jakie szanse na wykiełkowanie ma nasiono D. Odpowiedź uzasadnij.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 3.
Wykres przedstawia poziom fotosyntezy w róŜnych zakresach temperatur
dwóch roślin, A i B.
a/ Która z roślin jest przystosowana do fotosyntezy w tropikalnym lesie
deszczowym? Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do danych z wykresu.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b/ Podaj trzy warunki, jakie muszą być spełnione, aby osiągnąć maksymalny
poziom fotosyntezy w cieplarni.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 4.
PoniŜej przedstawiono łańcuch pokarmowy.
koniczyna → królik → lis
a/ Co oznaczają strzałki?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b/ Narysuj i podpisz piramidę biomasy odpowiadającą przedstawionemu wyŜej
łańcuchowi pokarmowemu.
Zadanie 5.
Uczniowie dokonujący przeglądu roślin porastających torfowisko przedstawili
wyniki w formie rysunku.
a/ Wymień dwie rośliny porastające najwyŜej połoŜony obszar torfowiska.
............................................................................................................................
b/ Która z roślin uwzględnionych na rysunku jest owadoŜerna?
............................................................................................................................
c/ Wyjaśnij, jakie warunki środowiska spowodowały, Ŝe liście tej rośliny
przystosowane są do chwytania małych owadów?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 6.
W ramach doświadczenia związanego z badaniem wzrostu populacji królików,
w miejscu niezamieszkanym przez człowieka, wypuszczono 25 samców i 25
samic. Liczebność populacji badano przez 4 lata.
a/ Przedstaw graficznie dane odczytane z tabeli.
b/ Podaj jedną moŜliwą przyczynę spadku liczebności populacji królików.
.................................................................................................................................
Zadanie 7.
Przyjrzyj się schematycznym rysunkom komórek 1, 2, 3, 4.
1.
2.
3.
4.
a/ Nazwij kaŜdą z nich i określ, jaka pełni funkcję w organizmie.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 8.
Alpiniści uczestniczący w wyprawach na najwyŜsze szczyty gór świata muszą
przechodzić wcześniejszą aklimatyzację na większych wysokościach, poniewaŜ
na początku mają trudności z oddychaniem z powodu mniejszej zawartości tlenu
w powietrzu.
a/ Jakie ilościowe zmiany zachodzą w składzie krwi u alpinisty podczas
aklimatyzacji na większych wysokościach?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b/ Wyjaśnij, jak wskazana przez Ciebie zmiana ilościowa w składzie krwi
wpłynie na moŜliwość pokonywania duŜych wysokości przez alpinistę?
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 9.
Wykresy przedstawiają aktywność dwóch enzymów trawiących białka
w róŜnych zakresach temperatury.
a/ Który enzym ma najwyŜszą aktywność w temperaturze ciała ludzkiego?
.................................................................................................................................
b/ Wyjaśnij, dlaczego enzymy A i B nie są aktywne w temperaturze 70o.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
c/ Jeden z enzymów wchodzi w skład enzymatycznego proszku do prania. Który
to enzym? Uzasadnij swój wybór.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 10.
W tabeli zestawiono liczby chromosomów w komórkach róŜnych organizmów.
a/ Uzupełnij tabelę o brakujące liczby chromosomów.
b/ Objaśnij zasadę rządzącą liczbami w tabeli.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
c/ W wyniku jakiego podziału powstają komórki skóry?
.................................................................................................................................
Zadanie 11.
Mukowiscydoza jest chorobą genetyczną wywoływaną przez parę alleli. Dwoje
rodziców, z których Ŝadne nie cierpi na tę chorobę ma chore dziecko. Przed
podjęciem decyzji o posiadaniu kolejnego dziecka dowiedzieli się od lekarza, Ŝe
chorobę powoduje recesywny allel. Po zapoznaniu się z historią rodzin obu
rodziców lekarz mógł powiedzieć, Ŝe kaŜde z nich jest nosicielem recesywnego
allelu mukowiscydozy.
a/ Wyjaśnij, jaka jest róŜnica między allelem dominującym a recesywnym.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
b/ Ustal genotypy rodziców i przedstaw przy pomocy krzyŜówki genetycznej,
w jaki sposób rodzice mogli przekazać swojemu dziecku allele warunkujące
pojawienie się mukowiscydozy.
c/ Określ, jaki jest procent szans, Ŝe drugie dziecko tych rodziców będzie
zdrowe.
.................................................................................................................................
Zadanie 12.
Akomodacja oka to zjawisko zmiany krzywizny soczewki w celu uzyskania
ostrego widzenia. W dzieciństwie obejmuje 20 dioptrii, a w wieku średnim
3 dioptrie. Na podstawie tych informacji sformułuj wniosek dotyczący
zaleŜności między widzeniem i zakresem akomodacji.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Zadanie 13.
Podaj po jednym przykładzie choroby cywilizacyjnej powodowanej przez:
a/ zanieczyszczenia środowiska,
.................................................................................................................................
b/ złe odŜywianie się.
.................................................................................................................................
Zadanie 14.
Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wstaw literę P, obok
zawierających informację fałszywą literę F.
a/ Zdrowie to stan równowagi naszego organizmu. ...........
b/ Chcąc uniknąć zakaŜenia tasiemcem musimy dbać o higienę osobistą
i otoczenia. ............
c/ Zatrucia pokarmowe są chorobami wywoływanymi przez bakterie
wprowadzone do organizmu drogą pokarmową. .............
d/ Włosień kręty to bakteria wywołująca chorobę zwaną włośnicą. ..............
e/ Choroby zakaźne są wywoływane przez wirusy, bakterie, pierwotniaki
i zwierzęta pasoŜytnicze. ...............
Zadanie 15.
Dlaczego od późnej jesieni do wczesnej wiosny w naszej strefie klimatycznej
nie spotyka się płazów? Uzasadnij swoją odpowiedź.
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Brudnopis (zapisy w brudnopisie nie będą oceniane)