Zespół Szkół Zawodowych nr 2 w Poznaniu SZKOLNY PROGRAM

Zespół Szkół Zawodowych nr 2 w Poznaniu
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
w Zespole Szkół Zawodowych nr 2 w Poznaniu
Rok szkolny 2013/2014
Opracowali:
Ewa Łęcka-Francuzik, psycholog szkolny
Irmina Szukała, pedagog szkolny
Andrzej Maciejak, koordynator Zespołu Opiekuńczo -Wychowawczego
Poznań 2013 r.
1
Spis treści:
1.Standardy Szkolnego Programu Profilaktyki.................................................. str. 3
2. Założenia i cele programu ............................................................................ str. 4
3.Metody realizacji programu ............................................................................ str. 5
4.Wykaz przewidzianej dokumentacji merytorycznej ........................................ str. 6
5.Narzędzia służące ocenie efektów programu ................................................ str. 7
6.Instytucje i placówki z którymi współpracuje Zespół Szkół ............................ str. 8
7. Imprezy propagujące życie bez nałogów ...................................................... str. 8
8.Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień........ str. 8
9.Kształtowanie umiejętności życiowych wśród młodzieży ............................... str. 8
10. Zadania szkolnego programu profilaktyki ................................................... str. 9
a. Kontynuowanie działań sprzyjających bezpieczeństwu i zdrowiu młodzieży str. 9
b. Wzmacnianie zainteresowania nauką szkolną ............................................. str. 9
c. Propagowanie zdrowego stylu życia ............................................................. str. 9
d. Kształtowanie postaw moralnych.................................................................. str. 9
e. Doskonalenie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem .................... str. 9
11.Metody i formy działań ................................................................................. str. 10
a. Metody .......................................................................................................... str. 10
b. Formy ........................................................................................................... str. 10
12. Plan działań ................................................................................................ str. 11
a. Działania skierowane na uczniów ................................................................. str. 11
b. Działania skierowane na rodziców................................................................ str. 14
c. Działania skierowane na nauczycieli ............................................................ str. 15
13.Przewidywane efekty ................................................................................... str. 16
14.Ewaluacja .................................................................................................... str. 16
Załączniki.......................................................................................................... str. 16
2
1.Standardy Szkolnego Programu Profilaktyki
1) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – art. 72;
2) Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3, 19;
3) Ustawa o systemie oświaty;
4) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r.;
5) Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi;
6) Ustawa z 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (z późniejszymi
zmianami);
7) Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania
tytoniu i wyrobów tytoniowych;
8) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r.
(Dz. U. Nr 51 poz. 458) w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół;
9) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 r.
(Dz. U. Nr 10 poz. 96) w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz
publicznych szkół:;
10) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001 r.
w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 13, poz. 110);
11) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2001 r.
w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych oraz ramowego
statutu tych poradni (Dz. U. Nr 13 poz. 109).
3
2. Założenia i cele programu
Wiek dojrzewania jest okresem wzrostu i zmian. Jest swoistą bramą między
dzieciństwem a dorosłością. Przechodzenie z wieku dziecięcego w dorosłość może
przebiegać w bardzo skomplikowany sposób. To bardzo trudna , często przykra faza
rozwoju człowieka. W obecnych warunkach uwzględniających specyfikę środowiska,
istnieje potrzeba działań ukierunkowanych na pogłębienie dojrzałości emocjonalnej,
doskonalenie umiejętności społecznych. Wszelkie działania pogłębiające dojrzałość
emocjonalną młodzieży ,zwiększające jej umiejętności społeczne, aktywizujące
postawy pro- społeczne oraz wpływające na polepszenie relacji ‘’młody człowiek –
dom’’ i ‘’młody człowiek-szkoła’’, mają ważne działanie - skierowane przeciwko
patologii społecznej. Działania te uaktywniając ,właściwie ukierunkowując oraz
korygując proces socjalizacji, sprzyjają rozwojowi osobistemu jednostki i właściwemu
wykorzystaniu jej możliwości.
Wiek 16-19 lat jest okresem wchodzenia w dorosłość, wymagającym dużych
zdolności adaptacyjnych, związanych z wysokim poziomem napięcia. Otoczenie
oczekujące od ludzi młodych dojrzałości oraz umiejętności społecznych, nie dając
przy tym wystarczającego wsparcia i możliwości bezpiecznego eksperymentowania,
traci swą przyszłość.
4
3. Metody realizacji programu
Niniejszy program obfituje w bardzo różne działania profilaktyczne tak, aby jak
najskuteczniej osiągnąć zamierzone cele, między innymi:
 poprzez program profilaktyczny dla młodzieży – ‘’Sobą być i lepiej żyć‘’
(umiejętności interpersonalne), wydawnictwo MEN.
Do realizacji zadań zawartych w niniejszym programie zostaną wykorzystane między
innymi następujące metody:
 rozmowa indywidualna, porada, konsultacje,
 analiza przypadku / metoda sytuacyjna,
 praca samodzielna,
 praca w małych grupkach,
 rysunek,
 rundki,
 ‘’burza mózgów‘’,
 zabawy integracyjne i gry psychologiczne,
 dyskusja,
 mini - wykład,
 podkłady muzyczne, utwory poetyckie,
 taniec,
 wizualizacja,
 praca z filmem,
 odpowiednio dobrane utwory muzyczne i wypowiedzi popularnych muzyków,
 różne grupy: edukacyjne, rozwojowe, socjoterapeutyczne, w tym wyjazdowe,
 konkursy,
 symulacyjna rozprawa sądowa,
 akcje profilaktyczne,
 ulotki, plakaty, gadżety promujące zdrowy styl życia,
 kontakty indywidualne z lokalnymi instytucjami pracującymi na rzecz
młodzieży,
 kontakty z rodzicami oraz szeroka współpraca z mediami lokalnymi.
5
4. Wykaz przewidzianej dokumentacji merytorycznej
 Dziennik zajęć pedagoga i psychologa szkolnego,
 Dziennik lekcyjny,
 Rejestr kontaktów indywidualnych, konsultacji,
 Sprawozdania merytoryczne z poszczególnych akcji profilaktycznych i
całościowe,
 sprawozdanie merytoryczne z realizacji całego programu,
 Wycinki prasowe, ankiety ewaluacyjne.
6
5. Narzędzia służące ocenie efektów programu
 Prosta, krótka ankieta.
 Wnikliwa obserwacja uczestników programu.
 Opinie nauczycieli, wychowawców, rodziców oraz środowiska zewnętrznego,
np.
 mediów, innych organizacji.
 Regularne spotkania realizatorów programu.
 Indywidualne rozmowy z uczestnikami, w tym ćwiczenia ewaluacyjne.
Głównym celem programu jest wspieranie młodych ludzi w rozwoju
emocjonalnym, społecznym i poznawczym, a tym samym zapobieganie
patologiom społecznym i uzależnieniom od środków zmieniających
świadomość.
Powyższe cele będą realizowane między innymi poprzez:
 Propagowanie idei zdrowego i konstruktywnego stylu życia, poprzez rzetelną
edukację młodzieży w formie warsztatów rozwojowych, akcji profilaktycznych i
innych działań pozalekcyjnych.
 Inicjowanie i animowanie organizacyjnych form aktywności społecznej
młodzieży na rzecz siebie i swoich rówieśników w zakresie rozwoju
osobistego, ze szczególnym uwzględnieniem działań związanych z
osiąganiem stanu pełnego zdrowia (psychika, ciało i kontakty interpersonalne).
 Wspieranie przez osoby dorosłe młodzieży w podejmowanych przez nią
działaniach.
 Udzielanie młodym ludziom pomocy w trudnych sytuacjach życiowych (pomoc
psychologiczna, terapeutyczna, pedagogiczna, socjalna).
 Wspieranie rodziców w rozwiązywaniu trudnych problemów wychowawczych
(poradnictwo, rozmowy wspierające).
 Pomoc w organizowaniu czasu wolnego po zajęciach szkolnych jak i w czasie
ferii i wakacji letnich.
 Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez kadrę pedagogiczną.
 Podejmowanie współpracy z organizacjami lokalnymi, krajowymi w celu
realizacji
7
powyższych zadań.
 Współpracę z przedstawicielami lokalnych mediów w celu promowania
konstruktywnych, zdrowych form aktywności na rzeczy młodego pokolenia.
6. Instytucje i placówki z którymi współpracuje Zespół Szkół Zawodowych nr 2
 Poradnie Psychologiczno - Pedagogiczne w Poznaniu i innych
miejscowościach
 Wydział Oświaty
 Komenda Policji
 Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Poznaniu
 Miejskie Centrum Pomocy Rodzinie
 Ośrodek Interwencji Kryzysowej
 Ośrodki Pomocy Społecznej
7. Imprezy propagujące życie bez nałogów.
 konkursy na najciekawszy slogan, dwuwiersz, hasło, itp.
8. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień.
 szkoleniowe posiedzenia Rady Pedagogicznej ,
 szkolenia i konferencje organizowane przez podmioty zewnętrzne.
9. Kształtowanie umiejętności życiowych wśród młodzieży.
 Podejmowanie decyzji i umiejętne rozwiązywanie problemów.
 Twórcze myślenie.
 Skuteczne porozumiewanie się.
 Radzenie sobie z emocjami i stresem.
8
10. Zadania szkolnego programu profilaktyki
a. Kontynuowanie działań sprzyjających bezpieczeństwu i zdrowiu młodzieży:
 eliminowanie niewłaściwych zachowań uczniów takich jak agresja i przemoc
wobec innych, wagary, wyłudzanie, wykroczenia przeciw prawu, przedwczesna
inicjacja seksualna,
 kreowanie świadomego stosunku do środków uzależniających,
 prowadzenie wczesnej interwencji dla młodzieży podejmującej zachowania
ryzykowne (odwoływanie się do specjalistycznej pomocy),
 wspierane i pomoc w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych i
osobowościowych u młodzieży stałe pogłębianie wiedzy umiejętności
wychowawczych nauczycieli w zewnętrznych i wewnętrznych formach
doskonalenia zawodowego oraz rodziców (poradnictwo, prelekcje, warsztaty,
itp.),
b. Wzmacnianie zainteresowania nauką szkolną:
 kontrola dzienników przez wychowawców i rodziców w sprawie frekwencji i
ocen,
 zapoznanie nauczycieli, uczniów i rodziców z zaktualizowanym
Wewnątrzszkolnym
Systemem Oceniania oraz Statutem Szkoły.
c. Propagowanie zdrowego stylu życia:
 dbałość o formę psychiczną i fizyczną,
 edukacja zdrowotna.
d. Kształtowanie postaw moralnych :
 nauka kultury bycia i pozytywnego stosunku do drugiego człowieka.
e. Doskonalenie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem:
 kształtowanie poczucia własnej wartości i budowanie pozytywnej samooceny
uczniów,
 wzmacnianie dobrych relacji w środowisku szkolnym.
9
11. Metody i formy działań
a. Metody:
 ankiety,
 obserwacja,
 metody aktywizujące
b. Formy:
 rozmowy indywidualne,
 programy profilaktyczne,
 zebrania klasowe,
 imprezy ogólnoszkolne,
 prelekcje,
 pogadanki dla uczniów i rodziców,
 pomoc innych instytucji specjalistycznych i edukacyjnych,
 zasoby biblioteki (scenariusze zajęć, ulotki informacyjne, filmy itp.),
10
12. Plan działań
a. Działania skierowane na uczniów
1. Podejmowanie działań zapewniających bezpieczeństwo młodzieży:
 opracowanie i przeprowadzenie ankiet diagnozujących środowisko szkolne,
uaktualnianie problemów szkolnych,
 lekcje wychowawcze poświęcone omawianiu problematyki agresji – źródła
agresji, postawy i reakcje na zachowania agresywne,
 uświadomienie uczniom odpowiedzialności przed prawem i
współodpowiedzialności za spokój i porządek w szkole,
 informowanie uczniów o zapisach w regulaminie szkoły odnośnie posiadania
wartościowych rzeczy,
 pełnienie dyżurów przez nauczycieli podczas przerw.
2. Wzmacnianie zainteresowania nauką szkolną i systematycznym uczestnictwem w
zajęciach lekcyjnych:
 kontrola dziennika elektronicznego przez wychowawców i rodziców w sprawie
frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych,
 ustalenie przyczyn nieobecności ucznia w szkole, stosowanie aktywnych
metod na lekcjach, uatrakcyjnienie zajęć,
 zaangażowanie uczniów, systematyczne ocenianie osiągnięć ucznia, praca
z uczniem zdolnym i słabym,
 zapoznanie uczniów i rodziców z WSO, Statutem Szkoły, i przestrzeganie go
przez wszystkie podmioty szkoły,
 publikacja w/w dokumentów i zapewnienie ich dostępności (strona
internetowa, biblioteka szkolna, gabinet pedagoga, teczki wychowawców,
 zachęcanie do korzystania z zasobów bibliotecznych
3. Budowanie pozytywnych relacji w środowisku szkolnym:
 spotkania i rozmowy indywidualne uczniów z pedagogiem,
 zajęcia integracyjne w klasach pierwszych,
 lekcje wychowawcze, zajęcia warsztatowe: komunikacja interpersonalna,
koleżeństwo, współpraca z innymi, asertywność, planowanie drogi życiowej, itp.
11
 działalność społeczna na rzecz klasy, szkoły, środowiska,
 udział młodzieży w spektaklach, wycieczkach,
 praca w samorządach klasowych,
 organizowanie przedsięwzięć klasowych lub szkolnych, Mikołajki, Andrzejki,
Wigilia, Dzień Wiosny, itp.
4. Edukacja dotycząca zagrożeń palenia tytoniu, używania alkoholu, używania
środków psychoaktywnych, wczesna inicjacja seksualna:
 lekcje wychowawcze i apele o tematyce uzależnień i przemocy wśród
uczniów,
 przedstawienia teatralne na tematy uzależnień,
 gazetki tematyczne w gablotach szkoły,
 rozprowadzanie ulotek na temat uzależnień i przemocy wśród uczniów,
 zajęcia profilaktyczne „Narkotyki i palenie tytoniu szkodzi zdrowiu”,
 konkursy ,spektakle o tematyce antyalkoholowej,
 filmy edukacyjne/zalecane przez psychologa i pedagoga szkolnego/
 uświadamianie konsekwencji nieprzestrzegania prawa – spotkania z
policjantem.
5. Narkomania i uzależnienia:
 współpraca z PPP, Centrum Profilaktyki Uzależnień, Policją,
 spotkania z pielęgniarką szkolną, lekarzem,
 nawiązanie współpracy z instytucjami, do których można zwrócić się o pomoc
w sprawach uzależnienia,
 akcje propagandowe i happeningowe dotyczące modelu zdrowego trybu życia,
 propagowanie pozytywnych wzorców radzenia sobie ze stresem, kreatywnego
spędzenia wolnego czasu,
 systematyczne dostarczanie informacji i wiedzy na temat mechanizmów
uzależnienia,
 spotkania z policjantem,
 wyjazdy do stowarzyszeń i placówek zajmujących się terapią uzależnień
 warsztaty dla młodzieży na temat uzależnień,
 przyczyny zażywania narkotyków,
12
 świat rzeczywisty i świat urojony
 „Dziękuję - nie biorę”
 przeprowadzenie ankiet wśród młodzieży na temat środków psychoaktywnych
i nikotynizmu.
6. Profilaktyka HIV-AIDS:
 testy sprawdzające wiedzę uczniów na temat HIV i AIDS
 przekazywanie młodzieży podstawowej wiedzy na temat
a) menstruacji,
b) stosunku płciowego,
c) zapłodnienia,
d) ciąży,
e) metod antykoncepcji.
 przekazywanie młodzieży podstawowych informacji na temat zachowań
ryzykownych dotyczących zakażenia HIV – przebiegu choroby,
 udzielanie informacji uczniom na temat bezpłatnych badań dotyczących
zakażeń HIV,
 przedstawienie młodzieży szkolnej sytuacji epidemiologicznej w naszym kraju
dotyczącej zakażeń HIV,
 uświadamianie młodzieży powodów dla których nie warto rozpoczynać
współżycia seksualnego w młodym wieku,
 nauka asertywnych zachowań mogących uchronić przed niebezpiecznymi w
skutkach zdarzeniami,
 uczenie odpowiedzialnych zachowań (seks „z zabezpieczeniem”),
 uświadamianie uczniom zachowań, które mogą zapobiec agresji i przemocy
na tle seksualnym,
7. Dzięki umiejętnie przeprowadzonemu programowi profilaktycznemu na temat HIV /
AIDS, uczeń powinien:
a) znać drogi rozprzestrzeniania się wirusa HIV,
b) dostrzegać zagrożenia dla własnego zdrowia i życia wynikające z, przypadkowego
seksu, zażywania narkotyków,
c) wymienić objawy u nosicieli wirusa i chorych na AIDS, wiedzieć, że osoba będąca
nosicielem HIV ma prawo do godnego życia, nauki i pracy.
13
8. Propagowanie zdrowego stylu życia:
 wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, lękiem,
napięciem emocjonalnym i radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
 warsztaty „Jak radzić sobie ze stresem?”,
 pomoc w rozwiązywaniu konfliktów psychologicznych, w drodze rozmów
 indywidualnych i w grupie klasowej,
 edukacja na temat funkcjonowania człowieka w warunkach stresu,
 zapewnienie możliwości alternatywnych form spędzania czasu wolnego, udział
w kołach zainteresowań,
 spotkania z pielęgniarką szkolną, lekarzem, położną,
 udział w zawodach sportowych, turniejach, rajdach, wycieczkach, turnusach
rehabilitacyjnych
9. Promowanie pozytywnych wzorców kultury bycia oraz dbałość o kulturę słowa:
 lekcje wychowawcze dotyczące prawidłowego odżywiania się,
 lekcje wychowawcze poświęcone tematyce kultury bycia,
 uświadomienie wpływu mediów, środowiska na nasz język, sposób
wypowiadania się i kształtowanie się naszych postaw oraz kulturę bycia,
 reagowanie na lekcjach i przerwach na sposób wypowiadania się uczniów
 (minimalizowanie wypowiedzi wulgarnych, stosowanie zwrotów
grzecznościowych),
 motywowanie do podnoszenia sprawności fizycznej przez udział w
dodatkowych
 zajęciach sportowo-rekreacyjnych np. piłka siatkowa, tenis stołowy,
samoobrona,
 zajęcia na siłowni,
 organizacja zawodów sportowych na szczeblu międzyklasowym,
zabezpieczenie
 nagród i eksponowanie osiągnięć w gablocie szkolnej,
 organizacja wyjazdów na mecze sportowe w celu promowania różnych
dyscyplin
14
 sportowych wskazywanie propozycji atrakcyjnej formy spędzenia czasu
wolnego,
 umożliwienie uczestnictwa w dodatkowych zajęciach samoobrony
 redagowanie i przekazywanie informacji o uczestnictwie i osiągnięciach
zawodników na stronie internetowej szkoły i w gablocie szkolnej.
b. Działania skierowane na rodziców
1.Dostarczanie informacji o sposobach rozpoznawania zagrożeń u swoich dzieci,
także wspomaganie i doskonalenie umiejętności wychowawczych:
 organizowanie dla rodziców spotkań ze specjalistami na zebraniach
szkolnych, zgodnie z ich oczekiwaniami, zapotrzebowaniem,
 włączanie rodziców do zajęć organizowanych na terenie szkoły
i prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli (udział w imprezach),
 opracowywanie informacji dla rodziców (gablota szkolna),
 zapoznanie rodziców z ofertą PPP – zachęcenie do korzystania z oferty zajęć i
warsztatów,
c. Działania skierowane na nauczycieli
1. Szkolenia nauczycieli w zakresie kształtowania umiejętności zastosowania
właściwej strategii profilaktycznej:
 organizowanie szkoleń Rady Pedagogicznej
 kształtowanie umiejętności zastosowania właściwej strategii profilaktycznej
 adekwatnej do sytuacji i wieku ucznia, umiejętności rozpoznania problemu
oraz podejmowania właściwych kroków
 samodoskonalenie, samokształcenie nauczycieli wg własnych potrzeb
 wewnątrzszkolne wzajemne dzielenie się swoimi wiadomościami i
umiejętnościami
2. Budowanie konsekwentnej polityki i egzekwowania wymagań profilaktycznych
 zmiany w regulaminie szkolnym przedstawiane powinny być do 10 września
każdego roku szkolnego,
 programy wychowawcze dla klas powinny być spójne z założeniami szkolnego
programu profilaktyki,
15
 egzekwowanie wymagań i konsekwentne stosowanie kar wobec uczniów
łamiących regulamin szkolny.
3. Angażowanie rodziców i opiekunów do współpracy w zakresie działań
profilaktycznych.
 Zachęcanie rodziców do obecności na zebraniach oraz na uroczystościach
szkolnych
 Włączanie rodziców do szeroko zakrojonych działań profilaktycznych
16
13. Przewidywane efekty
 poprawa frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych,
 mniejszy wskaźnik agresji i przemocy wśród uczniów,
 lepsze relacje między uczniami – nauczycielami – rodzicami,
 ograniczenie zjawiska palenia papierosów, używania alkoholu,
 wyrobienie
umiejętności
radzenia
sobie
z
sytuacjami
problemowymi
i konfliktowymi w szkole i w domu,
 wyrobienie postaw społecznie pozytywnych nastawionych na współdziałanie
wszystkich podmiotów szkoły,
 dostrzeżenie walorów zdrowego stylu życia,
 udoskonalenie wiedzy i umiejętności nauczycieli w zakresie stosowania
różnorodnych form pomocy,
 zwiększenie ilości uczniów i rodziców korzystających ze wsparcia instytucji
profesjonalnych w przypadku zaistniałych problemów,
 wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach
życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji a także większa
odpowiedzialność za bezpieczeństwo osobiste,
 zwiększenie współpracy z rodzicami.
14.Ewaluacja:
 ankiety ewaluacyjne, obserwacja zachowań,
 rozmowy z nauczycielami i rodzicami,
 analizy wyników nauczania i frekwencji,
 sprawozdania z pracy wychowawców klas,
 analiza dokumentów.
Załączniki:
1. Scenariusze zajęć przygotowane przez pedagoga do realizacji przez
wychowawcę na godzinach wychowawczych: klasy 1-3
2. Scenariusze zajęć przygotowane przez psychologa do realizacji przez
wychowawcę na godzinie wychowawczej: klasy 1-3
3. Tematy z zakresu profilaktyki do realizacji przez innych nauczycieli/propozycje.
17