doczarządzanie miastem - dr Andrzej Sztando
download 
Reklamacja Transkrypt
zarządzanie miastem - dr Andrzej Sztando
Ekonomika Miasta wykład nr 1 CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WEWNĘTRZNĄ STRUKTURĘ MIAST AUTOR: dr Andrzej Sztando tel. +48 /75/ 603163839, +48 /75/ 7538240 www: http://www.sztando.com e-mail: [email protected] WSZELKIE PRAWA ZASTRZEśONE I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Klimat lokalny • kategoria klimatu lokalnego, • przestrzenne i czasowe zróŜnicowanie klimatu lokalnego, • nasłonecznienie – południowe stoki • zamglenia, wilgotność – wpływ na lokalizację zabudowy mieszkalnej, usługowej typu opiekuńczego i edukacyjnego (przedszkola, szkoły) medycznego (szpitale) itp. • prądy powietrzne – wpływ na lokalizację zabudowy mieszkalnej (zdrowie, koszty ogrzewania) i szlaków komunikacyjnych (nanoszenie śniegu), • zarządzanie miastem – wybór terenów odpowiednich dla danych funkcji I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Warunki fundamentowania • nośność gruntów i przestrzenne jej zróŜnicowanie, • zróŜnicowanie wymagań w zakresie warunków fundamentowania (budynki, budowle), • zbyt niska nośność – zabiegi techniczne (odwadnianie, utwardzanie, specjalne fundamenty), a wysokość kosztów, • tereny skaliste - zabiegi techniczne, a wysokość kosztów, • zarządzanie miastem – wybór terenów o najkorzystniejszych warunkach fundamentowania. I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Ukształtowanie terenu • elementy ukształtowania terenu – wzniesienia, góry, obniŜenia, cieki wodne, wody stojące itp. • wpływ ukształtowania na strukturę zabudowy – wieŜe ciśnień, przepompownie, dodatkowe ujęcia wody, mosty, wiadukty, nasypy, wydłuŜenie dróg (podjazdy), dodatkowa infrastruktura kanalizacji deszczowej, obniŜenie zabudowy, konieczność sporządzania specjalnych projektów itp. - KOSZTY • zaleta – ciekawsza architektonicznie zabudowa, • zarządzanie miastem – wybór terenów o moŜliwie najniŜszym poziomie zróŜnicowania. I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Dotychczasowy sposób uŜytkowania i istniejące zagospodarowanie • zanieczyszczenie gruntów – koszty oczyszczenia (przykład niemiecki), • pozostała infrastruktura techniczna – bocznice, stacje transformatorowe, hałdy, baseny ppoŜ., rurociągi itp. – koszty usunięcia oraz koszty alternatywne, • brak infrastruktury – np. na terenach poprzemysłowych brak infrastruktury technicznej (drogi, kanalizacja sanitarna) niezbędnej dla terenów mieszkalnych – koszty budowy • zarządzanie miastem – dąŜenie do minimalizacji kosztów poprzez ograniczanie zmian sposobu uŜytkowania terenów, lub dąŜenie do zmian, w których istniejąca infrastruktura moŜe być dalej wykorzystywana. I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Środowisko naturalne • idea ekorozwoju, • zróŜnicowanie wartości elementów ekosystemów, • rozwój miasta, a konieczność wykorzystania elementów ekosystemów, • prawne formy ochrony przyrody (parki narodowe, ochrona gatunkowa roślin i zwierząt, obszary chronionego krajobrazu, ochrona indywidualna w drodze uznania za pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, uŜytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe) – przykład ochrony gruntów rolnych, • zarządzanie miastem – dąŜenie do wykorzystywania pod zabudowę terenów o niskiej wartości ekosystemowej oraz rolniczej, a takŜe odtwarzanie elementów ekosystemów (parki, zieleńce, idea „miasta-ogrodu”). I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Powietrze • zanieczyszczenie powietrza – pyły (utwardzenie powierzchni miasta, a brak moŜliwości wnikania pyłów w glebę oraz ich wznoszenie przez prądy termiczne), gazy z palenisk i silników spalinowych, • zarządzanie miastem: – likwidacja indywidualnych palenisk i zastępowanie ich grzewczymi systemami zbiorczymi (pojawienie się w strukturze miasta ciepłowni, ciepłociągów, węzłów cieplnych), – wyłączanie z ruchu kołowego centrów miast, – budowa obwodnic, – rozwój systemów komunikacji zbiorowej, – wprowadzanie terenów zielonych na teren miasta. I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Woda – część 1/2 • znaczenie ujęć wód powierzchniowych i podziemnych (szczególnie głębinowych): • zarządzanie miastem: – ochrona przed zanieczyszczeniem, ochrona przed obniŜeniem podziemnego lustra wody, ochrona przed naruszeniem stosunków wodnych, – wprowadzanie stref ochronnych ujęć wód (przykład zbiorników Dobromierz i Sosnówka), budowa infrastruktury kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, odpowiednia lokalizacja składowisk odpadów i cmentarzy, odpowiednia lokalizacja inwestycji silnie naruszających ukształtowanie terenu, odpowiednia lokalizacja inwestycji hydrotechnicznych I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Woda – część 2/2 • znaczenie negatywnego oddziaływaniem wód: • zarządzanie miastem: – ochrona przed ciśnieniem wynikającym z parowania i zawilgoceniem – pozostawianie obszarów nieutwardzonych, drenaŜe, systemy melioracyjne, – ochrona przeciwpowodziowa – pozostawianie bez zabudowy terenów zalewowych (przykład Wrocławia), kanały przydroŜne, wały przeciwpowodziowe i zapory, kanały „ulgi”, umocnienia brzegów rzek, wzmocnienia mostów, zabezpieczenia w kanalizacji deszczowej. I GRUPA – TEREN I ŚRODOWISKO NATURALNE Hałas • znaczenie hałasu komunikacyjnego (samochody, tramwaje, kolej) i przemysłowego: • zarządzanie miastem: – – – – – – wyłączanie ruchu z centrów miast, budowa ekranów akustycznych, budowa tras podpowierzchniowych, kierowanie ruchu poza mieszkalne centra miast, budowa obwodnic, zachowywanie odpowiedniej odległości zabudowy od źródeł hałasu, – tworzenie stref izolacyjnych (np. zieleń miejska (przykład Cieplic), tereny składowe), – lokalizowanie stref przemysłowych na obrzeŜach miasta, II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Powiązania poŜądane Praca – Mieszkanie • znaczenie – czas i koszty dojazdów i powrotów, koszty inwestycji w infrastrukturę drogową i okołodrogową, koszty utrzymania infrastruktury drogowej i okołodorogowej, bezpieczeństwo komunikacyjne. • zarządzanie miastem: – lokalizacja miejsc zamieszkania i pracy w niewielkiej odległości, – organizacja sprawnego systemu komunikacji zbiorczej – liczy się czas przejazdu, a nie odległość – średni czas przejazdu do 30 minut – oddzielne pasy ruchu dla autobusów, tramwaje, metro, wysoka częstotliwość kursów, – organizacja sprawnego systemu komunikacji indywidualnej – jezdnie wielopasmowe, obwodnice. II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Powiązania poŜądane Praca – Praca • znaczenie – koszty i czas transportu towarowego, koszty inwestycji w infrastrukturę drogową i okołodrogową, koszty utrzymania infrastruktury drogowej i okołodorogowej, bezpieczeństwo komunikacyjne • zarządzanie miastem: – koncentracja terenów przemysłowych, – lokalizacja terenów przemysłowych na obrzeŜach miast, – rozbudowa sieci komunikacyjnych między strefami przemysłowymi, – izolacja transportu cięŜarowego i osobowego – organizowanie tras przejazdu samochodów cięŜarowych II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Powiązania poŜądane Mieszkanie – Usługi/Handel – Praca • znaczenie – cykl dnia mieszkańców zawierający etap korzystania z usług i handlu w drodze do pracy lub/i z pracy • zarządzanie miastem: – zasady lokalizacji handlu i usług: • lokalizacja stref handlu i usług tzw. codziennych między strefami mieszkalnymi i przemysłowymi (wykorzystywanie w drodze do i z pracy) • lokalizacja stref handlu i usług tzw. okresowych poza trasami ruchu codziennego, • lokalizacja stref handlu i usług tzw. rzadkich na obrzeŜach miast (np. stadion, stacje serwisowe) • lokalizacja stref handlu tzw. intensywnego na obrzeŜach miast (np. supermarket) ze względu na trudności komunikacyjne. – wyznaczanie tras komunikacji zbiorczej przebiegających przez strefy handlu i usług tzw. codziennych. II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Powiązania poŜądane Mieszkanie – Wypoczynek • znaczenie wypoczynku, • zarządzanie miastem: – budowa miejsc wypoczynku, – zasady lokalizacji miejsc wypoczynku: • wypoczynek codzienny – zieleńce, sale sportowe, skwery, plac zabaw, parki itp.– bezpośrednio w sąsiedztwie koncentracji mieszkalnictwa – dojście pieszo, • wypoczynek tzw. okresowy – kąpieliska, baseny, stadiony itp. – lokalizacja dowolna pod warunkiem dobrej komunikacji, • wypoczynek urlopowy – camping itp. – na obrzeŜach miasta lub poza miastem. II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Izolacje poŜądane Przemysł – Mieszkanie • potencjalne przejawy negatywnego wpływu przemysłu: – – – – – zanieczyszczenie powietrza, pylenie hałas, intensyfikacja ruchu kołowego i szynowego, pogorszenie estetyki, zagroŜenie katastrofą przemysłową (np. zbiornik „śelazny Most”), • zarządzanie miastem: – tworzenie stref i urządzeń izolacyjnych – tereny zielone (np. parki), ekrany akustyczne, inne dzielnice okresowego pobytu (np. handlowe, magazynowe, handlu hurtowego, niektórych usług itp.) – przestrzenna separacja stref mieszkalnych i przemysłowych, – ograniczanie negatywnego wpływu poprzez nowoczesne technologie oraz instalowanie urządzeń zabezpieczających (np. filtry, systemy bezpieczeństwa itp.). II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Izolacje poŜądane Usługi/Handel – Mieszkanie • potencjalne przejawy negatywnego wpływu usług/handlu: – hałas, – intensyfikacja ruchu kołowego, – pogorszenie estetyki, • konflikt oczekiwań społecznych („blisko, ale nie za blisko”), • zarządzanie miastem: – usługi/handel nieuciąŜliwe i często wykorzystywane (np. sklepy detaliczne) – moŜliwie blisko, nawet w budynkach mieszkalnych, – usługi/handel częściowo uciąŜliwe (np. gastronomia) – w niewielkiej odległości od terenów mieszkalnych, – usługi/handel silnie uciąŜliwe – (np. supermarkety, usługi motoryzacyjne) w izolacji od terenów mieszkalnych II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Izolacje poŜądane Mieszkanie – System komunikacji • potencjalne przejawy negatywnego wpływu systemu komunikacji: – zanieczyszczenie powietrza, pylenie – hałas, – intensyfikacja ruchu kołowego (szynowego), a przez to obniŜenie bezpieczeństwa komunikacyjnego i trudności z parkowaniem, – pogorszenie estetyki, • zarządzanie miastem: – separacja przestrzenna stref mieszkalnych od głównych szlaków komunikacyjnych (przykład Zabobrze), UWAGA – niezbędne jest jednak zapewnienie dobrego skomunikowania terenów mieszkalnych z głównymi szlakami komunikacyjnymi – separacja techniczna – ekrany dźwiękochłonne, przejścia pod- i nadziemne, barierki miedzy pasami ruchu, trasy podpowierzchniowe, – ustanawianie stref wyłączeń lub ograniczeń w ruchu samochodowym, – wprowadzanie systemów komunikacji publicznej na tereny mieszkalne w celu obniŜenia natęŜenia ruchu indywidualnego. II GRUPA – DOSTĘPNOŚĆ I IZOLACJA – Izolacje poŜądane Usługi/Handel – Komunikacja • potencjalne przejawy negatywnego wpływu systemu komunikacji: – zanieczyszczenie powietrza, pylenie – hałas, – intensyfikacja ruchu kołowego (szynowego), a przez to obniŜenie bezpieczeństwa komunikacyjnego i trudności z parkowaniem, – pogorszenie estetyki, • zarządzanie miastem: – moŜliwie głęboka separacja systemów komunikacji samochodowej od usług takich jak: edukacyjne (szkoły), opiekuńcze (przedszkola), medyczne (szpitale, sanatoria), – wyłączanie lub ograniczanie komunikacji samochodowej w niektórych usługowo-handlowych centrach miast (przykład Jeleniej Góry), UWAGA naleŜy jednak zapewnić sprawny system komunikacji w przypadku takich miejsc jak podmiejskie centra handlowe. III GRUPA – EKONOMIKA OBSŁUGI Ekonomika obsługi mieszkańców • racjonalność obsługi – optymalny lub zdeterminowany prawem rozmiar/lokalizacja urządzeń obsługowych wpływa na strukturę otoczenia • zarządzanie miastem: – infrastruktura techniczna – optymalne rozmiary/lokalizacja oczyszczalni ścieków determinuje rozmiar/lokalizacje dzielnic mieszkalnych, które z niej korzystają (analogicznie niektóre ujęcia wody, mosty, zabezpieczenia przeciwpowodziowe itp.), – infrastruktura społeczna - optymalne rozmiary/lokalizacja obiektów szkolnych determinuje rozmiar/lokalizacje dzielnic mieszkalnych, które z niej korzystają (analogicznie niektóre placówki słuŜby zdrowia, obiekty administracji publicznej i specjalnej, – UWAGA – potrzeby i ekonomika ulegają zmianom – prognozowanie ! III GRUPA – EKONOMIKA OBSŁUGI Ekonomika obsługi przedsiębiorstw • idea wspólnych urządzeń infrastrukturalnych, • zarządzanie miastem: – tworzenie dzielnic przemysłowych koncentrujących przedsiębiorstwa wykorzystujące podobną infrastrukturę techniczną (np.: kolejową, elektroenergetyczną, kanalizacyjną itp.), – tworzenie nadwyŜki infrastrukturalnej i jej aspekt przestrzenny, – zachowanie równowagi infrastrukturalnej i jej aspekt przestrzenny, – UWAGA – niezbędna jest jednak równieŜ choćby częściowa dywersyfikacja przestrzenna przemysłu ze względu na prawdopodobne trudności komunikacyjne,. IV GRUPA – FUNKCJE MIASTA • Funkcje endogeniczne i egzogeniczne • pojęcie funkcji endogenicznych i egzogenicznych, • zarządzanie miastem a rozwój funkcji endogenicznych, – budowa zestawu urządzeń infrastruktury technicznej i społecznej, które powinny znaleźć się w strukturze miasta na danym etapie jego rozwoju, – spełnienie warunku perspektywiczności zdolności obsługi urządzeń, – rezerwacja terenów pod przyszłe urządzenia, – kształtowanie miasta pod kątem przyszłych urządzeń infrastrukturalnych, • zarządzanie miastem, a rozwój funkcji egzogenicznych: – budowa zestawu urządzeń infrastruktury technicznej i społecznej słuŜących rozwojowi funkcji egzogenicznych, – spełnienie warunku perspektywiczności zdolności obsługi urządzeń, – kształtowanie miasta tak by nie ograniczać rozwoju lub by zabezpieczyć istnienie funkcji egzogenicznych.
