Dalekie Podróże

Transkrypt

Dalekie Podróże

14 Dalekie Podróże
Kuba,
Dalekie Podróże 15
MATEUSZ KNOL
czyli karaibski sen
El Comandante
Gorąca Kuba, jedyna w swoim rodzaju wyspiarska
republika socjalistyczna, przyciąga z jednej strony
amatorów „niezwykłości” z krajów kapitalistycznych, z drugiej – wielbicieli muzyki w stylu Buena
Vista Social Club oraz miłośników tańca (salsy,
ruedy de casino, rumby, mambo i cha-chy). W tym
karaibskim kraju każdy znajdzie coś interesującego… jego niepowtarzalny urok i klimat oraz
otwarci, przyjaźni i zawsze uśmiechnięci mieszkańcy
zdobywają serca podróżników z całego świata.
Niezmiernie często słyszę, że trzeba się pośpieszyć z odwiedzeniem Kuby, póki państwem tym
rządzi (razem ze swoim bratem Raulem) przywódca w zielonym mundurze, słynny i charyzmatyczny rewolucjonista – Fidel Castro, gdyż
potem, po jego śmierci, nic nie będzie już takie
samo na tej gorącej wyspie. Czy rzeczywiście
postać brodatego El Comandante, elektryzujące
hasło Socialismo o Muerte (Socjalizm albo Śmierć),
puste lady w sklepach i system książeczek
z kartkami na żywność (Libreta de Abastecimiento) mają aż tak wielkie znaczenie? Być może…
Jednak dla mnie fenomenem tego kraju jest
przede wszystkim barwna karaibska mozaika
kulturowa.
<< Zaciągnąć się wyśmienitym kubańskim cygarem wprost
z fabryki, skosztować doskonałego rumu, podziwiać, jak mężczyźni
w pojedynkę tańczą zmysłową rumbę, posłuchać słynnej
Guantanamery wykonywanej na żywo na rozpalonych słońcem
zabytkowych ulicach Starej Hawany (La Habana Vieja) – to wszystko
(i wiele więcej!) możemy przeżyć jedynie na Kubie… Jeśli jednak
chcemy zobaczyć na własne oczy niepowtarzalny „socjalistyczny
raj” 85-letniego już Fidela Castro, musimy się śpieszyć. Nie warto
się więc zastanawiać i tracić czasu – trzeba po prostu wyruszyć
w podróż na tę fascynującą „Perłę Karaibów”! >>
AllInclusive • jesień 2011
FOT. CUBA TOURISM BOARD
 Kapitol to symbol Hawany,
po której ulicach jeździ mnóstwo
starych amerykańskich
samochodów z lat 50. XX w.
tkamy już jednak – niestety – przedstawicieli
trzech rdzennych kultur: Guanahatabey, Sibonej
(Ciboney) i Taino (Arawak). Znany żeglarz, podróżnik i odkrywca Krzysztof Kolumb dotarł
27 października 1492 r. do brzegów tej nieznanej wcześniej Europejczykom wyspy (jego
statki przybiły najprawdopodobniej do jakiegoś
miejsca między dzisiejszym miastem Nuevitas a Cabo Lucrecia, czyli Przylądkiem Lukrecji). Ląd, na który zeszli Hiszpanie, nazywał
się wówczas w języku Tainów Cubanacan, czyli
„centralnym miejscem”, co nawiązywało 
 Kolorowe, niezmiernie
romantyczne, zabytkowe miasto
Trinidad de Cuba jest jakby żywcem
wyjęte z innej epoki...
 Mieszkanki Starej Hawany z nieodłącznymi cygarami (puros )
FOT. DAVIDLANSING.COM
CUBANACAN, CZYLI W CENTRUM ANTYLI
Kuba leży w archipelagu Wielkich Antyli,
w skład którego wchodzi też Jamajka, Haiti
z Dominikaną i Portoryko. To największa wyspa na Morzu Karaibskim – ma powierzchnię
110 860 km2. Przypomina kształtem jaszczurkę
i ciągnie się na długość ok. 1250 km. Zamieszkuje ją ponad 11,2 mln ludzi, z czego 64 proc.
stanowią biali, 25 proc. – Mulaci, 10 proc.
– czarni, a ok. 1 proc. – Azjaci. Dane te uważam jednak za nie do końca zgodne z prawdą,
gdyż odsetek Afroamerykanów na Kubie jest
– moim zdaniem – znacznie większy. Nie spo-
jesień 2011 • AllInclusive
FOT. CUBATRAVEL.CU/CUBA TOURISM BOARD
FOT. TVCAMAGUEY.CO.UK
do jego położenia na Morzu Karaibskim. Prekolumbijscy mieszkańcy Kuby nawet w najczarniejszych snach nie przypuszczali, że zetknięcie się
 Varadero słynie z ciągnących się
na długość 22 km pięknych,
piaszczystych plaż oraz
rozbudowanych kompleksów
hotelowych typu all inclusive
 Spektakularny wodospad
Gran Salto del Guayabo jest
jedną z największych atrakcji
turystycznych Parku Narodowego
La Mensura. Znajduje się
na południowy wschód
od miejscowości Mayarí
w prowincji Holguín.
z konkwistadorami przyniesie im stopniową
zagładę. Europejscy przybysze przywlekli ze
sobą nieznane wcześniej na Karaibach choroby,
jak np. ospa czy odra, które zdziesiątkowały nieodpornych na nie Tainów. Zmuszali ich również
do niewolniczej pracy. W efekcie dziesiątki tysięcy rdzennych mieszkańców dzisiejszej Kuby nie
przeżyły konfrontacji z hiszpańskimi zdobywcami. Stopniowo Tainowie zniknęli zupełnie z powierzchni ziemi… Do naszych czasów przetrwały wspomnienia o ich legendarnych bohaterach.
Największym z nich był kacyk (przywódca plemienia) Hatuey, nazywany obecnie pierwszym
powstańcem Ameryki. Pochodził on z wyspy
Haiti, z której uciekł na Kubę przed Hiszpanami
(ok. 1509 r.). Wraz z nim na łodziach (canoe)
przypłynęło ok. 400 osób. Ostrzegli oni miejscowych Tainów przed wielkim zagrożeniem
ze strony białych konkwistadorów. To właśnie
Hatuey jako pierwszy stawił opór kolonizatorom
i zaczął walczyć w 1511 r. z hiszpańskimi siłami
pod wodzą Diega Velázqueza de Cuéllara (późniejszego gubernatora Kuby). Po początkowych
sukcesach, został on jednak zdradzony, schwytany i spalony żywcem 2 lutego 1512 r. Przed egzekucją franciszkański duchowny zaproponował
mu przejście na wiarę katolicką, żeby po śmierci
mógł trafić do nieba. Wówczas Hatuey zapytał: czy ludzie jak ty są w niebie? Kiedy usłyszał
twierdzącą odpowiedź, odrzekł, że nie chcę mieć
do czynienia z Bogiem, który pozwala na takie
okrucieństwo wykonywane w swoim imieniu.
Bohaterski Hatuey jest uważany dzisiaj
za pierwszego męczennika w walce o niepodległość Kuby.
Indianie w pewnym sensie odpłacili się kolonizatorom... Kiła (syfilis) trafiła
do Europy prawdopodobnie w 1494 r. wraz
z Hiszpanami powracającymi z Ameryki. Wkrótce
epidemia tej groźnej choroby przenoszonej
drogą płciową rozprzestrzeniła się po całym
Starym Świecie.
Dziś Kuba wyróżnia się spośród innych
państw regionu powszechnym dostępem
do edukacji i darmowej opieki zdrowotnej. Warto
wiedzieć, że – według statystyk amerykańskiego tygodnika społeczno-politycznego Newsweek
z 2010 r. – posiada najniższy wskaźnik analfabetyzmu w Ameryce Łacińskiej. Aż 99,8 proc.
Kubańczyków potrafi czytać i pisać. Newsweek
podkreśla jednak także złe strony karaibskiej
wyspy – przede wszystkim powolny wzrost
ekonomiczny i jej sytuację polityczną. Będąc na
Kubie, nie zobaczymy aż tak drastycznych różnic
w poziomie zamożności ludzi, co jest charaktery-
 Baracoa, nazywana także
„Pierwszym Miastem” (Ciudad
Primada), leży w prowincji
Guantánamo. Została założona
w 1511 r. przez hiszpańskiego
konkwistadora Diega Velázqueza.
To właśnie tutaj słynny kacyk
Hatuey rozpoczął walkę
z Hiszpanami.
styczne dla całego regionu. Sytuacja ta na pewno
zmieni się, gdy skończy się socjalistyczna epoka
braci Castro…
 Pomnik Hatueya – nazywanego
pierwszym powstańcem Ameryki
– można podziwiać dzisiaj
w mieście Baracoa
FOT. GIRLFRIENDBOOKS.BLOGSPOT.COM
MUZYKA WE KRWI
Z wielu elementów, które czynią z Kuby krainę wiecznej szczęśliwości, wymieniłbym 
 Muzyka płynie prosto z serc
Kubańczyków. Jest ich sposobem
na życie.
 Grupy muzyków będą nam umilać
zwiedzanie także i w niezmiernie
klimatycznym Trinidadzie de Cuba.
Gorące rytmy salsy, rumby
czy mambo zapraszają wszystkich
do zabawy!
zyki i tańca na Kubie, odkryjemy świat, który
pochłonie nas bez reszty. Pewnie każdy z nas
wie, że salsa narodziła się właśnie tutaj, ale już
chyba mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że latin jazz, mambo czy cha-cha mają również swoje
korzenie w Hawanie... Dla mnie najpiękniejsze
są wciąż żywe tańce ludowe. Odnoszą się one
do religii santeria (Santería), nazywanej także
Regla de Ocha-Ifá lub Regla Lucumí, którą wyznaje
ok. 70 proc. mieszkańców wyspy (według ocen
prezesa Stowarzyszenia Kulturalnego Yoruba
na Kubie – Asociación Cultural Yoruba de Cuba).
Jest to kult synkretyczny, łączący elementy wierzeń afrykańskiego plemienia Joruba (Yoruba)
z katolicyzmem. Przez wieki niewolnicy zmuszeni byli czcić swoich bogów, jak Elegua, Yemayá,
Changó, pod postacią katolickich świętych: Antoniego, Maryi Dziewicy z Regla czy Barbary.
Według tej religii, każde bóstwo zachowuje się
podobnie jak człowiek – kocha, śmieje się, a także
wpada w złość i wymierza kary. Trzeba zatem cały
na pierwszym miejscu muzykę. Jest tu ona
nie tylko formą spędzania wolnego czasu, lecz
przede wszystkim sposobem na życie. W całym
kraju istnieje ponad 1200 zarejestrowanych zespołów muzycznych. Aby się przekonać o niesamowitym talencie tutejszych wykonawców,
wystarczy przespacerować się uliczkami Hawany,
Trinidadu, Santiago de Cuba czy Cienfuegos.
Zewsząd dochodzą dźwięki słynnych melodii
– Guantanamery, Chan Chan, El manisero. Każdy
młody artysta marzy o tym, żeby zostać przyFOT. CUBA TOURISM BOARD
 Na Kubie zewsząd dociera do nas
muzyka. Ludzie bawią się i tańczą
spontanicznie na ulicach do
wczesnych godzin rannych.
 Na ulicach, placach, jak i w klubach
Hawany możemy posłuchać
najlepszych zespołów muzycznych
grających salsę, rumbę,
mambo czy bolero
szłym Ibrahimem Ferrerem czy Compayem
Segundo. To właśnie oni zachwycali miliony
słuchaczy w czasach, gdy Buena Vista Social Club
rozsławiała kubańskie rytmy na świecie. Muzyka stanowi niewątpliwie jeden z głównych towarów eksportowych tego kraju. Pod koniec XIX w.
rytmy kubańskie zaczęły docierać na południe
Stanów Zjednoczonych. Miały swój udział
w powstaniu na początku XX stulecia jazzu
w Nowym Orleanie. W latach 50., 60. i 70. ubiegłego wieku Nowy Jork podbili Bebo Valdés,
Chuchu Valdés oraz Israel Cachao
López, którzy wnieśli ogromny wkład
w rozwój tego gatunku muzycznego.
Juan Formell, który w 1969 r. założył słynną orkiestrę Los Van Van,
śpiewał w piosence Somos cubanos,
czyli Jesteśmy Kubańczykami: (…) Llegó
la raza africana y la mezclaron con la
Española, nació la mulata criolla – La
Cubana (…) Somos cubanos de español y
africanos – la mezcla perfecta (…). Słowa te oznaczają, że z krwi dwu ras
– czarnej i białej – powstała doskonała mieszanka: Mulaci, Kubańczycy.
Autor tego tekstu chciał w ten sposób podkreślić niesamowite wyczucie muzyki, z którego słyną na całym
świecie mieszkańcy Kuby.
PODRÓŻ DO KORZENI TAŃCA
Cubanos są niezmiernie roztańczonym narodem.
Jeżeli postanowimy się zagłębić w temat mu-
czas o nie dbać. W wielu kubańskich domach
możemy natknąć się na mały ołtarzyk przedstawiający bóstwo wraz z jego atrybutami. 
FOT. JAROSŁAW MROŻEK/DESTINO MEXICO
 Historycznym centrum miasta
Trinidad de Cuba, wpisanego
w 1988 r. na Listę Światowego
Dziedzictwa Ludzkości UNESCO,
jest Plaza Mayor (Rynek Główny)
 Zamek San Pedro de la Roca
(znany także jako Castillo del Morro)
w Santiago de Cuba charakteryzuje
się skomplikowanym układem
mostów zwodzonych, fos, przejść
i schodów. W jego podziemiach
ciągną się rozległe lochy.
niejowej odmiany tego tańca towarzyskiego.
Można ją tańczyć w parze (yambú, guaguancó)
lub samemu (columbia), z tym że w tej drugiej
formie powinni ją wykonywać jedynie mężczyźni. Podobno najlepszą rumbę zobaczymy
w miejscowości Matanzas (niedaleko Varadero)
oraz w Hawanie. Jeżeli komuś uda się obejrzeć tę prawdziwą, czyli peñę de la rumba,
 Teatr Wielki w Hawanie
(Gran Teatro de la Habana)
został otwarty oficjalnie w 1838 r.
Może on pomieścić 1500 widzów.
nie trzeba specjalnie przedstawiać. Wielu
z tych trovadores już nie żyje, ale ich muzyka
cały czas rozbrzmiewa we wspominanych
Casas de las Trovas.
WIELKA TRÓJKA
 Na wyspie istnieje możliwość
wynajęcia starego amerykańskiego auta
na godziny albo na cały dzień. Podróż
takim pojazdem po Kubie na pewno
będzie niezapomnianym przeżyciem.
Kuby nie wolno opuścić bez odwiedzenia trzech niezwykłych miast: Hawany,
Trinidadu i Santiago
de Cuba. W tych
miejscach znajdziemy obiekty wpisane
na Listę Światowego
Dziedzictwa Ludzkości
U N E S C O. N a l e ż ą
FOT. JAROSŁAW MROŻEK/DESTINO MEXICO
do nich starówka
w Hawanie, miasto Trinidad i Valle de los Ingenios (Dolina Cukrowni) oraz majestatyczna twierdza San Pedro de la Roca w Santiago de Cuba. 
FOT. PETER GLOGG
Przykładowo koło figurki reprezentującej boginię Obba stoi naczynie pomalowane w różowe
i żółte kwiaty, w środku którego znajdują się
kowadło, klucze etc. Wyznawców tej religii łatwo rozpoznać… Najczęściej ubrani są na biało,
a na szyi noszą sznury różnokolorowych koralików. Każde bóstwo ma swoją ulubioną liczbę
paciorków w określonym kolorze, a także preferowany rodzaj muzyki, tańca oraz hymn.
Ceremonie przeprowadzane przez kapłanów
Santeríi mają charakter okultyzmu i magii.
Ważnym elementem
kultu jest składanie
w ofierze zwierząt,
przygotowywanie naparów czy specjalnych
mikstur – wszystko, oczywiście, przy
a ko m p a n i a m e n c i e
świętych bębnów bata
oraz z towarzyszeniem
tańca.
Szukając korzeni
muzyki kubańskiej,
nie wolno zapomnieć
o słynnej rumbie. Jej
kubańska wersja różni się bardzo od tur-
to na pewno będzie o niej pamiętał do końca
życia...
Odwiedzając Kubę, warto poszukać najnowszego repertuaru Casa
de la Musica, gdzie
można się natknąć
na wielkie gwiazdy
muzyki kubańskiej,
jak Los Van Van czy
Manolito Simonet.
Jeżeli pojedziemy
na wschód, np. do
Trinidadu, to polecam Casa de la Trova.
Słowo trova odnosi
się do XIX-wiecznych
muzyków, którzy pochodzili z prowincji
wschodnich i porywali publiczność wirtuozerią
swojego rzemiosła muzycznego. Takich artystów,
jak Trio Matamoros, Eliades Ochoa czy Guyun,
WŚRÓD DYMU KUBAŃSKICH PUROS
Kuba słynie na całym świecie ze swoich wyśmienitych cygar (puros). Podczas naszej podróży
po tej magicznej wyspie warto kupić u miejscowych farmerów choć kilka z nich robionych domową metodą. Pamiętajmy przy tym, że palenia
 Cohiba – preferowane przez
Fidela Castro, Montecristo
czy Romeo y Julieta należą
do najbardziej cenionych
kubańskich cygar
 Żyzna dolina Viñales otoczona
jest górami Sierra de los Órganos.
To właśnie stąd pochodzą najlepsze
cygara na świecie. Podobno jest to
ulubione miejsce samego Fidela Castro.
 W przepięknej dolinie Viñales
możemy zwiedzić z miejscowym
przewodnikiem plantację tytoniu
i zapoznać się z produkcją
wyśmienitych cygar
Indian z plemienia Guanahatabey), Cueva
de José Miguel czy Gran Caverna de Santo
Tomás. Cały region Pinar del Río dostarcza
ok. 70 proc. tytoniu uprawianego na Kubie.
Wybierając się na wyprawę wokół Viñales,
warto zaplanować sobie wycieczkę do lokalnej manufaktury cygar, żeby zdobyć wiedzę
o sposobie ich powstawania, doborze liści,
komponowaniu smaków etc. Przy okazji
na pewno będziemy mogli kupić kilka puros
w dobrej cenie.
Kuba ma dwa oblicza – jedno turystyczne:
piękne i trochę sztuczne, drugie autentyczne:
smutne i do głębi prawdziwe. My, przybysze
z zewnątrz, zawsze będziemy widzieć przede
wszystkim fasadę. Nie ma w tym nic złego,
pod warunkiem, że zachowamy świadomość o tym, jak wygląda prawdziwa Kuba.
Kubańczycy nie dają po sobie poznać,
że coś ich trapi. Mimo iż często nie mają
nic lub posiadają niewiele, są narodem
dumnym i pewnym swojej wartości. Może
stąd też wynika ich spontaniczny charakter i uwielbienie dla muzyki. Każdy,
kto odwiedzi tę piękną karaibską wyspę,
na pewno długo będzie wspominać niepowtarzalny klimat tego miejsca, który tworzą właśnie sympatyczni, otwarci i przyjaźni
Kubańczycy. p
Na szczególną uwagę zasługuje Dolina Cukrowni, w której możemy odnaleźć ślady rezydencji
dawnych plantatorów oraz inne pozostałości
po baronach cukrowych. Koniecznie zwiedźmy
też pałac Manaca Iznaga i pobliską 15-metrową
dzwonnicę.
Te trzy miasta łączą niezwykli ludzie, bogata architektura oraz przeszłość kolonialna.
W XVII i XVIII w. były one filarami bogactwa,
kultury oraz historii Kuby. Dzisiaj, pomimo
opieki UNESCO, miejsca te nie potrafią oprzeć
się niszczącej sile czasu, złemu wpływowi socjalizmu i stają się skupiskami biedy. W wyremontowanych z zewnątrz kamienicach Starej
Hawany w jednym małym mieszkaniu żyją
tytoniu nauczyli
nas właśnie Indianie. Jeżeli możemy
mówić o szlaku
cygar, to niewątpliwie najważniejszy jego punkt
stanowi dolina
Viñales. Wpisano
ją na prestiżową
Listę Światowego
Dziedzictwa Ludzko ś c i U N E S C O.
To m a l o w n i c z e
miejsce uchodzi
za mekkę speleol o g ó w, n u r kó w,
plażowiczów i zwykłych wędrowców.
D o l i n a Vi ñ a l e s
wciśnięta jest
w pasmo górskie
Órganos. Pełno tu
tzw. mogotów, czyli ogromnych, kilkusetmetrowych
skalnych pagórków porośniętych krzewami.
Znajduje się w nich mnóstwo jaskiń, np. Cueva
del Indio (niegdyś miejsce schronienia
FOT. MAGAZYN ALL INCLUSIVE
2 lub 3 rodziny. Dorobek kilku wieków – magię stylu mudéjar, śmiały barok, bogate zdobnictwa budynków – w krótkim czasie obraca
się w ruinę. Niestety, UNESCO może uratować
tylko niektóre zabytki i nie jest w stanie pomóc
ludziom.

Dalekie Podróże

Transkrypt

Podobne dokumenty

Walki na jeziorze Tanganika Brytyjskie monitory typu «Abercrombie

opis techniczny

Ginekomastia

Es Cuba - CKfoto.pl