Magdalena Pilch
Transkrypt
Magdalena Pilch
CD Brillante 2 Recart, Poznań 2015 Nowa płyta wytwórni Recart została nagrana w grudniu 2014 roku w Centrum Kultury Zamek we Wrocławiu-Leśnicy. Jest to już druga płyta zespołu Trio Brillante, w którego skład wchodzą: Magdalena Pilch (flet poprzeczny), Marek Pilch (fortepian stołowy) i Bartosz Kokosza (wiolonczela). Muzycy specjalizują się w wykonywaniu kameralnego repertuaru z pierwszej połowy XIX wieku na instrumentach historycznych i ich kopiach. Na płycie zarejestrowano trzy utwory: Fantasia concertante op. 256 Carla Czernego, Trio d-moll op. 49 Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego i Trio g-moll op. 63 Carla Marii von Webera. Carl Czerny (1791–1857) jest znany dzisiejszym pianistom przede wszystkim jako autor licznych utworów pedagogicznych. Tymczasem jego pozostałe utwory, przekraczające liczbę tysiąca, popadły przeważnie w zapomnienie. Jednym z nich jest Fantasia concertante op. 256 na flet, wiolonczelę i fortepian, skomponowana prawdopodobnie na początku lat trzydziestych XIX wieku – typowy dla tego okresu utwór salonowy z elementami wirtuozowskiego stylu brillante, składający się z krótkich, płynnie przechodzących jedna w drugą cząstek o różnym charakterze i formie. Warto podkreślić, że nagranie firmy Recart jest pierwszą w historii jego rejestracją na instrumentach z epoki. Czteroczęściowe Trio d-moll op. 49 Feliksa Mendelssohna (1809–1847) na skrzypce, wiolonczelę i fortepian zostało skomponowane w 1839 roku, a wydane rok później w Lipsku przez Breitkopfa i Härtla. Angielskie wydawnictwo J. J. Ewer & Co. London w tym samym roku zwróciło się do Mendelssohna z pytaniem o możliwość opracowania utworu bądź jego części na flet zamiast skrzypiec. Kompozytor najwyraźniej podjął się sam realizacji tego zadania, skoro w wydaniu londyńskim na stronie tytułowej znajdujemy wydrukowaną uwagę: „This Trio is also Arranged for PIANOFORTE, FLUTE & VIOLONCELLO, by the Autor”. Partie fortepianu i wiolonczeli są identyczne z oryginałem, natomiast partię fletu w wielu miejscach przekomponowano lub przeniesiono do wyższego rejestru tak, by optymalnie wykorzystać właściwości barwowe i dynamiczne ówczesnego fletu i zachować dobry balans brzmienia całego zespołu. Trio g-moll op. 63 Carl Maria von Weber (1786–1826) napisał w latach 1818–1819, w okresie, gdy pełnił funkcję kapelmistrza i dyrektora opery niemieckiej w Dreźnie. Kompozytor zadedykował utwór Philippowi Jungowi, lekarzowi i fleciście, z którym zaprzyjaźnił się podczas pobytu w Pradze. Utwór ma klasyczny układ czteroczęściowy, z tym, że scherzo poprzedza część wolną – podobnie jak w niektórych późniejszych sonatach Beethovena. Trio Webera jest bodajże najbardziej znanym kameralnym utworem romantycznym na flet, wiolonczelę i fortepian. Wykonawcy nagrali je w 2011 roku i wydali na płycie Flauto brillante (Recart 003). Jednak, między innymi ze względu na częściową zmianę instrumentarium, postanowili nagrać 221 utwór jeszcze raz, tym bardziej że pod względem formy i stylu kompozycji koresponduje on dobrze z Triem d-moll op. 49 Feliksa Mendelssohna. Fortepian stołowy, o numerze seryjnym (808), pochodzi z warsztatu Pehra Rosenwalla, sztokholmskiego producenta działającego w latach 1828 –1861. Instrument posiada mechanikę angielską z pojedynczym wymykiem. Jego skala wynosi CC–a4 , a więc prawie 7 oktaw! Wykonawca zakupił ten instrument w 2009 roku w oryginalnym stanie, bez śladów znaczących przeróbek. Podczas przygotowania do nagrania konieczna była regulacja mechaniki, regeneracja części młoteczków i wymiana części strun. Fortepian nastrojono w stroju równomiernie temperowanym, w wysokości a’ = 440 Hz. Do nagrania użyto dwóch fletów poprzecznych. Jeden z nich to oryginalny instrument Wilhelma Liebla (1793–1871), drezdeńskiego budowniczego, którego flety polecał zaprzyjaźniony z Carlem Marią von Weberem słynny romantyczny wirtuoz Anton Bernhard Fürstenau w obydwu swoich szkołach: Flötenschule op. 42 (1826) i Die Kunst des Flötenspiels op. 138 (1844). Instrument 11-klapowy, zbudowany z drewna grenadilowego, jest własnością prywatnego kolekcjonera p. Michała Perszyńskiego z Warszawy i został wypożyczony do celów tego nagrania. Oryginalna główka, zaopatrzona w wyciąg i zbudowana z kości słoniowej, jest pęknięta i była klejona współcześnie, przy czym konieczna była ingerencja w otworze zadęciowym. Ze względów brzmieniowych podczas nagrania flecistka zdecydowała się skorzystać z drewnianej rekonstrukcji główki, zbudowanej w 2014 roku w Innsbrucku przez Rudolfa Tutza, jednego z najwybitniejszych współczesnych budowniczych historycznych instrumentów dętych. Na flecie Liebla artystka nagrała Fantazję concertante op. 256 C. Czernego oraz pierwszą, trzecią i czwartą część Tria g-moll op. 63 C. M. von Webera. Drugą część tria Webera, a także całe Trio d-moll op. 49 F. Mendelssohna, zarejestrowano na flecie romantycznym zbudowanym w 2014 roku przez Rudolfa Tutza według wzoru niemieckich fletów różnych budowniczych z pierwszej połowy XIX wieku. Nie jest to wierna kopia konkretnego oryginalnego fletu, lecz autorski typ instrumentu ukształtowany podczas wielu lat współpracy z flecistami specjalizującymi się w wykonawstwie historycznie poinformowanym. Instrument jest zbudowany z drewna grenadilowego i ma układ ośmioklapowy, typowy dla wielu fletów niemieckich z pierwszej połowy XIX wieku. Wiolonczelę, na której gra Bartosz Kokosza, zbudował Krzysztof Krupa w 2004 roku. Model wzorowany jest na mniejszych wiolonczelach Antonia Stradivariego, budowanych po 1710 roku. Nóżka, typowa dla wiolonczel z okresu romantyzmu, została utoczona w pracowni Les Bois d’Harmonie pod Paryżem. Smyczek – zbudowany przez Marcina Krupę w 2012 roku – jest kopią modelu François J. Gaularda z ok. 1820/1830 roku. Wiolonczela ma komplet strun jelitowych bez równomiernego naciągu, przy czym dwie dolne struny są owinięte srebrem. 222