Jakie metody sprawdzają się w pracy z 6

Wyszków, 7.04. 2013 r.
Jakie metody sprawdzają się w pracy z 6-latkami?
Dzieci sześcioletnie przejawiają żywe zainteresowanie środowiskiem, z ciekawością
chłoną informacje o bliższym i dalszym otoczeniu. Zmienia się sposób zdobywania przez nie
wiedzy. Lepsze jest ich przystosowanie do zajęć w grupie rówieśników. Zdolne są też do
dłuższego skupienia uwagi, co jest szczególnie istotne w momencie rozpoczynania nauki w
szkole.
Aby realizować edukację z dziećmi sześcioletnimi stosuje się różnorodne metody i formy
pracy dydaktycznej dostosowane do możliwości rozwojowych dzieci. Skierowane są one na
dziecko i jego wszechstronny rozwój.
Podstawa programowa dla I etapu kształcenia zakłada, że dominującą formą
aktywności i działalności z dziećmi w młodszym wieku szkolnym powinna być zabawa,
której głównym motywem jest przeżywanie przyjemności związanej z jej wykonywaniem.
Podejmowana bezinteresownie i dobrowolnie, spełnia różnorodne i istotne funkcje
psychologiczne. Ma duże znaczenie kształcące i wychowawcze, sprzyja rozwojowi
fizycznemu i psychicznemu dziecka oraz zaspokaja jego potrzebę ruchu i działania,
wyrażania siebie poprzez działalność plastyczną, itp.. Wyróżnia się zabawy twórcze,
ruchowe, konstrukcyjne i dydaktyczne.
6 – latki jak większość dzieci w młodszym wieku szkolnym powinny uczyć się przez
przyswajanie, odkrywanie, przeżywanie i działanie w wielozmysłowy i wielointeligentny
sposób. Małe dzieci samodzielnie poprzez praktyczne działanie dochodzą do wiedzy ucząc się
znacznie szybciej i efektywniej.
Warto w codziennej pracy z najmłodszymi uczniami w szkole korzystać z różnorodnych
metod nauczania, m. in. z:
 Gier dydaktycznych, które są atrakcyjną i bardzo lubianą przez dzieci metodą problemową.
Nie tylko wzbogacają zajęcia, ale również powodują zwiększenie u dzieci intelektualnego
wysiłku, co prowadzi do rozwoju sprawności myślenia i działania. Mają ogromne znaczenie
zarówno w zakresie powtórzenia pojęć już znanych, jak również przy realizacji nowego
materiału. Pomagają w realizacji zadań dydaktycznych, a także wychowawczych. Nie
powodują znudzenia nawet przy wielokrotnych powtórzeniach. Uwalniają dziecko od
negatywnych napięć emocjonalnych, a towarzyszące im pozytywne emocje pozwalają na
szybsze opanowanie treści. W czasie zabawy dziecko wkłada wiele wysiłku, aby
przezwyciężyć trudności i braki.
 Metody Stacji Badawczych, aktywnej metody pracy umożliwiającej rozwijanie wiedzy i
umiejętności dzieci poprzez działania w parach i małych grupach. Dzieci samodzielnie
odkrywają i konstruują wiedzę poprzez stawianie pytań i hipotez, dyskutowanie, dostrzeganie
problemów i twórcze poszukiwanie różnych sposobów na ich rozwiązanie. Pozwala ona
uczniom na aktywną fascynację nauką bez siedzenia w ławkach, potrzebę doświadczania i
radość z odkrywania.
 Metody projektu, polegającej na samodzielnym realizowaniu przez uczniów zadania
przygotowanego przez nauczyciela na podstawie wcześniej ustalonych założeń. To
przedsięwzięcie, trwa przez dłuższy okres czasu: od jednego do kilku tygodni, a nawet
miesięcy. Metoda ta kładzie nacisk na samodzielną pracę uczniów i uczy korzystania z
różnych źródeł informacji, podczas której uczą się odpowiedzialności, podejmowania decyzji,
dokonywania samooceny. W pracy grupowej rozwijają się umiejętności podejmowania
decyzji w zespole, rozwiązywania konfliktów, wyrażania własnych opinii, słuchania innych
osób, poszukiwania kompromisów, dyskutowania, dokonywania oceny pracy swojej i innych.
 Eksperymentów i doświadczeń, problemowej metodzie laboratoryjnej, dzięki której
uczniowie przyswajają nowe wiadomości i umiejętności na drodze samodzielnej aktywności.
Ta forma zajęć lekcyjnych aktywizuje i pobudza myślenie ucznia. Ułatwia ona dzieciom
bezpośrednie i zarazem skuteczne poznawanie rzeczywistości. Służy do zilustrowania
poznanych wcześniej prawd czy zasad lub też do uogólniania poznanych zjawisk.
Samodzielne odkrywanie czegoś czego się jeszcze nie zna przez dzieci powoduje, że zdobyta
wiedza jest znacznie trwalsza.
 Wycieczek, podczas których pojawiają się rozmaite sytuacje, okazje, które można
wykorzystać w kształtowaniu u dzieci wartościowych cech charakteru i woli, nawyków
społecznego postępowania, kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych,
umiejętności współżycia w zespole, dostosowania się do woli większości. Uczniowie poznają
otoczenie, poznają również siebie w tym otoczeniu, rozwijają własne zainteresowania, uczą
się przy tym wnikliwej obserwacji otaczającego ich świata.
 Dramy sprzyjającej wchodzeniu dzieci w określone role, pozwalające im kreować
rzeczywistość, która może być wykorzystana do swoistego ,,wyciszenia” wewnętrznego
dzieci i skupienia uwagi na treściach opracowywanych w procesie edukacji. Drama ułatwia i
przyspiesza naukę oraz wszechstronne dojrzewanie dziecka do społecznego i twórczego
życia. Umożliwia aktywne zdobywanie indywidualnych i zespołowych doświadczeń w
prezentacji i rozwiązywaniu różnorodnych problemów.
 Pracy z tekstem pozwalającym na prowadzenie systematycznych ćwiczeń w kształceniu i
doskonaleniu umiejętności czytania, wzbogacenie czynnego i biernego słownika dzieci,
wpływającym na kształtowanie postaw społeczno – moralnych oraz wzbogacenie wiedzy o
świecie.
Na lekcjach w klasach I – III wykorzystuje się różnorodne teksty literackie i
pozaliterackie zawarte w podręcznikach, pisemkach dziecięcych, lekturach i książkach dla
dzieci. Umiejętne wiązanie tekstów z przeżyciami, doświadczeniami dziecka, zestawienie ich
z ilustracjami sprawia, że stają się atrakcyjne i nabierają większych walorów
wychowawczych, kształcących i często są źródłem ekspresji słownej, muzycznej, plastycznej
i ruchowej.
 Metod programowanych z użyciem komputera, do których obliguje nas nowa podstawa
programowa. Nauka z komputerami podczas zajęć z zakresu różnych edukacji służy
wspieraniu procesu edukacyjnego, ułatwia i uatrakcyjnia ich przebieg oraz charakter.
Na lekcji komputery wzbogacają tradycyjne formy nauczania o nowe elementy. Wzrasta
tempo pracy, dzięki czemu można pozwolić na bogatszy i ciekawszy zestaw ćwiczeń.
Poprawia się jakość dydaktyczna prezentowanego materiału nauczania. Wzmaga się
aktywność ucznia przez umożliwienie mu przeprowadzenia różnorodnych eksperymentów,
oglądanie filmów, słuchanie nagrań, itp.. Jest niezastąpiony w objaśnianiu pojęć
abstrakcyjnych. Uzyskana w ten sposób wiedza będzie dużo głębsza i trwalsza niż wiedza
przekazywana metodami tradycyjnymi, ponieważ jest ona wynikiem własnych dociekań.
Oczywiście zaproponowane formy i metody pracy nie zamykają całego katalogu
systemu pracy z dziećmi sześcioletnimi w zespołach klasowych. Dzieci rozpoczynające naukę
w szkole różnią się między sobą, nieraz znacznie, a poziom ich ogólnego rozwoju oraz
stopień gotowości do podjęcia nauki szkolnej są bardzo nierówne. Każde dziecko
sześcioletnie jest inne i to rolą nauczyciela jest dobrze poznać swoich podopiecznych,
przygotować całą gamę propozycji metod i form pracy z małymi uczniami adekwatnych do
ich wieku, potrzeb i możliwości tak, aby wspólnie z nimi zaplanować ich rozwój osobisty.
Warto dokonywać ewaluacji dotychczasowych postępów dzieci i nadawać im dalszy
właściwy kierunek. Nauczyciel nie powinien zapominać, że dzieci w tym wieku wykazują
naturalną potrzebę ruchu i działania, dlatego w doborze ćwiczeń i zadań na zajęciach
lekcyjnych
i
pozalekcyjnych
należy
uwzględniać
ruch,
manipulowanie
różnymi
przedmiotami, konstruowanie różnych budowli przestrzennych, działalność plastyczną, częste
zajęcia poza salą lekcyjną. A wtedy pobyt dzieci w szkole będzie radosną podróżą do krainy
wiedzy.
Barbara Ochmańska
nauczyciel i doradca metodyczny ds. edukacji wczesnoszkolnej