Współczesne systemy polityczne

Władza wykonawcza
Władza wykonawcza
Głowa państwa i rząd
główny przedmiot rywalizacji
jej struktury stanowią trzon systemu
politycznego
uprawnienia do podejmowania kluczowych
rozstrzygnięć politycznych
Władza wykonawcza
nie sprowadza się wyłącznie do realizacji
decyzji podjętych przez inne podmioty (do
administrowania)
„coraz wyraźniej przekonujemy się, że
istotnych decyzji nie podejmuje się w
dostojnych wnętrzach legislatur, coraz więcej
zapada ich w skromnych pomieszczeniach
urzędów” Guy Peters
Władza wykonawcza
monizm
dualizm
Władza wykonawcza
powszechne wybory w systemach
demokratycznych są gra o utworzenie rządu
osiągnięcia i porażki rządu stanowią
najczęstsze kryterium wyborców
kwestia przywództwa politycznego
Władza wykonawcza – dualizm
egzekutywy
faktyczna dominacja prezydenta
równoległa aktywność prezydenta i rządu
faktyczna dominacja rządu
1
Głowa państwa
monarcha
Głowa państwa
system parlamentarny
ograniczone prerogatywy
prezydent
uprawnienia o charakterze symbolicznym
uprawnienia o charakterze formalnym
ograniczony wpływ na bieżącą politykę, ale
jednocześnie ważny czynnik integrujący, symbol
jedności i trwałości państwa, moderator konfliktów
politycznych
Głowa państwa
dziedziczenie
wybór
wybory powszechne
przez inny podmiot
Głowa państwa
wymogi dla kandydata
obywatelstwo
cenzus wieku
długość kadencji i kwestia reelekcji
Głowa państwa – realny wpływ
na politykę
uwarunkowania prawne
styl sprawowania władzy
osobowość i umiejętności polityczne
kontekst sytuacyjny
Rząd
cel: prowadzenie polityki państwa i
kierowanie jego administracją
organ konstytucyjny
organ pozakonstytucyjny (USA)
2
Rząd
zwykle powoływany przez głowę państwa,
wyjątki: Szwecja, Szwajcaria
procedury kształtowania rządu:
parlamentarna i pozaparlamentarna
stosunki wewnętrzne w rządzie:
system kolegialny
system gabinetowy
system kanclerski
Odpowiedzialność władzy
wykonawczej
odpowiedzialność polityczna
odpowiedzialność konstytucyjna
instytucja impeachmentu
organ oskarżający i organ decydujący (rola
parlamentu, rola organów sądowych, sądy i
organy specjalne)
3