Promocja - Świerki

Świerki
Kunigswalde - Królewski las to pierwsza nazwa wsi, która wskazuje na jej topograficzne
pochodzenie. Ów las w XIV wieku zasiedlono, gdyż mieściła się w nim królewska wieś lenna
burgrabiego kłodzkiego Hannus’a von Wusthube. W kolejnych latach posiadali ją Donynowie
(1352-1472), zaś od 1472 r. do 1810 r. wieś należała do hrabiów Stillfriedów, jako dworskie lenno z
nadania ks. Henryka Podiebradowicza. W 1782 r. majątek barona Stillfrieda obejmował 136
budynków. Był tu kościół, szkoła, plebania, dwa młyny wodne, potażarnia i bielnik, a mieszkało 32
kmieci oraz 99 zagrodników i
chałupników. Drugą część wsi
stanowiło wolne sędziostwo z
dworem oraz 11 zagrodnikami i
chałupnikami. W całej wsi było 39
tkaczy
płótna
i
15
innych
rzemieślników. W początkach XIX
w.
istniały
już
trzy
kolonie
należące do wsi. Świerki stanowiły
wówczas własność hrabiego von
Magnisa z Bożkowa, który nabył większość posiadłości barona von Stillfrieda. Wieś nadal
stanowiła ośrodek tkactwa chałupniczego. W 1840 r. było tu 135 domów, kościół i szkoła katolicka,
wolne sędziostwo, 3 młyny wodne, 2 gorzelnie i olejarnia. Działało 89 krosien bawełnianych, 10
lnianych, a także 28 innych rzemieślników i 26 handlarzy. Pierwsza połowa XIX w. zapisała
Świerki jako osadę tkaczy-chałupników i górników, a rolnictwo stanowiło źródło utrzymania dla
nielicznej części mieszkańców. W drugiej połowie XIX wieku Świerki zmieniły swe oblicze upadło tkactwo chałupnicze, ale rozwijała się turystyka. Pierwsza wzmianka o kościele w
Świerkach pochodzi z 1560 r., a
była to wówczas skromna
drewniana budowla. W 1607 r.
protestanccy mieszkańcy
Świerków wznieśli budowlę
murowaną z drewnianą wieżą.
Okazały w barokowym stylu
kościół powstał w latach 17481754, udało się to dzięki wsparciu
właścicieli wsi oraz
mieszkańców, którzy dołożyli wszelkich starań do powstania parafii Świerki. W 1998 r. po
dokonanych remontach Kościoła parafialnego p.w. Św. Mikołaja - parafia obchodziła uroczystości
jubileuszowe z okazji 250–lecia budowy kościoła. Po 2004 r. odrestaurowano przydrożne kapliczki
a wśród ich kaplicę poświęconą Matce Bożej. Nad wsią wznosi się najwyższy szczyt Wzgórz
Włodzickich – Włodzica Góra 758m n.p.m., zwana też Szpicbergiem. U jej podnóża w 1880 r.
uruchomiono linię kolejową z Nowej Rudy do Jedliny Zdroju i Wałbrzycha, której wielką atrakcją
są trzy tunele zbudowane jeszcze w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Dwa tunele wydrążone są
pod górą Świerkowa Kopa 609m n.p.m. Oba są jednymi z najdłuższych w Sudetach. Pierwszy tunel
o dł. 1171m wydrążono w latach 1876-1880, drugi równoległy w latach 1907-1912. Decydujący
wpływ na budowę miała wojna francusko – pruska, która pokazała jak ważną rolę odgrywała
wówczas kolej. Wlot tuneli położony jest na wysokości 549m n.p.m., a wylot na poziomie 530m
n.p.m., ich spadek w kierunku południowo -wschodnim wynosi 163,1 promila. Tunele wykonano w
kształcie eliptycznym w obudowie murowej z kamienia, a częściowo z cegły klinkierowej. Ich
szerokość wynosi ok. 4,8m, wysokość ok. 5,8m. Portale wlotów do tuneli wykończono w
obudowie kamiennej z klińców. W Świerkach niegdyś działał punkt informacyjny GGV
(Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego), znana karczma sądowa i browar, a także inne gospody i
pensjonaty. Na najwyższym szczycie Wzgórz Włodzickich – Włodzickiej Górze w 1927 r.
zbudowano wieżę widokową z tarasem nakrytym namiotowym daszkiem, z której roztaczała się
piękna panorama Gór Sowich, części Gór Wałbrzyskich, Suchych i Bardzkich. W przyziemiu wieży
był bufet – schron. Po 1945 r. wieża popadła w ruinę. Ponieważ przez Włodzicką Górę prowadzi
turystyczny zielony szlak ze Świerków do Nowej Rudy, grupa entuzjastów, a także Komitet
Ochrony Zabytków postanowili reaktywować walory turystyczno-krajoznawcze Góry Włodzickiej.
Po II wojnie światowej Świerki
pozostały wsią przemysłoworolniczą, zatraciły charakter
letniskowy, nadal
eksploatowano kamieniołomy
melafiru, co trwa po dziś dzień.
Świerki, to malowniczo
położona wieś licząca ok. 500
mieszkańców, leżąca w górnej
części doliny rzeki Włodzicy na granicy Gór Suchych, Wzgórz Włodzickich i Wzgórz
Wyrębińskich, wzdłuż wojewódzkiej drogi relacji Wałbrzych – Kłodzko. Dziś w tej spokojnej wsi
działa Ochotnicza Straż Pożarna oraz małe przedszkole prowadzone przez Stowarzyszenie „Dla
Świerk”. Burzliwa i bogata historia pozostawiła w większości zapisane dzieje i jakże cenne
pamiątki, które naprawdę warto poznać.
Wacław Łukasiewicz
Sołtys Sołectwa Świerki