Zobacz darmowe fragmenty - Księgarnia Poltax.waw.pl

Spis treści
Wstęp ............................................................................................................................... 6
Alfabet i wymowa — podstawowe informacje .................................................................. 7
1. Rodzajnik ................................................................................................................... 10
1.1. Rodzajnik określony .............................................................................................. 10
1.2. Rodzajnik nieokreślony .......................................................................................... 13
1.3. Użycie rodzajników określonych i nieokreślonych . ................................................... 15
1.4. Opuszczenie rodzajnika ........................................................................................ 20
2. Rzeczownik ................................................................................................................ 25
2.1. Rodzaj rzeczowników ............................................................................................ 25
2.2. Tworzenie rodzaju żeńskiego ................................................................................. 28
2.3. Tworzenie liczby mnogiej . ..................................................................................... 30
2.4. Liczba rzeczownika a jego znaczenie ...................................................................... 31
2.5. Rzeczowniki złożone .............................................................................................. 32
3. Przymiotnik . ............................................................................................................... 35
3.1. Rodzaj przymiotników i tworzenie rodzaju żeńskiego ................................................ 35
3.2. Tworzenie liczby mnogiej . ..................................................................................... 37
3.3. Formy skrócone przymiotnika . ............................................................................... 39
3.4. Miejsce przymiotnika w zdaniu . ............................................................................. 40
3.5. Stopniowanie przymiotników .................................................................................. 43
4. Zaimek ....................................................................................................................... 48
4.1. Zaimki osobowe ................................................................................................... 48
4.1.1. Zaimki osobowe w funkcji podmiotu ................................................................ 48
4.1.2. Zaimki w funkcji dopełnienia bliższego . ........................................................... 51
4.1.3. Zaimki w funkcji dopełnienia dalszego ............................................................. 54
4.1.4. Łączenie zaimków osobowych ......................................................................... 56
4.2. Zaimek zwrotny .................................................................................................... 59
4.3. Zaimek dzierżawczy .............................................................................................. 61
4.4. Zaimek wskazujący ............................................................................................... 63
4.5. Zaimek pytajny ..................................................................................................... 65
4.6. Zaimek względny .................................................................................................. 68
5. Przysłówek ................................................................................................................. 72
5.1. Tworzenie przysłówków ......................................................................................... 74
5.2. Miejsce przysłówka w zdaniu ................................................................................. 75
5.3. Stopniowanie przysłówków .................................................................................... 77
5.4. Przymiotnik zamiast przysłówka .............................................................................. 79
6. Liczebnik .................................................................................................................... 81
6.1. Liczebniki główne ................................................................................................. 81
6.2. Liczebniki porządkowe .......................................................................................... 84
www.jezykiobce.pl
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 3
3
12/2/09 7:29:38 PM
7. Przyimek . ..................................................................................................................... 87
7.1. Przyimek a ............................................................................................................. 87
7.2. Przyimek de . .......................................................................................................... 89
7.3. Przyimek para ........................................................................................................ 93
7.4. Przyimek por .......................................................................................................... 95
7.5. Porównanie użycia przyimka por i para .................................................................... 98
7.6. Przyimek con ........................................................................................................ 101
7.7. Przyimek desde . ................................................................................................... 103
7.8. Przyimek en . ........................................................................................................ 104
7.9. Przyimek entre ...................................................................................................... 106
7.10. Przyimek hacia ................................................................................................... 108
7.11. Przyimek hasta ................................................................................................... 109
7.12. Przyimek sin ....................................................................................................... 110
7.13. Przyimek sobre ................................................................................................... 111
8. Spójnik ....................................................................................................................... 113
8.1. Spójniki proste ..................................................................................................... 113
8.2. Spójniki złożone ................................................................................................... 116
9. Tworzenie zdań — zdania oznajmujące, pytające i przeczenia ................................ 121
10. Czas teraźniejszy ..................................................................................................... 124
10.1. Odmiana czasowników regularnych ..................................................................... 125
10.2. Odmiana czasowników nieregularnych . ............................................................... 128
10.2.1. Czasowniki z przegłosem ............................................................................ 128
10.2.2. Czasowniki z nieregularną pierwszą osobą liczby pojedynczej ........................ 131
10.2.3. Czasowniki ser i estar ................................................................................. 134
10.2.4. Czasowniki haber i estar . ........................................................................... 139
10.2.5. Czasownik tener . ....................................................................................... 142
10.3. Czasowniki zwrotne ............................................................................................ 144
11. Czasy przeszłe ........................................................................................................ 147
11.1 Czas przeszły pretérito perfecto de indicativo ......................................................... 147
11.1.1. Forma participio ........................................................................................ 149
11.2. Czas przeszły pretérito indefinido de indicativo . .................................................... 153
11.2.1. Odmiana czasowników regularnych ............................................................ 154
11.2.2. Odmiana czasowników nieregularnych ........................................................ 156
11.3. Porównanie czasów pretérito perfecto i pretérito indefinido .................................... 159
11.4. Czas przeszły pretérito imperfecto de indicativo . ................................................... 161
11.5. Porównanie czasów pretérito imperfecto i pretérito indefinido . ............................... 165
11.6. Czas przeszły pretérito pluscuamperfecto de indicativo .......................................... 168
12. Czasy przyszłe.......................................................................................................... 171
12.1. Czas przyszły futuro imperfecto de indicativo . ....................................................... 171
12.2. Czas przyszły futuro perfecto de indicativo ............................................................ 174
13. Forma estar + gerundio ........................................................................................... 176
14. Konstrukcja ir a hacer algo . .................................................................................... 180
15. Perífrasis verbal ....................................................................................................... 183
16. Forma bezosobowa ................................................................................................. 188
4
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 4
12/2/09 7:29:38 PM
17. Strona bierna ........................................................................................................... 190
17.1. Strona bierna z czasownikiem ser . ....................................................................... 190
17.2. Strona bierna z czasownikiem estar ...................................................................... 192
17.3. Strona bierna z zaimkiem se ................................................................................ 194
18. Tryb rozkazujący ..................................................................................................... 196
18.1. Forma twierdząca ............................................................................................... 196
18.2. Forma przecząca ................................................................................................ 199
18.3. Tryb imperativo z zaimkami ................................................................................. 201
19. Tryb warunkowy ...................................................................................................... 205
19.1. Tryb warunkowy prosty ........................................................................................ 205
19.2. Tryb warunkowy złożony ...................................................................................... 209
20. Tryb łączący ............................................................................................................ 211
20.1. Formy i użycie presente de subjuntivo . ................................................................. 214
20.2. Formy i użycie pretérito perfecto de subjuntivo ...................................................... 218
20.3. Formy i użycie imperfecto de subjuntivo ............................................................... 220
20.4. Formy i użycie pluscuamperfecto de subjuntivo ..................................................... 224
20.5. Formy i użycie futuro de subjuntivo ...................................................................... 226
21. Zdania podrzędne ................................................................................................... 228
21.1. Zdania względne ................................................................................................ 228
21.2. Zdania okolicznikowe czasu ................................................................................ 230
21.3. Zdania okolicznikowe sposobu ............................................................................ 232
21.4. Zdania okolicznikowe celu .................................................................................. 233
22. Zdania warunkowe................................................................................................... 236
22.1. Zdania warunkowe I typu .................................................................................... 236
22.2. Zdania warunkowe II typu ................................................................................... 238
22.3. Zdania warunkowe III typu .................................................................................. 240
23. Mowa zależna . ....................................................................................................... 243
23.1. Czas teraźniejszy w mowie zależnej ...................................................................... 243
23.2. Następstwo czasów w mowie zależnej .................................................................. 246
Klucz do ćwiczeń . .......................................................................................................... 253
Testy ............................................................................................................................. 266
Tabele koniugacyjne . ..................................................................................................... 272
Indeks ............................................................................................................................. 308
www.jezykiobce.pl
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 5
5
12/2/09 7:29:38 PM
2. Rzeczownik
2. Rzeczownik Sustantivo
Rzeczownik (sustantivo) w języku hiszpańskim występuje w dwóch rodzajach gramatycznych:
męskim i żeńskim oraz w liczbie pojedynczej i mnogiej. Rodzaj i liczbę rzeczownika często możemy
poznać po końcówce.
2.1. Rodzaj rzeczowników
Rodzaju męskiego są:
n
rzeczowniki zakończone na: -o, -r, -és, -u, -í, -y, -b, -t, -ón, na przykład:
el caballo (koń),
el jabalí (dzik),
el dinero (pieniądze),
el rey (król),
el motor (silnik),
el pub (pub),
el portugués (Portugalczyk),
el chalet (willa),
el espíritu (duch),
el corazón (serce);
nnazwy gór, jezior, rzek, mórz, oceanów, dni tygodnia, miesięcy, a także rzeczowniki
pochodzące od innych części mowy, na przykład:
el tigre (tygrys), el Mediterráneo (Morze Śródziemne),
el hombre (mężczyzna),
el Pacífico (Ocean Spokojny),
el Aconcagua (góra Aconcagua),
el martes (wtorek),
el Mamry (Mamry),
el mes de mayo (maj),
el Vístula (Wisła), el dormir (spanie);
Rodzaju żeńskiego są:
n
rzeczowniki zakończone na: -a, -dad, -ción, -sión, na przykład:
la máscara (maska),
la canción (piosenka),
la trucha (pstrąg),
la instrucción (instrukcja),
la soledad (samotność),
la misión (misja),
la verdad (prawda),
la pasión (pasja);
n
nazwy liter, na przykład:
la n (litera n),
la o (litera o);
Należy pamiętać, że zasady dotyczące podziału na rodzaj ze względu na końcówkę są zasadami
umownymi. Od podanych reguł istnieje bowiem wiele wyjątków, na przykład:
n
niektóre rzeczowniki zakończone na -o, -r, -y są rodzaju żeńskiego, na przykład:
la foto (zdjęcie), la mujer (kobieta),
la mano (dłoń), la modelo (modelka),
la flor (kwiat),
la ley (prawo);
www.jezykiobce.pl
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 25
25
12/2/09 7:29:39 PM
HISZPAŃSKI gramatyka
nrzeczowniki pochodzenia greckiego, zakończone na -ema, -ama, -ima są rodzaju
męskiego, na przykład:
el tema (temat),
el sistema (system),
el problema (problem),
el drama (dramat);
nrzeczowniki zakończone na -a mogą być rodzaju męskiego, jeśli są nazwami zawodów,
na przykład:
el artista (artysta), el jurista (prawnik),
el dentista (dentysta), el periodista (dziennikarz);
Istnieją rzeczowniki, które mają dwa rodzaje:
rzeczowniki oznaczające nazwy zawodów, funkcji, narodowości, zakończone na -ista, -ta, -ense,
-cida, -nte mają dwa rodzaje w zależności od płci osoby, którą oznaczają, na przykład:
el / la periodista (dziennikarz, dziennikarka),
el / la eremita (pustelnik, pustelnica),
el / la canadiense (Kanadyjczyk, Kanadyjka),
el / la varsoviense (warszawiak, warszawianka),
el / la homicida (zabójca, zabójczyni),
el / la estudiante (student, studentka);
Uwaga! W przypadku końcówki -nte istnieją nieliczne wyjątki, na przykład:
el dependiente / la dependienta (sprzedawca, sprzedawczyni),
el pariente / la parienta (krewny, krewna),
el presidente / la presidenta (prezydent, kobieta prezydent);
n
nrzeczowniki, których znaczenie w zasadzie nie zmienia się wraz ze zmianą rodzajnika,
na przykład:
el / la calor (ciepło),
el / la mar (morze),
el / la puente (most);
Uwaga! W
przypadku rzeczowników el / la puente i el / la calor zazwyczaj używana jest forma rodzaju
męskiego. Słowa el mar (w rodzaju męskim) używamy częściej do określenia zbiornika wodnego,
a słowa la mar (w rodzaju żeńskim) do przenośnego znaczenia słowa „morze”, na przykład:
la mar de ideas (morze pomysłów),
el mar Báltico (Morze Bałtyckie);
n
rzeczowniki, których znaczenie zmienia się wraz ze zmianą rodzaju, na przykład:
el capital (kapitał) – la capital (stolica),
el cometa (kometa) – la cometa (latawiec),
el corte (krój) – la corte (dwór),
el cura (ksiądz) – la cura (kuracja, lekarstwo),
el frente (przód) – la frente (czoło),
el guía (przewodnik – człowiek) – la guía (przewodnik – książka),
el margen (margines) – la margen (brzeg),
el orden (porządek, ład) – la orden (rozkaz),
el pez (ryba) – la pez (smoła),
el policía (policjant) – la policía (policja);
26
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 26
12/2/09 7:29:40 PM
2. Rzeczownik
Ćwiczenia
1 Wstaw odpowiednie rodzajniki.
Przykład: .......... periodista (dziennikarz)
Odpowiedź: el periodista
1. .......... guía (przewodnik – książka)
2. .......... dentista (dentysta)
3. .......... orden (porządek)
4. .......... corte (krój)
5. .......... mar (morze)
6. .......... margen (margines)
7. .......... modelo (modelka)
8. .......... calor (ciepło)
9. .......... belga (Belg)
10........... estudiante (studentka)
2 Wstaw odpowiednie rodzajniki.
Przykład: .......... problema para mí es no poder encontrar trabajo.
(Problemem dla mnie jest to, że nie mogę znaleźć pracy.)
Odpowiedź: El problema para mí es no poder encontrar trabajo.
1. .......... casa es más pequeña que .......... bloque de viviendas.
(Dom jest mniejszy od bloku.)
2. Ayer compré .......... blusa de seda.
(Wczoraj kupiłam jedwabną bluzkę.)
3. Julia Núñez es .......... periodista muy buena.
(Julia Núñez jest bardzo dobrą dziennikarką.)
4. .......... puente de esta ciudad se ha roto.
(Most w tym mieście uległ uszkodzeniu.)
5. .......... tema de la lección de hoy es el descubrimiento de América.
(Tematem dzisiejszej lekcji jest odkrycie Ameryki.)
6. En .......... corte del rey Juan Carlos hay muchos funcionarios.
(Na dworze króla Juana Carlosa jest wielu urzędników.)
7. ¡Lávate .......... manos!
(Umyj ręce!)
8. .......... guía nos enseñó todos los monumentos más importantes de Madrid.
(Przewodnik pokazał nam najważniejsze zabytki Madrytu).
9. El barrio Praga está a .......... margen derecha del río Vístula.
(Dzielnica Praga leży po prawej stronie Wisły.)
10........... dependienta de la tienda de la esquina se llama Ana Rodríguez.
(Sprzedawczyni ze sklepu na rogu nazywa się Ana Rodríguez.)
www.jezykiobce.pl
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 27
27
12/2/09 7:29:40 PM
Hiszpański gramatyka
22. Zdania warunkowe
Frases condicionales
Za pomocą zdań warunkowych (frases condicionales) można przedstawić warunki konieczne do
zrealizowania pewnych określonych czynności i założeń.
Zdania warunkowe składają się ze zdania podrzędnego, najczęściej wprowadzonego za pomocą
spójnika si (jeżeli, gdyby), w którym zawarty jest warunek potrzebny do realizacji założeń ze zdania
nadrzędnego.
W języku hiszpańskim istnieją trzy typy zdań warunkowych, które określa się odpowiednio pierwszym,
drugim i trzecim trybem warunkowym (lub okresem warunkowym). Szczegółowe przedstawienie
zdań warunkowych znajduje się w kolejnych podrozdziałach.
22.1. Zdania warunkowe I typu
Zdania warunkowe I typu odnoszą się do teraźniejszości lub przyszłości i wyrażają warunek możliwy
do spełnienia.
W zdaniu podrzędnym występuje czas teraźniejszy, natomiast w nadrzędnym, w zależności od intencji
mówiącego, można użyć czasu teraźniejszego (presente de indicativo), trybu rozkazującego (imperativo) lub czasu przyszłego (futuro imperfecto):
Si
warunek
skutek
presente
presente de indicativo
imperativo
futuro imperfecto
Si tenéis ganas, podéis venir con nosotros. – Jeśli macie ochotę, możecie iść z nami.
Si veis mucha tele, no tenéis tiempo para otras cosas. – Jeśli oglądacie dużo telewizji,
nie macie czasu na inne rzeczy.
Si no estás listo, date prisa. – Jeśli nie jesteś gotowy, pospiesz się.
Si tiene ganas, venga con nosotros. – Jeśli ma pan ochotę, proszę z nami jechać.
Si gano más, compraré un coche nuevo. – Jeśli będę zarabiał więcej, kupię nowy
samochód.
Si no cierro la puerta, nos robarán. – Jeśli nie zamknę drzwi, okradną nas.
236
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 236
12/2/09 7:29:57 PM
22. zdania warunkowe
Ćwiczenia
1 Uzupełnij zdania odpowiednią formą czasowników.
Przykład: (mandar / pagar, tú) Si me ............................ esta foto, te ........................... .
(Jeśli wyślesz mi to zdjęcie, zapłacę ci.)
Odpowiedź: Si me mandas esta foto, te pagaré.
1. (decir, yo / creer, tú) Si te lo .............................. , no me .............................. .
(Jeśli ci o tym opowiem, nie uwierzysz mi.)
2.(creer, tú / saber, yo) Si no le .............................. , no ......................... qué hacer.
(Jeśli mu nie wierzysz, nie wiem, co zrobić.)
3.(convencer, esto / deber, vosotros) Si no os .............................. , ..........................
cambiarlo.
(Jeśli to was nie przekonuje, powinniście to zmienić.)
4. (tener / comer, vosotros) Si .............................. hambre, .............................. .
(Jeśli jesteście głodni, jedzcie.)
5.(guardar, ustedes / ser) Si .............................. silencio, .............................. más
fácil decíroslo.
(Jeśli będą państwo cicho, łatwiej przyjdzie mi to wam opowiedzieć.)
6. (comportarse, vosotros / ir, nosotros) Si .............................. bien,
.............................. al parque de atracciones.
(Jeśli będziecie dobrze się zachowywać, pójdziemy do wesołego miasteczka.)
7. (cambiar, tú / resultar) Si .............................. tu actitud, el trabajo te
.............................. más ameno.
(Jeśli zmienisz nastawienie, będzie ci się lepiej pracowało.)
8.(obtener / ir, yo) Si .............................. el premio, ..............................
a Venezuela.
(Jeśli dostanę nagrodę, pojadę do Wenezueli.)
9.(llover / montar, yo) Si mañana no .............................. , ..............................
en bici.
(Jeśli jutro nie będzie padało, pójdę na rower.)
10. (beber / dormirse, yo) Si no .............................. café, .............................. .
(Jeśli nie wypiję kawy, zasnę.)
www.jezykiobce.pl
Hiszpanski - Gramatyka_(3 kor).indd 237
237
12/2/09 7:29:57 PM