rozdzielnice multimedialne - Hurtownia elektryczna FEGA Poland sp
Transkrypt
rozdzielnice multimedialne - Hurtownia elektryczna FEGA Poland sp
NR 4 (36), PAŹDZIERNIK–GRUDZIEŃ 2015 Nowy wyłącznik silnikowy MS165 firmy ABB V 22 Ochrona odgromowa urządzeń fotowoltaicznych firmy Elko-Bis V 24 Aparatura i obudowy skrojone na miarę potrzeb budownictwa mieszkaniowego firmy Schneider Electric V 26 TEMAT NUMERU ROZDZIELNICE MULTIMEDIALNE ISSN 1898-6978 SIEDZIBA ul. Wagonowa 5-7 53-609 Wrocław tel. 71 37 60 900 fax 71 37 60 931 [email protected] ODDZIAŁY ODDZIAŁ GDAŃSK ul. Uczniowska 33 80-530 Gdańsk tel. 58 782 79 10, fax 58 782 79 13 [email protected] ODDZIAŁ KATOWICE al. Roździeńskiego 190B 40-203 Katowice tel. 32 35 83 740, fax 32 35 83 741 [email protected] ODDZIAŁ KRAKÓW ul. Centralna 51 31-586 Kraków tel. 12 41 09 440, fax 12 41 09 441 [email protected] ODDZIAŁ ŁÓDŹ ul. Niciarniana 33/39 92-320 Łódź tel. 42 64 80 543, fax 42 64 80 541 [email protected] ODDZIAŁ POZNAŃ ul. Lutycka 11 60-415 Poznań tel. 61 84 98 800, fax 61 84 98 801 [email protected] ODDZIAŁ STALOWA WOLA ul. Handlowa 6 37-450 Stalowa Wola tel. 15 84 34 820, fax 15 84 34 824 [email protected] Magdalena Tomaś, redaktor naczelna Szanowni Państwo Serdecznie zapraszam do lektury, ostatniego w tym roku wydania, naszej gazety branżowej „90 dni z FEGĄ”. W tym numerze skoncentrowaliśmy się na pogłębieniu Państwa wiedzy z zakresu rozdzielnic multimedialnych, a także zaprezentowaniu ciekawych rozwiązań naszych dostawców, które oczywiście dostępne są w naszej ofercie asortymentowej. ODDZIAŁ WARSZAWA ul. Instalatorów 9 02-237 Warszawa tel. 22 73 92 400, fax 22 73 92 410 [email protected] Marek Paś zajął się tym razem dwoma zagadnieniami, w pierwszym artykule przedstawia rozwiązania gazo- i wodoszczelne przepustów do budynków USTEC i Raychem oraz system biernej ochrony przeciwpożarowej Rawlplug, a drugi artykuł dotyczy TUB LEDOWYCH. REDAKCJA Krzysztof Marciniak objaśnia działanie układu SZR, natomiast Jacek Wrzaskowski napisał kilka słów na temat głowic kablowych. REDAKTOR NACZELNA Magdalena Tomaś tel. 71 37 60 914 REDAKTOR Artur Ślusarczyk DTP Lorem Ipsum Studio [email protected] Nr 4 (36), październik–grudzień 2015 r. Nakład 1000 egz. Uwagi i sugestie proszę kierować na adres [email protected] Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń oraz zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów, zmiany tytułów, a także formy graficznej nadsyłanych materiałów. Wydawca ma prawo odmówić publikacji materiałów, których treść lub forma jest sprzecza z charakterem pisma. Reprodukcja, przedruk magazynu może odbywać się wyłącznie po uzyskaniu zgody wydawcy. Wiktor Jędrzejak, dbając o nasze bezpieczeństwo, poświęcił swoją uwagę na instalacjach odgromowych i przeciwprzepięciowych w budynkach mieszkalnych. FEGA Poland wprowadziła do swojej oferty szeroką gamę produktów z fotowoltaiki, tym samym Michał Zabawa w każdym numerze będzie Państwu prezentował urządzenia i ciekawe rozwiązania z tego zakresu – tym razem skoncentrował się na inwerterach. W zakresie asortymentu rozpoczęliśmy współpracę z nowymi dostawcami, których mamy przyjemność zaprezentować na łamach czasopisma, są to firmy: Assmann, Kubiak, Pawbol oraz Selfa G.E. Życzę pożytecznej lektury i zapraszam na chwilę relaksu przy krzyżówce VIKO by Panasonic. SPIS TREŚCI TEMAT NUMERU 3 Rozdzielnice multimedialne 6 Systemy przejść kablowych 8 Głowice kablowe 10 Tuby ledowe Alternatywa ekonomicznej modernizacji oświetlenia w technologii LED 12 Instalacja odgromowa i przeciwprzepięciowa w budynkach mieszkalnych 14 Inwertery w instalacjach fotowoltaicznych 16 Samoczynne załączanie rezerwy PORADY EKSPERTÓW AKTUALNOŚCI RYNKOWE 17 Danfoss łączy się z Vacon Assmann: 6-cio złączowy kanał klasy EA z certyfikatem 18 Moduły fotowoltaiczne Selfa Nowe organizery marki PROTEC.class® 22 NOWOŚCI PRODUKTY Nowy wyłącznik silnikowy MS165 firmy ABB 24 Ochrona odgromowa urządzeń fotowoltaicznych firmy Elko-Bis 26 Aparatura i obudowy skrojone na miarę potrzeb budownictwa mieszkaniowego firmy Schneider Electric 28 30 Mierniki PROTEC.class® Tarcze tnące i szlifierskie firmy PROTEC.class® 32 PAWBOL – nowy dostawca w hurtowniach FEGA Poland TEMAT NUMERU ROZDZIELNICE MULTIMEDIALNE Internet, telefon, telewizja to już standard każdego nowo oddawanego mieszkania, praktycznie każdy z nas ma dostęp do tych mediów w swoim domu. Abyśmy mogli korzystać z internetu, telewizji telefonu stacjonarnego musimy mieć doprowadzony sygnał do mieszkania. Najczęściej odbywa się to drogą kablową, często też sygnały odbierane drogą radiową są wprowadzane do budynku poprzez kabel. Korzystając z różnych operatorów telewizji kablowej, internetu, czy innych mediów do naszego mieszkania było wprowadzanych wiele przewodów. Z roku na rok liczba wprowadzanych przewodów z różnymi mediami rosła, wystarczyło tylko zmienić operatora telefonii naziemnej, a za chwilę pukał do naszych drzwi monter, który montował następne gniazdo telefoniczne. Wystarczyło jeszcze kilka razy zmienić dostawcę internetu, aby stracić orientację w tej całej domowej plątaninie. Taka sytuacja była spowodowana tym, że prawo budowlane 3 nie określało szczegółowo montażu instalacji medialnych, aż do momentu ogłoszenia Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 2012 r (Dz. U. z 2012 r. Poz. 1289), które ściśle określa warunki prowadzenia instalacji telekomunikacyjnych w budownictwie wielorodzinnym oraz w budynkach użyteczności publicznej. W rozporządzeniu Ministra jest także podane miejsce gdzie należy montować telekomunikacyjne skrzynki mieszkaniowe oraz informacje co te skrzynki mają zawierać, ile ma być doprowadzonych przewodów i jakiego typu. Instalacje telekomunikacyjne mają być bezpieczne dla mieszkańców, mają też zwierać elementy, które będą chroniły instalację oraz urządzenia w tablicach multimedialnych przed przepięciami. Rozporządzenie mówi także o instalacjach i urządzeniach, które powinny być kompatybilne, mające zachowywać zasadę neutralności technologicznej i zasadę równego dostępu dostawców mediów do naszych instalacji i rozdzielnic multimedialnych. W ślad za rozporządzeniem Ministra pojawiła się szeroka oferta rozdzielnic multimedialnych. Producenci, którzy oferują na naszym rynku rozdzielnice elektryczne posiadają przeróżne rozwiązania dotyczące materiału, z którego jest wyprodukowana tablica, sposobu montażu, rodzaju ściany w jakiej ma być umieszczona skrzynka. Rozdzielnice natynkowe, Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 TEMAT NUMERU Aby było to możliwe rozdzielnice teletechniczne muszą mieć odpowiednią konstrukcję oraz wyposażenie w elementy nośne. Jednym z takich elementów są perforowane płyty montażowe pozwalające na zamontowanie takich urządzeń jak: router, switch, wzmacniacz i rozdzielacz telewizyjny. Urządzenia te możemy zamontować na płycie montażowej za pomocą blachowkrętów lub opasek montażowych. Na płycie montażowej możemy także umieścić szynę TH35. Następnym bardzo ważnym elementem wewnętrznym rozdzielnicy jest uchwyt do mocowania modułów multimedialnych. Otwory w nim mogą być w kształcie prostokątnych otworów w standardzie „keystone”. Jest to bardzo popularny standard i praktycznie wszystkie moduły multimedialne są w tym standardzie. Część montowanych urządzeń potrzebuje zasilania, dlatego rozdzielnice multimedialne wyposaża się w gniazda zasilające z uziemieniem 230V. Gniazda zasilające najczęściej są montowane na dole rozdzielnicy, często w postaci palnelu z trzema gniazdami, które mogą być regulowane, aby ułatwić podłączenie urządzenia oraz unikać kolizji z innymi wtyczkami i przewodami. Po bokach szafki oraz w dolnej i górnej części rozdzielnicy montowane są organizery i uchwyty na kable, dzięki czemu układ w szafce jest przejrzysty i estetyczny oraz daje to możliwość zamontowania w szafce większej liczby elementów. A trzeba pamiętać, że jest co montować: wzmacniacze TV, rozdzielacze sygnału, tłumiki TV, sprzegła TV/SAT, routery, switche, dyski twarde, ograniczniki przepięć, różnego rodzaju Patch moduły i moduły komunikacyjne BTR. Jeżeli zaistnieje potrzeba zamontowania instalacji domofonowej, wideodomfonowej lub alarmowej to też jest to dobre miejsce. podtynkowe oraz do montażu w ścianach z płyt gipsowo-kartonowych. Najczęściej spotyka się obudowy w kolorze białym, ale niektórzy producenci oferują je też w innych kolorach. Możemy zdobyć szafki o różnych gabarytach, co jest bardzo ważne w budownictwie mieszkaniowym, ponieważ wtedy dostosowujemy taką obudowę do miejsca, w którym ma być zamontowana oraz do wyposażenia jakie ma być w niej umieszczone. Szafkę można kupić wyposażoną tylko w elementy nośne lub z wyposażeniem w elementy pasywne i aktywne. Producenci oferują także puste obudowy, które można skompletować według własnych potrzeb. Drzwi w takich szafkach najczęściej posiadają z góry i z dołu otwory, aby zapewnić właściwą wentylację, ponieważ wewnątrz mogą pracować elementy aktywne i zasilacze, które będą emitowały zwiększoną ilość ciepła. Dostawcy, którzy wcześniej mieli w swojej ofercie obudowy do zabudowy modułowej, a w chwili obecnej oferują odbudowy multimedialne tego samego typu, najczęściej mają możliwość połączenia ich ze sobą specjalnymi łącznikami. W praktyce oznacza to, że w mieszkaniu mamy dwie obudowy połączone ze sobą, które z zewnątrz wyglądają tak samo. Bardzo to wpływa na estetykę oraz na wielkość miejsca do zabudowy. Obudowy modułowe i teletechniczne mogą być połączone z różnych stron, np. bokami lub jedna nad drugą. Spotyka się także jedną obudowę przedzieloną, gdzie w jednej części jest zabudowa elektryczna, a w drugiej części zabudowa do dystrybucji i rozdziału multimediów. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 2012 r (Dz. U. z 2012 r. Poz. 1289), w telekomunikacyjnych skrzynkach mieszkaniowych musi być zamontowana odpowiednia liczba elementów telekomunikacyjnych. Przed wyborem rozdzielnicy warto się zastanowić, jakie media chcemy odbierać. Rozdzielnica nie tylko ma ładnie wyglądać w naszym mieszkaniu, ale musi przede wszystkim być użyteczna i uniwersalna, a w przyszłości ma być łatwa do rozbudowania. Ma to być nasze centrum obsługi multimedialnej, dzięki któremu zmiana operatora internetu czy telewizji ma być szybka łatwa, bez wiercenia nowych dziur w ścianach i montażu nowego punktu z gniazdem. Router nie będzie musiał leżeć pod łóżkiem lub za szafą, a dysk twardy, w którym będziemy przechowywać dokumenty, zdjęcia i muzykę będzie w bezpiecznym miejscu. Gdy zdecydujemy się na dołożenie nowego urządzenia nie będziemy musieli szukać gniazda i podłączać przedłużacza, ponieważ to wszystko będzie w jednym miejscu. W związku z tym, że wszystko mamy w jednym miejscu jest nam łatwiej zabezpieczyć urządzenia elementami ochrony przeciwprzepięciowej przed ewentualnymi wyładowaniami atmosferycznymi lub zakłóceniami w sieci zasilającej. Urządzenia są schowane w obudowie w miejscach niedostępnych dla przypadkowych osób, więc uszkodzenia mechaniczne nie są możliwe, a przewodów z sygnałem nikt nie przerwie. Obudowa teletechniczna gwarantuje także bezpieczeństwo użytkownikom, gdyż pochowane przewody eliminują możliwość potknięcia się lub porażenia prądem. Wybierając rozdzielnicę multimedialną warto się poważnie zastanowić nad szeroką ofertą poszczególnych producentów i patrzeć w przyszłość tak, aby ta szafka nie tylko nazywała się multimedialną, ale także nam służyła jako rozdzielnica multimedialna. t Autor tekstu: Waldemar Filar, menedżer produktu 4 Kompleksowe rozwiązania sieciowe dla Infrastruktury Budynkowej www.assmann.pl 5 Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PORADY EKSPERTÓW Systemy przejść kablowych W poniższym artykule chciałbym przedstawić rozwiązania gazo- i wodoszczelnych przepustów do budynków produkcji USTEC i Raychem oraz system biernej ochrony przeciwpożarowej Rawlplug. Nowoczesne rozwiązania oferują klientom wysoką elastyczność, niewielki nakład czasu, nieznaczne koszty, a także wysoki poziom bezpieczeństwa. Marek Paś menedżer produktu e-mail: [email protected] tel.: 71 37 60 948, +48 721 577 772 Na etapie wylewania szalunków godnym uwagi rozwiązaniem są bagnetowe przepusty kablowe produkcji USTEC BKD 150 i BKD 90 (odpowiednio Raychem HSI 150 i HSI 90), dostępne jako proste i skośne, zewnętrzne kołnierze i pokrywy systemowe z króćcami, system ochrony kabli KSS i pokrywy do przyłączania rur jak również pokrywy systemowe z mankietem umożliwiające połączenie z systemem BKD wszystkich rodzajów rur. Do późniejszego uszczelnienia kabli służą wkłady systemowe BKD 150. Standardowe przepusty kablowe BKD w wykonaniu jedno- lub dwustronnym, o długości odpowiadającej grubości ściany dostarczane są na etapie prac konstrukcyjnych. Przepusty mogą być dowolnie łączone ze sobą w bloki (obok siebie i jeden nad drugim). Każdy BKD jest zabezpieczony folią ochronną i pokrywą zamykającą, dzięki czemu pozostaje czystym podczas montażu, a przepusty natychmiast po zabetonowaniu są gazoi wodoszczelne. Zabetonowane przepusty mogą być elastycznie wykorzystywane lub pozostać do późniejszego wykorzystania. Mocowanie bagnetowe systemu BKD 150 pozwala na szybkie połączenie ze szczelnym kołnierzem pokryw systemowych lub rur osłonowych kabli. Standardowo z pokrywami systemowymi dostarczane są rury termokurczliwe TM. Opcjonalnie dostępne są rury zimnokurczliwe KS. Innym rozwiązaniem na etapie zakończonych prac budowlanych są gumowe wkłady uszczelniające GPD /GPD-ZS (odpowiednio Raychem HRD). Służą one do szybkiego i niezawodnego uszczelnienia kabli i rur. Są uniwersalne do zastosowania w dystrybucji energii elektrycznej, gazu i wody zarówno w budownictwie nadziemnym, jak i podziemnym. Mogą być instalowane w rurach przepustowych, przewiertach i systemie bagnetowych przepustów kablowych BKD. Oprócz tego wkłady uszczelniające GPD służą do prowadzenia instalacji i izolacji akustycznej. Gumowy wkład z EPDM (na życzenie z innej gumy) ściskane obustron- 6 nie przez pierścienie ze stali nierdzewnej tworzą pewne i trwałe gazo- oraz wodoszczelne uszczelnienie. Przepusty GPD występują w tzw. „wykonaniu zamkniętym” wymagającym przeciągnięcia kabli przez jego otwory oraz tzw. „wykonanie dzielone” zapewniające łatwy i wygodny montaż na istniejących wcześniej, np. kablach. Do uporządkowania i mocowania kabli dostawca posiada w swojej ofercie uchwyty kablowe SE, SEG, Triple – bloki kablowe IM Unifix. Uchwyty kablowe Dutchclamp® zostały specjalnie zaprojektowane z najwyższej jakości, wzmocnionego włóknem szklanym poliamidu odpornego na wysokie moce zwarciowe do mocowania kabli jedno- lub wielożyłowych niskiego, średniego i wysokiego napięcia. Uchwyty kablowe są certyfikowane zgodnie z międzynarodową normą EN-IEC 61914: 2009. Kolejnym omawianym zagadnieniem jest system biernej ochrony przeciwpożarowej, producenta RAWLPLUG, posiadający kompleksowe rozwiązania PPOŻ. Podstawowym produktem jest R-FR ACRYLIC – ogniochronna masa akrylowa stosowana do zabezpieczania dylatacji, przejść instalacji rurowych oraz do zabezpieczania instalacji kablowych, cechuje się klasą ognioochronności do EI 240, szerokim zakresem zastosowania, łatwością dozowania i obróbki oraz dobrą przyczepnością do podłoża. Dostępna jest również ogniochronna masa akrylowa R-FR ASF o zastosowaniu i właściwościach jak ww., ale o klasie ognioochronności do EI 120. Ogniochronna masa grafitowa R-FR GRAPHITE pęczniejąca, przeznaczona jest do zabezpieczania rur i kabli o klasyfikacji ogniowej EI 240 cechująca się wysokim współczynniku pęcznienia 20:1 oraz łatwej aplikacji. Do zabezpieczania przejść kablowych i kombinowanych stosuje się zaprawę ogniową R-EX MARTAR o klasie ogniowej do EI 240, uniwersalną w zastosowaniu do różnych typów instalacji. Cechuje ją łatwość aplikacji przy użyciu szpachelki lub kielni. Można użyć wełny mineralnej jako szalunku. Zaprawę można po wyschnięciu pomalować. R-FR ACRYLIC R-FR ASF DYLATACJE I SZCZELINY × × POJEDYŃCZE KABLE I WIĄZKI KABLOWE × × Nazwa produktu RURY METALOWE 7 × t Autor tekstu: Marek Paś menedżer produktu oświetlenie R-EX MARTOR + R-FR PIPE WRAP R-EX MARTOR × × × × × × × Artykuł powstał na podstawie materiałów producenta USTEC, Raychem, RAWLPLUG. R-FR GRAPHITE TRASY KABLOWE RURY Z TWORZYW SZTUCZNYCH Uzupełnieniem oferty RAWLPLUG jest przegroda ogniowa R-FR BOARD o grubości 50 lub 60 mm do zabezpieczania przejść kablowych i kombinowanych. Cechuje ją ognioodporność EI 240, uniwersalność aplikacji oraz łatwość montażu i demontażu w przypadku rozbudowy systemu. Jako dodatkowy system wspomagający do zaprawy R-EX MARTAR oraz przegród ogniowych R-FR BOARD jest izolacja kauczukowa pęczniejąca pod wpływem temperatury R-FR PIPE WRAP. R-FR BOARD × × R-FR BOARD + R-FR PIPE WRAP × × Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PORADY EKSPERTÓW GŁOWICE KABLOWE Głowice kablowe są elementem osprzętu kablowego służące do szczelnego zakańczania kabli i zapewniające im wymaganą wytrzymałość mechaniczną i elektryczną. Podstawowym elementem głowic średniego napięcia jest termokurczliwa rura izolacyjna odporna na prądy pełzające i wpływy środowiskowe. Jest ona integrowana z rurą termokurczliwą lub warstwą termotopliwą sterującą polem elektrycznym w określonym zakresie. Możemy spotkać szeroką gamę głowic zewnętrznych i wewnętrznych do kabli o izolacji z tworzyw sztucznych oraz do kabli o izolacji papierowej, do kabli o żyłach roboczych okrągłych i sektorowych, o różnych typach ekranów i pancerzy. Typowa głowica średniego napięcia do kabli o izolacji z tworzyw sztucznych zbudowana jest z uszczelnienia, warstwy sterującej, izolatora wysokonapięciowego, żółtego wypełniacza termotopliwego oraz uziemienia. Uszczelnienie to termotopliwa warstwa uszczelniająca, która znajduję się wewnątrz izolatora termokurczliwego. Jest ona odporna na wyładowania powierzchniowe i oddziaływanie środowiskowe. Szczeliwo topi się pod wpływem temperatury, kurczący się izolator wtłacza szczeliwo w miejsca wymagające uszczelnienia. Dodatkowo w przypadku kabli trójżyłowych stosowane są głowiczki rozdzielające z klejem termotopliwym, które zamykają i uszczelniają obszar rozgałęzienia żył i zakończenia powłoki kabla. W przypadku warstwy sterującej sterowanie pola odbywa się za pomoc cienkiej warstwy materiału o nieliniowej impedancji elektrycznej (technologia półprzewodnikowa). Warstwa termotopliwa zintegrowana jest z wewnętrzną powierzchnią izolatora termokurczliwego. Podczas obkurczania izolatora warstwa ulega roztopieniu. Przylega ściśle do powietrzni izolacji zapobiegając powstawaniu wtrącin powietrznych. Izolator wysokonapięciowy ma postać rury termokurczliwej wykonanej ze specjalnego materiału wysokonapięciowego charakteryzującego się wysoką odpornością na powierzchniowe wyładowania zabrudzeniowe i erozję. Półprzewodzący żółty wypełniacz termotopliwy zapewnia lokalne wysterowanie na zakończeniu ekranu fabrycznego kabli. Jego zastosowanie eliminuje inicjację wyładowań w ewentualnych wtrącinach gazowych. W przypadku uziemienia odgięte druty żyły powrotnej lub plecionka uziemiająca otoczone są wysokonapięciowym szczeliwem termotopliwym zabezpieczającym głowicę przed korozją i wilgocią. W zależności od napięcia znamionowego, przeznaczenia do linii napowietrznych lub kablowych, liczby i przekroju żył, rodzaju izolacji i technologii jej wykonania możemy wyróżnić: głowice do kabli o izolacji papierowej i z tworzyw sztucznych na napięcie 1 kV, głowice wnętrzowe i zewnętrzne do kabli trójżyłowych o rdzeniowej izolacji papierowej przesyconej syciwem i wspólnej powłoce metalowej na napięcie 6 i 10 kV, głowice wnętrzowe i zewnętrzne do kabli trójżyłowych o ekranowanej izolacji papierowej przesyconej syciwem nieściekającym i wspólnej powłoce metalowej na napięcie 15 i 20kV, głowice wnętrzowe i zewnętrzne do kabli jednożyłowych lub trójpowłokowych o ekranowanej izolacji papierowej przesyconej syciwem nieściekającym na napięcie 20 i 30 kV, głowice wnętrzowe do kabli trójżyłowych o izolacji papierowej przesyconej syciwem zwykłym i wspólnej powłoce metalowej na napięcie 15kV, głowice do ekranowanych przewodów elektroenergetycznych o izolacji i oponie gumowej na napięcie 6kV, głowice wnętrzowe i zewnętrzne do kabli jednożyłowych i trójżyłowych o nieekranowanej izolacji z tworzyw sztucznych na napięcie 6 kV, głowice wnętrzowe i zewnętrzne do kabli trójżyłowych oraz jednożyłowych o ekranowanej izolacji z tworzyw sztucznych na napięcie 10, 15, 20 i 30 kV i inne. Głowice kablowe do kabli o izolacji papierowej i głowice do kabli z tworzyw sztucznych można montować w dowolnej pozycji. Wysoka kurczliwość pozwala zakańczać szeroką gamę kabli przy użyciu małej ilości elementów. Podobnie jak cały osprzęt kablowy, głowice powinny charakteryzować się wysoką i stabilną wytrzymałością elektryczną oraz mechaniczną, odpornością na czynniki atmosferyczne, promieniowanie ultrafioletowe, chemikalia itp. Najważniejsze jednak jest to, by produkty były ekologiczne oraz bezpieczne dla zdrowia i życia ludzkiego. t Auror tekstu: Jacek Wrzaskowski, specjalista ds. zakupów 8 PARABOLIC LED W W W . P X F. P L oprawa rastrowa na źródła LED E F E K T Y WNE O Ś WIE T L EN IE PARAMETRY ŚWIETLNE UNIWERSALNA KONSTRUKCJA UGR <15 UŻYTKOWANIE JAKOŚĆ Łatwy sposób montażu Nowoczesna technologia Lekka obudowa o wysokości 45 mm Bezobsługowa eksploatacja Żywotność do 50 000 h Przykładowe moce i strumienie LED: 27 W - 2970 lm, 40 W - 4450 lm Odbłyśnik z polerowanego aluminium o czystości 99,85%, płyta MPRM Zastosowanie w pomieszczeniach do pracy przy komputerze Diody LED renomowanych producentów Naturalna barwa światła: Ra > 80; 3000 K lub 4000 K Montaż zwieszany, nastropowy oraz w sufitach powieszanych Możliwość regulacji wartości strumienia świetlnego Zasilanie 230 V, współczynnik mocy cos φ = 0,97 Skuteczność świetlna oprawy do 111 lm/W - zależna od wersji UGR <15 SIGMA LED oprawa SYSTEMOWA na źródła LED Źródła LED WłAŚCIWOŚCI O Ś WIE T L E NIE D I - IN EKSPLOATACJA TRWAŁOŚĆ Możliwość stosowania systemów DALI, 1-10V, 1-100% Niski wskaźnik migotania światła oświetlenie przyjazne dla oczu Podzespoły renomowanych producentów Skuteczność świetlna oprawy do 116 lm/W - zależna od wersji Montaż zwieszany i nastropowy Osobne załączanie obwodów Di i IN Żywotność do 50 000 h Przykładowe moce i strumienie LED: 27 W - 2710 lm, 51 W - 5940 lm Deklarowany badaniami niski spadek strumienia świetlnego w czasie LM80 Zastosowanie w pomieszczeniach do pracy przy komputerze Wysoka jakość zapewniająca bezobsługową eksploatację Naturalna barwa światła: Ra > 80; 3000 K lub 4000 K Dodatkowy układ korekcji współczynnika mocy (regulacja przebiegu prądu z sieci) Możliwość regulacji wartości strumienia świetlnego Zasilacze 230 V posiadające wbudowane zabezpieczenia Selekcjonowane biny diod LED PORADY EKSPERTÓW TUBY LEDOWE ALTERNATYWA EKONOMICZNEJ MODERNIZACJI OŚWIETLENIA W TECHNOLOGII LED Gwałtowny rozwój technologii Led w ostatnich latach wprowadził wiele zmian w branży oświetleniowej wprowadzając kolejne generacje źródeł światła spełniające rygorystyczne wymogi oddawania barw, jak i strumienia świetlnego. 44 Praca na napięciu 230V i z oprawami ze 44 44 44 44 44 44 Korzyści z zastosowania Tub Ledowych: 44 Możliwość wykorzystania sprawnych technicznie opraw oświetleniowych 44 Oszczędności zużycia energii na poziomie 40-60% 44 Zamienniki za świetlówki liniowe T-8 18W, 36W, 58W statecznikami EM (przy HF konieczne jest przeszycie oprawy) Jednorodna barwa światła Brak efektu stroboskowego Tr wałość 30000-50000h (zależnie od produktu) Brak zawartości rtęci Praca w niskich temperaturach bez straty strumienia Natychmiastow y 100 % strumień świetlny Tuby Ledowe możemy zastosować w następujących obiektach: 44 Transport publiczny (wymagane natężenie 200-500lx) 44 Parkingi (wymagane natężenie powyżej 200lx) 44 Hale magazynowe i przemysłowe (wymagane natężenie 200-500lx) 44 Sklepy i galerie (wymagane natężenie 300-500lx) 44 Hotele (wymagane natężenie 300500lx) 44 Biura, szkoły, przedszkola (wymagane natężenie powyżej 500lx) 100 Intensity (%) Wielu inwestorów jest skłonnych ponieś nakłady finansowe i zainwestować w energooszczędne oświetlenie jednak na przeszkodzie stają zbyt wysokie koszty modernizacji lub niedawno przeprowadzona inwestycja na konwencjonalnym rozwiązaniu. Dla takich klientów producenci przygotowali kilka wariantów Tub Ledowych zamieniających tradycyjne świetlówki liniowe T-8. 80 60 40 20 0 200 300 400 500 600 700 [nm] 800 FEGA Poland posiada w swojej ofercie, m.in. następujących dostawców Tub Ledowych: 44 Philips Lighting (CorePro LEDTube oraz MASTER LEDTube) 44 OSRAM (Substitube Value, Substitube Basic oraz Substitube Advances) 44 Beghelli (Tubo Eco LED) 44 GTV (Świetlówka Ledowa STANDARD oraz PREMIUM ) Artykuł został napisany w oparciu o materiały techniczne dostawców. t Autor tekstu: Marek Paś, menedżer produktu oświetlenie 10 szczelności PORADY EKSPERTÓW Instalacja odgromowa i przeciwprzepięciowa w budynkach mieszkalnych Burza jest nieodzowną częścią naszego klimatu. Tworzy się w wyniku gwałtownego mieszania się różnych warstw powietrza. Na skutek silnych prądów wznoszących cząsteczki powietrza zderzając się, generują energię elektryczną. Widziane wyładowanie może przenosić moc rzędu bilionów watów. Najniebezpieczniejszym z rodzajów wyładowań są wyładowania doziemne, które mogą powodować ogromne szkody materialne. Sposobem na ochronę przed tym niszczycielskim zjawiskiem jest zastosowanie instalacji odgromowej. Zgodnie z warunkami technicznymi użytkowania budynków, a także wymaganiami stawianymi przez Polskie Normy PN/E05003, PN-IEC 61024 i PN-IEC 61312 powinno się chronić budynki przed skutkami wyładowań elektrycznych. Montaż instalacji odgromowej stosuje się w budynkach: rr których wysokość przekracza 15 metrów, rr k tór ych powierzchnia całkowita przekracza 500 m2, jeśli znajdują się w zabudowie rozproszonej, rr których dach lub inne elementy wykonane są z elementów palnych (trzcina, gont), rr które są położone w miejscach szczególnie zagrożonych wyładowaniami elektrycznymi (wzgórza). Przykład prowadzenia zwodów. Sposób ochrony wystających ponad dach elementów, oraz prowadzenie przewodów odprowadzających w bliskim sąsiedztwie metalowych obudów urządzeń. Mimo, iż przepisy prawne nie wymagają stosowania instalacji odgromowej, to myśląc o bezpieczeństwie swojego budynku, powinno się wyposażyć w tego typu ochronę. Cena takiej instalacji nie obciąży zbyt mocno portfela, a zapewni poczucie bezpieczeństwa podczas burzy. Budowa instalacji odgromowej. Konstrukcja tego zabezpieczenia jest stosunkowo prosta i składa się z: rr zwodów – sztucznych lub naturalnych, rr przewodów odprowadzających, rr uziomu. Zwody sztuczne są to przewody ze stali nierdzewnej, miedzi lub stali ocynkowanej o grubości minimum 6 mm, które są układane w odpowiedni sposób na dachu. W przypadku dachu płaskiego, zwody montuję się wzdłuż wszystkich krawędzi, natomiast w przypadku dachu spadzistego – wzdłuż kalenicy i równoległych do niej krawędzi. Zwody powinny ochraniać kominy, wyloty przewodów wentylacyjnych, anteny, etc. W przypadku, gdy pokrycie dachowe stanowią elementy palne, zwody montuje się na dodatkowych wspornikach (wysokość ponad 40 cm). Zwody naturalne to połączone z instalacją odgromową, takie elementy jak balustrady, rynny, poręcze, poprzez które odprowadza się energię elektryczną do ziemi. Przewody odprowadzające stanowią połączenie między zwodami a uziomem. W każdym budynku, gdzie zastosowano instalację odgromową, muszą być zamontowane przynajmniej dwa przewody tego typu, umieszczone w narożnikach dachu po jego przekątnej. Na wysokości od 30 cm do 180 cm zamontowane musi zostać złącze pomiarowe, stanowiące element sprawdzania sprawności uziemienia. Przewody odprowadzające to zazwyczaj pręty metalowe o grubości min. 6 mm lub ewentualnie ocynkowane taśmy stalowe 12 (przekrój 20×3 mm), które montuje się na zewnętrznej stronie elewacji budynku. Przewód ten powinien zostać zamontowany w odległości nie mniejszej niż 2 cm od elewacji. Przewody mogą być również prowadzone wzdłuż rur odprowadzających wodę z rynien, ale tylko w przypadku, gdy elewacją budynku jest materiał niepalny. Uziom jest elementem metalowym na stałe ułożonym w ziemi w celu rozprowadzenia energii pioruna. Uziomem mogą być metalowe elementy konstrukcyjne budynku ułożone w ziemi – uziomy fundamentowe lub metalowe rurociągi, których rezystancja nie przekracza 30 ohmów. Inną możliwością jest zastosowanie uziomów pionowych (metalowe pręty wbijane w ziemię). Długość takiego prętu to średnio 3 metry. Ochrona przeciwprzepięciowa W przypadku uderzenia pioruna w linię energetyczną przez krótkotrwałą chwilę przepływa prąd przekraczający dopuszczalne wartości dla urządzeń elektrycznych. W skrajnych sytuacjach taki prąd może powodować trwałe uszkodzenia tych urządzeń. By skutecznie przeciwdziałać temu zjawisku stosuje się oprócz instalacji odgromowej zabezpieczenia przeciwprzepięciowe. Działanie tych zabezpieczeń polega na bardzo szybkim odcięciu wrażliwych urządzeń od niebezpiecznego napięcia pojawiąjącego się w sieci przesyłowej. Ochrona przeciwprzepięciowa składa się z połączeń wyrównawczych – szyny, której zadaniem jest wyrównanie potencjału elektrycznego oraz ochrony strefowej. Ochronę strefową stanowią ograniczniki przepięć, które przekazują powstałe przepięcia do uziomów. Ze względu na zróżnicowany stopień zagrożenia, ograniczniki przepięć dzieli się na trzy klasy: rr Klasę B (pierwszego stopnia) – montowane przy rozdzielnicy głównej, mają za zadanie tłumić początkową falę przepięciową, rr Klasę C (drugiego stopnia) – ograniczają przepięcia do wielkości niezagrażającej ogranicznikom klasy D, rr Klasę D – montowane bezpośrednio przy chronionych urządzeniach. Ich zadaniem jest wytłumienie przepięcia do wartości dopuszczalnych dla prawidłowej pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Wyznaczanie wskaźnika zagrożenia piorunowego Wskaźnik zagrożenia piorunowego W określa prawdopodobieństwo trafienia pioruna w obiekt budowlany: W=n·m·N·A·p gdzie: n – współczynnik określający liczbę ludności w obiekcie: 44 n = 1 la budynku w których przewiduję się d przebywanie co najwyżej 1 człowieka na 10 m2 powierzchni obiektu, 44 n = 2 przy większej liczbie ludzi w budynku, m – współczynnik określający położenie obiektu: 44 m = 0,5 dla budynków o zabudowie zwartej, 44 m = 1,0 dla budynków pozostałych, N – roczna gęstość powierzchniowa wyładowań piorunowych [m-2]: 44 N = 1,8 · 10-6m-2 la terenów o szerokości d geograficznej powyżej 51°30´ 44 N = 2,5 · 10-6m-2 t Autor tekstu: Wiktor Jędrzejak, doradca techniczno-handlowy dla pozostałych terenów kraju. A – powierzchnia zbierania wyładowań przez obiekt [m2], p – prawdopodobieństwo wywołania szkody przez wyładowanie. Powierzchnię zbierania wyładowań przez obiekt A wyznacza się za pomocą wzoru: A = S + 4 · l · h + 50 · h2 gdzie: S – c ałkowita powierzchnia budynku [m2], l – d ługość poziomego obr ysu budynku [m], h – w ysokość budynku [m]. W zależności od wartości wskaźnika W określa się stopień zagrożenia piorunowego: 44 W ≤ 5 · 10-5 zagrożenie małe, ochrona zbędna, 44 5 · 10-5 < W ≤ 10-4 zagrożenie średnie, chrona zalecana, 44 Przykład zastosowania instalacji odgromowej i przeciwprzepięciowej. W > 10-4 zagrożenie duże, ochrona wymagana. Literatura: 1.) O chrona odgromowa budynków; mgr inż. Andrzej Boczkowski, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Warszawa 2009, 2.) http://www.budujemydom.pl. 3.) http://www.e-dach.pl. 4.) http://elkobis.com.pl. 5.) P olskie Normy: PN/E-05003, PN-IEC 61024 i PN-IEC 61312 13 Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PORADY EKSPERTÓW Inwertery w instalacjach fotowoltaicznych Inwerter jest urządzeniem elektronicznym, sterującym pracą instalacji fotowoltaicznej. Głównym jego zadaniem jest konwersja prądu stałego generowanego przez panele fotowoltaiczne na prąd zmienny o takich parametrach, które umożliwią pracę urządzeń elektrycznych oraz dostarczenie go do sieci elektroenergetycznej. Gdy dochodzi do zaniku napięcia w wyniku awarii sieci elektroenergetycznej inwerter ma za zadanie odciąć system fotowoltaiczny – uniemożliwić dostarczanie energii do sieci. INWERTER – w systemie fotowoltaicznym kooperującym z siecią – jest jedynym elektronicznym urządzeniem, pracującym między panelami a systemem energetycznym. Konwertuje napięcie stałe DC, które wytworzone zostało przez promieniowanie słoneczne, na napięcie przemienne AC o częstotliwości 50 Hz. Inwerter połączony z siecią elektroenergetyczną powinien pełnić następujące funkcje: 44 śledzenie punktu mocy maksymalnej paneli modułów fotowoltaicznych – MPPT, 44 zamiana, czy też precyzyjniej, inwersja, napięcia stałego napięcie, do którego podłączamy wszystkie urządzenia elektryczne, 44 funkcja wyłącznika bezpieczeństwa, 44 zintegrowanie jego elementów. MPPT Nowoczesny układ śledzenia maksymalnego punktu mocy (od ang. Maximum Power Point Tracking), posiadającego możliwość zwiększenia ilość energii uzyskanej z insta- 14 lacji do 20% w porównaniu do falownika, który nie jest wyposażony w MPPT. Każdy nowoczesny inwerter ma chociażby jeden taki układ. Panele fotowoltaiczne nie charakteryzują się jednym punktem mocy maksymalnej (MPP). Zmienia się on razem z natężeniem promieniowania i temperaturą. Zadaniem układu MPPT jest „tracking” – śledzenie tego punktu i możliwie najszybsze dostosowanie się do jego nowej wartości. Układ MPPT jest o tyle istotny, że jego wysoka sprawność, czy też szybkość działania jest w stanie zapewnić maksymalizację energii przetworzonej. Inwersja W inwerterach elementami, których zadaniem jest zamiana napięcia stałego DC są transformatory typu MOSFET lub IGBT. Przełączane między poszczególnymi parami mostka z odpowiednią częstotliwością tworzą napięcie wyjściowe odpowiadające sieci zasilającej. Wyłącznik bezpieczeństwa Nawiązując do europejskiego standardu IEEE 1547 oraz do obecnych wymogów unijnych inwerter pracujący z siecią publiczną musi mieć możliwość odłączenia zasilania w przypadku, gdy napięcie wyjściowe lub częstotliwość są zbyt wysokie lub niskie w porównaniu z określonym standardem. Wdrożenie europejskich wymagań określa norma PN-EN 61400-21, a obrazem przepisów, które zawiera jest norma PN-EN 50160. Kolejnym istotnym wyposażeniem jest wyłącznik bezpieczeństwa po stronie DC instalacji, co ma umożliwić chociażby prace serwisowe czy też instalacyjne. Integracja – pozostałe elementy. Inne urządzenia, czy to wbudowane, czy też dołączone do inwertera poza wspomnianymi wyłącznikami to filtry EMI i RFI, transformator (uzależnione od topologii inwertera), przerywacz zwarcia doziemnego GFCI, wyświetlacz umożliwiający kontrolę parametrów takich jak np. ilość energii wytworzonej czy też system chłodzenia. Wszystko zawarte w kompaktowej obudowie. Dobór inwertera W przypadku planowania małych instalacji fotowoltaicznych można zastosować pojedynczy inwerter o mocy zbliżonej do nominalnej mocy systemu. Dla większych 15 instalacji wskazane jest stosowanie większej ilości inwerterów, co owocuje chociażby zmniejszeniem ryzyka wstrzymania pracy instalacji, gdy jeden z nich ulegnie awarii. Oceny pracy inwertera dokonać możemy na podstawie jego sprawności. Dobrej klasy inwer ter y osiągają sprawność w okolicy 98%. Nie powinno się stosować inwerterów, które cechują się sprawnością poniżej 93%. Zwrócić uwagę przy doborze należy również na możliwie najlepsze wykorzystanie parametrów inwertera. Zastosowanie inwerterów, których moc zdecydowanie przekracza szczytowe osiągi instalacji jest nieopłacalne ze względu na niską sprawność. Rynek inwerterów W roku 2014 zainstalowano około 45 GW instalacji fotowoltaicznych na świecie, natomiast w 2013 – 38 GW. Mimo takiego wzrostu producenci inwerterów odnotowali spadek przychodów w porównaniu z rokiem 2013 – jak wynika z badań firmy konsultingowej IHS. Powodem takiego zjawiska jest ciągle rosnąca konkurencja cenowa i szybki rozwój fotowoltaiki w Chinach, czego korzyści płyną dla lokalnych producentów inwerterów tańszych w porównaniu do już nie niekwestionowanego lidera – pochodzącej z Niemiec firmy SMA. IHS zaprozognowało również, że przy dalszym umacnianiu się pozycji fotowoltaicznego rynku Azji, dotychczasowi liderzy światowej produkcji inwerterów (wspomniane SMA, czy też ABB) mogą powoli tracić udział w rynku. Udział niemieckiego SMA w sprzedaży na globalnym rynku fotowoltaicznym jeszcze w 2009 wynosił około 40% a już w 2012r. – 25%. Tłumaczyć to można jednak faktem, iż w poprzedniej dekadzie niemiecki rynek instalacji fotowoltaicznych charakteryzował się wysokim tempem rozwoju. Na chwilę obecną sytuacja u naszych zachodnich sąsiadów w tym obszarze znacznie zwolniła obroty, największy „boom” fotowoltaiczny jest już przeszłością. Przeciwna tendencja ma miejsce w Japonii. Tamtejszych producentów umieszcza się już w czołówce największych producentów inwerterów pod względem przychodów. IHS przewiduje, że to właśnie japońskie firmy stanowią największe dla SMA zagrożenie w kwestii pozycji lidera, którą niemiecka firma okupowała przez długi czas. W kategorii mocy zainstalowanych inwerterów w najbliższym okresie prym wieść mogą producenci z Chin – chociażby Huawei. Inwerter – „mózg” i „serce” instalacji fotowoltaicznej Obecnie inwertery dostosowane są do wszystkich wielkości instalacji. Stanowią najważniejszą część instalacji PV. Odpowiadają za jej poprawną pracę, jak najlepsze wykorzystanie potencjału jaki posiada nasz system fotowoltaiczny oraz jego bezpieczeństwo. Poprawne dobranie inwertera z bardzo szerokiej obecnie oferty stanowi kluczowy moment całego procesu projektowania instalacji. Przy zakupie inwertera nie można oczywiście kierować się tylko jego ceną. Istotą jest sprawność, o czym wspomniano wcześniej, czy też możliwie najlepszy dobór parametrów inwertera do wymagań generowanych przez naszą instalację. W ofercie FEGA Poland znajdują się pozycje wspomnianych liderów rynku – SMA, ABB ale także pretendenta, jakim jest Huawei. Dostępne są również popularne w Niemczech inwertery nowej generacji firmy Kostal z serii PIKO czy też austriackiego producenta – firmy Fronius. Bogactwo oferty umożliwia wybór optymalnego rozwiązania dla każdej instalacji fotowoltaicznej. t Autor tekstu: Michał Zabawa, doradca techniczno-handlowy Źródła: http://gramwzielone.pl/ „Rynek inwerterów w 2014 r. SMA straci pozycję lidera?” 06/05/2015 www.fotowoltaika.eneos.pl/4/fotowoltaika/ elementy-systemu-fotowoltaicznego/ www.freelight.eu/wikisolar/akademia-sloneczna „Dlaczego MPPT jest taki ważny?” Literatura pomocnicza: Jastrzębska Grażyna, Ogniwa fotowoltaiczne Warszawa 2014. Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PORADY EKSPERTÓW SAMOCZYNNE ZAŁĄCZANIE REZERWY Celem działania samoczynnego załączania rezerwy SZR jest przełączenie z zasilania podstawowego na rezerwowe w sytuacji zaniku lub niespełnienia parametrów napięcia w torach głównych zasilania podstawowego, przy jednoczesnym spełnieniu wymagań, co do napięcia zasilania rezerwowego. Można wyróżnić układy zasilania z rezerwą jawną oraz z rezerwą ukrytą. Rys. 1 Rezerwa jawna W układach z rezerwą jawną podstawowym źródłem zasilania jest transformator T1, T2 nie jest załączony (źródło rezerwowe). Załączony jest wyłącznik Q1, w sytuacji zaniku napięcia na T1 układ SZR powoduje wyłączenie wyłącznika Q1, a następnie załączenie wyłącznika Q2, cały układ jest zasilany z T2. W sytuacji, gdy pojawia się napięcie na T1 najpierw układ SZR wyłącza Q2, a następnie załącza Q1. W układach z rezerwą ukrytą podczas normalnej pracy załączone są wyłączniki Q1 i Q2 rozłacznik Qs jest wyłączony. Transformatory T1 i T2 zasilają osobne obwody, rezerwa mocy tkwi w przewymiarowaniu transformatorów lub w możliwości ich przeciążenia. W przypadku zaniku napięcia na T1 SZR wyłącza wyłącznik Q1 i załącza Rys. 2 Rezerwa ukryta Qs. W sytuacji powrotu napięcia na T1 SZR wyłącza Qs i załącza Q1. W przypadku zaniku napięcia na T2 sytuacja jest analogiczna jak w przypadku zaniku na T1. W ofercie FEGA Poland znajdują się układy SZR różnych producentów, między innymi SOCOMEC, EATON, itp. Firma Socomec oferuje zarówno sterowniki SZR jak i również kompletne przełączniki automatyczne spełniające układ SZR pomiędzy dwoma rozłącznikami w różnych aplikacjach łączeniowych. Sterowniki SZR typu ATyS C30/40 są modułowymi układami automatyki, które mogą współpracować z układem wykonawczym zbudowanym z wyłączników lub rozłączników z napędami silnikowymi, jak również układami zbudowanymi na stycznikach. Cała operacja logiczna jest wykonywana za pomocą układu ATyS C30 lub C40, które to odpowiednio programuje się. Przełączniki automatyczne firmy SOCOMEC mogą pracować jedynie w układach z rezerwa jawną, gdyż jest to gotowy aparat składający się z dwóch rozłączników, układu przełączającego SZR, panelu nastaw i opcjonalnie gniazda do instalacji wtykowych modułów opcji: komunikacji, wejścia, wyjścia (przełącznik ATyS g). W przełącznikach tych jest możliwość autokonfiguracji lub konfiguracji ręcznej. Automatyczne przełączniki zasilania firmy Socomec można podzielić na dwie grupy: 44 modułowe z napędem elektrycznym typu ATyS M od 40 A do 160 A, 44 automatyczne z napędem silnikowym ATyS typu t, g oraz p od 125 A do 3200 A, które są montowane już na płycie montażowej. Litery t i g oznaczają rodzaj aplikacji, litera t sieć – sieć natomiast litera g sieć – generator. Przełącznik ATyS p służy do aplikacji sieć – generator wymagających zarządzania mocą i komunikacją. Wśród SZR MAX firmy EATON można rozróżnić kilka typów: MAX-1, MAX-2 oraz MAX-3 w wykonaniu z wizualizacją lub bez do wyłączników i rozłączników oraz układy MA do styczników. Na podstawie schematu połączeń, ilości wyłączników/ rozłączników, typu zasilania (sieć lub agregat) oraz diagramu łączeń należy dobrać odpowiedni moduł automatyki SZR zgodnie z tabelą doboru, i w przypadku braku odpowiedniego schematu w tabeli jest możliwość zaprogramowania układu MAX pod zamówienie. Układy SZR mogą być zbudowane z 2 do 5 wyłączników lub rozłączników o prądzie znamionowym od 40A do 6300A. Jeden Moduł Automatyki może pracować wg jednego z kilkunastu diagramów łączeń, co w przypadku rozbudowy systemu o dodatkowe, np. sprzęgło nie powoduje konieczności wymiany całego SZRa a jedynie na zmianie programu w module automatyki, co zmniejsza w znacznym stopniu koszty przebudowy. Układ SZR typ MAX składa się z modułu automatyki, wyświetlacza XV1000/wizualizacji układu SZR (opcjonalnie), zasilacza UPS oraz aparatury sterująco-sygnalizacyjną. t Autor tekstu: Krzysztof Marciniak, doradca techniczno-handlowy 16 AKTUALNOŚCI RYNKOWE DANFOSS: łączy się z Vacon ASSMANN: 6-cio złączowy kanał klasy EA z certyfikatem Danfoss Drives to najlepsze produkty znajdujące zastosowanie w każdym układzie sterowania z regulacją obrotów silnika elektrycznego. Z nami łatwiej dokonywać właściwych wyborów, pomożemy zbudować niezawodne, energooszczędne systemy sterowania. Połączenie Danfoss i Vacon zostało zainicjowane we wrześniu 2014 roku. W dniu 15 maja 2015 roku, Danfoss spełnił wymogi właściwych sądów arbitrażowych i uzyskał własność wszystkich udziałów Vacon zgodnie z rozdziałem 18, pkt 6 ustawy o Fińskich Spółkach Handlowych. Akcje Vacon zostały wycofane z obrotu giełdowego w dniu 15 maja 2015 r. Razem Danfoss i Vacon są w stanie zapewnić jeszcze szerszą ofertę produktów i usług. DIGITUS jako jedyny producent okablowania strukturalnego na rynku uzyskał certyfikat na 6-cio złączowy kanał klasy EA zgodnie z normą ISO/IEC 11801 Edition 2.2. Model ten zapewnia najwyższy poziom elastyczności z użyciem kabli krosowych w punktach konsolidacyjnych. Wszystkie ekranowane komponenty DIGITUS klasy EA mogą być łączone ze sobą w dowolnej konfiguracji, by spełnić wymagania użytkownika, a stworzony w ten sposób tor transmisyjny zagwarantuje bezpieczny margines dla mierzonych parametrów. Ponadto, budowa modułów Keystone zapewnia kompatybilność z większością popularnych systemów, takich jak Gira, Jung, Busch Jaeger, Legrand itp. Moduły te należą do jednych z najkrótszych na rynku, co zapewni instalatorowi łatwość montażu zarówno w puszkach naściennych, jak i w systemach podłogowych. OBO BETTERMANN: Baza danych BIM dla projektantów Koryta i drabiny kablowe OBO Bettermann są od teraz dostępne jako rodziny Autodesk Revit do pobrania w repozytorium online na www.mepcontent.eu Revit jest programem 3D od Autodesk do projektowania zgodnie z wytycznymi BIM (z ang. Building Information Modeling) pozwalającymi na modelowanie informacji o budynkach i budowlach. Produkty są dostępne jako tzw. rodziny, zawierające grupy produktów i systemów, z pośród których użytkownik może wybierać różne rozmiary bezpośrednio z poziomu oprogramowania. Aktualnie dostępne są trasy kablowe OBO wraz z akcesoriami i kształtkami. Systemy montażowe i elementy mocowania są również dostępne i ciągle rozszerzane o nowe możliwości. Co najważniejsze, platforma jest dostępna dla Klientów OBO Bettermann bez żadnych opłat. www.mepcontent.eu 17 BERKER: Seria Berker W.1 Nowe wodoodporne włączniki serii Berker by Hager są niezwykle wytrzymałe, dobrze skonstruowane oraz łatwe w montażu. Stopień ochrony IP55 oraz szeroka funkcjonalność umożliwiają zastosowanie serii Berker W.1 zarówno dla użytku mieszkalnego, handlowego, jak i przemysłowego. Opcjonalnie podświetlane ramki przykuwają wzrok i poza niezwykłym wyglądem są również praktyczne, gdyż doskonale pomagają w orientacji w ciemnych pomieszczeniach, w ogrodzie, na parkingach lub w magazynach. Seria dostępna jest w dwóch wersjach kolorystycznych: białej oraz szarej z jasnoszarym akcentem. Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 NOWOŚCI Nowe organizery marki PROTEC.class® Do ofer ty marki PROTEC.class® wprowadziliśmy organizery PSKL w formie poręcznych walizeczek. Produkt dostępny jest w 3 konfiguracjach. PSKL 1 jest jednosekcyjny. Nie posiada on żadnych przegród, udostępniając całą powierzchnię organizera. PSKL 2 i PSKL 3 zawierają odpowiednio 2 i 3 sekcje przedzielane ruchomymi przegrodami poprzecznymi. W pierwszym przypadku jest to 6 przegród w drugim 9. Możliwość przesuwania przegród pozwala dowolnie konfigurować układ organizera i dostosowywać go do własnych potrzeb. Organizery wykonane są z wysokiej jakości plastiku ABS, dzięki czemu są lekkie nie tracąc przy tym na wytrzymałości. Zapięcie znajdujące się w rączce zapobiega przypadkowemu rozpięciu i wysypaniu zawartości. Idealnie nadają się zarówno do składowania śrubek, kołków montażowych, jak i wierteł lub narzędzi elektrycznych. ABB: Nowe przekładniki prądowe niskiego napięcia CT PRO XT oraz CT MAX to nowa seria przekładników prądowych niskiego napięcia dostępna w przystępnych cenach. Pobierz naszą broszurę i zobacz pełne zastosowanie przekładników, ich charakterystykę techniczną oraz dobór urządzeń do każdego typu instalacji. Moduły fotowoltaiczne Selfa Selfa G.E. to niezależny polski producent paneli fotowoltaicznych. Metoda ich produkcji oparta jest na wieloletnim doświadczeniu oraz współpracy z wieloma instytutami naukowymi. Produkty Selfa G.E. tworzone są przy zastosowaniu najnowszych technologii: PHOTOVOLTAICS 44 opatentowanej technologii lutowania ogniw gorącym powietrzem, 44 laminacji w warunkach wysokiej próżni z użyciem wysokiej jakości folii EVA, 44 automatycznego systemu potrójnej kontroli wizyjnej. W ofercie znaleźć można certyfikowane moduły o wyłącznie dodatniej tolerancji mocy (+5W) oraz wysokiej wytrzymałości na obciążenia statyczne (wiatr, śnieg, lód) – 8000Pa. W produkcji są również panele nietypowe (elewacyjne czy kolorowe). Gwarancja: 44 25 lat (80% mocy znamionowej) 44 12 lat (90% mocy znamionowej) 44 10 lat gwarancji na wady ukryte produktu Producent proponuje również gotowe zestawy komponentów instalacji PV o różnej mocy, dostosowane do potrzeb klienta. 18 KOPOS: Listwy elektroinstalacyjne z folią ochronną Listwy elektroinstalacyjne są takie same jak w konfiguracji HD, ale posiadają niebieską folię ochronną. Folia zabezpiecza listwy przed uszkodzeniami podczas transportu oraz montażu. Folię można łatwo usunąć po zakończeniu montażu. Zarówno listwa, jak i pokrywa zabezpieczone są folią. Nie utrudnia to jednak ściągnięcia pokrywy z listwy beznaruszenia folii. Konfiguracja HD przechodzi od starej serii bez folii ochronnej do serii wyposażonej w folię. Proponowane listwy będą lepszej jakości, ale cena pozostanie bez zmian. Wprowadzana zmiana to znaczące ulepszenie produktu, która jest reakcją na oczekiwania naszych klientów. Materiał: PVC samogasnący Pawbol Miło nam poinformować, że od lipca na stan magazynowy został wprowadzony nowy asortyment PAWBOLA. Pojawiły się bezhalogenowe puszki podtynkowe zwykłe oraz do płyt G/K. Dla ekonomicznych aplikacji do dyspozycji klientów pozostają oprawy AW VERA oraz różne typy plafonów z czujnikiem ruchu oraz bez. Ciekawym rozwiązanie jest skręcana mufa kablowa do naprawy uszkodzonych przewodów. Mamy nadzieję, że nowy asortyment spełni potrzeby klientów. Kubiak Assmann FEGA Poland podpisała nową umowę o współpracy z firmą Assmann Distribution Sp. z o.o. Firma Assmann jest producentem i dystrybutorem wysokiej jakości akcesoriów komputerowych i produktów sieciowych. Nowy dostawca zajmuje doradztwem, projektowaniem oraz dystrybucją kompleksowych systemów okablowania strukturalnego dla sieci miedzianych i światłowodowych. 19 W ofercie FEGA Poland sp. z o.o. jest nowy dostawca firma Kubiak – polski producent obudów do przemysłu i mieszkaniówki. Oferta tego producenta jest szeroka – od małych szafek mieszkaniowych do dużych szaf stojących. Obejmuje także obudowy hermetyczne IP65, obudowy z tworzywa, zestawy licznikowe, ramki, drzwiczki rewizyjne. Firma Kubiak wykonuje również niestandardowe obudowy na specjalne zamówienie. Zakład produkcyjny obudów jest w Polsce, dzięki czemu dostaw y z magazynu oraz pro dukcja na specjalne zamówienie odby wają się szybko. Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PRODUKTY NOWA GENERACJA ograniczników przepięć Firma OBO Bettermann wprowadza do sprzedaży nowy produkt, jakim są ograniczniki przepięć nowej generacji V50 oraz V20. Waldemar Filar menedżer produktu e-mail: [email protected] tel.: 71 37 60 947, +48 699 999 967 Są to modułowe i wymienne urządzenia ochronne z optyczną sygnalizacją uszkodzenia. Od teraz, urządzenia przeciwprzepięciowe OBO mogą być łatwo rozpoznane. Nowy symbol oznaczający ochronę odgromową i przepięciową sprawia, że nowe ograniczniki można bardzo łatwo odróżnić w instalacji elektrycznej. Nowy wygląd. Dodatkowa funkcjonalność. Zalety nowych ograniczników to liczne dobrze przemyślane właściwości. Ograniczniki mogą bez trudu być zainstalowane w kilku ruchach. Wysokiej jakości materiał z jakiego zostały wyprodukowane oraz inteligentna konstrukcja umożliwiają zastosowanie ich nawet w trudnych warunkach. 44 Zatrzask blokujący Specjalny zatrzask charakterystycznym „kliknięciem” informuje nas o prawidłowo zamontowanej wkładce oraz spełnia funkcję antywibracyjną; ergonomia przycisku pomaga w wygodnej obsłudze. 44 Łatwo uwalniające gniazda styków Nowo zaprojektowane gniazda styków w połączeniu z mechanizmem zapadki zabezpieczającej zapewniają doskonałe połączenie elektryczne. Kształt klinowy pozwala na bardzo łatwe podłączenie wkładki. 44 Klucz kodujący dla każdego typu ogra- nicznika oraz napięcia pracy Dzięki niemu mamy pewność, że podstawa oraz wkładka ogranicznika pasują do siebie. 44 Wypust ochronny Pozwala mieć pewność, że wkładka jest dobrze zamontowana. 44 Optymalna etykieta informacyjna Kod QR umożliwia łatwą identyfikację oraz szybki przegląd danych technicznych na stronie internetowej. 44 Wysokiej jakości materiał Bezhalogenowe tworzywo sztuczne spełnia najnowsze wymagania stawiane materiałom urządzeń instalacji elektrycznych. Nowa generacja doskonale wpasowuje się w strefową koncepcję ochrony odgromowej. 20 V50 to bardzo dobrze znane ograniczniki klasy B+C (Typ 1+2). Są to hybrydowe urządzenia łączące w sobie właściwości klasy B oraz klasy C. Poza ograniczaniem przepięć dochodzących z sieci zasilającej, powodowanych przez pobliskie uderzenia pioruna oraz przez operacje łączeniowe ogranicza również prądy udarowe o dużej energii (10/350), występujące przy uderzeniach bezpośrednich pioruna w budynek lub niskonapięciową linię na powietrzną. V50 znajdują szerokie zastosowanie w instalacjach budownictwa biurowego oraz mieszkaniowego. 44 Do 160 AgL bez dodatkowych bezpiecz- Podstawowe cechy serii V50 to: 44 Wyrównanie potencjałów w ochronie odgromowej zgodnie z IEC 62305 (VDE 0185-305); 44 Zdolność odprowadzania piorunowego prądu udarowego 12,5 kA (10/350) na biegun oraz do 50 kA (10/350) łącznie; 44 Zastosowanie: wyrównanie potencjałów w ochronie odgromowej, w budynkach z zewnętrzną instalacją odgromową klasy III i IV; Podstawowe cechy serii V20 to: 44 Ochrona przeciwprzepięciowa zgodnie z IEC 60364-4-44 (VDE 0100-443); 44 Zdolność odprowadzania prądu udarowego do 40 kA (8/20) na biegun dzięki warystorom o wysokiej wydajności; 44 Wyrównanie potencjałów w rozdzielnicach głównych i podrozdzielniach; 44 Dostępne wersje na napięcia 75, 150, 280, 320, 385, 440, 550 i do 1000 V. 21 ników; 44 Dostępne wersje na napięcia 150, 280, 320 i 385 V. V20 natomiast jako urządzenia klasy C (Typ 2) służą do ograniczania przepięć dochodzących z sieci zasilającej lub powodowanych przez pobliskie uderzenia pioruna oraz przez operacje łączeniowe. Stosowane są we wszystkich typach instalacji zarówno przemysłowych, komercyjnych, jak i mieszkaniowych. Modułowa konstrukcja umożliwia różnorodną konfigurację: 44 optyczny wskaźnik uszkodzenia, 44 podwójny zacisk przewodu ochronnego PE, 44 modele wyposażone w zdalną sygnalizację uszkodzenia (FS) realizowana przez bezpotencjałowy przełączalny zestyk, 44 wykonania od 1 do 4 biegunowych z wkładką iskiernikową NPE, która również posiada sygnalizację optyczną. Nowe ograniczniki przepięć firmy OBO BET TERMANN podobnie jak wszystkie pozostałe w ofercie posiadają 5 letnią gwarancję producenta. t autor tekstu: Michał Kubiak, Product Manager Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PRODUKTY Nowy wyłącznik silnikowy MS165 ABB wprowadza na rynek nowy wyłącznik silnikowy MS165 – rozszerzając, cieszącą się uznaniem użytkowników, ofertę aparatów do ręcznego załączania, wyłączania i ochrony silników do 30 kW (400 V), 65 A. Wyłączniki typu MS... wyposażone w wyzwalacze termiczne i elektromagnetyczne zabezpieczają systemy zasilania i silniki przed skutkami zwarć i przeciążeń. Waldemar Filar menedżer produktu e-mail: [email protected] tel.: 71 37 60 947, +48 699 999 967 MS165 z ABB to wysokowydajny produkt, który uzupełnia rodzinę wyłączników silnikowych w zakresie większych mocy (do 30kW 400V), prądzie znamionowym 65 A. Rodzina wyłączników MS.... posiada szeroki zakres funkcji oraz zharmonizowaną i ujednoliconą gamę akcesoriów. Wspólny asortyment osprzętu pomocniczego zdecydowanie pomaga obniżyć poziom zapasów i zoptymalizować procesy logistyczne. Optymalizacja logistyki Styki pomocnicze, styki sygnalizacyjne, wyzwalacze podnapięciowe i wyzwalacze wzrostowe są identyczne dla całej rodziny produktów MS116, MS132, MO132 i MS165. Zharmonizowane akcesoria pozwalają ograniczyć zapasy i zwiększyć elastyczność. Ponadto trójfazowe szyny zbiorcze, bloki przyłączy zasilania i urządzenia blokujące do ochrony przed nieautoryzowanymi zmianami są dostępne dla wszystkich typów urządzeń. Ciągła praca W przypadku rozłączenia spowodowanego zwarciem MS165 wyświetla w osobnym oknie dobrze widoczną informację o przyczynie interwencji. Wbudowany mechanizm rozróżniania przyczyny wyłączeń (przeciążenie i zwarcie) skraca czas rozwiązywania problemów i redukuje przestoje układów wyposażonych w te zabezpieczenia. Wbudowana funkcja rozłączania, kompensacja temperatury, mechanizm swobodnego w yzwalania 22 PRODUKTY i pokrętło z wyraźnym wskazaniem położenia przełącznika również pomagają skrócić czas przestoju instalacji. MS165 nadaje się do instalacji trój – i jednofazowych. Pokrętło z blokadą zabezpiecza przed nieautoryzowanymi zmianami. Poprawa wydajności instalacji Łączniki zapewniają łatwe, szybkie i bezpieczne tworzenie konfiguracji układów rozruchowych i rozruchu bezpośredniego. Montaż dodatkowych akcesoriów — w tym osłon izolacyjnych zacisków IP 20 i pokryw ochronnych do szynoprzewodów — również nie przysparza trudności. Oszczędność miejsca w szafie MS165, o szerokości zaledwie 55 mm, ma kompaktową konstrukcję, pozwalającą na 23 efektywny dobór wymiarów szafy, a jednocześnie oferuje szereg unikalnych cech. Wyłączniki silnikowe wykorzystywane są w takich urządzeniach i systemach, jak małe obrabiarki, sprężarki, pompy, piły i systemy przenośnikowe. Typowe obszary zastosowań to: ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja (HVAC), przemysł spożywczy, gospodarka wodna i wodnościekowa, maszyny ogólnego przeznaczenia, energetyka o krytycznym znaczeniu, budownictwo i infrastruktura. W wymienionych zastosowaniach służą zwykle do ręcznego załączania i wyłączania silników, zabezpieczania przed zwarciami, przeciążeniem i zanikiem fazy bez potrzeby użycia bezpiecznika topikowego. Oznacza to zmniejszenie kosztów i oszczędność przestrzeni oraz zapewnia szybką reakcję po wystąpieniu zakłócenia. Konfiguracje rozrusznika w zależności od potrzeb może być wzbogacana o styczniki lub małe softstarty. Wyłącznik silnikowy MO165 to odmiana pozbawiona zabezpieczenia termicznego (funkcję tę może przejąć przekaźnik termiczny skojarzony ze stycznikiem) posiadająca wyłącznie zabezpieczenie zwarciowe. Jest preferowaną opcją do zastosowań w sterowaniach automatycznych, które wymagają stosowania styczników lub innych odrębnych zabezpieczeń przed przeciążeniami. t Autor tekstu: Andrzej Gochnio, Product Marketing Manager Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PRODUKTY Ochrona odgromowa urządzeń fotowoltaicznych W ciągu ostatnich lat w Polsce zwraca się szczególną uwagę na energooszczędność obiektów budowlanych. Wielu inwestorów wprowadza różne systemy budowlane optymalizujące wydatkowanie energii, w tym urządzenia fotowoltaiczne. Waldemar Filar menedżer produktu e-mail: [email protected] tel.: 71 37 60 947, +48 699 999 967 Na rynku dostępne są rozwiązania systemowe oferujące kompletne instalacje fotowoltaiczne na różnych obiektach budowlanych oraz na gruncie (farmy fotowoltaiczne). Niestety w dalszym ciągu brakuje wykładni formalno-prawnych, które kompleksowo określają wytyczne projektowania i wykonawstwa ochrony odgromowej instalacji fotowoltaicznych. Pozostaje w tym przypadku adaptacja istniejących norm oraz doświadczenia krajów sąsiednich, przede wszystkim Niemiec. Podstawowe informacje na temat projektowania i wykonawstwa instalacji odgromowych zawiera wieloarkuszowa norma PN-EN 62305. Wytyczne dotyczące elementów dla instalacji odgromowych i oceny ich właściwości znajdują się w normie PN-EN 62561. W zeszycie nr 2 normy PN-EN 62305 podano algorytm do obliczania ryzyka jako podstawę do kwalifikacji obiektu budowlanego do klasy ochrony odgromowej LPS. W opracowaniach projektowych dotyczących instalacji odgromowej systemów fotowoltaicznych spotyka się przyjęcie przez projektantów klasy LPS urządzeń fotowoltaicznych na dachach obiektów budowlanych, takiej jak dla samych obiektów, lecz co najmniej IV; dla farm fotowoltaicznych III. Klasa LPS określa parametry do wyznaczania stref ochronnych i inne niezbędne wytyczne. Elementy ochrony odgromowej przewidziane od odbioru prądu piorunowego, takie jak maszty czy iglice muszą być wyniesione powyżej paneli i innych elementów systemów fotowoltaicznych. Wysokość tego wyniesienia zależy od strefy ochronnej obliczonej według normy PN-EN 612305 metodą kąta ochronnego lub toczącej się kuli. Firma Elko-Bis modeluje strefy ochronne przy ochronie systemów fotowoltaicznych w postaci niewysokich masztów aluminiowych lub drążków izolacyjnych z iglicami odgromowymi. Ciekawym i pomocnym narzędziem dla projektantów jest program Elko-Bis CAD, w którym strefy ochronne można wyznaczać w sposób graficzny i numeryczny. Zachowanie wymaganego odstępu izolacyjnego zapobiega pojawieniu się niebezpiecznego w skutkach przeskoku ładunku pomiędzy instalacją odgromową a chronionym urządzeniem fotowoltaicznym. Kalkulator Elko-Bis przyśpiesza obliczenia odstępu izolacyjnego w dowolnym punkcie na dachu. W przypadkach szczególnych, kiedy tradycyjne zwody odgromowe nie mogą zapewnić wymaganych odstępów izolacyjnych można lokalnie zastosować system oparty na przewodach wysokonapięciowych. Specyfikacja Elko-Bis umożliwia szybkie dokonywanie zestawień materiałowych dla różnych mocowań przewodów wysokonapięciowych. Przy ochronie systemów fotowoltaicznych należy uwzględnić również inne zagadnienia: 44 niedopuszczenie powstawania na powierzchni panelu PV tzw. „strefy cienia”, 44 uziemienia, 44 ochrona przeciwprzepięciowa, która w interpretacji firm ubezpieczeniowych może być uznawana za element urządzeń ochrony odgromowej. pożądanej „strefy cienia”. Często dostawcy paneli fotowoltaicznych opracowują projekty wstępne, których zagęszczona lokalizacja paneli fotowoltaicznych uniemożliwia wykonanie prawidłowej ochrony odgromowej. Dlatego wskazana jest szeroka działalność informacyjna wśród dostawców, aby błędy w lokalizacjach paneli fotowoltaicznych na etapie koncepcji projektowej nie przenosiły się na budowę. Tam ich korekta może pociągnąć za sobą dodatkowe koszty. Firma Elko-Bis ze swoim ponad 15-letnim doświadczeniem oferuje swoim klientom platformę paneli wspomagających realizację inwestycji związanych z ochroną odgromową instalacji fotowoltaicznych: 44 panel informacyjny: infolinia z działem technicznym Elko-Bis, 44 panel projektowy: szkolenia, konsultacje, propozycje projektowe, projekty formalno-prawne, 44 panel dostawczy: dostawa kompletu elementów instalacji odgromowej, 44 panel wykonawczy: wykonawstwo instalacji odgromowej. t Autor tekstu: Tadeusz Masłowski inżynier produktu Powstało wiele wyspecjalizowanych firm oferujących kompleksową obsługę inwestycji fotowoltaicznych od kalkulacji opłacalności, wykonania dokumentacji formalno-prawnych po dostawę elementów i wykonawstwo. Jednak często propozycje lokalizacji paneli fotowoltaicznych szczególnie na dachach budynków, nie uwzględniają podanych wyżej wymogów, a w szczególności uniknięcia nie- 24 Rozłączniki izolacyjne OT do 800A* Rozłączniki izolacyjne OT160EV…800A Rozłączniki izolacyjne OT16...160A (montaż również na szynie TH) Szerokość Wysokość Głębokość OT16...40F3 35 60 45 OT63...80F3 52 82 62 OT100...125F3 70 100 63 127 127 60 OT160E3 - Doskonałe parametry - Możliwość pracy w kategorii AC21…23A, do 690V - Praca przy prądzie stałym w kategorii DC21…23A do 750VDC OT40 OT63 OT80 OT100 OT125 OT160 Napięcie udarowe wytrzymywane Znamionowy prąd cieplny (40 oC w obudowie) AC22A/AC23A do 415V - Konstrukcja z dowolnym położeniem dźwigni napędu (rączka na drzwiach rozdzielnicy lub bezpośrednio na rozłączniku) - Parametry elektryczne OT160EV Zalety techniczne Napięcie znamionowe izolacji Zalety techniczne [V] 750 750 750 750 750 [kV] 8 8 8 8 8 [A] 40 63 80 115 125 40/23 63/45 80/75 100/80 12 750 200 125/90 160/135 Akcesoria OT200E OT250E OT315E OT400E OT630E OT800E Napięcia znamio nowe – izolacji (Ui) i łączeniowe (Ue) AC-20, DC-20 [V] 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Napięcie udarowe wytrzymywane [kV] 12 12 12 12 12 12 12 [A] 160 200 250 315 400 630 800 [A] 160 200 250 315 400 630 800 Znamionowy prąd cieplny (40 0C w obudowie) Znam. prąd łączenio wy AC20-23A do 690V Wymiary OT_03P (szer. x wys. z zaciskami x głęb.) [mm] 145,5 x 150 x 70 O OFF - Czwarty biegun może być dołączony bez dodatkowego okablowania (rozłącznik 4-biegunowy realizowany przez zatrzaśnięcie 4-tego bieguna z boku rozłącznika 3-biegunowego) Zintegrowane zaciski przygotowane do szybkiego okablowania - Styki pomocnicze Dostępne również rozłączniki 6- i 8-biegunowe - 3 możliwości montażowe - na szynę TH35 - płycie montażowej - na drzwiach rozdzielnicy (na zatrzask lub za pomocą śrub) - *Firma ABB posiada w swojej ofercie rozłączniki izolacyjne OT do 4000A 266 x250 x114 - Niezawodna identyfikacja stanu rozłącznika - Praca przy prądzie stałym w kategorii DC21… 23A do 660VDC - Funkcja TEST w standardzie (możliwość sprawdzenia układu sterującego przed I załączeniem w pozycję „I”) O - Wałki teleskopowe - umożliwiają ustawienie długości wałka bez precyzyjnego cięcia - Wałek może być poprowadzony przez rączkę bezpośrednią, co pozwala na łączenie przy drzwiach otwartych lub zamkniętych NO I I NO 191 x 185 x 85 - Oznaczenie na rączce napędu wskazuje pewnie pozycję styków głównych - Jednoznaczne wskazanie pozycji styków głównych nawet w przypadku zespawania styków - Montaż 4-tego bieguna do rozłącznika 3-biegunowego (możliwy do wykonania przez klienta) - Dowolność montażowa (nawet na suficie) - Montaż styków pomocniczych pod pokrywą mechanizmu (oszczędność miejsca) - Dostępne również aparaty 1-, 2-, 6- oraz 8-biegunowe PRODUKTY Aparatura i obudowy skrojone na miarę potrzeb budownictwa mieszkaniowego Niezawodne działanie oraz sprawny montaż to główne czynniki jakie instalatorzy uwzględniają wybierając aparaturę modułową dla budownictwa mieszkaniowego. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, firma Schneider oferuje aparaturę modułową serii K60 oraz obudowy Easy9, które znakomicie sprawdzają się przy wykonywaniu instalacji elektrycznych zarówno na potrzeby pojedynczych domów jednorodzinnych, jak i w blokach mieszkalnych. Waldemar Filar menedżer produktu e-mail: [email protected] tel.: 71 37 60 947, +48 699 999 967 Aparatura serii K60 pozwala na zabezpieczenie instalacji elektrycznych, typowych dla mieszkań czy domów, przy czym szeroki zakres oraz funkcjonalność jaką zapewnia, pozwalają na jej zastosowanie również w przypadku bardziej wymagających zastosowań, charakteryzujących nowoczesne instalacje elektryczne. Sprzęt, który obecnie jest powszechnie stosowany w gospodarstwach domowych obejmuje pralki czy płyty indukcyjne. Są one przykładem urządzeń, których uszkodzenie może powodować pojawienie się odkształconego prądu upływu. Z tego powodu do zabezpieczenia obwodów je zasilających zaleca się zastosować wyłączniki różnicowoprądowe typu A. Wyłączniki tego typu są przeznaczone do stosowania w instalacjach zasilających urządzenia wyposażone w układy prostownicze czy 1-fazowe przemienniki częstotliwości. Obwody elektryczne zasilające łazienki, sauny, kotłownie czy obwody komputerowe bardzo często są zabezpieczane indywidualnie i wykonywane jako oddzielne od pozostałej instalacji elektrycznej. W tego typu obwodach znakomicie sprawdzają się wyłączniki kombinowane (różnicowoprądowe z członem nadprądowym). Pozwalają w wygodny sposób tworzyć obwody dedykowane, zapewniając przy tym wygodę montażu i przejrzystość instalacji. W przypadku konieczności przeprowadzenia remontu instalacji czy jej konserwacji lub sprawdzenia, istnieje potrzeba rozłączenia izolacyjnego instalacji od zasilania. W tym celu stosowane są rozłączniki izolacyjne instalowane w rozdzielnicy. Wszystkie wyżej wymienione aparaty są częścią serii K60 firmy Schneider. Pełen zakres aparatury modułowej serii K60 przedstawiony jest w tabeli 1. Tabela 1. Wyłączniki nadprądowe K60 44 Wytrzymałość zwarciowa 6kA 44 Charakterystyki B i C 44 Prąd znamionowy 2-40 A 1-, 1+N-, 3-, 3+N-bieg. Wyłączniki różnicowoprądowe ID K Wyłączniki różnicowoprądowe z członem nadprądowym DPN Vigi K 44 Wytrzymałość 44 Wytrzymałość zwarciowa 6kA 44 Typ AC i A 2 – i 4 – bieg. 44 Prąd znamionowy 25-63 A Znamionowy prąd różnicowy 30 i 300 mA zwarciowa 6kA 44 Typ AC i A Charak- Rozłączniki izolacyjne SW 44 1 – i 3-bieg. 44 Trwałość 50 000 cykli 44 Prąd znamionowy 63A terystyka B i C 44 Prąd znamionowy 10, 16 i 20 A 26 PRODUKTY Rys. 5. Wyłączniki różnicowoprądowe, kombinowane, rozłączniki oraz wyłączniki nadprądowe serii K60 są wzajemnie dopasowane wyglądem, konturem oraz standardem połączenia. Rys. 7. Sprawny montaż jest cechą wspólną aparatury K60 oraz obudów Easy9. Zaokrąglone krawędzie obudów zmniejszają ryzyko uszkodzenia przewodów oraz skaleczeń podczas prac monterskich. Obudowy wyróżnia ciekawe wzornictwo, dzięki któremu dobrze komponują się z wnętrzami, w których są instalowane. Wersje podtynkowe i natynkowe z drzwiami pełnymi białymi oraz transparentnymi, pozwalające na zabudowę od 8 do 36 modułów, zapewniają możliwość dobrania odpowiedniej obudowy stosownie do potrzeb. Głębokość kasety podtynkowej, wynosząca tylko 66 mm dla wersji 12-modułowej, pozwala na zabudowę szafek nawet w przypadku bardzo cienkich ścian, a duża sztywność kasety ułatwia jej osadzenie we wnęce. Obudowy standardowo wyposażone są w drzwi, oddzielne zaciski PE i N oraz naklejki opisowe. Prace instalatorskie przy stosowaniu Easy9 przebiegają bardzo sprawnie, co jest uzyskane poprzez: 44 dużą przestrzeń roboczą w obudowach, 44 możliwość zmiany kierunku otwierania drzwi, 44 osłabienia w obudowie do wprowadzenia przewodów, 44 wyposażenie obudów podtynkowych w tekturowy arkusz, który pozwala zaślepić osadzoną w ścianie kasetę podtynkową i zabezpieczyć ją przed dostaniem się zanieczyszczeń do wnętrza, 44 zaokrąglone krawędzie obudów, co pozwala na uniknięcie podrażnień rąk podczas prac montażowych i uszkodzenia przewodów (rys 7.), 44 możliwość wyjęcia stelaża z szynami, co pozwala na montaż i oprzewodowanie aparatów poza obudową. Jakości obudów Easy9 dopełniają kwestie bezpieczeństwa: 44 zgodność z normą EN 60670-24:0213, 44 II klasa ochronności, 44 stopień ochrony IP40 zapewniający ochronę przed wniknięciem ciał stałych. Rys. 6. Obudowy Easy9 dla budownictwa mieszkaniowego dostępne są w wersji podtynkowej oraz natynkowej z drzwiami białymi lub transparentnymi. Pozwalają na zabudowę do 36 standardowych modułów. Aparatura jest dopracowana konstrukcyjnie, tak aby jej montaż przebiegał sprawnie i szybko, poszczególne aparaty dopasowane są kształtem, wyglądem i standardem połączenia (rys.5). Podwójne, dolne zaciski szynowe/windowe pozwalają na wzajemne oszynowanie aparatury. Zaciski są karbowane, co zapewnia pewność umocowania przewodów. 27 Uzupełnieniem serii K60 są oferowane przez firmę Schneider ograniczniki przepięć, lampki sygnalizacyjne, styczniki czy przekaźniki impulsowe będące nieodłączną częścią rozdzielnic elektrycznych. Nowością w ofercie jest seria obudów Easy9 do montażu aparatury modułowej (rys 6.). Wszystkie te cechy czynią Easy9 optymalnym rozwiązaniem do zastosowania przede wszystkim w obiektach mieszkalnych. Obudowy Easy9 zestawione z aparaturą K60 tworzą dopasowany komplet, pozwalający w sprawny i pewny sposób wykonywać instalacje elektryczne, zachowując przy tym jakość gwarantowaną przez firmę Schneider. t Autor tekstu: Grzegorz Cupriak menedżer produktu Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 PRODUKTY MIERNIKI PROTEC.class® Miernik uniwersalny PMMM Jest to typowy uniwersalny miernik elektryczny umożliwiający pomiary prądu, napięcia, rezystancji oraz ciągłości, czyli potocznie multimetr. Miernik ten posiada także możliwość pomiaru temperatury w zakresie od –20°C do +1000°C oraz dysponuje funkcją testu hFE tranzystorów. Dzięki funkcji automatycznego wyboru zakresu pomiarowego Auto Range odpada natomiast żmudne ustawianie zakresów. Miernik posiada też rozszerzenie PMMSZ w postaci cęg pomiarowych do zakresu 400A. 05102991 – Cyfrowy multimetr elektryczny PMMM Wyświetlacz Cyfrowy Napięcie przemienne 2, 20, 200, 600 V Napięcie stałe 200 mV, 2, 20, 200, 600 V Prąd zmienny 200 μA, 2000 μA, 10 A Prąd stały 200 μA, 2000 &muA, 10 A Uniwersalny dwubiegunowy wskaźnik napięcia PROpol To urządzenie pełni rolę niezbędnika każdego elektryka. Umożliwia bezpośrednią analizę podstawowych parametrów układu elektrycznego oraz szybką identyfikację miejsca awarii. Miernik umożliwia pomiary poziomu napięcia oraz biegunowości i kierunku wirowania pola wraz z jego częstotliwością (LCD). Za jego pomocą sprawdzimy także ciągłość przewodów, przeprowadzimy test przewodności diód oraz test zabezpieczenia różnicowoprądowego. Całość dopełnia zestaw końcówek ułatwiający test gniazdek i trudnodostępnych miejsc oraz użyteczna latareczka LED. Miernik dostępny jest w dwóch wersjach: z liniowym wskaźnikiem LED oraz wyświetlaczem LCD. Urządzenie jest klasy IP 65, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V. 05104117 – Wskaźnik napięcia PROpolN LED Wyświetlacz optyczny, LED Przyciski światło, Data-Hold, przyciski FI/RCD Rezystancja 200 Ω ±1%, 20 kΩ, 200 kΩ, 2 MΩ ±1 %, 20 MΩ Napięcie znamionowe 100÷600 V AC (wizualny i akustyczny) Zakres napięcia 6 – 1000 V AC 6 – 1400 V DC Kategoria przepięciowa CAT III 600 V Test ciągłości 0 – 50k Ω optyczny / akustyczny Wymiary 165×85×32 mm Wskaźnik faz > 100 V AC Waga 300 g wraz z bateriami Test diod Tak wg IEC / EN 61010-1 (DIN VDE 0411) Polaryzacja Tak (+, – LED) Zasilanie 2×1,5 V Typ AAA Stopień ochrony IP65 Kategoria pomiarowa CAT IV 1000 V Wymiary 300×75×35 mm Waga 340 g TÜV / GS (Zgodność z normami) 05104117 – Wskaźnik napięcia PROpolN LCD Wyświetlacz optyczny, LCD Przyciski światło, Data-Hold, przyciski FI/RCD Zakres napięcia 3 – 1000 V AC 4 – 1400 V DC Pomiar rezystancji 1 – 1999 Ω Test ciągłości 0 – 50k Ω akustyczny Wskaźnik faz > 100V AC Pomiar częstotliwości 10 – 1000 Hz Funkcja Data-Hold Tak (napięcie i rezystancja) Test diod Tak Polaryzacja Tak ( – w LCD) Zasilanie 2×1,5 V Typ AAA Stopień ochrony IP65 Kategoria pomiarowa CAT IV 1000 V Wymiary 300x75x35 mm Waga 270 g 28 PRODUKTY TARCZE tnące i szlifierskie 44 tarcze do metalu PGTM, standardowo W ofercie marki PROTEC.class ® wśród produktów związanych z pracami remontowo-budowlanymi, znajdują się dwie grupy tarcz tnących. Przeznaczenie są z segmentów spiekanych zapewniających wysoką trwałość. 44 tarcza turbo PDT – czerwona do materiałów twardych, posiada specjalne rowkowanie dla zapewnienia szybkiego cięcia i odprowadzania materiału. 44 tarcza segmentowa laserowa PDL – zielona do materiałów średnio twardych: betonu, betonu płukanego, cegły, krawężników, dachówek. Przy zapewnieniu chłodzenia co 60-80 sekund umożliwia cięcie wszystkich materiałów budowlanych. Ostrza spawane laserowo i segmentowane. 44 tarcza pełna PDF – niebieska, tarcza przeznaczona do precyzyjnego cięcia tworzyw ceramicznych jak płytki ścienne, podłogowe. Stal nierdzewna przewidziane do cięcia wszelkiego rodzaju elementów metalowych. Drugą grupę produktów stanowią diamentowe tarcze tnące. W ofercie są 4 typy tarcz, dla ułatwienia oznaczone systemem kolorów: 44 tarcza segmentowa ścierna PDA – pomarańczowa przeznaczona do tworzyw lekkich, jak lekki beton, cegła sylikatowa, klinkier (średnio twardy). Przewidziana do cięcia zarówno na sucho, jak i na mokro, z chłodzeniem co 60-80 sekund. Ostrza tnące wykonane Pierwsza to typowe tarcze do szlifierek kątowych wzmocnione włóknem technicznym. Tarcze te nie zawierają żelaza i siarki oraz spełniają wymagania normy EN 12413. Dostępne są one w dwóch podstawowych typach: 44 tarcze klasy Inox –Premium PTI, wzmocnione, do stali nierdzewnej oraz innych twardych materiałów, Tarcze do szlifierek kątowych Nr katalogowy Nazwa Średnica otworu 05102197 PTI115 115×1,2×22 mm 05102198 PTI125 125×1,2×22 mm 05102199 PGTM115 115×3,0×22 mm Metal Nazwa Średnica otworu Przeznaczenie t Autor tekstu: Krzysztof Brunicki, menedżer marki PROTEC.class® Tarcze diamentowe Nr katalogowy Tarcze tnące ścierne PDA (pomarańczowe) 05102179 PDA115 115×22 mm 05102180 PDA125 125×22 mm 05102181 PDA150 150×22 mm 05102182 PDA180 180×22 mm 05102183 PDA230 230×22 mm Beton lekki, cegła sylikatowa, średnio twardy klinkier i inne lekkie materiały budowlane Tarcze tnące Turbo PDT (czerwone) 05102189 PDT115 115×22 mm 05102190 PDT125 125×22 mm 05102191 PDT150 150×22 mm 05102192 PDT180 180×22 mm 05102193 PDT230 230×22 mm Beton twardy (zbrojony), cegła, twardy klinkier, kamień łącznikowy, beton płukany Tarcze tnące Laser PDL (zielone) 05102184 PDL115 115×22 mm 05102185 PDL125 125×22 mm 05102186 PDL150 150×22 mm 05102187 PDL180 180×22 mm 05102188 PDL230 230×22 mm Beton stary, beton płukany, cegły, krawężniki, dachówki, ogólne materiały budowlane Tarcze tnące do ceramiki PDF (niebieskie) 05102194 PDF125 125×22 mm 05102186 PDF150 150×22 mm 05102187 PDF180 180×22 mm Płytki ścienne, podłogowe, ceramika 30 www.elpeak.pl www.viko-polska.pl [email protected] PRODUKTY PAWBOL to producent osprzętu elektrotechnicznego, działający na rynku od 1989 roku. Firma zlokalizowana jest w Andrychowie w województwie małopolskim, gdzie znajduje się produkcja, magazyn główny oraz pomieszczenia biurowe. PAWBOL NOWY DOSTAWCA W HURTOWNIACH FEGA POLAND Marek Paś menedżer produktu e-mail: [email protected] tel.: 71 37 60 948, +48 721 577 772 Pomimo tego, że budynek jest stosunkowo niedawno zakończoną inwestycją, już w tym momencie ze względu na szybki rozwój firmy jest niewystarczający. W związku z tym Zarząd firmy PAWBOL podjął kroki w kierunku rozpoczęcia kolejnej inwestycji. Końcem 2013 roku firma PAWBOL otrzymała od Zarządu Krakowskiego Parku Technologicznego zezwolenie na realizację inwestycji w Zatorskiej Strefie Ekonomicznej. Początkowy okres działalności to produkcja oprawek termoutwardzalnych, która w szybkim tempie została poszerzona o produkcję puszek instalacyjnych. Dzisiaj PAWBOL jest jednym z głównych dostawców tych produktów w kraju i za granicą. Rozwój firmy oraz wzrost standardów jakościowych na rynku przyczynił się do wdrożenia w 2002 roku Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z wymaganiami normy EN ISO 9001:2008. System certyfikowany przez DAS Certification Ltd. Uzyskany certyfikat obejmuje proces produkcji oraz dystrybucji artykułów elektroinstalacyjnych. Dzięki stałej kontroli, jakość produktów i usług PAWBOL świadczonych w zakresie sprzedaży i opieki posprzedażowej jest zawsze najwyższa. Aktualnie produkty należące do oferty PAWBOL tworzone są przez projektantów zatrudnianych w firmie, niejednokrotnie we współpracy z doświadczonymi specjalistami Politechniki Warszawskiej, Politechniki Śląskiej, Akademii Górniczo–Hutniczej w Krakowie oraz Akademii Techniczno – Humanistycznej w Bielsku Białej. Stanowią oni kluczowe wsparcie w obszarze projektowania i wykorzystania innowacyjnych procesów technologicznych. W celu potwierdzenia jakości swoich wyrobów, PAWBOL współpracuje z jednostką badawczą ZETOM notyfikowaną w Unii Europejskiej oraz Biurem Badawczym ds. Jakości. Oferta PAWBOL to 10 grup asortymentowych, skategoryzowanych w poniższych grupach zawierających szeroką gamę produktów do instalacji elektrycznych. A. Puszki elektroinstalacyjne B. Osprzęt siłowy C. Obudowy i skrzynki rozdzielcze D. Osprzęt oświetleniowy E. Listwy zaciskowe F. Gniazda i wtyczki telefoniczne M. Aparatura modułowa H. Uchwyty i opaski kablowe R. Instalacje odgromowe CZ. Rury, kanały, złączki Jak już wspomniano, początkowa oferta PAWBOL koncentrowała się głownie w kierunku rozwoju oferty puszek instalacyjnych. Obecnie to szeroki wachlarz puszek podtynkowych, do płyt gipsowych, natynkowych, hermetycznych, w wielu wersjach wykonania – pojedyncze, łączeniowe, wielokrotne, o różnych wielkościach, z dodatkowym wyposażeniem. Rozwiązania puszek PAWBOL pozwalające na szybki montaż puszek wielokrotnych zarejestrowane są w Urzędzie Patentowym w zakresie wzoru przemysłowego, podobnie jak 34 innych wzorów. Kolejnym przykładem tego jest puszka do złącza odgromowego, która stanowi sztandarowy produkt w ofercie elementów instalacji odgromowej. Zaletą puszki jest jej konstrukcja, która umożliwia wtynkową zabudowę dając płynną regulację wysokości i możliwość użycia w ścianach o różnej grubości. Pierwszy katalog z grupą elementów odgromowych z roku 2000 zawierał kilkadziesiąt produktów, aktualnie 32 oferta PAWBOL z tą grupą to pełen przekrój wszystkich elementów koniecznych do wykonania instalacji odgromowej – zarówno na domu jednorodzinnym, jak również obiektach użyteczności publicznej. Najszybciej rozwijającymi się grupami asortymentowymi są rozdzielnie niskiego napięcia serii R-BOX (kategoria B) oraz oprawy oświetleniowe (kategoria D). Rozdzielnie wykonywane są w dowolnej konfiguracji wyposażenia zgodnie z zapotrzebowaniem klienta z dnia na dzień. Produkty oferowane są w kilkunastu rozmiarach, wersjach IP 44 oraz IP 65, wyposażone w aparaturę modułową zgodnie z oczekiwaniami klienta, w opcji przenośnej lub ze stojakiem. Ta grupa produktowa corocznie uzupełniania jest o kilka nowości, które z powodzeniem znajdują swoich odbiorców ze względu na wysoką jakość wykonania. Wiodącą grupą w ofercie PAWBOL jest grupa opraw oświetleniowych, która w tym roku wzbogaci się o kolejnych sześć modeli wykonanych w różnych konfiguracjach. Będą to oprawy wykonane z tworzywa sztucznego o wysokiej odporności mechanicznej, dedykowane głównie do ciągów komunikacyjnych w obiektach użyteczności publicznej, klatkach schodowych, jak również w domach jednorodzinnych. Oprawy będą posiadać odmienne różne wyposażenie – oprawki oraz płytki LED o zróżnicowanej mocy z opcją radarowego czujnika ruchu z funkcją korytarzową, opcjonalne różne wykonanie klosza i podstawy, różne IP, co pozwoli na dotarcie do najbardziej wymagających klientów. Pierwszą oprawą ze wspomnianej serii jest oprawa oświetleniowa AFRODYTA wprowadzona do sprzedaży we wrześniu br. dostępna w dwóch wersjach wykonania – 2xE27 oraz LED. Energooszczędna wersja LED oferowana jest z płytkami LED o mocy 9, 13 lub 20W o współczynniku oddawania barw CRI>80. Każda z płytek ledowych oferowana jest w dwóch barwach światła – białej neutralnej (4000K) lub białej zimnej (6500K). Oprawy mogą być wyposażone w radarowy czujnik ruchu, który w wersji wyposażenia w płytkę LED posiada dodatkowo pożyteczną i energooszczędną funkcję korytarzową. Oferta opraw oświetleniowych poszerza się zarówno o nowe modele, jak również o nowe rozwiązania wyposażenia. Zwiększona wydajność strumienia świetlenowego, 3 moce źródła światła w wersji LED, radarowy czujnik ruchu z funkcją korytarzową, która umożliwia po zaniku ruchu, zamiast całkowitego wygaszenia źródła światła – ściemnianie diod led (dimming) do określonego progu – 0% (całkowite wyłączenie), 10%, 20% i 30%. W czujniku istnieje możliwość regulacji parametrów – zasięgu detekcji, czasu działania źródła światła od momentu zaniku ruchu, uwzględniania warunków światła otoczenia oraz regulacji parametrów funkcji ściemniania – natężenia światła i czasu działania ściemniania. Pozostałe grupy asortymentowe w ofercie PAWBOL to rozdzielnice podtynkowe, szafki i obudowy natynkowe, szeroki przekrój listew zaciskowych oraz akcesoriów do montażu instalacji elektrycznych. Marka PAWBOL to długoletnie doświadczenie oraz elastyczność w działaniu, to również gwarancja najwyższej jakości produktów oraz satysfakcji Klienta. t Autor tekstu: Joanna Pająk marketing manager 33 Nr 4 (36), październik-grudzień 2015 WYDARZENIA W dniach 11–13 września miał miejsce Elektryczny Turniej Piłki Nożnej w Futsalu KOS-CUP 2015. Nasza drużyna w składzie: Artur Błoniarczyk, Łukasz Godzik,Wiktor Jędrzejak, Mariusz Juszczyk, Patryk Kwieciński, Jakub Rogacki walczyła do samego końca ostatecznie zajmując 4. miejsce. Serdecznie gratulujemy! Ale to nie jedyny turniej, w którym udział wzięli nasi pracownicy. 26 września, na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu odbył się ELKO-BIS Cup 2015, czyli już trzecia edycja turnieju piłkarskiego organizowanego przez ELKO-BIS. Nasza siedmioosobowa drużyna walczyła o najwyższe laury, a cały zespół FEGA Poland im kibicował i mocno trzymał za nich kciuki. t Autor tekstu: Martyna Andrzejewska, specjalista ds. marketingu (stażystka) W pierwszy poniedziałek września, na Stadionie Narodowym w Warszawie odbył się mecz eliminacji ME 2016 pomiędzy reprezentacją Polski i Gibraltaru. Regiony Centralny i Północny FEGA Poland, razem ze swoimi kluczowymi klientami, postanowiły wesprzeć biało-czerwonych w zmaganiach eliminacyjnych. Osoby, które po raz pierwszy były na „Narodowym”, nie kryły swego zachwytu. Stadion robi wrażenie, a piłkarskie święto, jakim jest każdy mecz naszej reprezentacji, to wrażenie potęguje, zwłaszcza kiedy zabrzmią pierwsze nuty Mazurka Dąbrowskiego i z kilkunastu tysięcy gardeł wyrwie się gromkie: „Jeszcze Polska nie zginęła…” To wrażenie musiało równie mocno zdeprymować naszego przeciwnika. Reprezentacja Gibraltaru była zupełnie bezradna wobec naszych rozszalałych i głodnych zwycięstwa reprezentantów. Zanim się obejrzeliśmy było 4 do 0 dla nas, a to dopiero koniec pierwszej połowy. W drugiej połowie nasi reprezentanci, jak na życzenie strzelali kolejne bramki, których ilość osiągnęła imponującą liczbę osiem. Jedyny gol dla reprezentacji Gibraltaru, na osłodę sromotnej porażki, padł bardziej w wyniku zamieszania niż błyskotliwej akcji, niemniej jednak był całkowicie zasłużony, ponieważ Gibraltarczycy bronili się dzielnie, a porażkę przyjęli godnie. t Autor tekstu: Jarosław Krasuski, kierownik regionalny Polska centralna 34 ROZMAITOŚCI KRZYŻÓWKA z DO WYGRANIA A Pierwsza osoba otrzyma kurtkę z odpinanymi rękawami RANDERS B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z 1 1 2 2 3 21 3 10 4 4 5 5 6 6 2 7 7 8 8 9 9 12 10 15 11 7 5 10 19 11 1 12 Druga osoba otrzyma komplet bielizny termoaktywnej KOLDY 12 13 13 14 14 11 15 15 16 16 14 17 17 18 18 19 13 19 8 20 20 18 21 21 4 22 22 16 23 Trzecia, czwarta i piąta osoba otrzmają czapkę CARA 23 24 24 20 25 25 17 26 26 3 27 27 9 28 28 6 29 29 30 30 A B C D 3 4 E F G H I J K L 9 10 11 M N O P Q R 15 16 S T U V W X Y Z Hasło 1 Poziomo: R3 – dawna waluta włoch J4 – święte miasto islamu L5 – Alfred, szewdzki wynalazca dynamitu R5 – zbiór danych F6 – urządzenie do odtwarzania płyt, adapter O6 – popularna czekolada z bąbelkami G7 – a ngielskie piwo przygotowane z udziałem drożdży M7 – kładziony na ścianach, może być strukturalny E8 – pierwiastek chemiczny z grupy metali ziem alkalicznych I8 – angielskie słowo oznaczające szynkę Q8 – mały łobuziak G9 – miasto w województwie mazowieckim, nazwa pochodzi od wylewu rzek, które naniosły drzewa T9 – P aul, kanadyjski piosenkarz, twórca hitu „diana” C10 – resorak I10 – n iewielki wagon do przewozu węgla lub symbol chemiczny pierwiastka einstein M10 – lico S10 – o płata pobierana przez państwo tytułem przemieszczania towaru przez granicę I11 – amerykański film fantasy zrealizowany na podstawie komiksów o superbohaterze lub bóg nordycki N11 – wiatr, którego prędkość przekracza 33m/s, powstaje na skutek dużej różnicy temeratur C12 – Stefan, współzałożyciel czasopisma „studia mathematica” i jeden z twórców analizy funkcjonalnej J12 – o dmiana węgierskiego białego wina deserowego C13 – grupa krwi H13 – b ardzo drobnoziarnista skała osadowa N13 – Roberts, popularna amerykańska pisarka T13 – inaczej jabłecznik, napój alkoholowy C14 – p odziemna część zamku służąca jako więzienie H14 – o sadowe skały okruchowe C15 – Muhammad, słynny bokser G15 P15 D16 J16 T16 J17 Q17 H18 V18 B19 H19 Q19 F20 L20 J21 Q21 V22 B23 I23 Q24 F25 L25 V25 M26 D27 I27 T27 2 5 6 7 – f undamentalny zakaz kulturowy – był nim Iwan IV Groźny – międzynarodowa organizacja normalizacyjna – komórka organizacyjna – c zarna tkanina służąca do przykrywania zwłok – p ostawa z wysuniętą do przodu nogą – Lila, piłkarz albański – wolne oprogramowanie używane do łączenia programów lub bibliotek napisanych w języku c/c++ – r zeka w kazachstanie lub angielski odpowiednik słowa „lub” – p odstawowy kolor osprzętu elektroinstalacyjnego Viko by Panasonic – umowa o pracę – inaczej przyswajanie – kuchenna, NaCl – b ardzo stromy teren – producent gniazdek serii Karre lub Novella – śpiewający ptak – brzdąc lub sklep z dziecięcą odzieżą – antyrakietowa – imię żeńskie oznaczające zmartwychwstanie – miasto w Chorwacji, centrum gospodarcze północnej Dalmacji – p opularna marka telefonów, smartfonów – pluszowy miś, który ożył dzięki wypowiedzianemu w dzieciństwie życzeniu – w gwarze więziennej nielegalnie przekazany list do więźnia – w yobraźnia – p olski zespół, który wykonuje utwór „lili” – teren o bujnej roślinności na obszarze pustyń – „Polska i …..” program informacyjny 8 12 13 14 Pionowo: C9 – najnowszy polski film wojenny o Iraku C19 – r dzenny mieszkaniec ameryki D12 – umorzenie, zniesienie E14 – gatunek wiecznie zielonego drzewa iglastego F10 – g waltowny spadek kursów akcji na giełdzie F16 – inaczej katharsis G6 – narzędzie rolnicze służące do spulchniania gleby H5 – s tandard nadawania koloru w sygnale telewizyjnym H12 – skały głębinowe tworzące intruzje na średnich głębokościach I6 – p opularne tureckie imię męskie I13 – g łowa zwierzęcia I18 – s tan konta księgowego strony „winien” I23 – z ostawiane w skrzynce pocztowej przez listonosza J8 – żona proroka Mahometa J14 – … von Beethoven, kompozytor i pianista J21 – wirtualne sieci prywatne K6 – plotka, pogłoska K11 – angielski skrót oznaczający system operacyjny K16 – zdrobniale Zygmunt L3 – konstrukcja zamykająca otwór w ścianie L11 – urządzenie służące do wyświetlania przeźroczy L19 – rodzina polskich samochodów dostawczych produkowana w FSC w Lublinie M4 – inaczej gniazdko M16 – jednostka powierzchni M20 – t ylna część ćwierćtuszy wołu N2 – szwedzka marka samochodów 17 18 19 20 21 N9 – m ęskie imię pochodzenia germańskiego oznaczające drzewo cisowe N15 – r odzaj kwiatotanu groniastego N25 – „ śródziemie”, miasto i królestwo z trylogii J.R.R. Tolkiena O5 – r odzina kodów kreskowych O10 – gaz szlachetny, składnik powietrza O19 – pojazd kołowy napędzany siłą ludzkich mięśni P3 – kolega Lolka P9 – i stota ze świata podziemnego, postać z „Władcy Pierścieni” Q10 – inaczej epidemia Q17 – w mitologii greckiej syn Telamona, bohater „Illiady” Q23 – największy kontynent na ziemi R1 – plakat reklamowy R19 – r zeka w południowej polsce, przepływa przez kotlinę żywiecką T3 – część książki T13 – w apń, pierwiastek chemiczny T23 – gatunek ryby słodkowodnej z rodziny karpiowatych U9 – s ympatyczny pies rasy beagle, postać z komiksów V18 – Józef, premier i marszałek sejmu V25 – bracia, niemieccy pisarze, autorzy baśni dla dzieci W9 – s tolica Turcji W18 – s ystem oznaczania barw X25 – mityczny mieszkaniec Himalajów Y22 – w czesna odmiana gruszy o soczystych owocach Rozwiązania należy wysłać e-mailem na adres: [email protected] Kolejność zgłoszeń jest liczona wg daty i godziny wpływu e-maila z prawidłowym rozwiązaniem na skrzynkę pocztową. Pełny regulamin dostępny w siedzibie firmy FEGA Poland sp. z o.o. oraz na stronie www.fega.com.pl 36 98% Sprawność Znacząca oszczędność energii i pieniędzy dzięki przetwornicom częstotliwości VLT® o sprawności nawet do 98% Przetwornice częstotliwości Danfoss VLT to niezawodność, dedykowanie aplikacyjne i moc, której potrzebujesz. Przetwornice częstotliwości VLT firmy Danfoss dostępne są w zakresie mocy do 1,4 MW. Duży wybór opcji i modułów funkcyjnych pozwala na aplikacyjne dopasowanie napędu. Umożliwia to prostą i szybką instalację, przyjazne dla użytkownika uruchomienie i niezawodne działanie. Wszystko po to, aby zapewnić najwyższą jakość, sprawność i spełnić specjalne wymagania aplikacji. www.danfoss.pl/vlt