Ks. Fedorowski Streszczenie Inwigilacja aktywności duszpasterskiej
Transkrypt
Ks. Fedorowski Streszczenie Inwigilacja aktywności duszpasterskiej
Ks. Fedorowski Streszczenie Inwigilacja aktywności duszpasterskiej księży przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Sandomierzu w latach 1944-1956 Jednym z zadań Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Sandomierzu była inwigilacja działalności duszpasterskiej. Funkcjonariusze UB zwracali uwagę na działalność kaznodziejską duchownych. Represje spotykały duchowieństwo także podczas katechizacji w szkołach. Działalność katechetów podlegała nadzorowi i inwigilacji ze strony bezpieki, przy czym posługiwano się agenturą werbowaną spośród młodzieży. Obserwowano także wizytacje biskupie w parafiach, organizowanie odpustów, pielgrzymek, procesji Bożego Ciała, nabożeństwa pożniwne. Ponadto władze bezpieczeństwa inwigilowały rekolekcje i misje organizowane w parafiach, przeważnie w okresie wielkiego postu. Duchownych oskarżano, że w ten sposób odciągają ludność od obowiązków wobec państwa. Powyższe inicjatywy PUBP w Sandomierzu utrudniły działalność duszpasterską duchownym, stawiającym opór komunistycznym władzom. W wielu przypadkach działania takie uniemożliwiały normalne funkcjonowanie parafii. Summary Fr Konrad Fedorowski, The Surveillance of the Church Pastoral Activity by the District Office of Public Security in Sandomierz (1944-1956) One of the objectives of Provincial Office of Public Security in Sandomierz was surveillance of pastoral activities. Public Security officers focused their attention on preaching activities of priests. Repressive measures were undertaken on priests also during religious education at schools. Activities of catechists were under supervision and surveillance by security forces, wherein the subversive forces were recruited among the youth. Bishops’ inspections in parishes, church fairs, pilgrimages, Corpus Christi processions, harvest festivals were also observed. Furthermore, Security Authorities took into surveillance retreats and missions organized in parishes, mostly during Lent. Priests were accused of drawing the people away from duties towards the state. Initiatives of Provincial Office of Public Security in Sandomierz mentioned above hindered the preacher’s activities of priests, which resisted the communist authorities. In many cases, such activities made normal functioning of a parish impossible. Olga Cyrek Streszczenie Przedstawienia Ducha Świętego na ikonach bizantyjskich i ruskich. Kanon ikonograficzny a dogmat teologiczny Artykuł opisuje w jaki sposób w sztuce chrześcijańskiej przedstawiano Trzecią Osobę Trójcy Świętej. Było to dość trudne, gdyż Ducha Świętego nie można było ukazywać jako człowieka. Niemniej jednak można uznać, iż ukrytą ikoną Ducha Świętego pozostaje Maryja, jako osoba całkowicie Nim przeniknięta. Na ikonach maryjnych Trzecia Hipostaza pojawiała się także dodatkowo jako gołębica (na ikonie Zwiastowania), czy też jako światłość-złoto. Na wyobrażeniach Chrystusa obecność Ducha Świętego podkreślona została przez ukazanie promienia, lub małego koła (ikona Narodzenia Chrystusa). Objawiał się On też jako unosząca się gołębica (ikona Chrztu Chrystusa), lub jako światłość (ikona Przemienienia). Natomiast na ikonie ukazującej scenę „Pięćdziesiątnicy” objawia się On pod postacią zstępujących języków ognia, które spoczywają na Apostołach. Summary Presentation of the Holy Spirit on Byzantine and Russian Icons. The Canon of Iconographic and Theological Dogma. The article describes how Christian art depicted the Third Person of the Trinity. It was quite difficult, because the Holy Spirit could not be presented as a man. Nevertheless, it can be concluded that Mary, as an individual penetrated by him completely, remains the hidden icon of the Holy Spirit. On other Marian icons the Third Hypostasis also appeared as a dove (the icon of the Annunciation), or as a light-gold. The presence of Holy Spirit on the icons depicting Jusus Christ was emphasized by showing the ray of light, or a small circle (the icon of Christ’s birth). He also revealed himself as a hovering dove (the icon of the Baptism of Christ), or as the light (the icon of the Transfiguration). However, on the icon showing a scene of “Pentecost” he reveals himself as descending tongues of fire, which rest upon the Apostles. Ks. Jerzy Dąbek Streszczenie Działania wychowawczo-duszpasterskie w diecezji sandomierskiej w latach 19922007 Artykuł jest próbą zebrania w jedną całość wielości inicjatyw duszpasterskich podejmowanych w diecezji sandomierskiej. Ukazuje płaszczyzny działalności duszpasterskiej realizowanych w latach 1992-2007 do których należy zaliczyć funkcjonowanie duszpasterstwa dzieci i młodzieży, prezentuje grupy, ruchy i stowarzyszenia działające na terenie parafii, następnie opisuje przygotowanie do sakramentów bierzmowania i małżeństwa. Artykuł zakończony jest prezentacją duszpasterstwa powołaniowego troszczącego się dar licznych powołań do życia kapłańskiego i zakonnego. Summary Educational-pastoral activities in the Sandomierz Diocese in the years 1992-2007 The article is an attempt to gather into one whole the multiplicity of pastoral initiatives undertaken within certain time limits. It shows the level of the pastoral activity implemented in the years 1992-2007 which includes functioning of pastoral activity among children and teenagers, it presents groups, movements and associations operating in parishes, then it describes preparations for the sacraments of confirmation and marriage. The article ends with the presentation of pastoral activity taking care for the blessing of numerous vocations for priesthood and monasticism. Ks. Witold Jedynak Streszczenie Wpływ reorganizacji parafii w Rzeszowie na oddziaływanie duszpasterskie Kościoła lokalnego Przestrzennemu i demograficznemu rozwojowi Rzeszowa towarzyszył rozwój lokalnych społeczności parafialnych. Proces organizowania struktur parafialnych w Rzeszowie usprawnił oddziaływanie duszpasterskie Kościoła w jego lokalnym wymiarze. Mniejsze pod względem terytorialnym i personalnym jednostki mogą skutecznie wypełniać swoją podstawową funkcję, jaką jest zaspokojenie potrzeb religijnych wiernych, a także wzmocnienie więzi między parafianami. Summary The influence of changes in parishes structures in Rzeszow on pastoral effecting of the local Church The spatial and demographical development of Rzeszow was accompanied by the growth of its local parish communities. The process of organization of parishes structures in Rzeszow facilitated the effect of pastoral Church in its local dimension. Parishes small in territory and the number of members can effectively perform their principal function, which is meeting the religious needs of the faithful and tightening the bond between their parishioners. Ks. Artur Jerzy Katolo, Eutanazja – godne umieranie? Pojęcie „godne umieranie” wcale nie oznacza zadawania śmierci osobie chorej terminalnie. Eutanazja współcześnie bywa postrzegana jako prawo, a jej zwolennicy widzą w niej racjonalne samobójstwo. Zagadnienie autonomii pacjenta wyraża pytanie: do kogo należy życie? Każde życie, które przychodzi na świat, jest ubogaceniem i bogactwem całego świata, tak samo, jak każda strata konkretnej osoby jest stratą dla całego świata. Prośba o eutanazję, nawet w optyce areligijnej, należy postrzegać jako stratę i zubożenie dla całego świata. Czy na przykład, bogactwo lub też zdrowie mogą stanowić wartość wyższą od samego życia? Osoba żywa może starać się o bogactwo, albo o zdrowie, nigdy zaś martwa. Logicznym więc się jawi fakt, iż życie jest wartością pierwotną w stosunku do określonych standardów jakościowych tegoż. Kto ma prawo określać odpowiednie kryteria jakości życia? Demokratycznie wybrana władza? Referendum ogólnonarodowe? Przewrotność eutanazji można krótko scharakteryzować: choremu, który jest wyczerpany walką z bólem, proponuje się radykalne rozwiązanie, jakim jest zadanie śmierci. Zamiast łagodzić ból i podtrzymywać nadzieję, wywiera się presję na chorego, aby ten sam poprosił o uśmiercenie go. Summary Euthanasia – a Dignified Death? The notion of “dignified death” does not mean, at any rate, inflicting death to a terminally ill person. Nowadays, euthanasia is seen as the right, and its adherents perceive it as a rational suicide. The issue of the patient autonomy is expressed in the following question: who does life belng to? Each existence which is brought to the world enriches it and becomes the wealth of humanity. Thus, each loss of an individual is a loss for the world. A request for euthanasia, even from a non-religious perspective, must be seen as a loss and impoverishment for the whole world. For instance, can fortune or health constitute a value greater than life itself? A living person is able to strive for prosperity or well-being while a dead one is not. Therefore, it is a logical truth that life is the primal value in relation to its quality standars. Who then is eligible to define the criteria for life quality? Is it a democratically elected government, or maybe an international referendum? The perversity of euthanasia can be shortly characterised as it follows: a sick person, already exhasted by his struggle with suffering, is proposed a radical solution in the form of death. Instead of alleviating his pain and keeping up his spirit, a pressure is brought so that he himself asks for ending his life. Justyna Kroczak Streszczenie Geneza pojęcia Sofii – Mądrości Bożej Artykuł stanowi próbę uchwycenia zjawisk świata starożytnego, które w sposób najbardziej wyraźny wpłynęły na kształtowanie się nowożytnego, zwłaszcza rosyjskiego rozumienia pojęcia Sofii-Mądrości Bożej. Poddano analizie trzy wzorce kulturowe: judaizm, filozofię grecką i chrześcijaństwo. Filozofia grecka, jako punkt szczytowy państwowości greckiej, stanowi inny wzorzec kulturowy, niemniej jednak podobnie jak dwa pozostałe w znaczący sposób wpłynęła na rozwój świadomości religijnej i cywilizacyjnej Europy. Pojęcie SofiiMądrości Bożej mieści w sobie idee, które organizują, jak się wydaje, życie religijne człowieka antyku, dlatego pojęcie to warte jest przestudiowania jako ciekawy problem badawczy. Summary Genesis of the Concept of Sophia – God's Wisdom This paper is an attempt of characteristics concerning different phenomena of the ancient world, which seem to affect modern, especially Russian understanding of the concept of Wisdom-Sophia. The presentation includes analysis of three huge cultural patterns: Judaism, Greek philosophy and Christianity. There is a need to mention that Greek philosophy, as the most important legacy of Greek civilization, appears as a different kind of the cultural pattern. However, likewise the two others, it influenced the development of the European religious and civilization awareness. The concept of Wisdom-Sophia contains ideas which seem to organize religious life of the Antiquity man. Therefore, I consider this notion as a worth exploring field of research. Ks. Siwecki Streszczenie Z refleksji nad pryncypium Kościoła lokalnego Artykuł opisuje pryncypia wymiaru personalno-wspólnotowego, jako istotny element portio populi Dei oraz kryterium „lokalności”. Zaznacza się, że w teologii Kościoła lokalnego wymiar „luogo” nie jest sprawą marginalną, ponieważ lokalność stanowi warunek urzeczywistniania mysterium Ecclesiae, tożsamość Kościoła lokalnego jest nierozerwalnie związana z miejscem, ponieważ określenie „lokalny” należy do obszaru, w którym uosabia się i urzeczywistnia Kościół Boży. Kościół lokalny, będąc zbawczym wydarzeniem, którego jest znakiem i narzędziem uobecnia się w sakramentalnej rzeczywistości. Eucharystyczny charakter Kościoła lokalnego stanowi stały punkt odniesienia w opisie teologii Kościoła w konkretnym miejscu. Summary From the Reflection on the Principium of Local Church The article describes the determinants of the personal-community perspective, as principal element portio Populi Dei and principium of „locality”. It must be underlined that the dimension „place” is not the marginal matter in the theology of the local Church, because locality is the condition of the realization of mysterium Ecclesiae. The identity of the local Church is connected with the „place” inseparably, because „locality” belongs to the space in which the Church of God materializes and realizes. The local Church, being the salutary event of which it is the sign and instrument, realizes itself in the sacramental reality. The Eucharistic character of the local Church constitutes the point of reference in the description of theology of the Church in a concrete place. Ks. Krzysztof Sordyl Streszczenie Związki doktryny pryscyliańskiej z pismami Hilarego z Poitiers i filozofią stoicką Pośród odniesień, które można znaleźć w doktrynie pryscyliańskiej, pochodzących z kultury filozoficznej późnego okresu starożytnego oraz pism Hilarego z Poitiers, na pierwszy plan wysuwa się filozoficzne rozróżnienie między sermo a sensus. Za Hilarym z Poitiers, Pryscylian wykorzystał stoickie rozróżnienie między wewnętrzną myślą człowieka (sensus), a zewnętrznym wyrażeniem tej myśli przez słowo (sermo). Używa go do rozróżnienia Ojca i Syna. Słowo (sermo) oznacza Chrystusa, który stał się ciałem (Logos zewnętrzny), a termin sensus oznacza Słowo w Bogu (Logos wewnętrzny). Słowo, które przyjęło ciało czyni widzialnym Boga, który jest niewidzialny.To rozróżnienie między Słowem wewnętrznym a Słowem wypowiedzianym na oznaczenie drugiej Osoby Trójcy nie jest nowe. Lo,goj evndia,qetoj i lo,goj proforiko,j są wyrażeniami przyjętymi przez filozofię stoicką, ale pochodzą z platonizmu. Zostały one wykorzystane nie tylko przez autorów klasycznych, lecz również przez Ojców przednicejskich. Doktryna prysycliańska zawiera elementy o charakterze stoickim. Bóg nie jest cielesny, nie jest tylko częściowo w człowieku, nie jest obojętny na zło i istnieje poza światem. Pryscylian, za Hilarym, przedstawia także definicję Boga, przywołując ideę zewnętrzności i wewnętrzności, posiadania i bycia posiadanym. W Jego doktrynie Bóg jest transcendentny i immanentny, to znaczy jest wokół wszystkiego i we wszystkim. Poza pismami Hilarego, pogląd ten przypomina myślenie stoickie, gdzie Bóg prowadzi i ożywia kosmos przez pneuma, która jest wszędzie. Racjonalność Boga jest ideą tertuliańską, która stanowi także element filozofii stoickiej. Pryscylian i Hilary zbliżają się do tego stanowiska, mówiąc o dziele „niepojętej inteligencji” Boga. Podejmując kwestię niepojętej inteligencji Boskiej pokazuje, iż istnieje rzeczywistość, której nie można wypowiedzieć i która pochodzi z doświadczenia mistycznego. Poznanie istoty boskości pozostaje niedostępne dla intelektu ludzkiego i owe tajemnice są zarezerwowane dla wtajemniczonych, którzy osiągnęli wysoki stopień duchowego rozwoju. Przedstawiony tu pokrótce zarys myśli Pryscyliana pozwolił nam uściślić jego związki z Hilarym z Poitiers oraz filozofią stoicką. Doktryna Pryscyliana oraz jego uczniów zawiera schematy antropologiczne i teologiczne odziedziczone po Hilarym. Oparli się oni także na słownictwie oraz na ideach zapożyczonych z filozofii stoickiej. Summary Connections of Priscillian Doctrine with Papers of Hilarius of Poitiers and with Stoic Philosophy Priscillian follows Hilarius of Poitiers in his use of the stoic distinction between the internal thought of a man (sensus) and the external expression of this thought by words (sermo). He applies this distinction to Christ. Sermo signifies Christ who became man (the external Logos), and sensus signifies the Word in God (the internal Logos). These expressions came eventually from Platonism and have been used both by Classical authors and pre-Nicean Fathers. There are other stoic elements in Priscillian’s doctrine. God is not carnal and exists out of the world. He is transcendent and immanent at the same moment, he is around everything and in everything. This reminds us not only of Hilarius’s ideas, but also of stoic thinking about God who guides and vivifies the universe by his pneuma. The rationality of God is an idea of Tertullian, also taken from stoic philosophy. Hilarius and Priscillian are close to it when they talk about the intelligence of God that cannot be understood. The knowledge of his divine nature is reserved for those who have achieved the high level of spiritual development. The general overview of the doctrine of Priscillian shows that he and his disciples inherited the anthropological and theological schemes of Hilarius, using also stoic ideas and vocabulary. O. Stanisław Zdziarstek Egzystencjalna godność chrześcijanina - podstawą dla jego powinności moralnej (Kol 3,1-4) W Kol 3,1-4 Paweł zawarł dwie rożne treści chrystianologiczne. W w. 1a oraz w w. 3 przedłożył adresatom treść ontyczną wyrażającą ich egzystencjalną godność; natomiast w w. 1b oraz w w. 2 nakreślił im powinność moralną. Ich egzystencjalna godność stanowi podstawę a jednocześnie wymóg dla powinności moralnej. Apostoł apelując do nich o podjęcie przez nich godziwych działań moralnych i zaniechania niegodziwych, nie ograniczył się tylko do przedłożenia im tych powinności, lecz przedłożył im także rację, dlaczego powinni podejmować tego rodzaju działania: jest nią ich godność, którą zostali obdarzeni podczas chrztu. Powinność moralna wiernych nie jest więc bezpodstawna, lecz ma uzasadnienie w godności ontycznej: skoro otrzymali nową godność, wobec tego Paweł miał prawo nakazywać im godziwe postępowanie oraz nakłaniać ich do zaniechania działań niegodziwych. Egzystencjalna godność jest faktem rzeczywistym, lecz obecnie nie jest dostrzegalna; będzie można ją dostrzec dopiero w wieczności. Summary The Existential Dignity of a Christian as the Basis for their Moral Obligation (Col.3:1-4) Saint Paul presents two different Christianological meaning in the first four verses of his Third Letter to the Collosians. In the 1 a 3 verses he explains to his recipients the ontic content which communicates their existential dignity. Whereas, in the verses 1 b and 2 he outlines their moral obligation. Their existential dignity is at the same time the foundation and condition for moral obligations. While appealing for their taking decent steps and giving up the vile ones, the Apostle Paul does not restrict himself to displaying those duties but he expounds the reasons standing behind such committments. It is, he argues, their dignity which they acquired during the Baptism. The moral obligation of the followers is not, therefore, groundless but it is justified by the ontic dignity. Due to their new dignity gaining, Paul is allowed to demand their adquate behaviour, and to discourage them from the foul ones. The existential dignity is a real fact, however, it is currently unnoticeable as it will only be seen in eternity. Ks. Bogdan Stanaszek Streszczenie Materiały do bibliografii księży diecezji sandomierskiej za lata 2010-2012 Bibliografia obejmuje publikacje księży diecezji sandomierskiej z lat 2010-2012. Jest ona kontynuacją poprzednich zestawień drukowanych w „Studiach Sandomierskich”. Obejmuje działy: książki, prace redakcyjne, artykuły naukowe, artykuły popularnonaukowe i prasowe, recenzje. Summary The materials for the bibliography of the Sandomierz Diocese priests in years 2010-2012 The bibliography includes the publications of priests from the Sandomierz Diocese in years 2010-2012. It is the continuation of the previous compositions printed in „Studia Sandomierskie”. It consists of the following sections: books, editorial works, reseach studies, popular science and press articles, reviews. Ks. Janusz Królikowski, Okólnik biskupa Stefana Zwierowicza z 1902 r. zabraniający uczęszczania dzieci katolickich do szkół cerkiewnych Bp Stefan Zwierowicz, posługujący w diecezji wieleńskiej (1897-1902) oraz diecezji sandomierskiej (1902-1908), jest postacią wyjątkową w dziejach Kościoła katolickiego w Polsce. Odznaczał się on nie tylko gorliwością pasterską, ale i duchem patriotyzmu. Pracując na terenie zaboru rosyjskiego, sprzeciwiał się akcji rusyfikacyjnej. Wyrazem tego sprzeciwu był okólnik z 1902 r. skierowany do duchowieństwa diecezji wileńskiej, w którym zdecydowanie wystąpił przeciwko rusyfikacji prowadzonej w rosyjskich szkołach. Po wydaniu tego dokumentu bp. Zwierowicz został wygnany do Tweru, a następnie pozbawiony biskupstwa wileńskiego. Niniejszy artykuł zawiera pełny tekst okólnika z 1902 r., wydany w oparciu o kopię znalezioną w archiwum parafialnym w Krywiczach na Białorusi. Summary Bishop Stefan Zwierowicz's 1902 Circular Letter Prohibiting Catholic Children from Attending to the Ortodox Church Schools Bishop Stefan Zwierowicz who served in the Vilnius (1897-1902) and Sandomierz (1902-1908) dioceses was a unique figure in the history of the Polish Catholic Church. Not only did he distinguish himself by his pastoral zeal but also he was known for his patriotic spirit. While working in the area belonging to the Russian Partition he opposed the Russification. The circular letter from 1902, which fully expressed his resistance, was addressed to the clergy of the Vilnius diocese. He condemned there the Russification conducted in schools of the Russian Partition. After the document had been released the bishop was expelled to Tver in the first place, and subsequently deprieved of the Bishopric of Vilnius. The following article contains the full text of the letter which was published on the basis of a copy found in Krywicze parish archive (Belarus). Recenzenci zewnętrzni tomu 19 (2012), nr 1 i 2: Ks. dr hab. Arkadiusz Baron, o. prof. dr hab. Tadeusz Maria Dąbek OSB, ks. dr hab. Jan Dziedzic, dr hab. Ryszard Gryz, ks. doc. dr hab. Wilhelm Gaj-Piotrowski, o. prof. dr hab. Bolesław Tomasz Jelonek, ks. dr hab. Witold Jedynak, ks. dr hab. Tadeusz Kałużny SCJ, o. dr hab. Dariusz Kasprzak OFCap, prof. dr hab. Feliks Kiryk, ks. prof. dr hab. Józef Krasiński, ks. dr hab. Janusz Lekan, prof. dr hab. Zdzisław Pietrzyk, ks. dr hab. Kazimierz Talarek, ks. prof.dr hab. Marian Wolicki.