prognoza oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PROJEKTU AKTUALIZACJI
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY GŁOWACZÓW
NA LATA 2014 – 2017
Z PERSPEKTYWĄ DO 2021
Głowaczów 2013
Spis treści
1.
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
2.
2.1.
2.1.1.
2.1.2.
2.1.3.
2.2.
2.3.
2.4.
2.4.1.
2.4.2.
2.4.3.
2.5.
2.5.1.
2.5.2.
2.5.3.
2.5.4.
2.5.5.
2.5.6.
2.5.7.
3.
4.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
5.
6.
7.
Wprowadzenie
Podstawa prawna i cel Prognozy
Informacje o zawartości Prognozy
Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy
Powiązanie Programu z innymi dokumentami
Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień projektowanego
dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania
Aktualny stan środowiska w gminie Głowaczów
Ogólna charakterystyka gminy
Demografia
Komunikacja
Rozwój gospodarczy i społeczny
Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków
Charakterystyka zaopatrzenia gminy w energię elektryczną i energię cieplną
Formy ochrony przyrody
Park krajobrazowy
Obszary Natura 2000
Użytki ekologiczne i pomniki przyrody
Analiza stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem
Wody podziemne
Wody powierzchniowe
Surowce mineralne
Stan gleb
Stan powietrza
Hałas
Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu
Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów
Analiza i ocena istniejących problemów ochrony środowiska istotnych
z punktu widzenia realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska
Gminy Głowaczów
Zasoby przyrodnicze
Powierzchnia ziemi
Wody podziemne i powierzchniowe
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
Hałas
Pola elektromagnetyczne
Analiza i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko,
w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane,
krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie
lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym
dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania
oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań
4
4
4
5
6
7
9
9
9
9
9
12
13
14
14
15
20
20
20
22
22
23
24
26
28
29
30
30
30
31
31
31
32
32
38
2
8.
9.
10.
11.
alternatywnych, w tym wskazanie napotkanych trudności
wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Wnioski końcowe
Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Literatura
38
39
39
41
42
3
1.
1.1.
Wprowadzenie
Podstawa prawna i cel Prognozy
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu Aktualizacji
Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów na lata 2014-2017 z perspektywą na
lata 2018-2021. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.) nakłada na organy
administracji opracowujące projekty polityk, strategii, planów lub programów obowiązek
przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji tych dokumentów. Związane jest to z przeniesieniem do prawodawstwa polskiego
postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu
niektórych planów i programów na środowisko.
Głównym celem niniejszej Prognozy Oddziaływania na Środowisko Aktualizacji Programu
Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 20182021 (zwanej dalej Prognozą) jest określenie możliwych skutków w środowisku, jakie mogą
wystąpić w wyniku realizacji zaktualizowanego Programu Ochrony Środowiska dla Gminy
Głowaczów na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021. Prognoza przedstawia
zalecenia dotyczące przeciwdziałania ewentualnym negatywnym skutkom oraz przedstawia
sposoby ich minimalizacji.
1.2. Informacje o zawartości Prognozy
Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 r., Nr 199, poz. 1227 ze zm.) prognoza oddziaływania na środowisko
programu ochrony środowiska powinna:
1) zawierać:
a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;
2) określać, analizować i oceniać:
a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu,
b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym
i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w
jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas
opracowywania dokumentu,
e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i
długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot
4
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a
w szczególności na:
• różnorodność biologiczną,
• ludzi,
• zwierzęta,
• rośliny,
• wodę,
• powietrze,
• powierzchnię ziemi,
• krajobraz,
• klimat,
• zasoby naturalne,
• zabytki,
• dobra materialne
• z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i
między oddziaływaniami na te elementy;
3) przedstawiać:
a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru
Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony
obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do
rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich
wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo
wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych
trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko, powinny być opracowane
stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do zawartości
i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu oraz etapu przyjęcia tego dokumentu
w procesie opracowywania projektów dokumentów powiązanych z tym dokumentem.
Analizie poddano aktualny i prognozowany stan środowiska na terenie gminy Głowaczów
oraz proponowane kierunki działań w tym zakresie. Wynikające z przeprowadzonej analizy
wnioski odniesiono do stanu środowiska w gminie i przeanalizowano możliwe skutki
środowiskowe realizacji aktualizacji Programu.
1.3. Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy
Zakres merytoryczny niniejszej prognozy został uzgodniony z Regionalna Dyrekcją Ochrony
Środowiska w Radomiu - pismo znak: WOOŚ-I.411.344.2013.DCz dnia 21 listopada 2013 r.
Prognozę sporządzono przy zastosowaniu: metod opisowych, analiz jakościowych opartych
na danych dostępnych z państwowego monitoringu środowiska, danych literaturowych.
W Prognozie analizowano oddziaływanie zaproponowanych w aktualizacji Programu
przedsięwzięć na poszczególne komponenty środowiska z uwzględnieniem zależności między
tymi komponentami.
Do opracowania prognozy wykorzystano dane pozyskane z następujących instytucji:
• Urząd Gminy Głowaczów,
• Państwowa Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna,
5
•
•
•
•
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie (WIOŚ),
Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej
(GEOPORTAL),
Główny Urząd Statystyczny (GUS),
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMiGW).
Ocenę skutków wpływu realizacji działań zaproponowanych w POŚ dla gminy Głowaczów
na środowisko oparto na analizie potencjalnych zagrożeń wynikających z realizacji
Programu. Przyjęcie POŚ nie oznacza jego pełnej realizacji, jednak taka realizacja
przyniosłaby najwięcej zmian środowiskowych. Dlatego w celu sporządzenia kompletnego
i rzetelnego raportu założono właśnie pełną realizację Programu, co oznacza zainwestowanie
na terenie w skali i wielkości maksymalnej na jaki plan pozwala. Ze względu na specyfikę
środowiska, na poszczególnych obszarach funkcjonalnych wzięto pod uwagę przede
wszystkim wpływ wywierany na warunki wodno-gruntowe i na krajobraz oraz ewentualne
możliwe zmiany bioróżnorodności. Oceniono możliwość zakłócenia powiązań
przyrodniczych między terenami najcenniejszymi przyrodniczo, ze szczególnym
uwzględnieniem powiązań i funkcjonowania terenów włączonych w sieć Natura 2000.
Wnioski do Programu sformułowano w oparciu o zapewnienie podstawowego
funkcjonowania i ochrony terenów najcenniejszych przyrodniczo na omawianym obszarze
i w jego otoczeniu oraz zgodności projektu Programu ze wskazaniami zawartymi
w opracowaniu Strategia ekorozwoju gminy Głowaczów w latach 2004-2015.
1.4. Powiązanie Programu z innymi dokumentami
Projekt Aktualizacji programu ochrony środowiska dla gminy Głowaczów oraz niniejsza
prognoza oddziaływania na środowisko są powiązane z innymi dokumentami o charakterze
strategicznym, na szczeblu krajowym i lokalnym.
Podstawowym i najważniejszym dokumentem krajowym w zakresie ochrony środowiska jest
Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP).
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska Polityka opiera się na zasadzie
zrównoważonego rozwoju, dlatego jej zalecenia muszą być uwzględniane we wszystkich
dokumentach strategicznych oraz programach, których realizacja może mieć wpływ na stan
środowiska. Należy podkreślić, że cele i obszary priorytetowe wytyczone w projekcie
Aktualizacji programu ochrony środowiska dla gminy Głowaczów są zbieżne z celami
Polityki Ekologicznej Państwa.
Obszary priorytetowe, cele oraz poszczególne zadania realizacyjne przyjęte w projekcie
Aktualizacji POŚ dla gminy Głowaczów zostały zaplanowane z uwzględnieniem wytycznych
i kierunków działań zaproponowanych w:
• Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja 2006) r.
• Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011-2014
z uwzględnieniem perspektywy do 2018 r.
• Planie gospodarki odpadami dla gmin członków związku gmin ziemi kozienickiej
aktualizacja na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015 (Kozienice, 2008 r.).
• Strategii Ekorozwoju Gminy Głowaczów w latach 2004-2015, Głowaczów 2004.
Podczas prac nad aktualizacją programu ochrony środowiska uwzględniono również ustalenia
i wytyczne zawarte w opracowaniach planistycznych na poziomie lokalnym określających
wizję i kierunek rozwoju dla gminy Głowaczów, przede wszystkim w Strategii Ekorozwoju
Gminy Głowaczów w latach 2004-2015.
6
W aktualizacji Programu ochrony środowiska dla gminy Głowaczów określonych zostało
cztery główne priorytety, w obrębie których określono cele realizacji Programu.
Priorytety:
I. Poprawa jakości środowiska
II. Ochrona przyrody
III. Racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych
IV. Edukacja ekologiczna społeczeństwa
I. Cele główne w zakresie poprawy jakości środowiska:
1. Poprawa jakości wód
2. Poprawa jakości powietrza
3. Racjonalna gospodarka odpadami
4. Ochrona powierzchni ziemi
5. Ochrona przed hałasem
6. Eliminacja wyrobów zawierających azbest
II. Cele główne w zakresie ochrony przyrody:
1. Ochrona terenów w ramach programu Natura 2000
2. Ochrona pozostałych terenów i obiektów cennych pod względem przyrodniczym
3. Zwiększenie lesistości
4. Ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej
III. Cele główne w zakresie racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych:
1. Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi
2. Efektywne wykorzystanie energii
3. Racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi
4. Propagowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
IV. Cele główne w zakresie edukacji ekologicznej społeczeństwa:
1. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców gminy
2. Udział społeczeństwa w postępowaniach na rzecz ochrony środowiska
1.5. Przewidywane metody analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania
Prognoza powinna obejmować obszar gminy, wraz z obszarami pozostającymi w zasięgu
oddziaływania wynikającego z realizacji ustaleń programu ochrony środowiska. Obszar
objęty prognozą jest taki sam jak obszar będący przedmiotem Programu ochrony środowiska,
co jest konieczne zważywszy na wzajemne powiązania poszczególnych elementów
środowiska.
W celu dokonania obiektywnej weryfikacji i modyfikacji celów i działań proponowanych
w ramach aktualizacji Programu konieczne jest prowadzenie monitoringu, który dostarczy
danych niezbędnych do realizacji tych działań. Monitoring ten – ze względu na częstotliwość
gromadzenia, a w szczególności udostępniania danych – powinien być prowadzony w cyklu
rocznym, a sprawozdania z postępów realizacji ustaleń Programu ochrony środowiska
7
powinny być udostępniane, zgodnie z wymogami ustawy Prawo ochrony środowiska, co
najmniej raz na dwa lata, w postaci raportów.
Nadrzędną zasadą realizacji niniejszego opracowania powinna być realizacja wyznaczonych
zadań przez określone jednostki, którym poszczególne zadania przypisano. Z punktu widzenia
Programu w realizacji poszczególnych zadań będą uczestniczyć:
• podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,
• podmioty realizujące zadania programu,
• podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,
• społeczność gminy, jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Realizacja założeń aktualizacji Programu ochrony środowiska dla gminy Głowaczów oznacza
poprawę stanu środowiska gminy. Zmiany wartości wskaźników i mierników
charakteryzujących elementy środowiska będą stanowiły wymierny efekt realizacji założeń
Programu.
Ponadto zgodnie z art. 18 ustawy Prawo ochrony środowiska organ wykonawczy gminy jest
zobowiązany sporządzać co dwa lata raporty z wykonania programów ochrony środowiska,
które następnie przedstawia radzie gminy.
W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych. Ocena ta
będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji w kolejnych latach. Taka
procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie Prawo ochrony środowiska,
dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu
raportowania o stanie realizacji programu.
Wdrażanie programu ochrony środowiska powinno podlegać regularnej ocenie w zakresie:
• efektywności wykonania zadań,
• aktualności zidentyfikowanych problemów ekologicznych oraz adekwatności
podjętych działań,
• stopnia realizacji programu w odniesieniu do stopnia realizacji założonych działań
i przyjętych celów,
• rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami a ich wykonaniem,
• przyczyn ewentualnych rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami,
a ich wykonaniem,
• niezbędnych modyfikacji programu.
Dla prawidłowego przebiegu monitoringu realizacji celów i zadań Programu ochrony
środowiska dla gminy Głowaczów niezbędna jest okresowa wymiana informacji, zwłaszcza
pomiędzy Urzędem Gminy a jednostkami uczestniczącymi w realizacji poszczególnych
zadań, dotycząca stanu środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych
zadań.
Monitoring obejmuje dwa podstawowe rodzaje kontrolowania zmian, które najogólniej
można określić jako:
• monitoring ilościowy,
• monitoring jakościowy.
Monitoring ilościowy – obrazuje prognozę zmian konkretnych wielkości (wskaźników). Nie
do wszystkich elementów środowiska da się przypisać wskaźniki ilościowe (nie wszystkie
dane są dostępne). Do opisywania i prognozowania zmian wskaźników w czasie powinno się
wykorzystywać informacje o dynamice zmian tych wskaźników w przeszłości, nakładów
w okresach poprzednich i planowanych do poniesienia oraz wymogi UE.
8
Monitoring jakościowy – dla elementów środowiska, dla których nie można prognozować
określonych wskaźników lub jest to utrudnione, wykorzystuje się ocenę jakościową, która
stanowi jednocześnie uzupełnienie oceny ilościowej. Listę tę można ewentualnie
w przyszłości uzupełnić o nowe wskaźniki dotyczące jakości środowiska.
2. Aktualny stan środowiska w gminie Głowaczów
2.1. Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Głowaczów jest gminą wiejską, położoną w zachodniej części powiatu kozienickiego,
w województwie mazowieckim. Administracyjnie gmina sąsiaduje z gminami powiatu
radomskiego i kozienickiego. Od północy graniczy z Grabowem nad Pilicą, a od wschodu
z gminą Kozienice (powiat kozienicki) i z gminą Magnuszew. Od południa gmina
Głowaczów graniczy z gminą Pionki, od południowego – zachodu z gminami Jastrzębia i
Stromiec oraz od zachodu z gminą Jedlińsk.
Gmina Głowaczów jest jedną z 229 gmin wiejskich województwa. Wśród 7 gmin powiatu
kozienickiego zajmuje 2 miejsce pod względem liczby ludności i powierzchni. Powierzchnia
gminy wynosi 18684 ha, co stanowi 20% powierzchni powiatu, w tym:
- użytki rolne: 53 %
- użytki leśne: 30 %
Przez teren gminy Głowaczów biegną drogi o znaczeniu wojewódzkim: nr 731 Kozienice Warka - Góra Kalwaria oraz nr 729 Głowaczów – Białobrzegi – Wyśmierzyce. Natomiast
brak tu dróg kolejowych.
2.1.1. Demografia
Według danych Urzędu Gminy (stan na koniec 2012 r.) gminę Głowaczów zamieszkuje 7 518
osób. W skład gminy wchodzi 39 sołectw i 48 miejscowości wiejskich.
Najliczniejsze pod względem ilości mieszkańców są sołectwa Brzóza i Głowaczów, najmniej
osób mieszka w sołectwach Sewerynów, Kosny, Adamów i Grabnowola. W 2012 r. gmina
charakteryzuje się ujemnym przyrostem naturalnym (70 urodzeń, 115 zgonów) i dodatnim
saldem migracji (132 osoby zameldowane; 85 osób wymeldowanych). Liczba ludności w
wieku produkcyjnym w 2012 r. wynosiła 6063 osoby.
Na podstawie prognoz rozwoju demograficznego przewiduje się spadek liczby mieszkańców,
w gminie Głowaczów w kolejnych latach. Bezrobocie na terenie gminy wynosi ok. 12 %;
zarejestrowanych w PUP Kozienice 708 osób, w tym długotrwale bezrobotni 432 osób.
2.1.2. Komunikacja
Głowaczów, będący siedzibą służb samorządowych, zlokalizowany jest w centralnej części
gminy, przy szlaku komunikacyjnym, o znaczeniu krajowym nr 48 (Tomaszów MazowieckiBiałobrzegi-Kock) przebiegającym z zachodu na wschód oraz wojewódzkim
nr 731 (Głowaczów-Warka), biegnącym na północ. Na terenie gminy znajdują się również
drogi powiatowe o łącznej długości 58,4 km oraz gminne o długości ok. 89 km.
Ogólna charakterystyka infrastruktury technicznej w gminie przedstawia się następująco:
1. Sieć drogowa :
a) droga krajowa nr 48 relacji Kozienice - Głowaczów - Białobrzegi
9
b) droga wojewódzka nr 731 relacji Głowaczów – Warka
c) drogi powiatowe relacji:
• Brzóza - Magnuszew
• Brzóza - Pionki
• Brzóza - Radom
• Ursynów - Stanisławice
• Moniochy - Studzianki Pancerne
• Lipa - Jasieniec
• Głowaczów- Białobrzegi
d) 89 km dróg gminnych
2. Odległości do większych miast:
• Warszawa 70km,
• Lublin 110 km,
• Radom 33 km,
• Kozienice 18 km.
3. Pozostała infrastruktura techniczna:
a. poziom telefonizacji: telefony stacjonarne dostępne w każdej miejscowości, cała
gmina w zasięgu telefonii komórkowej.
b. sieć gazociągowa: brak.
c. sieć wodociągowo - kanalizacyjna:
• ilość ujęć komunalnych wody– 6 czynnych eksploatowanych hydroforni w m.
Sewerynów, Marianów, Emilów, Miejska Dąbrowa, Głowaczów, Studzianki
Pancerne, 3 w stanie gotowości (m. Studnie, Grabnowola, Mała Wieś)
• długość sieci wodociągowej – 161,24 km
• liczba przyłączy – 2415 szt
• ludność objęta siecią wodociągową – 96,6%
• długość sieci kanalizacyjnej – 21,80 km
• liczba przykanalików – 551
• ludność objęta siecią kanalizacyjną - 22%
• sieć gazociągowa – nie jest planowa
• oczyszczalnia ścieków biologiczno - chemiczna o przepustowości 200 m3 na dobę
d. dostęp do Internetu – w 2012 r. zrealizowano projekt „Internet szansą na szybki
rozwój Gminy Głowaczów”. W ramach projektu przekazanych zostało nieodpłatnie,
100 zestawów sprzętu komputerowego – mieszkańcom gminy, 90 zestawów
placówkom oświatowym i 10 zestawów bibliotekom.
2.1.3. Rozwój gospodarczy i społeczny
Dominującym działem gospodarki na terenie gminy jest rolnictwo. Wśród form użytkowania
terenu w gminie dominują użytki rolne (53 % powierzchni). Lasy i grunty leśne zajmują 30 %
powierzchni gminy. Powierzchnia lasów wynosi 5421 ha, a powierzchnia gruntów
zadrzewionych 109 ha.
Baza ekonomiczna jest silnie zróżnicowana przestrzennie. Dobrze rozwinięta jest obecnie
mała i średnia przedsiębiorczość pozarolnicza, skupiona w sektorze gospodarki prywatnej.
Wysoką pozycję w gospodarce regionu zajmuje rolnictwo. Atutem gminy są duże możliwości
intensyfikacji produkcji ekologicznej, rozwijanej równolegle z agroturystyką i ekoturystyką.
Na terenie gminy zarejestrowanych jest 243 podmioty gospodarcze, w tym:
10
sklepy spożywczo - przemysłowe - 30 ,
sklepy wielobranżowe – 9,
bary – 5,
stacje paliw – 2,
hurtownie spożywcze – 1,
gospodarstwa agroturystyczne – 8.
Rolnictwo
Rolnictwo stanowi podstawowy sektor w gospodarce gminy. Użytki rolne stanowią 53%
powierzchni terenu. Przeważają indywidualne gospodarstwa rolne o średniej powierzchni 7,2
ha, w których działalność rolnicza stanowi podstawowe źródło utrzymania. Głównym
kierunkiem specjalizacji jest gospodarka zbożowo-okopowa. Teren posiada duże tradycje
w produkcji owoców miękkich – truskawek, porzeczek oraz warzyw i hodowli trzody
chlewnej i bydła.
Rynek pracy
Podstawowym rynkiem pracy dla ludności gminnej jest miasto Warka i Kozienice oraz
Elektrownia „Kozienice” i inne zakłady na terenie powiatu. Działalność gospodarcza w
zakresie handlu i usług prowadzona jest na potrzeby rolnictwa i własne mieszkańców. Na
omawianym obszarze brak jest większych zakładów produkcyjnych.
Turystyka
Głównym atutem gminy jest jej położenie w atrakcyjnym przyrodniczo miejscu oraz między
dużymi miastami (Warszawa 70 km, Lublin 110 km, Radom 33 km, Kozienice 18 km).
Gmina Głowaczów leży w dolinie rzeki Radomki, pomiędzy dużymi kompleksami leśnymi
Puszczy Kozienickiej i Puszczy Stromieckiej. Na terenie gminy znajdują się liczne atrakcje
przyrodnicze i krajobrazowe, takie jak: siedlisko bociana czarnego w Grądach, licząca 346
drzew aleja lipowa (pomnik przyrody) na trasie z Brzózy do Sewerynowa. Atrakcyjność
środowiska przyrodniczego, kulturowego i historycznego przesądziła o włączeniu obszaru
gminy Głowaczów w istniejący system szlaków turystycznych PTTK (pieszych, kolarskich),
prowadzących przez miejsca i obszary godne poznania, ciekawe pod względem historycznym
i przyrodniczym. Szlaki turystyczne opisane są i popularyzowane w powszechnie dostępnych
wydawnictwach turystycznych.
Główne atrakcje turystyczne gminy to:
• pomnik Mauzoleum w Studziankach Pancernych
• obelisk na pamiątkę walki oddziału mjr Henryka Dobrzańskiego „Hubala” w
Chodkowie,
• pomniki w Brzózie, Lipie i Głowaczowie postawione w hołdzie żołnierzom poległym
w II wojnie światowej,
• XIX-wieczny, zabytkowy kościół w Brzózie.
Dolina rzeki Radomki z cennymi obiektami przyrodniczymi, urozmaiconym krajobrazem,
kompleksami leśnymi jest atrakcyjnym miejscem czynnego wypoczynku. Znajdują się tu
działki rekreacyjne, szlaki turystyczne piesze i rowerowe. Obszar ten stwarza korzystne
warunki do rozwoju turystyki i rekreacji. Na terenie gminy znajduje się 8 gospodarstw
agroturystycznych.
Infrastruktura społeczna i kultura
Na terenie gminy Głowaczów znajduje się osiem placówek oświatowych (przedszkola, szkoły
podstawowe, gimnazja), dwa ośrodki zdrowia oraz apteki.
11
Na omawianym obszarze znajdują się obszary i obiekty chronione na podstawie ustawy
o ochronie dóbr kultury i objęte ewidencją oraz rejestrem konserwatorskim. W Brzózie
znajduje się spichlerz murowany podworski z połowy XIX w. – relikt dawnej zabudowy
folwarcznej. W miejscowości tej znajduje się również zabytkowy XIX-wieczny kościół
parafialny p.w. św. Bartłomieja oraz dzwonnica. Do rejestru wpisane są również dwa parki
dworskie: w Brzózie oraz w Wólce Brzózkiej - Grądy.
Na terenie gminy znajdują się także cmentarze wojenne oraz groby zbiorowe z 1914 r.
i z czasu II wojny światowej, a także miejsca pamięci narodowej. Wyróżnia się tu Pomnik
Mauzoleum w Studziankach Pancernych upamiętniający bitwę pod Studziankami w dniach 915 sierpnia 1944 r.
2.2. Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków
Gospodarkę wodną reguluje ustawa z dn. 18 lipca 2001 roku z późniejszymi zmianami Prawo wodne, w nawiązaniu do Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE. Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w
dziedzinie polityki wodnej. Przepisy te przewidują prowadzenie zintegrowanej gospodarki
wodnej, realizowanej zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zakładają też zlewniowe
kształtowanie i ochronę zasobów wodnych. Taki system gospodarowania oznacza całościowe
spojrzenie na tworzenie się zasobów wodnych, możliwość ich wykorzystania i wszelkie
procesy zachodzące w zlewni. Sprzyjać temu winna polityka ekologiczna państwa, która
będzie ukierunkowana na przywracanie wodom podziemnym i powierzchniowym właściwego
stanu ekologicznego, a przez to zapewnienie między innymi odpowiednich źródeł poboru
wody. Zgodnie z ustawą Prawo wodne korzystanie z zasobów wodnych nie może powodować
pogorszenia stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zależnych, a także
marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody, ani wyrządzania szkód.
Teren gminy Głowaczów jest obszarem zasobnym w wodę podziemną, która jest głównym
źródłem zaopatrzenia ludności w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze. Do zbiorowego
zaopatrzenia wykorzystywane są wody poziomu czwartorzędowego i trzeciorzędowego.
Na terenie gminy Głowaczów eksploatowanych jest 6 ujęć komunalnych, gdzie wielkość
poboru wody podziemnej wynosi 279 tys. m3/rok. 3 ujęcia w miejscowościach Studnie,
Grabnowola, Mała Wieś znajdują się w stanie gotowości. Gmina zwodociągowana jest
w 96,6%. Długość sieci wodociągowej wynosi 161,24 km, a liczba przyłączy – 2415 szt.
Woda ze studni komunalnych przeważnie wykazuje podwyższoną zawartość żelaza
i manganu wymagającą prostego uzdatniania. Poza wymienionymi wyżej ujęciami na terenie
gminy znajdują się studnie wiercone, będące własnością Gminy Głowaczów w
miejscowościach: Stanisławów, Ursynów, Przyluśnia, Lipa i Jasieniec. Są to studnie ujmujące
czwartorzędowy poziom wodonośny i stanowią awaryjne źródła zaopatrzenia w wodę
mieszkańców gminy.
Na terenie gminy Głowaczów funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków komunalnych
w Głowaczowie. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczno-chemiczna, obsługująca
miejscowości: Głowaczów, Brzóza (częściowo), Leżenice. Długość sieci kanalizacyjnej
wynosi 21,8 km, a liczba przyłączy – 551 szt. Dopuszczalna przepustowość oczyszczalni
wynosi 200 m3/d, natomiast ilość ścieków dopływających do oczyszczalni wynosi średnio
150 m3/d. Na terenach nieskanalizowanych nieruchomości wyposażone są w większości
w szamba.
12
Tabela 2. Zestawienie zasobów wód głównych użytkowych poziomów
potrzeby komunalne w gminie Głowaczów w 2012 r.
Lokalizacja
Ilość
Zasięg wodociągu
Ujęty
ujęcia
studni
poziom
na
wodonośny
ujęciu
Głowaczów
2
Głowaczów,
Leżenice, Tr
Podmieście
St. 2 – nieeksploatowana
Emilów
2
Emilów,
Moniochy,
Lipa, Q
Jasieniec, Mariampol, Henryków,
Cecylówka
Głowaczowska,
Helenów, Grabnowola, Rogożek
Studzianki
2
Studzianki Pancerne
Q
Pancerne
Studnia nr 1 nieeksploatowana
Cr3
Marianów
2
Marianów,
Ursynów, Tr
Stanisławów,
Przejazd,
Cecylówka Brzózka
Sewerynów
3
Miejska
Dąbrowa
2
Mała Wieś
Grabnowola
Studnie
1
1
1
Brzóza
ul.
Ryczywolska
1
Sewerynów,
Adamów,
Maciejowice, Wólka Brzózka,
Brzóza
Miejska
Dąbrowa,
Studnie,
Kosny, Bobrowniki, Łukawska
Wola, Łukawa, Klementynów,
Mała Wieś
St. 2 nieeksploatowana
Nieeksploatowana
Nieeksploatowana
Nieeksploatowana
Q
Q
wodonośnych oraz poboru wody na
Zasoby
eksploatacyjne
ujęcia
[m3/h]
St.1- 36,4
Rzeczywisty pobór
wody przez ujęcie
wodociągowe
[tys.m3/rok]
52,87
St.1 – 21,7
St. 2 – 25,14
51,3
St. 1 – 12,25
St. 2 – 18,15
St. 1 – 22,0
St. 2 – 27,0
3,5
St.1 – 7,2
St. 2 – 5,5
St. 3 – 24,0
St.1 – 42,6
St.2 – 43,0
92,5
38,0
40,8
Q
Q
Q
8,4
St.1-16,8
St.1-24,5
0
0
0
Nieeksploatowana
Tr
Brzóza, Adamów, Wólka Brzózka
St.1-32,0
0
2.3. Charakterystyka zaopatrzenia gminy w energię elektryczną i energię
cieplną
Dostawą energii elektrycznej dla gminy Głowaczów zajmuje się PGE Dystrybucja S.A.
Oddział Skarżysko-Kamienna Rejon Energetyczny Kozienice. Zaopatrzenie w energię
elektryczną w pełni zaspakaja potrzeby gospodarstw domowych i sektora przemysłowego.
Przez teren gminy przebiegają linie energetyczne wysokiego napięcia:
Świerże – Głowaczów – Radom – 2 x 220 kV
Świerże – Głowaczów – Dobieszyn – 110 kV
Na terenie gminy Głowaczów nie ma centralnego systemu ciepłowniczego. Większość
gospodarstw domowych ogrzewana jest poprzez kotłownie lub indywidualne paleniska
opalane głównie drewnem i węglem kamiennym.
13
2.4. Formy ochrony przyrody
2.4.1. Park krajobrazowy
Kozienicki Park Krajobrazowy został utworzony w 1983 roku dla zachowania lokalnego
krajobrazu przyrodniczo- geograficznego z bogatą roślinnością i ciekawym ukształtowaniem
terenu. Od 2001 roku Park obejmuje 26.233,83 ha Puszczy Kozienickiej z najcenniejszymi
naturalnymi drzewostanami. W celu zabezpieczenia wokół Parku utworzono otulinę o
powierzchni 36009,62 ha, którą stanowią obszary leśne i polne.
Kozienicki Park Krajobrazowy wraz z otuliną położony jest w środkowo-południowej części
województwa mazowieckiego, znajduje się na terenie 11 gmin: Garbatka-Letnisko,
Głowaczów, Gózd, Jastrzębia, Jedlnia - Letnisko, Pionki, Policzna, Sieciechów, miast i gmin
Kozienice oraz Zwoleń, a także miasta Pionki.
Pod względem położenia fizyczno-geograficznego, zaliczany jest do mezoregionu - Doliny
Środkowej Wisły i mezoregionu - Równiny Kozienickiej w makroregionie - Nizin
Środkowomazowieckich oraz mezoregionu - Równiny Radomskiej w makroregionie Wzniesień Południowomazowieckich.
Pod względem morfologicznym obszar Puszczy zaliczany jest do Niziny Środkowopolskiej
zwanej Równiną Radomską. Jest to region równinny. Najniżej położony teren znajduje się w
dolinie Wisły. Rzędne jego wynoszą od 102,2 do 110,0 m n.p.m. W rejonie Radomki rzędne
wynoszą od 102,2 m n.p.m. przy ujściu Wisły do 160,0 m n.p.m. w okolicach Przytyka. W
części północnej teren wznosi się średnio 120-130 m n.p.m. Sporadycznie wzgórza wydmowe
dochodzą do wysokości 160 m n.p.m. Część południowa Puszczy położona jest na wysokości
od 150 do 170 m n.p.m., natomiast wzgórza posiadają wysokość ponad 180 m n.p.m.
Pod względem geologicznym obszar Puszczy Kozienickiej jest mało zróżnicowany. Teren ten
zaliczany do warstw rowu kredy lubelskiej i w niewielkim fragmencie obrzeżenia Gór
Świętokrzyskich. Na całym obszarze Puszczy występują warstwy czwartorzędowe
wykształcone jako: piaski drobno-ziarniste, średnioziarniste, a w dolinach rzek nawet
gruboziarniste, żwiry i pospółka. Są też gliny zwałowe szare zastoiskowe, gliny zwałowe
brązowo-szare piaszczyste, iły szare i siwe. Występują również piaski gliniaste i gliny
piaszczyste. Grubość tych utworów wynosi od 12 do 45 metrów. Miąższość warstwy
wodonośnej (piaski, żwiry) wynosi od 4 do 10 metrów. Utwory trzeciorzędowe występują
głównie w północnej części Puszczy. Utwory kredowe występują na całym obszarze Puszczy
Kozienickiej. Są to utwory kredy lubelskiej - głównie kredy górnej o miąższości 200-300
metrów. Skały macierzyste gleb to wyłącznie utwory czwartorzędowe. W przewadze
występują osady polodowcowe - plejstoceńskie: gliny i piaski zwałowe; żwiry, piaski i pyły
fluwioglacjalne; sporadyczne iły warstwowe. W dolinach rzek i cieków oraz w obniżeniach
terenowych pojawiają się utwory holoceńskie: osady aluwialne i torfy. Część terenu
pokrywają piaski eoliczne - wydmowe. Gleby Puszczy Kozienickiej są zróżnicowane.
Stwierdzono tam występowanie trzynastu typów należących do czterech działów gleb: gleby
litogeniczne, gleby autogeniczne, gleby semihydrogeniczne i gleby hydrogeniczne.
Obszar Puszczy Kozienickiej leży w zlewni Wisły i Radomki. Najważniejszą rzeką Puszczy
jest Zagożdżonka, która wypływa na południowy wschód od Pionek i płynie przez jej
centralne części. Do ważniejszych rzek należą także dopływy Radomki: Mleczna z Pacynką
oraz Leniwa z Narutówką. Większe zbiorniki wód powierzchniowych to stawy rybne w
rejonie Bąkowca i Grądów oraz zbiorniki w Siczkach i Pionkach.
Rejon Puszczy Kozienickiej należy do Łódzko - Wieluńskiego regionu klimatycznego oraz na
małym terenie (wzdłuż Wisły) do regionu Mazowiecko-Podlaskiego, gdzie mikroklimat jest
częściowo pod wpływem Wisły. Opad średni roczny wynosi 540-580 mm, średnia
temperatura około +7,6oC. Większość wiatrów wieje z zachodu. Dni mroźnych jest poniżej
30, dni z przymrozkami poniżej 100. Pokrywa śnieżna zalega 50-60 dni.
14
Najcenniejsze i najbardziej naturalne ekosystemy leśne, często z około 200-letnimi
drzewostanami zostały objęte ochroną jako rezerwaty przyrody. Jest ich 15 i reprezentują
najciekawsze i najbogatsze zbiorowiska roślinne. Łącznie zajmują 1267,92 ha.
Na terenie Parku ochroną pomnikową objęto 263 obiekty. Są to drzewa rosnące pojedynczo i
w grupach, jedna aleja lipowo – kasztanowa, 1 krzew i 2 głazy narzutowe oraz 3 stanowiska
bluszcza zwyczajnego. Stwierdzono tu występowanie wielu gatunków grzybów, porostów i
mszaków oraz roślin naczyniowych. Wśród nich jest 67 gatunków chronionych, a 6
wpisanych jest do „Polskiej czerwonej księgi roślin”.
Z występujących na terenie Parku ponad 218 gatunków ptaków (m.in. orlik krzykliwy, bocian
czarny, żuraw i kraska) do „Polskiej czerwonej księgi zwierząt” wpisanych jest 10 gatunków.
Ssaki reprezentowane są przez 54 gatunków – w tym 29 chronionych. Ponadto stwierdzono
występowanie 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów (w tym żółwia błotnego) oraz liczne
bezkręgowce.
2.4.2. Obszary 4atura 2000
Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagrożonych składników
różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdrażanym od 1992 r. w sposób
spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw
członkowskich Unii Europejskiej. Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie
zarówno zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt
w skali Europy, ale też typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk
przyrodniczych, charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych. W Polsce występują
2 regiony: kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski (4 % powierzchni kraju). Dla
każdego kraju określa się listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których
należy utworzyć obszary Natura 2000 w podziale na regiony biogeograficzne.
Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2
kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia
21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory,
które zostały przeniesione do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody.
Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:
• obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO),
• specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).
W systemie europejskiej sieci ekologicznej 4ATURA 2000 na terenie gminy oraz w
sąsiedztwie wskazano obszary o wysokich wartościach przyrodniczych, do których należy
Puszcza Kozienicka i Ostoja Kozienicka (źródła danych: strony internetowe Ministerstwa
Środowiska, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, WWW.obszary.natura2000.org.pl).
Ostoja Kozienicka, kod obszaru w ramach sieci 4atura 2000: PLB140013, na podstawie
Dyrektywy Ptasiej obszar specjalnej ochrony ptaków o powierzchni 68301 ha.
Ostoja obejmuje znaczną część jednego z większych kompleksów leśnych w środkowej
Polsce - Puszczę Kozienicką, pokrywającą równinę polodowcową. Jest to obszar Równiny
Kozienickiej, Doliny Środkowej Wisły i Równiny Radomskiej. Położona w widłach starych
dolin Wisły, Radomki i Zagożdżonki. Lasy zajmują połowę powierzchni ostoi. W Puszczy
Kozienickiej zachowało się wiele drzewostanów o charakterze zbliżonym do naturalnego.
Dominują siedliska borowe, w dolinach zachowały się łęgi. W miejscach bardziej żyznych
lub podmokłych występują lasy mieszane, olsy, łęgi i grady. Obecnie występują drzewostany
sosnowe z udziałem jodły. Tutaj jest też granica występowania jodły. Liczne rezerwaty
15
chronią najcenniejsze pozostałości zbiorowisk lasów naturalnych: wielogatunkowe bory
mieszane z jodłą, lasy grądowe, łęgi olszowo-jesionowe, wilgotne jedliny, lasy dębowososnowe z udziałem modrzewia oraz bory sosnowe z torfowiskami. We florze jest wiele
rzadkich gatunków w skali kraju, typowe dla lasów naturalnych: zimoziół północny, lilia
złotogłów, czosnek niedźwiedzi. Poza lasami znajdują się tu grunty rolne, pola uprawne, łąki.
W Puszczy stwierdzono występowanie co najmniej 29 gatunków ptaków wymienionych w
Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebność 2 gatunków: derkacza i kraski mieści się w
kryteriach wyznaczania międzynarodowej ostoi ptaków. 7 gatunków zostało wymienionych w
Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako ptaki zagrożone. Poza tym występuje tu 170
pomników przyrody i 13 rezerwatów, z najstarszym rezerwatem „Zagożdżon” z 300-letnim
dębem "Zygmuntem Augustem". Na terenie puszczy mieszka ponad 50 gatunków ssaków,
m.in.: łasica, gronostaj, bóbr, wydra.
Największe zagrożenie dla Ostoi Kozienickiej to zabudowywanie obszarów dotąd
niezabudowanych, rozbudowa osiedli turystycznych poza terenem zwartej zabudowy,
wzmożony rozwój turystyki.
Istniejące formy ochrony przyrody:
1. Rezerwaty przyrody:
• Załamek
• Brzeźniczka
• Ciszek
• Jedlnia
• Krępiec
• Leniwa
• Pionki
• Ponty im. Teodora Zielińskiego
• Zagożdżon
• Źródło Królewskie
• Guść
• Ługi Helenowskie
• Okólny Ług
• Miodne
• Ponty Dęby
2. Parki krajobrazowe
• Kozienicki Park Krajobrazowy imienia Profesora Ryszarda Zaręby
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej):
• bączek - ptak
• bąk - ptak
• bielik - ptak
• bocian biały - ptak
• bocian czarny - ptak
• trzmielojad - ptak
• błotniak stawowy - ptak
• błotniak łąkowy - ptak
• orlik krzykliwy - ptak
• jarząbek - ptak
• zielonka - ptak
• kropiatka - ptak
16
• batalion - ptak
• derkacz - ptak
• żuraw - ptak
• mewa czarnogłowa - ptak
• rybitwa zwyczajna (rzeczna) - ptak
• rybitwa czarna - ptak
• lelek - ptak
• zimorodek - ptak
• kraska - ptak
• dzięcioł zielonosiwy - ptak
• dzięcioł średni - ptak
• lerka - ptak
• świergotek polny - ptak
• jarzębatka - ptak
• muchołówka mała - ptak
• gąsiorek - ptak
• ortolan - ptak
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. Siedliskowej):
• sasanka otwarta
Jednostki administracyjne:
• Głowaczów (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Kozienice (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Jastrzębia (radomski, woj. mazowieckie)
• Pionki (radomski, woj. mazowieckie)
• Sieciechów (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Garbatka-Letnisko (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Pionki m. (radomski, woj. mazowieckie)
• Policzna (zwoleński, woj. mazowieckie)
• Gniewoszów (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Jedlnia-Letnisko (radomski, woj. mazowieckie)
• Gózd (radomski, woj. mazowieckie)
• Zwoleń (zwoleński, woj. mazowieckie)
Puszcza Kozienicka, kod obszaru w ramach sieci 4atura 2000: PLH140035, na podstawie
Dyrektywy Siedliskowej specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 28230,4 ha.
Puszcza Kozienicka położona jest w obrębie Równiny Kozienickiej należącej do Niziny
Środkowo mazowieckiej i Równiny Radomskiej będącej częścią Wzniesień Południowo
mazowieckich. Najniżej położone tereny znajdują się w pradolinie Wisły. Puszcza Kozienicka
PLH 140035 zlokalizowana jest w Kozienickim Parku Krajobrazowym im. Profesora
Ryszarda Zaręby oraz w jego otulinie. Pod względem geologicznym Puszcza Kozienicka jest
mało zróżnicowana. Na całym obszarze występują warstwy czwartorzędowe w postaci:
piasków drobno ziarnistych, średnio ziarnistych, a w dolinach rzek nawet grubo ziarniste,
żwiry i pospółka. Występują tu także gliny zwałowe, oraz iły szare i siwe, piaski gliniaste i
gliny piaszczyste. Utwory trzeciorzędowe występują głównie w północnej części Puszczy.
Utwory kredowe występują na całym obszarze Puszczy Kozienickiej. Obszar Puszczy
Kozienickiej leży w zlewni Wisły i Radomki. W krajobrazie dominują obszary leśne, które
zajmują około 39 tys. ha. W Puszczy Kozienickiej zachowało się wiele drzewostanów o
charakterze zbliżonym do naturalnego. Dominują siedliska borowe, jedynie w dolinach
17
zachowały się łęgi. W miejscach bardziej żyznych lub podmokłych występują lasy mieszane,
olsy, łęgi i grady. Obecnie występują drzewostany sosnowe z udziałem jodły. Tutaj jest tez
granica występowania jodły. Liczne rezerwaty chronią najcenniejsze pozostałości zbiorowisk
lasów naturalnych: wielogatunkowe bory mieszane z jodłą, lasy grądowe, łęgi olszowojesionowe, wilgotne jedliny, lasy dębowo-sosnowe z udziałem modrzewia oraz bory sosnowe
z torfowiskami. We florze jest wiele rzadkich gatunków w skali kraju, typowe dla lasów
naturalnych: zimoziół północny, lilia złotogłów, czosnek niedźwiedzi. Występuje 170
pomników przyrody i 13 rezerwatów, z najstarszym rezerwatem "Zagożdżon" z 300-letmi
dębem "Zygmuntem Augustem". Na terenie puszczy jest ponad 50 gatunków ssaków: łasica,
gronostaj, bóbr, wydra.
Zagrożenia:
Największe zagrożenia dla obszaru to zabudowywanie terenów dotąd niezabudowanych,
rozbudowa osiedli turystycznych poza terenem zwartej zabudowy, wzmożony rozwój
turystyki. Jednym z poważniejszych problemów w obrębie obszaru jest pogodzenie
gospodarki leśnej ze współczesnymi wymogami jakościowej ochrony przyrody. Istotnym
problemem w Puszczy Kozienickiej jest obniżający się poziom wód gruntowych, do którego
w istotny sposób przyczyniło się osuszanie siedlisk bagiennych i silnie wilgotnych. Stan
czystości wód płynących należy uznać za bardzo zły. Niemal wszystkie cieki wodne, poza
partiami źródliskowymi, tego obszaru niosą wody pozaklasowe. Nie bez znaczenia dla
przyrody Puszczy Kozienickiej jest zanieczyszczanie powietrza.
Istniejące formy ochrony przyrody:
• Kozienicki Park Krajobrazowy
• 15 rezerwatów przyrody
• 113 użytków ekologicznych
• 263 pomniki przyrody
Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych (z Zał. I Dyr. Siedliskowej):
• 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
• 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne,
• 6230 Górskie i niżowe murawy bliźniaczkowe,
• 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęś licowe,
• 6430 Ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne,
• 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie,
• 7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe),
• 7120 Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej
regeneracji,
• 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością),
• 7150 Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością,
• 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny,
• 91D0 Bory i lasy bagienne,
• 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe,
• 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe,
• 91I0 Ciepłolubne dąbrowy,
• 91P0 Wyżynny jodłowy bór mieszany,
• 91T0 Sosnowy bór chrobotkowy.
18
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. Siedliskowej i z Zał. I Dyr. Ptasiej):
• bóbr europejski - ssak
• wilk - ssak
• wydra - ssak
• mopek - ssak
• nocek Bechsteina - ssak
• nocek duży - ssak
• żółw błotny - gad
• traszka grzebieniasta - płaz
• kumak nizinny - płaz
• różanka - ryba
• piskorz - ryba
• koza - ryba
• głowacz białopłetwy - ryba
• poczwarówka zwężona - bezkręgowiec
• poczwarówka jajowata - bezkręgowiec
• czerwończyk nieparek - bezkręgowiec
• czerwończyk fioletek - bezkręgowiec
• modraszek telejus - bezkręgowiec
• pachnica dębowa - bezkręgowiec
• zgniotek cynobrowy - bezkręgowiec
• zatoczek łamliwy - bezkręgowiec
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. Siedliskowej):
• sasanka otwarta
Jednostki administracyjne:
• Garbatka-Letnisko (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Kozienice (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Jedlnia-Letnisko (radomski, woj. mazowieckie)
• Pionki (radomski, woj. mazowieckie)
• Pionki m. (radomski, woj. mazowieckie)
• Policzna (zwoleński, woj. mazowieckie)
• Sieciechów (kozienicki, woj. mazowieckie)
• Zwoleń (zwoleński, woj. mazowieckie)
Opis turystyczny obszarów:
Ostoja Kozienicka oraz Puszcza Kozienicka są zlokalizowane w Kozienickim Parku
Krajobrazowym imienia Profesora Ryszarda Zaręby oraz jego otulinie. Kozienicki Park
Krajobrazowy położony jest ok. 100 km na południe od Warszawy, w całości w
województwie mazowieckim. Puszcza Kozienicka była lasami królewskimi, miejscem
polowań Jagiellonów. Powstał tu rezerwat "Źródła Królewskie", w którym nadal bije
krystalicznie czysta woda nadająca się do picia, co jest dzisiaj zupełną rzadkością. Puszcza
Kozienicka jest miejscem edukacji ekologicznej z Ośrodkiem Edukacji Ekologicznej w Jedlni
Letnisko. W Puszczy znajduje się bogata oferta ścieżek rowerowych i pieszych. Turyści
odwiedzają ośrodki wypoczynkowe w Garbatce-Letnisko, Jedlni Letnisko, Kozienicach.
Istniejąca od 1924 stadnina koni w Kozienicach jest jedną z trzech najstarszych stadnin
w Polsce.
19
2.4.3. Użytki ekologiczne i pomniki przyrody
Użytki ekologiczne tworzy się w celu zachowania fragmentów przyrody o charakterze
naturalnym lub dla ochrony określonych ekosystemów. Zazwyczaj są to obszary, które ze
względu na małą powierzchnię lub mniejszą rangę przyrodniczą nie mogą być rezerwatem
przyrody. Są to pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności
biologicznej. Na terenie gminy Głowaczów występują użytki ekologiczne :
- nieużytkowana łąka o powierzchni 0,52 ha, na terenie Nadleśnictwa Kozienice,
- dawne łąki o powierzchni 3,39 ha w obrębie Nadleśnictwa Kozienice.
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich
skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub
krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród
innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych,
źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Na terenie gminy występują pomniki przyrody:
- grupa drzew –lipa drobnolistna i szerokolistna (obwód od 100 do 380 cm), kasztanowiec
biały (obwód od 130 do 220 cm) – 14 szt, jesion wyniosły (obwód 180-220 cm) – 4 szt., wiąz
szypułkowy (obwód 160 cm) – 1 szt., zadrzewienie dwustronne wzdłuż drogi BrzózaSewerynów,
- dęby szypułkowe (obwód 300 do 360 cm) – 2 szt., Nadleśnictwo Kozienice obręb Pionki,
- grupa drzew – dęby szypułkowe (obwód 270 do 440 cm) - 13 szt., jesion wyniosły(obwód
310 cm) – 1 szt., lasy za stawami Grądy,
- klon jawor (obwód 280 do 315 cm) - 2 szt. w miejscowości Ursynów na placu przy drodze,
- grupa drzew - dęby szypułkowe (obwód 300 do 430 cm) - 13 szt. – Nadleśnictwo
Dobieszyn, obręb Studzianki Pancerne,
- grupa drzew - dęby szypułkowe (obwód 260do 330 cm) – 7 szt., lipa drobnolistna (obwód
190 do 300 cm) – 2 szt., Nadleśnictwo Kozienice, obręb Kozienice.
2.5. Analiza stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym
znaczącym oddziaływaniem
2.5.1. Wody podziemne
Występowanie wód podziemnych ma bezpośredni związek z budową geologiczną. Na terenie
gminy Głowaczów wody podziemne występują w utworach kredowych, trzeciorzędowych
i czwartorzędowych.
Teren gminy Głowaczów jest obszarem zasobnym w wodę podziemną, która jest głównym
źródłem zaopatrzenia ludności w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze. Częściowo
poziomy te nie są izolowane od powierzchni terenu warstwą utworów nieprzepuszczalnych.
Istnieje zatem duże ryzyko narażenia tych wód na wpływy zanieczyszczenia
antropogenicznego. Niezmiernie istotnym ogniskiem zanieczyszczeń, które może prowadzić
do degradacji wód podziemnych, są składowiska odpadów, zakłady przemysłowe,
oczyszczalnie ścieków, wody powierzchniowe. Zasoby wód w gminie związane są
bezpośrednio z infiltracją wód opadowych oraz z dolinami rzecznymi, a przez to narażone na
kontakty z zanieczyszczonymi wodami rzek.
Na terenie całej gminy poziomy wodonośne występujące w utworach czwartorzędowych,
trzeciorzędowych i kredowych, stanowią Główne Zbiorniki Wód Podziemnych GZWP.
20
Ochrona GZWP wynika na tych obszarach z istniejących i obowiązujących przepisów
(Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, Dz. U. -r 115, poz. 1229 z późniejszymi
zmianami).
Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w obrębie gminy to:
GZWP 405 – Niecka Radomska (Cr3)
GZWP 215, 215A – Subniecka Warszawska (Tr)
GZWP 222– Dolina Środkowej Wisły (Q)
Tabela 1. Charakterystyka głównych zbiorników wód podziemnych występujących w obrębie gminy
Głowaczów (wg A. Kleczkowskiego)
Piętro
wodonośn
e
Nazwa zbiornika
1
2
Q
Dolina
Środkowej
222
Wisły*
Subniecka warszawska 215
Subniecka warszawska
215 A
(część centralna)
Niecka radomska
Tr
Cr
Numer
zbiornika
3
405
Całkowita
powierzchnia
GZWP
(km2)
4
Typ
zbiornika
Średnia
głębokość
ujęć (m)
Szacunkowe zasoby
dyspozycyjne
5
6
7
8
2 085
porowy
60
1 000
5,55
51 000
porowy
160
250
0,06
17 500
porowy
180
145
0,10
3 220
szczelin.200
krasowy
350
3,65
3
2
tys. m /d l/s/km
* GZWP udokumentowany hydrogeologicznie
Poziom wodonośny górnokredowy na terenie gminy Głowaczów ujmowany jest jedną
studnią wierconą, gdzie występuje na głębokości 160 m – nie jest eksploatowana. Związany
on jest z wapieniami i marglami. Zwierciadło wody występuje w tych utworach przeważnie
na głębokości 50-160 m pod ciśnieniem hydrostatycznym. Wydajności potencjalne studni
wierconych, znajdujących się w sąsiednich gminach, są zróżnicowane i najczęściej wynoszą
10-30 m3/h i 30-50 m3/h. Poziom ten jest izolowany od powierzchni terenu przez utwory
czwartorzędowe i trzeciorzędowe. Jakość wody podziemnej w większości studni wierconych
wykazuje podwyższoną zawartość żelaza i manganu wymagającą prostego uzdatniania. Na
terenie gminy poziom ten należy do GZWP 405 Niecka Radomska o charakterze
szczelinowo-krasowym.
Poziom trzeciorzędowy związany jest z występowaniem oligoceńskich utworów
piaszczystych i żwirowych oraz z piaskami miocenu, które występują w łączności
hydraulicznej z wodami czwartorzędowymi. Na terenie gminy poziom ten nie jest
eksploatowany. Zwierciadło wody występuje na głębokości 50-120 m pod ciśnieniem
hydrostatycznym. Wydajności potencjalne studni wierconych, są zróżnicowane i najczęściej
wynoszą 10-50 m3/h. Poziom ten jest izolowany od powierzchni terenu przez utwory
czwartorzędowe i trzeciorzędowe utwory ilaste. Jakość wody podziemnej wykazuje
podwyższoną zawartość żelaza i manganu wymagającą prostego uzdatniania. Na terenie
gminy poziom ten należy do GZWP 215 i 215A subniecka warszawska o charakterze
porowym.
Czwartorzędowe piętro wodonośne tworzą poziomy podglinowe, międzyglinowe
i poziomy dolin rzecznych. Poziomy te występują na całym terenie gminy. Lokalnie poziom
ten znajduje się w łączności hydraulicznej z niżej występującym poziomem trzeciorzędowym.
Zwierciadło wody jest przeważnie swobodne, lokalnie pod nieznacznym ciśnieniem
hydrostatycznym i występuje na głębokości od kilku do 25 metrów. Wydajności potencjalne
studni wierconych są zróżnicowane i wynoszą najczęściej 10-50 m3/h. Poziom ten jest słabo
21
izolowany od powierzchni terenu, w związku z tym narażony jest na zanieczyszczenia. Jakość
wody podziemnej, na terenie gminy, w większości badanych studni wierconych wykazuje
podwyższoną zawartość żelaza wymagające prostego uzdatniania. Na terenie gminy (w części
północno-wschodniej) poziom ten należy do GZWP 222 Dolina Środkowej Wisły
o charakterze porowym, dla którego w 1996 r. wykonano dokumentację hydrogeologiczną,
gdzie określono średni moduł zasobów odnawialnych w ilości 263,7 m3/24h/km2, natomiast
średni moduł zasobów dyspozycyjnych 247,0 m3/24h/km2.
Wody podziemne wymagają ochrony jakości przede wszystkim z uwagi na fakt
wykorzystywania ich na szeroką skalę jako podstawowe źródło dla celów zaopatrzenia
ludności w wodę oraz jako uzupełnienie wykorzystywanych wód powierzchniowych o niższej
jakości. Ponadto stanowią rezerwę wody pitnej dla przyszłych pokoleń.
2.5.2. Wody powierzchniowe
Główną rzeką gminy jest Radomka, która przepływa z południa na północny-zachód i stanowi
zarazem fragment północno-wschodniej granicy gminy. Długość rzeki przepływającej przez
gminę wynosi około 18 km. Pozostałe rzeki gminy to dopływy Radomki. Są to cieki i rowy
melioracyjne. Rzeka Radomka posiada naturalny układ hydrologiczny, a najważniejszymi
elementami rzek jest meandrowanie z licznymi zakolami i starorzeczami. Rzeka wykazuje w
ciągu roku wahania stanu wód powodowane zmiennością zasilania. Wysokie stany wód
towarzyszą wezbraniom wiosennym (roztopy) i letnim, a niskie stany występują w czerwcu,
na początku lipca oraz jesienią. W systemie zarządzania gospodarką wodną obszar gminy
należy do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Monitoring rzek realizuje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie
Delegatura w Radomiu poprzez dwa rodzaje sieci: podstawową i regionalną – brak punktów
na terenie gminy.
Na jakość wód w gminie Głowaczów znaczący wpływ mają zanieczyszczenia wnoszone z
sąsiednich terenów (gmin) przez rzekę. Podstawowe źródła zanieczyszczenia wód
powierzchniowych to ścieki komunalne z jednostek osadniczych, wody opadowe z terenów
zurbanizowanych, spływy powierzchniowe z terenów rolniczych i komunikacyjnych.
2.5.3. Surowce mineralne
Na terenie gminy Głowaczów występują udokumentowane oraz prognostyczne złoża
surowców mineralnych. Są to złoża ilaste ceramiki budowlanej, kruszywa naturalnego, węgla
brunatnego i torfów. Rejon Głowaczowa odznacza się występowaniem węgla brunatnego.
Udokumentowano złoże węgla brunatnego o zasobach 76 mln ton, które jest zawodnione.
Surowiec tworzy tu mniej lub bardziej regularny pokład typu soczewkowego,
w zróżnicowanych litologicznie osadach piaszczysto-mułowcowo-ilastych górnego miocenu.
Jest to węgiel energetyczny o średniej popielności 28,5% oraz wartości opałowej 7600kJ/kg.
Rozpoznano również kilka obszarów występowania torfów, lecz są one niskiej jakości i nie
przedstawiają większego znaczenia. Występują one niewielkimi płatami w rejonie Radomki
i jej dopływów.
W ostatnich latach podjęte zostały działania zmierzające do ukrócenia tzw. „dzikiej”
eksploatacji kopalin oraz eliminowania jej z terenów rolniczych i leśnych. W wyniku takiej
eksploatacji następuje dewastacja powierzchni ziemi, nielegalne wyrobiska stanowią duże
zagrożenie środowiska. Są one często miejscem tworzenia się dzikich wysypisk śmieci.
22
2.5.4. Stan gleb
Obszar gminy Głowaczów wykazuje zróżnicowanie pod względem klas bonitacyjnych gleb
od III do VI. Największy udział mają gleby V klasy bonitacyjnej, które zajmują 38,4%
powierzchni gminy. Niewiele mniej, bo 36,5% jej powierzchni stanowią gleby VI klasy
bonitacyjnej. Gleby w pozostałych klasach bonitacyjnych zajmują odpowiednio: klasa IVb –
13,5%, klasa IVa – 7,4%, klasa III – 2,6% oraz klasa VI Rz – 1,6% powierzchni gminy.
Gleby dolinowe – torfowe, torfowo-mułowe, murszaste i bardzo lekkie mady występują
w dolinie Radomki i mniejszych cieków. Na pozostałym obszarze dominują gleby piaszczyste
i piaszczyste nadglinowe niskiej klasy. Wśród form użytkowania terenu w gminie Głowaczów
dominują użytki rolne, które stanowią 53% powierzchni gminy.
Pod wpływem czynników naturalnych oraz antropogenicznych zachodzi pogorszenie
właściwości użytkowych gleby, czyli ich degradacja. Głównymi przyczynami, które
powodują obniżenie właściwości produkcyjnych gleb są: niewłaściwe użytkowanie rolnicze
gleb, błędne stosowanie środków ochrony roślin i nawozów sztucznych oraz oddziaływanie
przemysłu, transportu i gospodarki komunalnej. Z punktu widzenia ochrony środowiska
najważniejsze jest zapobieganie zanieczyszczeniom metalami ciężkimi, które występują na
terenach i w otoczeniu zakładów przemysłowych, elektrowni, na terenach miast i aglomeracji,
w pobliżu tras komunikacyjnych oraz w obszarach objętych oddziaływaniem składowisk
odpadów komunalnych i przemysłowych. Na terenie gminy Głowaczów nie występują duże
obiekty przemysłowe, miasta czy trasy komunikacyjne.
Na terenie gminy Głowaczów nie prowadzi się monitoringu gleb. Natomiast w sąsiedniej
gminie Magnuszew znajduje się punkt pomiarowy. Wyniki badań, wykonanych w latach
2010-2012 w ramach monitoringu krajowego w tym punkcie pomiarowym wskazują, że
grunty użytkowane rolniczo nie zawierają nadmiernych ilości metali ciężkich. Niską
zawartość wykazuje również siarka siarczanowa.
Zagrożenie erozją gleb jest niewielkie, pojawia się ono w strefach krawędziowych dolin i
obniżeń morfologicznych. Do naturalnych zagrożeń gleb na terenie gminy zalicza się procesy
erozji wietrznej (deflacja) i wodnej (wymywanie, spłukiwanie), które wskutek
nieprzemyślanej działalności człowieka mogą ulec nasileniu powodując znaczne straty
przyrodnicze i gospodarcze. Poważne zagrożenie dla środowiska glebowego jest związane z
działaniami ludzi: nadmiernym używaniem środków chemicznych do ochrony roślin i
konserwowania zbiorów, nieracjonalnym stosowaniem nawozów sztucznych oraz
niewłaściwym postępowaniem ze środkami ropopochodnymi w obrębie gospodarstw rolnych.
Zgodnie z ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych wyróżnia się podstawowe kierunki
ochrony gruntów rolnych i leśnych:
• ochronę ilościową polegającą na ograniczaniu przeznaczenia tych gruntów na inne
cele,
• ochronę jakościową polegającą na zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji,
szkodom powstającym w wyniku działalności nierolniczej i nieleśnej, przywracaniu
i poprawianiu ich wartości,
• zachowanie torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych,
• poprawianie wartości użytkowej gruntów leśnych oraz zapobieganie obniżaniu ich
produkcyjności.
23
2.5.5. Stan powietrza
Jakość powietrza jest jednym z podstawowych czynników w znacznym stopniu wpływającym
na poziom życia człowieka. Powietrze jest nie tylko niezbędnym do życia zasobnikiem tlenu,
ale również ma decydujący wpływ na zdrowie człowieka. Wprowadzanie do powietrza
substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą ujemnie wpłynąć na
zdrowie ludzi, klimat, przyrodę, glebę, wodę lub spowodować inne szkody w środowisku
określane jest jako zanieczyszczenie powietrza. Z zanieczyszczeniem powietrza wiąże się
pojęcie emisji zanieczyszczeń, czyli wprowadzania do atmosfery substancji zarówno ze
źródeł naturalnych jak i powodowanych działalnością człowieka, nazywanych
antropogenicznymi.
Liczba rodzajów zanieczyszczeń, jaka może występować w powietrzu, jest niezmiernie duża.
Ze względu na tę mnogość wyodrębniono grupę zanieczyszczeń nazywanych
charakterystycznymi zanieczyszczeniami powietrza.
Najczęściej występującymi charakterystycznymi zanieczyszczeniami powietrza są: pyły,
dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek i dwutlenek węgla. Największym antropogenicznym
źródłem emisji różnych substancji jest proces spalania paliw. W strukturze emitowanych
zanieczyszczeń przeważają zanieczyszczenia gazowe, a wśród nich: dwutlenek węgla,
dwutlenek siarki, tlenki azotu i tlenek węgla.
Ochrona powietrza polega na dotrzymywaniu ustalonych poziomów substancji w powietrzu.
Większymi emitentami zanieczyszczeń do powietrza, zlokalizowanymi na terenie gminy
Głowaczów są:
stacje paliw,
obiekty użyteczności publicznej (szkoły, urzędy),
kotłownie indywidualne w gospodarstwach domowych, szklarniach,
komunikacja.
Większość z tych obiektów emituje do atmosfery zanieczyszczenia powstające podczas
spalania paliw zarówno do celów energetycznych, jak i technologicznych, dla których nie jest
wymagane pozwolenie na emisję.
Na terenie powiatu kozienickiego stały monitoring jakości powietrza prowadzony jest tylko
przez Elektrownię ENEA. Jest ona głównym źródłem zanieczyszczeń na terenie powiatu
kozienickiego. Emisja zanieczyszczeń Elektrowni ENEA pochodzi z kotłów bloków
technologicznych o mocy 200MW i 500 MW, opalanych węglem. Elektrownia zrealizowała i
wciąż realizuje wiele przedsięwzięć inwestycyjno – modernizacyjnych z zakresu ochrony
środowiska, które umożliwiają spełnienie obowiązujących norm emisji zanieczyszczeń.
Na terenie gminy Głowaczów w celu zmniejszenia emisji komunalno – bytowej wykonano
w ostatnich latach termomodernizację oraz modernizację kotłowni w 11 budynkach gminnych
użyteczności publicznej (szkoły, strażnice i przychodnie). Wykonanie prac pozwoliło na
poprawę bilansu cieplnego budynków, a tym samym na zmniejszenie zużycia ciepła i energii
oraz ograniczenie emisji.
Ważnym zagadnieniem są zanieczyszczenia pochodzące od komunikacji drogowej (jedna ze
składowych niskiej emisji). Dużą przeszkodą w omówieniu tej kwestii jest brak stosownych
pomiarów wykonywanych na terenie gminy. W przypadku dróg o zwiększonym natężeniu
ruchu należy liczyć się z okresowo podwyższonymi, ale prawdopodobnie nie
przekraczającymi norm, stężeniami węglowodorów, tlenku węgla, tlenków azotu, ozonu,
aldehydów, pyłów i metali, w tym zwłaszcza ołowiu. Istotne znaczenie ma również zapylenie
powstające na skutek ścierania się opon i nawierzchni dróg.
24
Emisja komunikacyjna stwarza zagrożenie w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu
kołowego, oddziałując niekorzystnie na uprawy polowe.
Na podstawie pomiarów w ramach monitoringu krajowego, regionalnego oraz lokalnego
(Elektrownia ENEA) prowadzonego przez służby ochrony środowiska stwierdza się,
iż teren powiatu kozienickiego należy do rejonów średnio zanieczyszczonych o rysujących się
tendencjach pozytywnych. Powiat kozienicki zaliczony został do strefy o nie przekroczonych
poziomach dopuszczalnych stężeń substancji. Zakres działań wynikających z oceny obejmuje
więc utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie.
Na mocy ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 89) wojewoda co roku dokonuje oceny
poziomu substancji w powietrzu w podległych mu strefach. Obszar gminy Głowaczów należy
do strefy mazowieckiej. Klasyfikacji stref dokonuje się oddzielnie dla dwóch celów: ze
względu na ochronę zdrowia oraz ze względu na ochronę roślin.
Dla substancji, dla których określone są poziomy dopuszczalne lub docelowe:
• klasa C – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines
tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe,
• klasa B – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o
margines tolerancji,
• klasa A – stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów
dopuszczalnych i poziomów docelowych.
Według raportu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie „Roczna
ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim. Raport za 2012 rok” klasyfikacja dla
strefy mazowieckiej(gm. Głowaczów) przedstawia się następująco:
Tabela 4. Jakość powietrza ze względu na ochronę zdrowia
Nazwa substancji
Wynikowa klasa strefy dla poszczególnych substancji
Dwutlenek siarki SO2
A
Dwutlenek azotu NO2
A
Tlenek węgla CO
A
Benzen C6H6
A
Pył zawieszony PM10
C
Ołów w pyle PM10
A
Arsen (As), nikiel (Ni), kadm (Cd) w pyle PM10
A
Benzo(a)piren B(a)p
C
Ozon O3
A
Tabela 5. Jakość powietrza ze względu na ochronę roślin
Nazwa substancji
Wynikowa klasa strefy dla poszczególnych substancji
Dwutlenek siarki SO2
A
Dwutlenek azotu NO2
A
Ozon O3
A
25
Ochrona powietrza atmosferycznego polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości.
Można to osiągnąć metodą administracyjno – prawną: ustawy, rozporządzenia, normy
dotyczące standardów emisyjnych z instalacji, system pozwoleń na wprowadzenie gazów i
pyłów do powietrza oraz pozwoleń zintegrowanych, a także przepisy zmierzające do
zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w całkowitej produkcji energii.
Działania sprzyjające ograniczeniu emisji zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych to
przykładowo: planowanie rozwoju systemu transportu i kierowania ruchem ulicznym,
tworzenie stref z zakazem ruchu samochodów, rozwój systemu transportu publicznego,
tworzenie ścieżek rowerowych.
Ograniczenia emisji ze źródeł punktowych (elektrownie, ciepłownie, zakłady przemysłowe)
można osiągnąć poprzez:
• zmianę paliwa na inne
• zmniejszenie strat przesyłu energii
• stosowanie najnowszych technologii gwarantujących niską emisyjność
• stosowanie odnawialnych źródeł energii
• likwidację źródeł emisji
Ograniczenia emisji niskiej rozproszonej (komunalno – bytowej)uzyskać można poprzez:
• stosowanie indywidualnych źródeł energii odnawialnej do ogrzewania i celów bytowych
• termoizolację i termomodernizację budynków
• budowę centralnych systemów zaopatrywania w energię
zmianę technologii i surowców stosowanych w usługach i produkcji.
2.5.6. Hałas
Hałas to powszechnie występujące zanieczyszczenie środowiska, jest często bardziej
dokuczliwy dla człowieka niż zanieczyszczenie powietrza. Miejsce wymarzonego
odpoczynku to miejsce ciche. Rozpoznanie problemu zanieczyszczenia środowiska hałasem
jest znacznie mniejsze w porównaniu do innych zagadnień ochrony środowiska.
Hałas w środowisku to wszelkiego rodzaju niepożądane, nieprzyjemne i uciążliwe dźwięki w
danym miejscu i czasie. Hałas może wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka,
świat zwierzęcy i roślinny. Występowanie hałasu przyczynia się do wywoływania wielu
negatywnych skutków jak np. pogorszenie jakości życia i zdrowia ludzi (zmęczenie, gorsza
wydajność pracy i trudności w skupieniu uwagi, drażliwość, czasowym lub trwałym
uszkodzeniem słuchu).
Hałas o poziomie natężenia do 75 dB jest bezpieczny dla człowieka, powyżej 75 dB jest
szkodliwy. Obowiązującym aktem prawnym określającym dopuszczalne poziomy hałasu jest
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120. poz. 826) oraz rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r. poz. 1109) Dopuszczalny
poziom hałasu przedstawiono w tabeli.
26
Tabela 6. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku
Dopuszczalny poziom hałasu w dB
Drogi lub linie kolejowe
Pozostałe obiekty i działalność
będąca źródłem hałasu
Lp.
Przeznaczenie terenu
1
2
a.
Strefa ochrony „A” uzdrowiskowa
b. Tereny szpitali poza miastem
a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
b. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży
c. Tereny domów opieki społecznej
d. Tereny szpitali w miastach
a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i
zamieszkania zbiorowego
b. Tereny zabudowy zagrodowej
c. Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe
d. Tereny mieszkaniowo – usługowe
a. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100
tys. mieszkańców
1
2.
3.
4.
LAcgD
przedział czasu
odniesienia
równy 16
godzinom
LAcgD
przedział czasu
odniesienia
równy 8
godzinom
LAcgD
przedział czasu
odniesienia
równy 1
najmniej
korzystnej
godzinie nocy
4
45
LAcgD
przedział czasu
odniesienia
równy 8
godzinom
korzystnym
godzinom dnia
kolejno po sobie
następującym
5
45
3
50
61
56
50
40
65
56
55
45
68
60
55
45
6
40
Ze względu na środowisko występowania hałas dzieli się na trzy podstawowe grupy:
a) hałas przemysłowy - instalacyjny, wywoływany procesami technologicznymi,
b) hałas komunalny - występujący w pomieszczeniach mieszkalnych, użyteczności publicznej
i na terenach wypoczynkowych,
c) hałas komunikacyjny - pochodzący od środków transportu.
Na terenie gminy brak jest większych zakładów przemysłowych.
Ograniczenie uciążliwości hałasu przemysłowego osiągnąć można przez:
- zmniejszenie go u źródła (zmiany konstrukcji lub wymianę elementów hałaśliwych
urządzeń),
- konstrukcyjne i mechaniczne modyfikacje urządzeń,
- stosowanie tłumików i izolatorów,
- stosowanie ekranów akustycznych i osłon dźwiękoizolacyjnych.
Dominujący wpływ na klimat akustyczny środowiska przyrodniczego ma hałas
komunikacyjny. Najbardziej narażeni na hałas komunikacyjny są mieszkańcy osiedli i domów
jednorodzinnych zlokalizowanych wzdłuż ruchliwych tras komunikacyjnych. Istotną rolę w
kształtowaniu hałasu komunikacyjnego odgrywa: natężenie ruchu pojazdów, ich moc
akustyczna oraz rodzaj, stan i układ dróg. Zagrożenie hałasem drogowym wzrasta wraz ze
zwiększeniem liczby pojazdów, przewozów transportowych oraz opóźnieniami w rozbudowie
układów drogowo-ulicznych.
Na obszarze gminy Głowaczów nie ma linii kolejowej, więc zagrożenie hałasem istnieje tylko
ze strony dróg o większym natężeniu ruchu kołowego. Głównie w odniesieniu do drogi nr 731
Kozienice - Warka - Góra Kalwaria oraz nr 729 Głowaczów – Białobrzegi – Wyśmierzyce.
27
2.5.7. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Począwszy od 2008 roku monitoring pól elektromagnetycznych (PEM) realizowany jest w
oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie
zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). Zgodnie z powyższym rozporządzeniem monitoring
pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarów natężenia
składowej elektrycznej pola.
Pomiary wykonuje się w odległości nie mniejszej niż 100 metrów od rzutu anten instalacji
emitujących pola elektromagnetyczne na powierzchnię terenu. Celem pomiarów jest
wyłącznie określenie poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku w miejscach
dostępnych dla ludności, nie służą one natomiast określeniu wpływu poszczególnych
obiektów emitujących fale elektromagnetyczne na poziom pól w środowisku. W związku z
tym uzyskane wyniki nie mogą stanowić podstawy do wnioskowania o wielkości emisji pól
elektromagnetycznych ze źródeł (obiektów) znajdujących się w pobliżu miejsc, w których
realizowano pomiary.
Dla jakości środowiska istotne znaczenia mają urządzenia, które emitują fale
elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci radiofal o częstotliwości 0,1– 300
MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz umieszczone w środowisku naturalnym.
Ochrona ludzi i środowiska przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym
uregulowana jest ustawowo: prawo ochrony środowiska, prawo budowlane, ustawa o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz sanitarnymi.
Źródłem niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy są:
- linia 220 kV,
- linie 110 kV,
- bazowe stacje telefonii komórkowej zainstalowane na masztach,
- urządzenia emitujące pole elektromagnetyczne pracujące w gospodarstwach domowych,
zakładach przemysłowych, ośrodkach medycznych oraz będące w dyspozycji miejskiej policji
i straży pożarnej. Obszar gminy znajduje się ponadto w zasięgu nadajników stacji
telewizyjnych i radiowych.
Główne zagrożenia i problemy w dziedzinie niejonizującego promieniowania
elektromagnetycznego wiązać należy z bardzo szybkim w ostatnim czasie rozwojem
systemów przesyłania danych i komunikacji. W stale „zagęszczającym się eterze”, tworzenie
nowych skutecznych sposobów transmisji danych powoduje konieczność wykorzystywania
do tych celów coraz silniejszych nadajników pracujących w coraz większych
częstotliwościach.
Linie elektroenergetyczne o napięciu 110, 220 kV na terenie gminy przebiegają
w bezpiecznych odległościach od zwartej zabudowy mieszkaniowej. Podobnie przedstawia
się lokalizacja podstacji elektroenergetycznych jak i stacji telefonii komórkowej. Uciążliwość
linii mieści się w strefach ochronnych, których maksymalny zasięg wynosi 12 m – dla linii
110 kV.
Instytucją wykonującą pomiary natężenia pola elektromagnetycznego emitowanego przez
poszczególne źródła jest Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. Stosowne badania
wykonywane są w przypadku budowy i uruchamiania nowego nadajnika, jak również w
przypadku zmiany parametrów jego pracy. Z badań przeprowadzonych przez WSS-E
w innych rejonach województwa wynika, iż nie notuje się przekroczeń natężenia pola
elektromagnetycznego w miejscach stałego pobytu ludzi w pobliżu źródeł promieniowania.
28
Należy podkreślić, iż brak inwentaryzacji znaczących źródeł pól elektromagnetycznych, jak i
powszechnych pomiarów pól elektromagnetycznych, uniemożliwia dokładne określenie
stopnia zagrożenia i sposobów ograniczenia uciążliwości.
3. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji
projektu Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów
Wszystkie działania zaproponowane do realizacji w ramach aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla Gminy Głowaczów z założenia mają na celu poprawę stanu środowiska na
terenie całej gminy i tym samym będą pozytywnie wpływać na zdrowie człowieka.
W związku z rozwojem gospodarczym gminy, wzrostem poziomu konsumpcji, zwiększającą
się presją na obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane, zwiększeniem zapotrzebowania
na surowce, brak realizacji zapisów aktualizacji Programu prowadzić będzie do znaczącego
pogorszenia wszystkich elementów środowiska.
W przypadku braku realizacji zapisów Programu istnieje zagrożenie zmiany stanu
środowiska:
• utrata różnorodności ekologicznej i cennych przyrodniczo terenów,
• degradacja walorów krajobrazu,
• pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych w związku
ze zwiększonym wytwarzaniem ścieków i niewłaściwym stosowaniem nawozów
i gnojowicy,
• degradacja powierzchni ziemi związana z nielegalną eksploatacją zasobów
naturalnych,
• pogorszenie jakości powietrza,
• zwiększająca się liczba mieszkańców narażonych na ponadnormatywne natężenie
hałasu,
• zwiększenie ilości wytwarzanych odpadów,
• niewłaściwe postępowanie z wytworzonymi odpadami,
• zmniejszanie się zasobów wodnych,
• pogorszenie jakości życia mieszkańców.
W przypadku, gdy program ochrony środowiska nie zostanie wdrożony, negatywne trendy
będą się pogłębiać, a zanieczyszczenie środowiska wzrastać. Realizacja Programu jest więc
konieczna.
Zapewnienie rozwoju gospodarczego gminy jest związane nieodłącznie z presją na zasoby
i walory środowiska przyrodniczego. Program ochrony środowiska w swoim założeniu
stanowi zbiór wytycznych, których uwzględnienie w poszczególnych obszarach działania
człowieka zapewnić powinno rozwój zrównoważony minimalizujący wielkość presji na
komponenty przyrodnicze. Brak realizacji założeń przyjętych w Programie i uwzględnienia
wytycznych w nim zawartych zwiększa ryzyko degradacji środowiska przyrodniczego oraz
obniżenia standardu życia mieszkańców gminy.
29
4. Analiza i ocena istniejących problemów ochrony środowiska istotnych
z punktu widzenia realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska
Gminy Głowaczów
4.1. Zasoby przyrodnicze
Gmina Głowaczów charakteryzuje się wysokimi walorami przyrodniczymi oraz zasobami
naturalnymi, objętymi w znacznej części ochroną prawną. Potencjalnego zagrożenia dla
utrzymania wysokiej jakości zasobów przyrodniczych na terenie gminy należy upatrywać
w pogorszeniu infrastruktury komunikacyjnej. Przez teren gminy przebiegają dość liczne
drogi powiatowe i gminne. W zależności od kategorii drogi oraz częstotliwości ruchu
stanowić mogą one większe lub mniejsze bariery ekologiczne. Podkreślić jednak trzeba, że
inwestycje z zakresu budowy i modernizacji dróg kołowych na terenie gminy realizowane są
z uwzględnieniem najwyższych standardów ochrony środowiska. Na analizowanym terenie
występuje tylko jedna droga krajowa i wojewódzka, brakuje autostrad, które ze względu na
intensywność ruchu charakteryzują się największym negatywnym oddziaływaniem
związanym z tworzeniem barier ekologicznych.
Zagrożeniem dla obszarów cennych pod względem przyrodniczym może być
niekontrolowany rozwój turystyki i związanej z nią infrastruktury. Jednak w większości
przypadków, rozważnie prowadzone działania w tym zakresie, uwzględniające najwyższe
standardy ochrony środowiska, nie powinny przyczynić się do degradacji zasobów
przyrodniczych, a wręcz poprzez równoległe działania z zakresu edukacji ekologicznej,
wpłynąć na poprawę stanu tych zasobów.
Innym potencjalnym zagrożeniem, zwłaszcza dla obszaru specjalnej ochrony ptaków
PLB140013, może być nieprzemyślany rozwój energetyki wiatrowej mogący spowodować
negatywne oddziaływania na awifaunę. Ewentualny rozwój energetyki wiatrowej na terenie
gminy i lokalizacja siłowni wiatrowych powinna być wobec tego przedmiotem szczególnej
troski związanej z prowadzeniem postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.
W ramach ochrony przyrody na terenie gminy Głowaczów zaproponowano:
1. Ochrona terenów w ramach programu Natura 2000
2. Ochrona pozostałych terenów i obiektów cennych pod względem przyrodniczym
3. Zwiększenie lesistości
4. Ochrona lasów, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej
4.2. Powierzchnia ziemi
Poważne zagrożenie dla środowiska glebowego jest związane z: nadmiernym używaniem
środków chemicznych do ochrony roślin i konserwowania zbiorów, nieracjonalnym
stosowaniem nawozów sztucznych oraz niewłaściwym postępowaniem ze środkami
ropopochodnymi w obrębie gospodarstw rolnych. Zagrożeniem dla jakości gleb na
analizowanym terenie jest również transport, który przyczynia się także do degradacji
komponentów środowiska przyrodniczego.
Do degradacji powierzchni ziemi na analizowanym obszarze może dochodzić także wskutek
wydobywania kopalin, głównie kruszywa naturalnego (w momencie zakończenia wydobycia,
odkrywki powinny być poddawane planowej i systematycznej rekultywacji).
Działania, które ukierunkowane są na poprawę stanu jakości gleb to:
30
1. Rekultywacja gleb zdegradowanych lub zdewastowanych i przywracanie im funkcji
przyrodniczych, rekreacyjnych lub rolnych,
2. Prowadzenie działalności edukacyjnej i informacyjnej skierowanej do rolników
z terenu gminy.
4.3. Wody podziemne i powierzchniowe
Główne problemy w zakresie ochrony wód podziemnych i powierzchniowych w gminie to:
• punktowe (zrzuty ścieków, nieszczelne zbiorniki na nieczystości płynne)
zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych;
• obszarowe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych – głównie
zanieczyszczenia spływające z pól, szczególnie w okresach po nawożeniu gruntów
rolnych;
• niewłaściwe postępowanie z substancjami ropopochodnymi (zwłaszcza w
gospodarstwach wiejskich, niewłaściwe magazynowanie oleju napędowego);
• braki w rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej gminy (niski stopień
skanalizowania).
Działania na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych:
• Rozwój infrastruktury wodno-ściekowej na terenie gminy,
• Kontrola ujęć komunalnych i jakości wody pitnej,
• Kontrola prawidłowego pozbywania się nieczystości ciekłych przez mieszkańców,
• Propagowanie właściwego używania nawozów i środków ochrony roślin wśród
rolników,
• Ograniczenie zużycia wody przez podmioty gospodarcze.
4.4. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
Do najważniejszych niekorzystnych zjawisk wymuszających działania w zakresie ochrony
powietrza przed zanieczyszczeniem zalicza się:
• emisję zorganizowaną pochodzącą ze źródeł punktowych (usługi, lokalne kotłownie,
ogrzewanie budynków mieszkalnych tzw. niska emisja),
• emisję niezorganizowaną, tj. emisję substancji wprowadzanych do powietrza bez
pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie czy
lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi
jak wypalanie traw,
• emisję ze źródeł liniowych i powierzchniowych (drogi, parkingi).
Działania, które ukierunkowane są na poprawę stanu jakości powietrza atmosferycznego:
• Ograniczenie emisji do powietrza poprzez stosowanie najlepszych dostępnych
technologii,
• Ograniczenie strat ciepła w budynkach mieszkalnych i obiektach użyteczności
publicznej poprzez termomodernizacje.
4.5. Hałas
Przez obszar gminy przebiega jedna droga wojewódzka i krajowa oraz drogi powiatowe, na
których natężenie ruchu może być większe w godzinach szczytu. Problemy związane ze
31
stanem środowiska na terenie gminy, w zakresie oddziaływań akustycznych, powiązane są z
wieloma czynnikami m.in. jakością sieci drogowej, gęstością zabudowy, występowaniem
małych zakładów rzemieślniczych i usługowych w jednostkach zabudowy mieszkaniowej.
Hałas drogowy można zmniejszyć przez zapewnienie odpowiedniego stanu technicznego
drogi oraz poprzez:
• ograniczenie prędkości na określonych odcinkach dróg;
• poprawę płynności ruchu;
• ograniczenie możliwości wjazdu pojazdów ciężkich;
• stosowanie specjalnej „cichej nawierzchni” wygłuszającej przejazd samochodów;
• prowadzenie nasadzeń roślinności ochronnej wzdłuż tras komunikacyjnych;
• budowę ścieżek rowerowych.
4.6. Pola elektromagnetyczne
Mimo wieloletnich badań w celu ustalenia czy długotrwała, chroniczna ekspozycja na pola
elektromagnetyczne o natężeniach niewywołujących istotnych zmian krótkoterminowych
może wpływać na stan zdrowia ludzi, wciąż brak ostatecznych rozstrzygnięć w tej sprawie.
W związku z tym konieczne jest przeprowadzanie okresowej kontroli warunków ekspozycji
oraz jej ograniczenie. Pomiary natężenia pól elektromagnetycznych na terenie województwa
nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych poziomów emisji tego rodzaju energii.
5. Analiza i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko,
w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane,
krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe
oraz pozytywne i negatywne
Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano zadania inwestycyjne jak
i pozainwestycyjne ujęte do realizacji w ramach poszczególnych celów Programu. Próbę
oceny i identyfikacji znaczących oddziaływań na środowisko poszczególnych zadań
dokonano w tabeli w tzw. macierzach skutków środowiskowych, które są syntetycznym
zestawieniem możliwych pozytywnych, negatywnych, bezpośrednich, pośrednich,
krótkoterminowych, długoterminowych oddziaływań tych zadań. W Prognozie przyjęto
jedynie zidentyfikowane typy skutków środowiskowych oraz oceniono ich wpływ na
poszczególne elementy środowiska, na zdrowie ludzi oraz dziedzictwo kulturowe, w tym
zabytki.
W niektórych przypadkach oddziaływanie, w zależności od aspektu, jaki się rozważa, może
mieć jednocześnie negatywny i pozytywny wpływ na dany element środowiska.
Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych
niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań.
Ponadto oceny tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko
w fazie realizacji inwestycji, zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy
z reguły mają charakter przejściowy.
Oznaczenia:
(+) - pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zadania
(-) - negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zadania
(0) - brak zauważalnego oddziaływania i skutków w zakresie analizowanego zadania
32
Budowa wodociągu w m.:
Ignacówka
Grabnowolska,
Chodków, Zieleniec
Budowa hydroforni w m. Brzóza
Budowa oczyszczalni ścieków w
m. Wólka Brzózka
Budowa kanalizacji Przejazd –
Cecylówka Brzózka, Moniochy,
Wólka
Brzózka,
Marianów,
Stanisławów–Ursynów, Brzóza
ul.
Przecinka,
Sewerynów,
Emilów, Jasieniec, Lipa
Realizacja
oczyszczalni
przydomowych w pozostałych
miejscowościach (nie objętych
siecią kanalizacyjną)
Monitoring stanu technicznego
komunalnych ujęć wody i jakości
wody pitnej
Właściwe zagospodarowanie
osadów ściekowych
Ograniczenie emisji do powietrza
poprzez stosowanie najlepszych
dostępnych technik i technologii
energooszczędnych
Propagowanie termomodernizacji
Poprawa jakości
wód
Poprawa jakości
powietrza
Zadania
Cele
0
0
0
0
0
+/0
0
0
+
0
0
+
0
0
0
0
Obszar
NATURA 2000
0
Różnorodność
biologiczna
0
Ludzie
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Zwierzęta
+
+
0
0
+
0
0
0
+/0
Rośliny
0
+
+/0
0
+
00
0
0
0
Woda
0
0
+
+
+
+
+
+
+
Powietrze
+
+
+/0
0
0
0
0
0
0
Powierzchnia
ziemi
0
+
+
0
0
0
0
0
0
Krajobraz
0
+
0
0
0
0
0
0
0
Klimat
+
+
0
0
0
0
0
0
0
Zasoby
naturalne
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
0
0
0
0
0
0
Zabytki
Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne na następujące aspekty środowiska
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Dobra
materialne
33
Eliminacja
wyrobów
azbestowych
Ochrona
przyrody
Przestrzeganie
obowiązków
prawnych w
zakresie
gospodarowania
odpadami
Zmniejszenie
zużycia energii
Ochrona przed
promieniowaniem elektromagnetycznym
Zmniejszenie
hałasu
komunikacyjnego
Ochrona terenów w ramach
programu Natura 2000, użytków
ekologicznych, zagrożonych oraz
Modernizacja, budowa nowych
nawierzchni dróg gminnych w
miejscowościach:
Głowaczów,
Brzóza,
Studnie-Zieleniec,
Bobrowniki-Stawki, Dąbrówki,
Helenów,
Ignacówka
Grabnowolska
Budowa ścieżki rowerowej w
Brzózie
Modernizacja oświetlenia
ulicznego na lampy sodowe:
Wólka Brzózka, Cecylówka
Brzózka, Sewerynów, Brzóza,
Głowaczów, Lipa
Dostosowanie systemu
gospodarowania odpadami do
obowiązujących przepisów
Wdrażanie nowych technologii w
zakresie odzysku, recyklingu i
zmniejszania ilości odpadów
Rozwój selektywnej zbiórki
odpadów
Bezpieczne usuwanie wyrobów
zawierających azbest
budynków mieszkalnych poprzez
ulotki, informacje w prasie
lokalnej i na stronie gminy
Propagowanie wykorzystania
energii ze źródeł odnawialnych kampanie informacyjne
Preferowanie bezkonfliktowych
lokalizacji źródeł promieniowania
elektromagnetycznego
+/0
+/0
+
+
0
0
+
0
0
+
0
0
+
0
0
0
0
+
+/0
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+/0
+
+
+
+
+
0
+
+/0
+
+
+
0
+
+
+
0
0
+/0
0
0
+
0
+
+
+
0
0
0
0
0
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
0
0
0
0
+
+
+
+
+
0
0
0
0
0
0
+
+/0
0
0
+
0
0
0
+
+
0
+
0
0
+
0
0
0
+
0
0
+/0
0
0
0
0
+
0
+
+
+
+
+
+
+
0
0
0
+
34
Edukacja
ekologiczna,
kształtowanie
świadomości
ekologicznej i
poszanowania dla
środowiska
przyrodniczego
mieszkańców
gminy
Racjonalne
wykorzystywanie
zasobów
naturalnych
chronionych gatunków flory i
fauny
Pielęgnacja pomników przyrody
Ochrona lasów, ze szczególny
uwzględnienie różnorodności
biologicznej
Inwentaryzacja terenów
poeksploatacyjnych surowców
mineralnych w kontekście
przeznaczenia ich do rekultywacji
Rekultywacja
nielegalnych
wyrobisk
Oznaczenie terenów mogących
stanowić w przyszłości miejsca
eksploatacji surowców
mineralnych
Przynależność do Związku Gmin
Ziemi
Kozienickiej
oraz
kampanie
informacyjne
i
promocyjne
Koordynowanie akcji „Sprzątania
Świata” w placówkach
oświatowych
Organizowanie konkursów,
wystaw, imprez na rzecz ochrony
środowiska dla dzieci i młodzieży
Edukacja środowisk wiejskich w
zakresie problematyki programów
rolno – środowiskowych,
szkolenia prowadzone przez
ośrodek doradztwa rolniczego
Zapewnienie
społeczeństwu
powszechnego
dostępu
do
informacji o środowisku
Działania na rzecz rozwijania
turystyki pieszej i rowerowej,
budowa ścieżek rowerowych
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
0
+
+
+/0
+
0
+/0
+
0
+/0
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
+/0
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
+/0
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
0
+
0
+
+
+
+
+
0
+
0
+
0
+
+
+
+
+
+
0
+
0
0
+
+
+
+
+
+
+
0
+
0
+
+
0
+
+
+
+
+
0
+
0
+
0
0
+
+
+
+
+
0
+
0
+
+
0
+
+
+
+
+
0
+/0
0
0
0
0
+
+
+
+
+
+/0
+/0
+/0
0
0
35
Podsumowując należy podkreślić, że wpływ realizacji zapisów Programu ochrony środowiska
dla gminy Głowaczów będzie miał charakter pozytywny. Poszczególne działania mogą w
różnym stopniu wpływać na środowisko w trakcie realizacji, ale w efekcie prognozowana jest
poprawa jakości środowiska.
Ważną dla poprawy jakości środowiska inwestycją na terenie gminy Głowaczów jest
rozbudowa sieci kanalizacyjnej, wodociągowej i budowa drugiej oczyszczalni ścieków.
Inwestycje te niewątpliwie przyczynią się do poprawy jakości środowiska w gminie (w
szczególności wody) i jakości życia mieszkańców.
Racjonalna gospodarka i selektywna zbiórka odpadów również wpłynie na poprawę jakości
środowiska, podobnie jak rekultywacja terenów zdegradowanych poprzez nielegalne
wyrobiska surowców mineralnych, stanowiących miejsce dzikich wysypisk.
Bardzo ważnym zadaniem gminy jest podjęcie działań polegających na bezpiecznym
usunięciu wyrobów zawierających azbest. W trakcie realizacji zadanie to może powodować
negatywne oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi, dlatego bardzo ważne jest
zachowanie wszelkich środków ostrożności. Wykonanie zadania w ostateczności będzie
miało jednak pozytywny wpływ na środowisko i ludzi.
Kolejna grupa zadań inwestycyjnych dotyczy modernizacji infrastruktury drogowej, budowy
ścieżki rowerowej. To zadania, które w fazie realizacji będą wywierać nieznaczne negatywne
oddziaływanie na środowisko. Jednak efekty, czyli drogi z poprawioną nawierzchnią,
usprawnienie płynności ruchu w fazie eksploatacji zmniejszają emisję zanieczyszczeń do
środowiska, wpływają na ograniczenie emisji hałasu i wibracji. Należy w fazie realizacji
inwestycji stosować najlepsze dostępne techniki i technologie celem zmniejszenia
uciążliwości związanych z modernizacją dróg.
Możliwe oddziaływanie Programu na obszary chronione
Większość zapisanych w Programie inwestycji jest obecnie w fazie koncepcji. Brakuje
szczegółowych rozwiązań technologicznych, zakresu prac. W związku z tym nie ma
możliwości przeprowadzenia szczegółowej analizy oddziaływania na środowisko. Dla
inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko powinny być sporządzone raporty
oddziaływania na środowisko w czasie, gdy będzie wykonywana dokumentacja techniczna i
ustalany zakres inwestycji.
Oddziaływanie planowanych inwestycji na formy ochrony przyrody
Na terenie gminy Głowaczów znajdują się:
• Obszar Natura 2000 Puszcza Kozienicka PLH 140035
• Obszar Natura 2000 Ostoja Kozienicka PLB 140013
• Kozienicki Park Krajobrazowy im. Profesora Ryszarda Zaręby
• Pomniki przyrody
• Użytki ekologiczne
Rozbudowa sieci wodociągowej ma pozytywny wpływ na środowisko, gdyż ogranicza pobór
wód z płytszych poziomów wodonośnych w studniach indywidualnych. Dzięki temu
poprawia się uwilgocenie gleb, a tym samym warunki siedliskowe. Duże znaczenie dla
zdrowia ludzi ma lepsza jakość wody pitnej z głębszych poziomów wodonośnych.
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej wraz z budową oczyszczalni ścieków i oczyszczalni
przydomowych przyniesie ostateczny pozytywny efekt ekologiczny:
36
- zmniejszenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych, poprawa jakości tych
wód,
- zmniejszenie zagrożenia zdrowia ludzi i zwierząt spowodowanych używaniem wody złej
jakości.
Modernizacja dróg, wymiana lub budowa nowej nawierzchni wywierać będzie ostatecznie
pozytywne skutki dla środowiska. Wpłynie na:
- usprawnienie płynności ruchu,
- zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, hałasu, wibracji.
Modernizacja oświetlenia ulicznego, wymiana starych lamp na lampy sodowe spowoduje
zmniejszenie zużycia energii, zmniejszy zagrożenie wycieków rtęci i innych substancji
szkodliwych dla środowiska naturalnego i ludzi.
Realizacja prac budowlanych może powodować przemijające, nieznaczne negatywne
oddziaływania na środowisko. Jednak zachowanie obowiązujących norm, przepisów,
zastosowanie najlepszych dostępnych technik i technologii pozwoli na ograniczenie bądź na
zminimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko. Większość zakłóceń w
środowisku naturalnym zniknie po zakończeniu robót budowlanych i uprzątnięciu terenu
budowy.
Oddziaływanie planowanych inwestycji na pomniki przyrody
Na terenie gminy Głowaczów znajdują się pomniki przyrody żywej:
- grupa drzew –lipa drobnolistna i szerokolistna (obwód od 100 do 380 cm), kasztanowiec
biały (obwód od 130 do 220 cm) – 14 szt, jesion wyniosły (obwód 180-220 cm) – 4 szt., wiąz
szypułkowy (obwód 160 cm) – 1 szt., zadrzewienie dwustronne wzdłuż drogi BrzózaSewerynów,
- dęby szypułkowe (obwód 300 do 360 cm) – 2 szt., Nadleśnictwo Kozienice obręb Pionki,
- grupa drzew – dęby szypułkowe (obwód 270 do 440 cm) - 13 szt., jesion wyniosły(obwód
310 cm) – 1 szt., lasy za stawami Grądy,
- klon jawor (obwód 280 do 315 cm) - 2 szt. w miejscowości Ursynów na placu przy drodze,
- grupa drzew - dęby szypułkowe (obwód 300 do 430 cm) - 13 szt. – Nadleśnictwo
Dobieszyn, obręb Studzianki Pancerne,
- grupa drzew - dęby szypułkowe (obwód 260do 330 cm) – 7 szt., lipa drobnolistna (obwód
190 do 300 cm) – 2 szt., Nadleśnictwo Kozienice, obręb Kozienice.
Realizacja planowanych inwestycji nie spowoduje naruszenia pomników przyrody.
Oddziaływanie planowanych inwestycji na użytki ekologiczne
Na terenie gminy Głowaczów znajdują się użytki ekologiczne:
- nieużytkowana łąka o powierzchni 0,52 ha, na terenie Nadleśnictwa Kozienice,
- dawne łąki o powierzchni 3,39 ha w obrębie Nadleśnictwa Kozienice.
Realizacja planowanych w Programie inwestycji nie wpłynie negatywnie na te użytki.
37
6. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko
Do zadań zaproponowanych w ramach Programu ochrony środowiska, które mogą
negatywnie oddziaływać na środowisko należą przede wszystkim inwestycje na etapie
budowy w zakresie infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej, drogowej.
Negatywne oddziaływania tych inwestycji na środowisko można ograniczyć bądź
zminimalizować poprzez prawidłowo sporządzane projekty, dokumentacje, uwzględniając
potrzeby ochrony środowiska już na etapie budowy oraz w fazie eksploatacji.
Ograniczenie negatywnych oddziaływań można osiągnąć poprzez:
- prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy w czasie realizacji
inwestycji,
- stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych,
- dostosowanie terminów prac do terminów rozmnażania się zwierząt,
- dobieranie elementów w sposób harmonijny dla krajobrazu,
- stosowanie rozwiązań i technologii spełniających wymogi BAT.
7. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym
dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania
oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań
alternatywnych, w tym wskazanie napotkanych trudności wynikających z
niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy
Warunkiem prawidłowego wdrożenia założeń Programu ochrony środowiska dla gminy
Głowaczów na lata 2014-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2021 jest zachowanie określonych
terminów realizacji przyjętych zadań oraz dostępność środków finansowych i brak protestów
społeczeństwa.
Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach Programu ma
zdecydowanie pozytywny wpływ na środowisko. Biorąc pod uwagę użyteczność działań
odnoszącą się do uwarunkowań strategicznych, ekonomicznych, środowiskowych oraz
stopnia zaawansowania już rozpoczętych działań o znaczeniu priorytetowym (wykonanie
sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, rozbudowa infrastruktury drogowej, termomodernizacje)
planowane działania mają charakter optymalny dla realizacji ustalonej wizji rozwoju gminy.
Proponowanie rozwiązań alternatywnych dla takich działań nie ma zatem uzasadnienia
zarówno z formalnego jak i ekologicznego punktu widzenia.
Ponadto, dokumenty te mają charakter strategiczny i w związku z tym brak jest możliwości
precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań w tym napotkanych
trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Znaczna część planowanych inwestycji wymaga indywidualnego potraktowania
i przeprowadzenia postępowania w sprawie OOŚ. W tym przypadku wszelkie oddziaływania
i środki zaradcze, w tym alternatywne rozwiązania kluczowych problemów, powinny być
szczegółowo przeanalizowane pod kątem konkretnej inwestycji.
38
8. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Według zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska i ustaleń Konwencji o ocenach
oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25
lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r., Nr 96, poz. 1110), jako oddziaływanie transgraniczne określa
się "jakiekolwiek oddziaływanie, nie mające wyłącznie charakteru globalnego, na terenie
podlegającym jurysdykcji Strony, spowodowane planowaną działalnością, której fizyczna
przyczyna jest w całości lub częściowo położona na terenie podlegającym jurysdykcji innej
Strony; przy czym "oddziaływanie" oznacza jakikolwiek skutek planowanej działalności dla
środowiska z uwzględnieniem: zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza,
wody, klimatu, krajobrazu i pomników historii lub innych budowli albo wzajemnych
oddziaływań miedzy tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki dla dziedzictwa kultury
lub dla warunków społeczno-gospodarczych spowodowane zmianami tych czynników”.
Transgraniczne oddziaływania na środowisko przedsięwzięć ujętych w Programie ochrony
środowiska dla gminy Głowaczów nie jest możliwe ze względu na wielkość oddziaływania na
środowisko, jak i odległość od granic Państwa.
9. Wnioski końcowe
Prognoza oddziaływania na środowisko wykonana dla Programu Ochrony Środowiska Gminy
Głowaczów na lata 2014-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2021 nie wykazała występowania
znaczących zagrożeń dla środowiska w proponowanych działaniach. Stwierdza się, iż
przyjęcie do realizacji na etapie planowania konkretnych przedsięwzięć rozwiązań,
zapobiegających i ograniczających oddziaływanie na środowisko, wyeliminuje bądź
ograniczy ewentualne konflikty środowiskowe.
Program ze swej natury jest dokumentem ogólnym, planistycznym, nie stanowi prawa
miejscowego, a część jego zapisów ma charakter indykatywny. W związku z tym
rekomenduje się, by w Programie sformułować ogólne zasady realizacji poszczególnych
działań, zgodne z wymogami środowiskowymi.
Analiza macierzy wpływu realizacji zadań Programu pozwoliła wskazać na zasadniczą grupę
działań o potencjalnym znaczącym oddziaływaniu na środowisko. Pozytywne oddziaływania
Programu ochrony środowiska dla gminy Głowaczów na środowisko zdecydowanie
przeważają nad negatywnymi. Potencjalne negatywne krótkoterminowe oddziaływania na
zasoby środowiska mogą być związane z fazą realizacji inwestycji:
• Budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej,
• Modernizacja nawierzchni i przebudowa dróg, budowa ścieżek rowerowych,
• Usuwanie azbestu z obiektów i instalacji budowlanych,
Na etapie administracyjnym powinna zostać opracowana niezbędna dokumentacja
stwierdzająca słuszność planowanej inwestycji i potencjalne oddziaływanie jej na środowisko.
Dla większości przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w Programie bezpośrednie
oddziaływanie na środowisko będzie lokalne i krótkotrwałe. Oddziaływania te mogą być
także znacznie ograniczone poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz
użytkowanie inwestycji. W przypadku realizacji zaplanowanych inwestycji na trenach
cennych przyrodniczo, należy szczegółowo rozważyć wszystkie oddziaływania.
Realizacja proponowanych priorytetów nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania
na środowisko. Szczegółowa analiza oddziaływań na środowisko poszczególnych inwestycji
możliwa będzie na etapie wydawania decyzji środowiskowej.
Zaniechanie realizacji zaplanowanych zadań prowadzić będzie do pogorszenia stanu
środowiska i pogorszenia jakości życia mieszkańców.
39
Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich działań Programu Ochrony Środowiska pozwala
na stwierdzenie, że w zamyśle ogólnym ich realizacja spowoduje poprawę jakości
środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczokulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiska.
40
10. Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.) nakłada na organy administracji
obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko aktualizacji niektórych
planów i programów. Związane jest to z przeniesieniem do prawodawstwa polskiego
postanowień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny wpływu
niektórych planów i programów na środowisko.
W aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów na lata 2014-2017 z
uwzględnieniem lat 2018- 2021 określonych zostało 4 główne priorytety:
I priorytet – poprawa jakości środowiska
II priorytet – ochrona przyrody
III priorytet – racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych
IV priorytet – edukacja ekologiczna społeczeństwa i ochrona przed poważnymi awariami
W obrębie określonych priorytetów wyznaczono cele realizacji Programu oraz zadania dążące
do osiągnięcia założonych celów.
W Prognozie przeanalizowano możliwy wpływ wskazanych do realizacji w Programie zadań
na następujące aspekty środowiska: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny,
wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra
materialne. Określono czy oddziaływanie to może mieć kierunek negatywny, pozytywny czy
obojętny na poszczególne elementy.
Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych
niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań.
Ponadto oceny tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w
fazie eksploatacji, zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają
charakter przejściowy.
Analiza wpływu realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów na
lata 2014-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2021 pozwoliła wskazać na zasadniczą grupę
działań o potencjalnym znaczącym oddziaływaniu na środowisko. Pozytywne oddziaływania
Programu na środowisko zdecydowanie przeważają nad negatywnymi.
Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć w ramach aktualizacji Programu ma
pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma
uzasadnienia. W przypadku inwestycji, których oddziaływanie na środowisko może być
negatywne należy rozważać warianty alternatywne tak, aby wybrać ten, który w
najmniejszym stopniu będzie niekorzystnie oddziaływać na środowisko.
W przypadku, gdy aktualizacja Programu nie zostanie wdrożona prowadzić to będzie do
pogłębiania się problemów w zakresie ochrony środowiska, co negatywnie będzie wpływać
na zdrowie mieszkańców.
Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich założonych kierunków działań w aktualizacji
Programu pozwala na stwierdzenie, że ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska,
zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także
wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiska.
41
11. Literatura
1. Dane Głównego Urzędu Statystycznego,
2. Kondracki J. 2001: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa,
3. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014,
4. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
5. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektywy do
roku 2016,
6. poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 nr 120, poz. 826),
7. Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2011-2014 z
uwzględnieniem perspektywy do 2018 r.
8. Projekt aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Głowaczów na lata
2014-2017 z perspektywą na do 2021
9. Raport o stanie środowiska województwa mazowieckiego w 2011 r., WIOŚ
10. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim, raport za rok 2012,
WIOŚ w Warszawie, 2013 r.
11. Rocznik Statystyczny woj. mazowieckiego. Urząd Statystyczny w Warszawie 2012 r.
12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych
13. Sprawozdania z badań próbek wody w monitoringu przeglądowym, Powiatowa Stacja
Sanitarno-Epidemiologiczna w Kozienicach z lat 2011-2013
14. Sprawozdanie realizacji planu gospodarki odpadami dla Związku Gmin Ziemi
Kozienickiej za lata 2004-2006
15. Statystyczne Vademecum Samorządowca 2011 r., Publikacje Elektroniczne GUS,
16. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220 ze zm.),
17. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr
25, poz. 150 ze zm.),
18. Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz.1227 ze zm.),
42