Geneza Wielkiego Tygodnia: Najważniejszy czas świąteczny

Geneza Wielkiego Tygodnia: Najważniejszy czas świąteczny
Pierwotny Kościół nie znał roku liturgicznego. Narastał on
i bogacił się z wolna. Jedynym świętem pierwszych
chrześcijan była niedziela, zwana u chrześcijaoskich
Rzymian Dies Dominica a u Greków Kyriake , co w obu
wypadkach oznacza "Dzieo Pana". Przy tym słowo "Pan"
odnosiło się do Jezusa Chrystusa, sprawcy nowego
porządku zbawienia naszego.
W
każdą
niedzielę
czczono
pamięd
Zmartwychwstania Paoskiego, gdyż właśnie w niedzielę
Chrystus Pan zmartwychwstał. W niedzielę również
obchodzono pamiątkę Zesłania Ducha Świętego na
Apostołów, gdyż tego dnia dokonała się także ta tajemnica.
Tak więc każda niedziela była nie tylko przypomnieniem,
ale jakby ponownym przeżyciem tych dwóch największych
wydarzeo w życiu Kościoła. Przez swoje bowiem chwalebne
zmartwychwstanie Chrystus Pan najdobitniej potwierdził,
że jest tym, za kogo się ogłaszał: Synem Bożym,
Zbawicielem świata. Przez swoje zmartwychwstanie Jezus
Chrystus nadał swojej śmierci pełny i prawdziwy wyraz:
umarł, bo tak chciał, ale śmierd Jego stała się zwycięstwem
ostatecznym nad szatanem i wszystkimi Jego wrogami na
ziemi. W blaskach zmartwychwstania ma sens właściwy
dopiero krzyż i śmierd tak okrutna. Bez Wielkanocy Wielki
Piątek byłby tragiczną pomyłką i wielką przegraną samego
Boga, nieudaną próbą zbawienia rodzaju ludzkiego. Cała
kunsztowna konstrukcja oczekiwania i zapowiadania
Mesjasza, Jego misja na ziemi i wreszcie ogrom poniesionej
Ofiary to wszystko nie miałoby wytłumaczenia ani
fundamentu. Dlatego to św. Paweł Apostoł ma odwagę
wprost wyznad: "A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał,
daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także nasza
wiara".
Rocznica zmartwychwstania Paoskiego była
obchodzona w chrześcijaostwie jako pierwsze i jedyne
święto już w czasach apostolskich. Jak wspomnieliśmy z
okazji pierwszej niedzieli Wielkiego Postu, z wolna dookoła
Wielkanocy narastały dni: przygotowania, które bardzo
wcześnie, gdyż już za czasów św. Grzegorza I Wielkiego (+
604) osiągnęły swój pełny i wykooczony cykl. Myślą
przewodnią Wielkiego Postu jest nie tylko przypomnienie
dokonanego Odkupienia rodzaju ludzkiego i złożenia
podzięki Bogu i Jego Synowi za tak niezwykły akt
miłosierdzia. Kościół pragnie, aby jego dzieci czynnie
włączyły się w to swoje Odkupienie: przez wewnętrzne
odrodzenie, przez wyzbycie się "starego człowieka" a
przyobleczenie się w "człowieka nowego", którego
wzorcem jest Jezus Chrystus: "To wiedzcie, że dla
nasza katedra
zniszczenia grzesznego ciała dawny nasz człowiek został
razem z Nim ukrzyżowany po to, byśmy już więcej nie byli w
niewoli grzechu". "Słyszeliście przecież o Nim i zostaliście
pouczeni w Nim — zgodnie z prawdą, jaka jest w Jezusie, że
— co się tyczy poprzedniego sposobu życia — trzeba
porzucid człowieka, który ulega zepsuciu na skutek
zwodniczych żądz, odnawiad się duchem w waszym
myśleniu i przyoblec człowieka nowego, stworzonego
według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości".
Najuroczyściej w całym roku kościelnym został
wyeksponowany w obrzędy Wielki Tydzieo. Jak sama nazwa
nam podsuwa, dokonały się bowiem w tych dniach
największe tajemnice związane z Odkupieniem rodzaju
ludzkiego: Chrystus Pan poniósł śmierd na krzyżu i
zmartwychwstał. Nad te wydarzenia historia zbawienia nie
zna większych. Dlatego słusznie dano nazwę tym świętym
dniom: "Wielki Tydzieo".
Aby wierni mogli we wszystkich obrzędach
Wielkiego Tygodnia uczestniczyd, papież Pius XII dekretem z
dnia 16 listopada 1955 roku wprowadził w obrzędach
Wielkiego Tygodnia zasadnicze zmiany. I tak wszystkie
nabożeostwa odbywają się w godzinach wieczornych, aby
mogli w ich uczestniczyd wszyscy wierni. Są one
odprawiane w języku polskim, aby były zrozumiane przez
wszystkich. Wreszcie okrojono je i skrócono na tyle, aby
były w swojej myśli historycznej i teologicznej więcej
przejrzyste i jasne. Nadto chodziło także o to, aby nie
nurzyd uczestników zbytnim ich przedłużaniem (reforma
również z roku 1969).
Na treśd wydarzeo Wielkiego Tygodnia składają się:
triumfalny wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy w Niedzielę
Palmową, ostatnie dyskusje z Sanhedrynem Chrystusa Pana
w świątyni, przepowiednie Chrystusa o zburzeniu
Jerozolimy i o koocu świata. Ostatnia Wieczerza i Męka
Paoska, wreszcie chwalebne Zmartwychwstanie Chrystusa.
Obrzędy liturgiczne tych dni są tak wkomponowane, aby
wiernym ułatwid wizualne niemal odtworzenie tych
wypadków, bezpośrednio związanych z tajemnicą
odkupienia rodzaju ludzkiego, pobudzid do refleksji i
wielkiej wdzięczności, doprowadzid do pojednania się w
sakramencie Pokuty, odnowid w nich pierwotną gorliwośd
w służbie Bożej. Wielki Tydzieo ma tak wysoką rangę w
liturgii Kościoła, że nie dopuszcza nawet uroczystości.
Gdyby zaś takie wypadły, odkłada się je po Wielkanocy (np.
Uroczystośd Zwiastowania Paoskiego w tym roku).
strona 3