I WŚ
Transkrypt
I WŚ
Seminaria europejskie 3. seminarium koordynator: Joanna Różycka-Thiriet 5 listopada 2014 r. [email protected] Temat: Po co jeszcze pamiętać o I wojnie światowej? Goście: - dr Maciej Górny, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk - dr Damien Thiriet, Uniwersytet Jagielloński SŁOWNICZEK PRZETRWANIA Wojna światowa – głównymi uczestnikami wojny były Prusy, Austro-Węgry, Francja (wraz z terytoriami zależnymi), Rosja, Wielka Brytania (wraz z koloniami i państwami wchodzącymi w skład Brytyjskiego Imperium – Australią, Nową Zelandią, Kanadą), a od roku 1917 także USA. Mimo że przyjęto używać określenia wojna światowa jedynie w stosunku do dwóch wojen w XX wieku, także Autor: Resigua Źródło: Francuska Wikipedia i wcześniejsze konflikty zbrojne można by nazwać światowymi np. wojnę siedmioletnią w XVIII wieku czy wojny napoleońskie w XIX. Wojna pozycyjna – I wojna światowa na froncie zachodnim szybko, bo już w 1914 roku przybrała postać wojny okopowej czyli pozycyjnej. Naprzeciwko siebie, w okopach sięgających od Morza Północnego po Szwajcarię miesiącami siedzieli żołnierze wrogich armii, a próby szturmu doprowadzały do nieznacznych przesunięć frontu (za to dużych strat w ludziach). Okopy rozdzielał pas ziemi niczyjej. Przyczyny przekształcenia się frontu zachodniego w wojnę pozycyjną to rozwój technologii wojennych (prowadzących do większych strat), nieprzygotowanie dowódców do prowadzenia wojny nowoczesnymi środkami czy ogromne, trudne do dowodzenia armie biorące udział w konflikcie. O życiu w okopach I wojny opowiadał m.in. jeden z sezonów brytyjskiego serialu komediowego Czarna Żmija, który kończy się nieudanym szturmem. Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach Programu Europa dla Obywateli Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce Iperyt – czyli gaz musztardowy. Nazwa iperyt pochodzi od belgijskiej miejscowości Ypres (po francusku), czyli inaczej Ieper (po flamandzku, miasto znajduje się bowiem we Flandrii). To tam po raz pierwszy użyto tego gazu w celach bojowych w 1917 roku (kosztowało to życie 20 tys. Kanadyjczyków, dlatego w mieście znajduje się robiące przygnębiające wrażenie mauzoleum). Łącznie iperyt miał zabić podczas I wojny światowej, aż 120 tys. żołnierzy armii brytyjskiej. Powoduje on poparzenia skóry, ale także wywołuje w organizmie mutacje, które mogą prowadzić do nowotworów. Różne inne gazy bojowe (np. chlor) używano podczas I wojny światowej już od 1915, po obu stronach. Na dnie Bałtyku spoczywa natomiast zatopiony niemiecki iperyt z czasów II wojny światowej. W trakcie I wojny użyto także po raz pierwszy czołgów i samolotów (w tym do bombardowań). Wagon z Compiègne – zawieszenie broni między Niemcami, a ich przeciwnikami 11 listopada 1918 roku zostało podpisane w wagonie kolejowym należącym do francuskiego marszałka Ferdinanda Focha, w lesie niedaleko miejscowości Compiègne. W tym samym miejscu, w tym samym wagonie podpisano rozejm między Francją i Niemcami w 1940 roku. Sprowadzony przez nazistów do Berlina wagon został zniszczony na miesiąc przed ich kapitulację w 1945 roku. Uścisk dłoni Kohl-Mitterrand – jeden z najważniejszych momentów w historii francusko-niemieckiego pojednania to uścisk dłoni między francuskim prezydentem François Mitterrandem i kanclerzem RFN Helmutem Kohlem. Do tego symbolicznego gestu doszło 22 września 1984 roku przed ossuarium w Douaumont, w chwili gdy przywódcy słuchali Marsylianki (francuskiego hymnu). W ossuarium spoczęły szczątki 130 000 francuskich i niemieckich żołnierzy, ofiar bitwy pod Verdun (luty-grudzień 1916 roku). W trwającej 300 dni walce zginęło, było rannych lub zaginęło 377 tys. Kadr z relacji telewizyjnej z 1984 roku Źródło: ina.fr Francuzów i 337 tys. Niemców. FRAZA DNIA In Flanders fields the poppies blow Between the crosses, row on row, (…) We are the Dead. Short days ago We lived, felt dawn, saw sunset glow, Loved and were loved, and now we lie In Flanders fields. (…) Na polach Flandrii kwitną maki Między krzyżami, rząd na rzędzie (…) Jesteśmy Umarłymi. Kilka dni wcześniej Żyliśmy, czuliśmy świt, widzieliśmy łunę wschodu słońca, Kochaliśmy i byliśmy kochani, a teraz leżymy na polach Flandrii. (…) - fragment wiersza In Flanders fields z maja 1915 roku, autorstwa kanadyjskiego majora Johna McCrae, wojskowego lekarza biorącego udział w walkach pod miastem Ypres. JAK TO SIĘ JE, CZYLI O ZWYCZAJACH Źródło: Wikipedia Autor: Philip Stevens 11 listopada – na pamiątkę zawieszenia bronii w 1918 roku jest to dzień świąteczny nie tylko w Polsce (jak wiadomo obchodzimy Święto Niepodległości i nie idziemy do pracy), ale także w Wielkiej Brytania. Brytyjczycy obchodzą go jako Remembrance Day (Dzień Pamięci), Armistice Day (Dzień Rozejmu) lub Poppy Day. Ta ostatnia nazwa pochodzi od noszonego tego dnia kwiatu maku zrobionego z papieru i plastiku. Kwiat nawiązuje do wiersza In Flanders' Fields (patrz wyżej). L’Armistice obchodzą też dniem wolnym Francuzi i Belgowie. Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach Programu Europa dla Obywateli Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce