docZAŁĄCZNIK nr 2 DO SPRAWOZDANIA Z DZIAŁALNOŚCI
download 
Reklamacja Transkrypt
ZAŁĄCZNIK nr 2 DO SPRAWOZDANIA Z DZIAŁALNOŚCI
Załącznik Nr 2 do Sprawozdania z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie za 2010 rok Standard usług opiekuńczych w gminie Śrem Śrem, 2010 r. Spis treści Wstęp ………………………………………………………….............................. I. Problem wykluczenia społecznego i jakości życia osób starszych…………….. 3 5 II. Rola organizacji pozarządowych w realizacji usług na rzecz osób starszych…. 12 III. Nowatorskie metody usług opiekuńczych jako instrument przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób starszych w środowisku lokalnym………………. IV. Kierunki działań……………………………………………………………….. Bibliografia Spis tabel Spis rycin - 63 - 18 31 Wstęp Systematyczne postępowanie zjawiska starzenia się społeczeństwa, wymaga podjęcia, z odpowiednim wyprzedzeniem skutecznych działań zmierzających do stworzenia nowoczesnego sytemu zapobiegania wykluczeniu społecznemu dla ludzi starszych, wymagających pomocy opiekuńczej. Starzenie się populacji wraz z wydłużającą się średnią ludzkiego życia wpływa na obraz całego społeczeństwa: zmienia się skład członków rodzin, relacje miedzy pokoleniami, rodzaj produkowanych dóbr i oferowanych usług. Pojawia się nowe pokolenie, stosunkowo młodych, aktywnych i zdrowych emerytów a w związku z tym konieczne staje się nadanie mu odpowiedniej roli społecznej i wykorzystania jego potencjału. W społeczeństwie globalnym ludzie starsi podporządkowani są sztywno swojej kategorii wiekowej. Ich dążenia, cele i potrzeby pozostają z reguły na drugim planie. Można zaryzykować stwierdzenie, że system wartości, który wykształcił się w społeczeństwach współczesnych, oparty m.in. na indywidualizacji życia, sprzyja wykluczeniu społecznemu osób w wieku starszym, ponadto powszechny kult młodości charakteryzujący się przedsiębiorczością, witalnością, egocentryzmem, sprawił, iż ludzie starsi zaczęli być postrzegani jako mało mobilni, spowalniający zmiany, a tym samym stanowią przeszkodę w osiąganiu postępu. Należałoby podjąć działania ukierunkowane na zwalczanie przyczyn wykluczenia społecznego osób starszych. Wiedza na temat silnego związku zachodzącego miedzy wiekiem a powszechnością występowania niektórych ograniczeń powinna skłaniać do przekształceń zmierzających do zwiększenia dostępności, kompleksowości i efektywności oferowanych usług oraz skuteczności działań zapobiegających niedołęstwu starczemu i marginalizacji. Zwiększona skłonność starszych ludzi do zachorowań i urazów w połączeniu ze stałym powiększaniem się tej grupy wiekowej prowadzi do wzrostu zapotrzebowania na usługi zdrowotne, rehabilitacyjne i opiekuńcze oraz rozwój ich znaczenia i zasięgu. Ogłoszona prognoza rynku pracy, uznaje wykonywane w domu usługi zdrowotne i opiekuńcze, w tym nastawione na opiekę nad osobami w podeszłym wieku za jeden z najszybciej rozwijających się segmentów rynku pracy. Jednocześnie odnotowuje się stały wzrost liczby działań organizacji wspierających w obszarze pomocy osobom starszym. Powiększa się odsetek organizacji wychodzących z programowo poza sprawy materialne seniorów a ukierunkowane na świadczenie specjalistycznych usług wspierających. - 64 - Celem programu jest wskazanie skuteczności wsparcia osób starszych w zwalczaniu wykluczenia społecznego przez system usług ukierunkowanych na kompleksowe zaspakajanie potrzeb osób starszych w ich środowisku zamieszkania gdyż wraz z wydłużaniem się przeciętnego trwania życia, wzrośnie liczba osób w podeszłym wieku, która będzie wymagała usług opiekuńczych i pomocy. Właściwa realizacja sytemu wsparcia umożliwia podnoszenie jakości życia, kształtowanie zdrowego stylu życia i utrzymywanie kontaktów społecznych, dzięki którym seniorzy mają poczucie przynależności do grupy oraz lepszą kondycję psychospołeczną oraz uznane zostaną podstawowe prawa osób dotkniętych wykluczeniem społecznym do godnego życia i pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Celem jest przybliżenie zbiorowości osób starszych oraz ukazania jej kręgu w środowisku lokalnym. Ważnym elementem jest wzbogacenie wiedzy o funkcjonowaniu organizacji pozarządowych wspomagających osoby starsze. W strukturze niniejszego opracowania zostały omówione kwestie związane ze zjawiskiem starzenia się społeczeństwa, problemy, z jakimi borykają się osoby starsze oraz rola organizacji pozarządowych w zakresie dostępu do usług społecznych. W opracowaniu identyfikacji problemów wykorzystano wyniki konsultacji społecznych w zakresie społecznych, oczekiwań i sposobów ich rozwiązywania, przeprowadzonych w gminie Śrem, dotyczących trzech grup społecznych: osób starszych, rodzin oraz dzieci i młodzieży. Konsultacje społeczne przeprowadzono za pomocą ankiet a także bezpośrednich dyskusji grupowych i indywidualnych rozmów z mieszkańcami oraz specjalistami i samorządowcami działającymi na rzecz integracji i rozwiązywania problemów społecznych w gminie Śrem a analiza uwarunkowań została przeprowadzona w związku z utworzeniem Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Śrem na lata 2008 – 2015. Dopełnienie stanowi bibliografia, spis tabel oraz rycin. - 65 - I. Problem wykluczenia społecznego i jakości życia osób starszych Strategicznym dokumentem wyznaczającym cele i priorytety polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu jest Narodowa Strategia Integracji Społecznej oraz Krajowy Plan Działań na Rzecz Integracji Społecznej, będący częścią Krajowego Programu „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna” na lata 2008 – 2010, przyjętego przez Rade Ministrów w dniu 16 grudnia 2008r. Zgodnie z definicją przedstawioną w Narodowej Strategii Integracji Społecznej, wykluczenie społeczne to bark lub ograniczone możliwości uczestnictwa, wpływania, korzystania osób i grup z podstawowych praw, instytucji publicznych, usług, rynków, które powinny być dostępne dla wszystkich, a w szczególności dla ubogich1. Przyczyny i obszary wykluczenia są bardzo różne. Mogą do nich należeć np. niski poziom wykształcenia, czy status ekonomiczny. Do przyczyn wykluczenia społecznego należy również zaliczyć funkcjonujące w społeczeństwie stereotypy i uprzedzenia, których skutkiem jest bezpośrednia lub pośrednia dyskryminacja ze względu na jakąś cechę danej osoby np. wiek, płeć, wyznanie czy niepełnosprawność. Walka ze stereotypami powinna polegać na zintegrowanych działaniach prowadzonych wspólnie z osobami wykluczonymi społecznie oraz ich najbliższym otoczeniem społecznym – rodziną, społecznością lokalną organizacjami pozarządowymi. Należy zwrócić uwagę, że dyskryminacja bardzo często może przyjmować formę dyskryminacji wielokrotnej obejmującej więcej niż jedną przyczynę a przykładem takiego wykluczenia może być dyskryminacja starszych osób niepełnosprawnych. Zgodnie z Decyzją Parlamentu i Rady Unii Europejskiej nr 1098/2008/WE z dnia 22 października 2008r., rok 2010 Ustanowiono Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu jest podstawowym celem polityki społecznej prowadzonej prze Rząd we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi. Strategicznym dokumentem wyznaczającym cele do osiągnięcia jest wspomniana już wcześniej Narodowa Strategia Integracji Społecznej przyjęta na lata 2005 – 2010. Wyzwania i priorytety polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu na lata 2008 – 2010 zostały określone w Krajowym Planie Działania na rzecz Integracji Społecznej, będącym częścią Krajowego Programu 1 Narodowa Strategia Integracji dla Polski, s.22 - 66 - „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna” na lata 2008 – 2010. W tym dokumencie jako ważny element działań wskazuje się, iż „w dłuższej perspektywie czasowej zadaniem zespołu będzie przyczynienie się do opracowania w Polce długookresowej strategii na rzecz wykorzystania i wzmacniania kapitału ludzkiego osób starszych oraz wsparcia tych seniorów, którzy są niesprawni lub niesamodzielni”.2 Cele polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu ujęto w ramach trzech priorytetów: • Przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu dzieci; • Integracja przez aktywizację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; • Rozwój wysokiej jakości usług społecznych. Działania realizowane w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym mają charakter kompleksowy a w ramach Krajowego Programu Wdrażania Europejskiego Roku 2010 działania szczegółowe skupiać się będą na dwóch grupach społecznych: • Dzieci i młodzież, • Osoby starsze( zagrożenie wykluczeniem społecznym także w kontekście zagadnień starzenia się społeczeństwa i konieczności zapewnienia usług wysokiej jakości. Osoby starsze, mimo że znajdują się w relatywnie lepszej sytuacji pod względem zagrożenia ubóstwem dochodowym, narażone są na ryzyko wykluczenia społecznego uwarunkowanego innymi czynnikami, np. mniejsza aktywność w społeczeństwie, rosnące potrzeby związane z zaspakajaniem potrzeb medycznych i opiekuńczych). Opieka nad człowiekiem starszym, przewlekle chorym, niepełnosprawnym jest oparta na wzajemnym współdziałaniu podmiotów świadczących usługi w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, organizacji pozarządowych, gdzie na szczególną uwagę zasługują ich prace, na rzecz wsparcia i edukacji rodziny i bliskich opiekujących się osobami przewlekle chorymi. Podstawową zasadą, która wyznacza kierunki takiego współdziałania jest dążenie do takiej organizacji i opieki zdrowotnej i socjalnej, która umożliwi jak najdłuższe funkcjonowanie w warunkach domowych.3 2 Krajowy Program „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2008 – 2010”, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 16 grudnia 2008r., s. 37 3 Krajowy Program „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2008 – 2010”, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 16 grudnia 2008r., s.139 - 67 - Prawidłowe zdiagnozowanie przyczyn wykluczenia społecznego staje się podstawą do świadczenia efektywnej i skutecznej pomocy grupom, które go doświadczają. Skuteczna pomoc osobom wykluczonym społecznie wymaga również zdiagnozowania potrzeb warunkujących udział danej osoby w działaniach wspierających, takich jak np. zapewnienie usług osobom zależnym. Należy brać też pod uwagę skutki zjawiska wykluczenia społecznego. Najczęściej prezentowane są one w trzech kategoriach: osobistych, ekonomicznych i społecznych. Do osobistych skutków wykluczenia społecznego możemy zaliczyć zjawisko izolacji społecznej, wynikającej z utraty dotychczasowych kontaktów interpersonalnych, czy też obniżenie poczucie przedmiotowości, związane z utratą szacunku dla siebie. Finansowe skutki wykluczenia społecznego dotyczą przede wszystkim niemożności samodzielnego utrzymania się osób wykluczonych społecznie i ich stopniowe uzależnienie od wsparcia z zewnątrz. Istnieje też prawdopodobieństwo wystąpienia społecznych skutków wykluczenia, takich jak brak możliwości uczestnictwa w życiu społecznym i aktywności społecznej. Należy pamiętać, że osobom potrzebującym wsparcia towarzyszy często wzrost poczucia zagrożenia społecznego i ostracyzm społeczny. Zagrożenie ubóstwem i marginalizacją wymaga odpowiednich działań interwencyjnych, pomocniczych, terapeutycznych i wspierających. Unia Europejska zwalczanie wykluczenia społecznego wpisała jako priorytet do realizacji, podkreślając, że człowiek jest najważniejszym czynnikiem rozwoju – kapitałem ludzkim. Zdaniem Roberta Putnama, pojecie to odnosi się do pewnych cech występujących w społeczeństwie, które ułatwiają skoordynowanie działań. Można powiedzieć, ze są to normy, relacje wzajemności oraz cała sieć obywatelskiego zaangażowania.4 Starość jako ważny długi okres w życiu człowieka może być traktowana jako najbardziej przyjemna i spokojna faza życia, ale też starość może być odczuwana i ujmowana jako istoty problem społeczny, jeżeli starości towarzyszą nieprzyjemne odczucia i dyskomfort z powodu braku możliwości realizacji potrzeb a także poczucie zajmowania gorszego miejsca w strukturze społecznej – z powodu przejawów dyskryminacji czy wykluczenia a „proces marginalizacji dotyka ludzi starych na różnych obszarach życia społecznego. 5 4 R. Putnam, Społeczny kapitał a sukces instytucji, w: P. Sztompka, Socjologia, 2005r., s.338 B. Szatur- Jaworska, Czy ludzie starszy w Polsce są zbiorowością zmarginalizowaną?, praca zbiorowa: Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej, Warszawa 2004r., s.153-168, 5 - 68 - Pesymistyczna wizja przyszłości, która jest efektem wielu obaw i lęków tkwiących w świadomości polskich seniorów jest często odbiciem wielu negatywnych doświadczeń z wcześniejszych etapów życia. Jakość życia w wieku podeszłym jest sumą wymiaru refleksyjnego z przebiegu całego życia i doświadczeń życiowych oraz obecnego stanu zdrowia w określonych warunkach społeczno – ekonomicznych.6 Dynamika procesu starzenia się jest zależna od biologicznych i społecznych czynników zagrożenia. Biologiczne czynniki zagrożenia działają stopniowo a ich działanie można spowolnić, przyjmując właściwy styl życia. Czynniki społeczne mogą natomiast oddziaływać w sposób nagły i prowadzić do załamania psychicznego, niechęci do dalszego życia a w skrajnych przypadkach do silnej depresji. Do wskaźników dobrej jakości życia w wieku podeszłym zalicza się: wysoka samoocena stanu zdrowia, dobre emocjonalne samopoczucie i poprawa wyglądu, materialny dobrobyt, dobre relacje międzyludzkie, dobra sprawność fizyczna, pewna niezależność, szansa na dalszy osobisty rozwój a głównym pragnieniem jest zachowanie jak najdłużej samodzielności w dziedzinie materialnej, fizycznej oraz psychicznej. Udział osób starszych w ogólnej liczbie ludności systematycznie wzrasta. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, iż w roku 2020 najstarszym krajem będzie Japonia, z 31% osób starszych w społeczeństwie, następnie Włochy, Grecja, Szwajcaria ze wskaźnikiem powyżej 28%, w Ameryce Północnej wskaźnik ten wynosić będzie 23%, w Ameryce Łacińskiej 12%. Dane europejskie wskazują na podobną tendencję. W wielu krajach Europy Południowej i Zachodniej liczebność grupy osób w wieku 80 lat i starszych wzrasta w tempie 3-4%rocznie.7 Przewiduje się, ze przez najbliższe 20 lat Europa stanie się najstarszym regionem świata. W roku 1993 ludzie w wieku 60 lat i starsi reprezentowali 1/5 całościowej populacji 15 krajów członkowskich Unii Europejskiej, do roku 2020 liczyć będą ponad 1/4 populacji. Także w Polsce zauważalny jest proces wzrostu populacji osób starszych w społeczeństwie. Obecnie osoby starsze, w wieku 65+ w naszym kraju stanowią 13% społeczeństwa, co zalicza nas do jednego z najmłodszych europejskich krajów. ONZ prognozuje jednak, że za 20 lat nasz kraj utrzyma miejsce w grupie obszarów o relatywnie najniższym odsetku osób starszych, przekroczy próg 22% a według prognozy demograficznej, 6 J. Śmigiel, Poczucie jakości życia a aktywność osób w starszym wieku, Gerontologia Polska, tom 5, nr2, 1997r.,s. 21-29 7 P. Szukalski, Proces starzenia się społeczeństw Europy: spojrzenie perspektywiczne, Gerontologia Polska, tom 6, nr2, 1998r., s.51-55 - 69 - w 2030 r. liczba ludzi w wieku emerytalnym wzroście do 24%. Zgodnie z GUS populacja osób w wieku poprodukcyjnym w latach 2002 – 2025 wzrośnie o ponad 2 mln.8 Ponieważ udział osób starszych w społeczeństwie systematycznie wzrasta zadaniem powinno być zapewnienie na starość dostępu do trzech newralgicznych sfer warunkujących optymalną jakość życia: zdrowia, samodzielności, produktywności. Odnosi się jednak wrażenie, iż polityka starości nadal pozostaje na marginesie życia społecznego. Brak jest konsekwentnego i systematycznego rozwiązania problemów seniorów. Do tego dochodzi nasilający się negatywny odbiór ludzi starszych jako grupy społecznej i zjawisko ageismu. Oznacza ono „gorsze, niesprawiedliwe ich traktowanie, ograniczenie zaspakajania ich potrzeb, dla którego „uzasadnieniem” jest wiek tych osób oraz specyficzne cechy późnej dojrzałości i starości ( a raczej stereotypowe wyobrażenia o nich). Traktowanie to jest niesprawiedliwe, gdyż: • Jest niezawinione przez ludzi starych (np. poprzez ich zaniedbania, lekkomyślność, brak wiedzy), • Nie wynika z ich własnych wyborów, • Jest traktowaniem gorszym niż w przypadku osób młodszych, • Utrudnia ludziom starym zaspokojenie ich podstawowych potrzeb.9 Wykluczenie społeczne ma ścisły związek z marginalnością i marginalizacją. Polski socjolog Kazimierz W. Frieske, pisze, iż marginalność społeczna oznacza „ograniczone uczestnictwo w określonym porządku społecznym i ograniczony dostęp do jego podstawowych instytucji, takich jak rynek pracy, konsumpcji, system instytucji wymiaru sprawiedliwości, system edukacji, system gwarancji socjalnych itp.”10 R. Tokarczyk uważa, iż „…do najbardziej jaskrawych przejawów wiekowizmu, powodujących dyskryminacyjne skutki normatywno - prawne wobec ludzi starych należy przymusowe przechodzenie na emeryturę, uzależnienie rodzajów i zakresu ubezpieczeń od wieku, warunkowanie opieki i leczenia od liczby lat pacjenta.”11 Przykłady dyskryminacji i gorszego traktowania ludzi starszych podawane przez ekspertów i uczestników lokalnych dyskusji pozwalają na stworzenie listy zjawisk, które można uznać za źródła dyskryminacji: 8 J.T. Kowaleski, M. Pietruszak, Miejsce osób w starszym wieku w strukturze demograficznej mieszkańców Polski(stan obecny i perspektywy), w: J.T. Kowaleski, Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku, Łódź 2006r., 96 B. Szatur – Jaworska, P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006r., s. 217 10 K.W. Frieske, Marginalność społeczna, w: Encyklopedia socjologii, praca zbiorowa, t.2, Warszawa 1999r., s.168 11 R. Tokarczyk, Normatywne aspekty życia, w: Prawo i Życie, 2000r., nr 2 - 70 - • Negatywne stereotypy dotyczące starości, • Kult młodości w polskim społeczeństwie, • Kryzys etyczny w przypadku zawodów zaufania publicznego(np. w zawodach medycznych); • Brak rzetelnej wiedzy o starości wśród pracodawców, decydentów i wśród osób świadczących różnorodne usługi osobom starszym; • Bezrobocie nasilające konkurencję na rynku pracy; • Niedostatek pieniędzy w gospodarstwach domowych i w polityce społecznej; • Nasilenie specyficznych potrzeb w starszym wieku – zdrowotnych, opiekuńczych; • Procedury i zasady stosowania prawa (np. zasada kontradyktoryjności w postępowaniu cywilnym); • Procedury dzielenia środków finansowych pomiędzy instytucje polityki społecznej ( np. pochodzących z Narodowego Funduszu Zdrowia); • Niskie wykształcenie i osamotnienie ludzi starych; • Zła organizacja pracy instytucji obsługujących osoby starsze ( np. brak kompleksowej opieki geriatrycznej).12 Reasumując, można stwierdzić, iż najczęściej narażone są na społeczną marginalizację osoby starsze, które są jednocześnie: schorowane i niepełnosprawne, słabo wykształcone, samotne i osamotnione. Ich wykluczenie ma związek nie tylko z wiekiem, ale im z innymi czynnikami, które osłabiają ich pozycję w społeczeństwie. Miejsce starszego pokolenia w społecznej stratyfikacji zależy, bowiem od bardzo wielu czynników: cech osobistych ludzi starych, wcześniejszych szans i zagrożeń c biografie starszego pokolenia, sytuacji gospodarczej kraju, polityki społecznej i funkcjonowania rodzin. Ludzie starszy bywają spychani na margines życia społecznego, ale nie wszyscy, nie zawsze i nie wszędzie.13 12 B. Tokarz, praca zbiorowa, Co wiemy o dyskryminacji ze względu na wiek? Głos ekspertów, doświadczenia osób starszych. Akademia rozwoju filantropii w Polsce, Warszawa 2005r., s. 9 13 B. Szatur – Jaworska, P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006r., s.220 - 71 - II. Rola organizacji pozarządowych w realizacji usług na rzecz osób starszych Organizacje pozarządowe, działając przez ludzi i dla ludzi, wprowadzają w ich życie zasadniczą zmianę: przywracają im poczucie wartości i użyteczności. Gromadzą one obywateli najbardziej zainteresowanych rozwiązaniem konkretnych problemów, posiadających największą praktyczną wiedzę o nich, obywateli odpowiedzialnych za swoje otoczenie i za siebie. Organizacje pozarządowe: 1. włączają w swoje działania ludzi ze społeczności lokalnej, głównie jako wolontariuszy, choć stają się też coraz bardziej znaczącym pracodawcą; 2. ich funkcjonowanie opiera się o zasadę zmniejszania kosztów i ekonomiczną efektywność; 3. stosują często nowe, niekonwencjonalne metody rozwiązywania problemów, którymi się zajmują; 4. podejmują ryzyko zajęcia się problemami niepopularnymi, mało znanymi lub takimi, którymi nie zajmuje się jakakolwiek służba publiczna; 5. ludzi tam zaangażowanych cechuje wrażliwość na potrzeby innych, umiejętność zmiany, elastyczność w reagowaniu na nowe problemy; 6. pełnią rolę nieformalnych kanałów, przez które ludzie artykułują swoje potrzeby i argumenty za wprowadzeniem koniecznych zmian; 7. pomagają władzy państwowej i samorządowej w tworzeniu ram prawnych na rzecz budowania społeczeństwa obywatelskiego; 8. kontrolują publiczne służby realizujące zadania w różnych sferach życia politycznego i społeczno – gospodarczego; 9. wspierają i kształcą liderów, którzy później mogą wejść w struktury polityczne i rządowe. Samorząd posiada ustawowy obowiązek zaspokajania potrzeb mieszkańców i w dużym stopniu stanowi o życiu publicznym obywateli.14 Współpraca między sektorem publicznym i organizacjami pozarządowymi jest konieczna dla dobra obywateli. Jej głównym celem jest zwiększenie udziału mieszkańców miasta w tworzeniu i realizacji lokalnej polityki społecznej. Wspólne działanie samorządu i organizacji pozarządowych ma wymiar bardzo praktyczny: pełniej, lepiej i efektywniej zaspokajane są potrzeby mieszkańców danej społeczności. Nie mniej ważne jest także 14 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Śrem na lata 2008 – 2015, s. 85 - 72 - współuczestnictwo organizacji, reprezentujących różne grupy oby w decyzjach podejmowanych przez władze lokalne. Oba te sektory są cząstką tej samej rzeczywistości – powinny współdziałać i wspierać się wzajemnie w celu rozwiązywania istotnych problemów społecznych. Współpraca organizacji pozarządowych z administracją publiczną stanowi istotny element obowiązującego porządku konstytucyjnego RP. W Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. zapisano zasadę dialogu społecznego oraz zasadę pomocniczości. Ustawa z dnia 23 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r., Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) całościowo uregulowała współpracę organizacji pozarządowych z administracją publiczną. W Polce dokumentem strategicznym wyodrębniającym obszary, które stanowią rdzeń działań podejmowanych przez III sektor w ramach programów operacyjnych 2007-2013 są Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia. Dotyczą postanowień o: wzmacnianiu mechanizmów partnerstwa między administracją publiczną a sektorem pozarządowym, zwłaszcza w zakresie partnerskiego sposobu kreowania i realizacji zadań publicznych, wzmacnianiu potencjału podmiotów społeczeństwa obywatelskiego do efektywnego i profesjonalnego świadczenia usług publicznych, zwiększeniu inwestycji w kapitał ludzki, aktywnej polityce rynku pracy, przeciwdziałaniu ubóstwu i zapobieganiu wykluczeniu społecznemu. Specyfika polskich organizacji pozarządowych ma duże znaczenie dla określenia ich udziału w realizacji celów. Według stanu na dzień 20 grudnia 2007 r. w rejestrze REGON zarejestrowanych było 75 281 stowarzyszeń i 9 041 fundacji, 14 173jednostki organizacyjne Kościoła Katolickiego, 1 428 jednostek innych kościołów i związków wyznaniowych, 3 804 organizacje społeczne oddzielnie niewymienione, 19 217 związków zawodowych, 5 719 organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego, 233 partie polityczne oraz 324 organizacje pracodawców. W sumie 129 220 zarejestrowanych podmiotów.15 W 2008 roku powstało około 3 tysięcy nowych stowarzyszeń i ponad 600 fundacji. Biorąc jednak pod uwagę podmioty, które przestały działać, liczba organizacji pozarządowych utrzymuje się na stałym poziomie, a liczba nowopowstałych podmiotów w stosunku do lat ubiegłych z roku na rok nieznacznie spada. Od 2000 roku zaobserwować możemy „starzenie się” III sektora, co oznacza zmniejszanie się ilości organizacji najmłodszych w stosunku do najstarszych. Zgodnie 15 Departament Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Departament Udostępniania Informacji Głównego Urzędu Statystycznego, za: Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2009-2015, Załącznik do uchwały nr 240/2008 Rady Ministrów z dnia 4 listopada 2008 r., s. 15. - 73 - z danymi przedstawionymi na początku roku 2008 przez Klon/Jawor, jedna trzecia organizacji pozarządowych w Polsce powstała w ostatnich czterech latach, a tylko jedna na dziesięć istniała przed rokiem 1989. Ponadto systematycznie spada liczba nowopowstałych organizacji.16 Pod względem obszarów działalności najwięcej jest w Polsce stowarzyszeń i fundacji działających w zakresie „sportu, turystyki, rekreacji i hobby” (38,3%). Inne obszary działań wskazywane jako pole działań to „kultura i sztuka” (12,7%), „edukacja i wychowanie” (12,8%) oraz „usługi socjalne i pomoc społeczna” (11,2%) i „ochrona zdrowia (7,7%). Pod względem zakresu oddziaływania, większość organizacji, deklaruje prowadzenie działań na terenie najbliższego sąsiedztwa -25% organizacji; gminy, powiatu 49,8% organizacji, regionu 33%, na terenie Polski 33% organizacji (przy możliwych kilku wyborach).17 Znaczenie współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi, w aspekcie dostarczania obywatelom usług społecznych, potwierdzają badania, z których wynika, iż najczęstszą formą współpracy pomiędzy administracją publiczną i organizacjami jest wymiana informacji oraz zlecanie zadań publicznych. Organizacje pozarządowe posiadają ogromny potencjał, który może być wykorzystany w działaniach na rzecz społeczeństwa, w szczególności w dostarczaniu usług społecznych, które obejmują różne grupy społeczne. Wnoszą one specyficzne kompetencje dopasowane do konkretnych grup osób, instrumenty pracy uwzględniające potrzeby beneficjentów, narzędzia monitoringu losu beneficjentów w dłuższej perspektywie, co jest niezastąpioną wartością, która może być użyta w walce z problemami społecznymi oraz w odniesieniu do osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Szczególną rolę we wsparciu ludzi starych, zagrożonych wykluczeniem spełniają właśnie organizacje pozarządowe. Ich zadania wykraczają daleko poza udzielenie pomocy materialnej i obejmują szeroki wachlarz usług, tak ważnych dla człowieka starego a ich znaczenie wiąże się z możliwościami wkraczania na te obszary życia społecznego, które z różnych przyczyn są niedostępne do podmiotów publicznych.18 Organizacje pozarządowe posiadają ogromny potencjał, który może być wykorzystany w działaniach na rzecz osób starszych, w szczególności w dostarczaniu usług opiekuńczych. 16 M. Gumkowska, J. Herbst, Najważniejsze pytania - podstawowe fakty. Polski sektor pozarządowy 2008, Stowarzyszenie Klon/Jawor 2008r., s. 6. 17 M. Gumkowska, J. Herbst, Najważniejsze pytania - podstawowe fakty. Polski sektor pozarządowy 2008, Stowarzyszenie Klon/Jawor 2008r., s. 9-10 18 B. Szatur – Jaworska, P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006r., s.304 - 74 - Usługi opiekuńcze, zgodnie z definicją przyjętą przez Barbarę Rysz-Kowalczyk, są częścią usług społecznych, które z kolei stanowią jedną z form świadczeń społecznych, czyli wszelkich środków pieniężnych, dóbr materialnych i usług, służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb jednostek i rodzin, uzyskiwanych bezekwiwalentnie, czyli finansowanych ze środków publicznych. W Polsce głównym organizatorem usług opiekuńczych jest publiczna pomoc społeczna. Usługi opiekuńcze są wykonywane najczęściej w miejscu zamieszkania.19 Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2009r., Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) ,usługi opiekuńcze wykonywane w miejscu zamieszkania stanowią zadanie własne gminy. Oznacza to w praktyce, że ośrodek pomocy społecznej świadczy usługi opiekuńcze we współpracy z działającymi w tym obszarze organizacjami pozarządowymi. Usługi opiekuńcze mogą być przyznane osobom, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Usługi świadczone są w mieszkaniu osoby, która potrzebuje pomocy. Usługi opiekuńcze mogą obejmować: 1.Pomoc w codziennych zajęciach, takich jak robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, załatwianie spraw w urzędach itp. 2.Mycie, kąpanie, ubieranie, pomoc dla osób chorych, dozowanie lekarstw, prześcielanie łóżka, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmienie. 3.Specjalistyczne usługi opiekuńcze dostosowane do rodzaju schorzenia czy niepełnosprawności - terapia, rehabilitacja fizyczna itp. Gminy mogą zlecać realizację usług opiekuńczych organizacjom pozarządowym o ile ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w tym zakresie. Potencjalnymi odbiorcami usług opiekuńczych jest przede wszystkim 1,5 mln ludzi starszych mieszkających w gospodarstwach jednoosobowych. Wzrastający popyt na usługi opiekuńcze wynika, obok starzenia się społeczeństwa, z dużej liczby osób niepełnosprawnych. Ogółem stanowią one 14,3% ogółu populacji, w tym blisko połowę (48,4%) populacji osób w wieku 75 i więcej lat oraz jedną trzecią (37,1%) populacji w wieku 60 – 74 lata. Prawnie i biologicznie niepełnosprawni stanowią 7,4% ogółu, w tym, co czwarta osoba (23,8%) jest w wieku 75 lat i więcej oraz co piąta osoba (19,7%) w wieku 60 –74 lata. Dwie trzecie osób najstarszych mieszkających w rodzinie jednopokoleniowej albo samotnie jest zagrożonych brakiem codziennego wsparcia ze strony rodziny. Wzrost liczby tzw. starych starych (czyli osób po 75 roku życia) oznacza zwiększony popyt na pomoc. W zakresie ciężkich prac domowych takiej pomocy wymaga 55% osób po 19 B. Rysz – Kowalczyk, Leksykon polityki społecznej, Warszawa 2001r., - 75 - 75 roku życia, 44% przy zakupach, 30% przy kąpieli, a 6% w zakresie podstawowej samoobsługi (jedzenie, ubranie, korzystanie z zabiegów higienicznych).20 Wydłużenie się przeciętnego trwania życia przy równoczesnym zmniejszaniu się dzietności rodzin powoduje, że coraz częściej w rodzinie wielopokoleniowej jest więcej osób starszych niż dzieci, co powoduje wzrost znaczenia funkcji opiekuńczych realizowanych przez kobiety. Problemy związane ze świadczeniem usług opiekuńczych przez rodzinę występują w sytuacji nierównowagi między potrzebami człowieka starego w zakresie opieki a możliwością świadczenia przez rodzinę adekwatnych do skali potrzeb usług. W tej sytuacji postuluje się poradnictwo i wspieranie rodziny w realizacji przez nią usług opiekuńczych. Chodzi głownie o naukę umiejętności pielęgnacyjnych w miejscu zamieszkania, co ogranicza konieczność hospitalizacji. Działania naturalnych systemów rodzinnych muszą być jednak wspierane przez systemy pozarodzinne, głównie przez pomoc środowiskową, organizacje pozarządowe. W tradycji polskiej rodzina spełnia funkcje opiekuńcze wobec starszych i niepełnosprawnych czy chorych członków rodziny. W latach 80 badania potwierdziły te rolę rodziny.21 Rodziny przewlekle chorych, inwalidów oraz starych świadczyły usługi opiekuńcze w domach, wykonując takie czynności jak: sprzątanie, gotowanie, pranie, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych oraz przez wsparcie duchowe. W okresie transformacji nastąpiły jednak znaczące zmiany we wzorcach życia rodzinnego. Badania pracowników socjalnych potwierdzają, że w środowiskach ich podopiecznych występuje brak zainteresowania losem własnych rodziców. Analiza sytuacji społeczno-demograficznej wskazuje, że w wyniku starzenia się społeczeństwa, wzrostu liczby osób niepełnosprawnych, przemian składu rodziny, wzorców dzietności i zatrudnienia oraz osłabienia więzi społecznych rośnie popyt na usługi opiekuńcze. Tradycyjne systemy wsparcia: rodzina, przyjaciele, sąsiedzi i inni nieformalni opiekunowie świadczący nieodpłatnie usługi potrzebują wsparcia – nauki udzielania pomocy, podjęcia czynności w czasie nieobecności lub w przypadku niesprawności członków rodziny, zapewnienia usług opiekuńczych, informacji i doradztwa, pomocy w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych oraz pomocy i wsparcia w organizacji opieki domowej. Rosnący popyt na usługi opiekuńcze i prognozy demograficzne rynku nowych usług i produktów dla ludzi starych powodują rozwój sektora niepublicznych organizacji pozarządowych dając możliwość realizacji szerokiego zakresu usług i udzielenie skutecznej 20 Publikacja opracowana w ramach projektu: Twoja szansa. Analiza efektywności form wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, s. 39, 21 A. Kotlarska – Michalska, Funkcja opiekuńczo – zabezpieczająca wielkomiejskich rodzin pracowniczych, Poznań 1990r., - 76 - pomocy, podnoszenia jakości efektywności świadczonych usług, lepsze i pełniejsze wykorzystanie zasobów organizacji zaangażowanych w świadczenie wsparcia. - 77 - III. Nowatorskie metody usług opiekuńczych jako instrument przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób starszych w środowisku lokalnym Wszelkie aktywne działania w celu przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego ludzi w podeszłym wieku, mają niekwestionowane znaczenie. Istotne jest to, aby instrumenty, które mają wspierać osoby starsze stosowane były przez wszystkie siły społeczne: państwo, gminę, organizacje pozarządowe oraz rodzinę. Szczególna rola przypada tutaj organizacjom pozarządowym, które w swojej działalności nie są ograniczone katalogiem świadczeń. Mają, więc możliwość podejmowania działań, które są ważne dla społeczności lokalnej a programy pomocowe na rzecz osób starszych powinny mieć za zadanie chronić przed wykluczeniem społecznym tej kategorii osób i stworzyć im warunki umożliwiające jak najdłuższe pozostawianie w środowisku zamieszkania a pod hasłem „jakość życia” rozumiemy ogół warunków życia ludności w gminie Śrem. Sytuację demograficzną gminy Śrem na przestrzeni ostatnich lat można określić jako stabilną. Na początku 2006 roku liczba mieszkańców wynosiła 40.089, przy czym blisko 24% stanowiła ludność wiejska. Ludność gminy systematycznie wzrasta, choć przyrosty z roku na rok są relatywnie mniejsze. Mimo to współczynniki przyrostu naturalnego oraz salda migracji utrzymują się na dodatnim poziomie. Przemieszczenia ludności zachodzą również w obrębie gminy, przy czym miasto w przeciwieństwie do terenów wiejskich cechuje odpływ mieszkańców, czyli ujemne saldo migracji. Przewiduje się następującą prognozę demograficzną: - dla obszarów wiejskich utrzymanie lub niewielki wzrost liczby mieszkańców na poziomie 10.000 mieszkańców w 2013 roku, - dla miasta - wzrost liczby ludności do około 31.500 mieszkańców w 2013 roku, przy zachowaniu obecnych trendów rozwojowych. W strukturze wieku ludności prawdopodobnie nastąpi: - wzrost liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym (wiek rozrodczości osiągną roczniki wyżu demograficznego z lat 1976 – 1985), głównie w grupie 0 – 2 i 3 – 6 lat, przy jednoczesnym spadku liczby dzieci w wieku 7 – 17 lat, - niewielki wzrost (na terenach wiejskich raczej spadek) liczby ludności w wieku produkcyjnym, - znaczny wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym – w mieście do około 12%, na wsiach do około 16% (Źródło: „Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Śrem 2007 – 2013”). - 78 - Struktura wieku ludności gminy Śrem przedstawia się identycznie jak dla całego województwa. W porównaniu z miastem Śrem, ludność zamieszkująca tereny wiejskie jest młodsza. Tabela 1. Grupy wiekowe ludności w województwie wielkopolskim i gminie Śrem [%] Województw Wyszczególnienie Ogółe m Miasta Obszar wiejski wiek wiek wiek o Gmina przedprodukcyjny 21,90 22,60 Produkcyjny 64,40 65,80 poprodukcyjny 13,70 11,60 przedprodukcyjny 19,60 21,60 Produkcyjny 66,10 67,00 poprodukcyjny 14,30 11,40 przedprodukcyjny 25,00 25,80 Produkcyjny 62,00 62,10 poprodukcyjny 13,00 12,10 Źródło: „Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Śrem 2007 – 2013”, s.15 Współczynnik obciążenia ekonomicznego, określający liczbę osób w wieku nieprodukcyjnym przypadającą na 100 osób w wieku produkcyjnym, dla gminy wynosi 51, a dla województwa 55. Należy podkreślić, że dla terenów wiejskich gminy, jak i województwa przyjmuje wartość 59, a w mieście jest o 10 jednostek niższy. Takie wartości współczynnika świadczą o dobrej sytuacji ekonomicznej ludności. Z powyższych zestawień wynika, że ludność gminy Śrem starzeje się. W czasie ostatnich sześciu lat wyraźnie zmalał odsetek ludzi młodych w społeczeństwie – ich liczba zmalała w tym okresie o prawie 2.000 osób. Jednocześnie odnotowano wzrost liczebności wśród ludności pozostałych grup wiekowych. Wzrost liczby osób starszych spowodowała konieczność opracowania i wdrożenia lokalnych programów pomocowych na rzecz osób starszych, które mają za zadanie chronić te osoby przed wykluczeniem społecznym. Systematycznie wdrażane są założenia Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Śrem na lata 2008 – 2015, w której wytyczono cele główne i operacyjne oraz kierunki działań w ramach poszczególnych celów operacyjnych: - 79 - CEL GŁÓWNY 1: Wsparcie rodzin w kryzysie, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży. CEL GŁÓWNY 2: Poprawa systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży. CEL GŁÓWNY 3: Poprawa jakości życia osób starszych i niepełnosprawnych. CEL GŁÓWNY 4: Zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców gminy. Cel główny 3.: Poprawa jakości życia osób starszych i niepełnosprawnych Cele operacyjne: 3.1. Zwiększenie dostępności do usług społecznych. 3.2. Wsparcie kompleksowe seniorów. 3.3. Działania zmierzające do promowania zdrowego i higienicznego trybu życia i podtrzymywania sprawności fizycznej. Kierunki działań do celu operacyjnego 3.1.: 3.1.1. Utrzymanie osób starszych i niepełnosprawnych w miejscu ich zamieszkania: - propagowanie aktywnego i zdrowego stylu życia, - ułatwienie kontaktu z placówkami służby zdrowia i placówkami rehabilitacyjnymi (np.: organizowanie spotkań z jej przedstawicielami, tworzenie gabinetów rehabilitacyjnych i innych), - wspieranie rodziny w opiece nad chorym w domu, - rozwój ruchu pomocowo - wolontarystycznego i samopomocowego. 3.1.2. Podnoszenie kwalifikacji kadry, co ma bezpośredni wpływ na jakość świadczonych usług. 3.1.3. Rozwój poradnictwa w zakresie pielęgnacji i opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi oraz poradnictwa psychologicznego dla osób starszych i niepełnosprawnych. Kierunki działań do celu operacyjnego 3.2.: 3.2.1. Podjęcie działań w kierunku organizacji nowych Klubów Seniora na terenie gminy w oparciu o tradycje wspólnoty - 80 - sąsiedzkiej, ewentualnie – w sprzyjających okolicznościach – utworzenie Domu Dziennego Pobytu. 3.2.2. Rozwijanie aktywnych form spędzania czasu wolnego przez osoby starsze i niepełnosprawne, w tym organizowanie cyklicznych spotkań integracyjnych, zaspokajanie potrzeb kulturalno – społecznych i rekreacyjnych. 3.2.3. Podejmowanie współpracy z instytucjami, sektorem pozarządowym i kościołem katolickim, prowadzącymi akcje na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych. 3.2.4. Zorganizowanie usług transportowych na terenie gminy (dowóz do lekarza, urzędu, na rehabilitację itp.) dla niepełnosprawnych i starszych, mających problemy z poruszaniem się, osób na wózkach inwalidzkich. 3.2.5. Rozwój różnych form specjalistycznego wsparcia osób starszych potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych m.in. rehabilitacji. Kierunki działań do celu operacyjnego 3.3.: 3.3.1. Uwrażliwienie społeczności lokalnej na i niepełnosprawnych (rozwój wolontariatu na rzecz usług sąsiedzkich). 3.3.2. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie: - likwidacji barier architektonicznych, w szczególności w obiektach użyteczności publicznej, - aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. 3.3.3. Wspieranie i wzmacnianie działań przeciw dyskryminacji osób starszych i niepełnosprawnych ze wzglądu na wiek poprzez promocję przyjaznych więzi w mediach. 3.3.4. Rozwój ruchu pomocowo – wolontarystycznego i samopomocowego. Wcześniej dokonano zidentyfikowania problemów społecznych. Jednym ze źródeł informacji o problemach i potrzebach społecznych mieszkańców gminy była ankieta przeprowadzona wśród społeczności. Na podstawie jej wyników oraz innych danych, takich jak dane statystyczne zastane, potrzeby zgłoszone podczas spotkań z lokalnymi liderami, sporządzono katalog problemów społecznych mieszkańców gminy Śrem. Wyniki konsultacji społecznych w zakresie identyfikacji problemów społecznych, oczekiwań i sposobów ich rozwiązywania, przeprowadzonych w gminie Śrem, dotyczących trzech grup społecznych: osób starszych, rodzin oraz dzieci i młodzieży: - 81 - Ryc.1 Hierarchizacja problemów społecznych uznanych za dominujące Niska spójność społe czna, e konomiczna i prze strze nna, mała zaradność społe cze ństwa i duża zale żność od pomocy instytucji społe cznych 4.S AMOTNOŚ AMOTNOŚĆ Ć OS ÓB S TARS ZYCH ZYCH 3.PROBLEMY 3.PROBLEMY 1. 1. BEZROBOCIE BEZROBOCIE 2. 2. UBÓS UBÓSTWO TWO WYCHOWAWCZE WYCHOWAWCZE DZIEĆMI DZIEĆMI Z I NIEPEŁNOS PRAWNYCH Źródło: Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Śrem na lata 2008 - 2015, s.80 Za pomocą „drzew problemów” dokonano analizy tych problemów wskazując na przyczyny ich powstawania. - 82 - Ryc. 2 Samotność osób starszych i niepełnosprawnych 4.SAMOTNOŚĆ OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH brak brak brak brak zainteresowania zainteresowania osobami osobami starszymi/niepełn starszymi/niepełn osprawnymi osprawnymi poszanowania poszanowania tradycji tradycji (rodzina (rodzina wielopokoleniowa wielopokoleniowa )) zby ała oferta zbytt m mała oferta propozy propozycj cjii uakty uaktywniający wniaj ących ch brak brak opieki opieki ze ze brak brak opieki opieki ze ze nieporadność nieporadność strony strony rodziny rodziny strony strony instytucji instytucji życiowa życiowa choroby choroby słabe słabe funkcjonowanie funkcj onowanie osób osób starszy starszych ch znieczulica znieczulica brak brak społeczna społeczna specj alisty czny specjalisty cznych ch zbyt zbyt ośrodków ośrodków niskie niskie świadczenia świadczenia Źródło: Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Śrem na lata 2008 - 2015, s.82 Strategia nie ogranicza się w swych zapisach tylko do zadań realizowanych bezpośrednio przez instytucje gminy, ale proponuje przede wszystkim zadania, które stanowią wyzwania dla całej społeczności lokalnej i wszystkich podmiotów działających w obszarze polityki społecznej w gminie Śrem. Taka zasada partnerstwa i współpracy jest jednym z fundamentalnych elementów polityki strukturalnej Unii Europejskiej. W realizacji działań, skierowanych do osób wykluczonych społecznie nacisk przesuwany jest z indywidualnych działań w kierunku współpracy wielu partnerów, skupionej na rozwiązywaniu problemów społecznych poprzez tworzenie lokalnego partnerstwa, wzajemną współpracę z organizacjami pozarządowymi. W gminie Śrem przeprowadzono badanie rozpoznawcze, w trakcie, którego zebrano dane na temat aktywnych organizacji pozarządowych (fundacji i stowarzyszeń) funkcjonujących na terenie gminy. Dane w ramach badania zbierane były za pomocą specjalnie przygotowanej w tym celu ankiety. Warty podkreślenia jest fakt, iż materiał nie był zbierany wyłącznie w celach analitycznych, ale posłużył również do stworzenia bazy danych organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy Śrem. - 83 - warunki warunki m ieszkaniowe mieszkaniowe Aktualnie na terenie gminy Śrem funkcjonuje 65 organizacji pozarządowych podejmujących różnorodne działania zarówno na rzecz swoich członków, jak również na rzecz społeczności lokalnej. Źródło: Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Śrem na lata 2008 – 2015. Analiza danych działalności organizacji pozarządowych pozwala ponadto stwierdzić, iż zdecydowana większość organizacji pozarządowych działających na terenie gminy Śrem zajmuje się ochroną zdrowia, rehabilitacją, pomocą osobom starszym i niepełnosprawnym oraz pomocą społeczną i charytatywną. Można, więc wysnuć wniosek, iż większość organizacji skupiła się w obrębie działań z zakresu pomocy społecznej i pomocy osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz działań na rzecz osób wykluczonych społecznie. Wykluczenie społeczne wiąże się nie tylko z problemami, wynikającymi tylko i wyłącznie z braku zatrudnienia, ale również z niemożnością uczestniczenia w pełni w życiu społecznym. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu polega wiec na udzieleniu pomocy w postaci materialnej i niematerialnej osobom, które nie są w stanie pokonać różnych barier i problemów społecznych, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Do odbiorców lokalnego sytemu pomocy społecznej realizowanego przez Ośrodek Pomocy Społecznej należy przede wszystkim grupa osób wykluczonych społecznie, bądź zagrożonych wykluczeniem. Tabela 2. Świadczeniobiorcy, korzystający ze wsparcia w formie finansowej i rzeczowej Rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Liczba mieszkańców gminy Liczba Śrem objętych pomocą środowiskach gminy 1 138 1 108 1 091 1 053 937 928 objętych pomocą 3 613 3 878 3 308 3 073 2 643 2 463 objętych wsparciem 9,11 9,73 8,25 7,65 6.58 5,99 (dane miejskiego w Śremie) 39.652 39.849 40.101 40.184 40.189 41.130 Urzędu środowisk Liczba osób w % mieszkańców Śrem Źródło: dane własne Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie Analizując powyższe dane, zauważa się, że liczba osób objętych wsparciem w formie rzeczowej i finansowej nie przekracza 10% ogólnej liczby mieszkańców gminy Śrem i z każdym rokiem ulega zmniejszeniu. Następuje, również spadek liczby środowisk objętych wsparciem. Powyższa sytuacja świadczy o dostępności usług skierowanych do osób - 84 - wykluczonych społecznie oraz skuteczności podejmowanych działań mających na celu usamodzielnienie się osób i rodzin korzystających z sytemu pomocy społecznej. W działalności lokalnego sytemu pomocy społecznej następuje większa koordynacja działań na rzecz osób starszych zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wspólne działania zwiększają odpowiedzialność za realizowane przedsięwzięcia, co wpływa na ich skuteczność i efektywność. Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje nowatorskie rozwiązania w zakresie organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, na które z powodu starzenia się społeczeństwa i wydłużającego się średniego wieku życia rośnie zapotrzebowanie. Osoby starsze narażone są na ryzyko wykluczenia społecznego uwarunkowanego czynnikami zdrowotnymi, mniejszej aktywności i dlatego rosnące są ich potrzeby związane z zaspokojeniem potrzeb opiekuńczych, w tym specjalistycznego wsparcia. Na terenie gminy Śrem usługi opiekuńcze dla grup osób zagrożonych wykluczeniem społecznym są coraz bardziej powszechne. W 2009r. stanowią 8,25% ogółu udzielanych świadczeń i stanowią obok świadczeń pieniężnych ważną grupę świadczeń udzielanych osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym. Tabela 3. Realizacja zadań z zakresu wsparcia w formie usług opiekuńczych 2005 2006 2007 2008 2009 Liczba osób korzystających z usług opiekuńczych - ogółem 128 176 185 202 179 W tym: specjalistycznych usług opiekuńczych 12 38 27 47 41 Koszt usług – ogółem/zł 455 110 583 180 673 135 897 034 800 862 Liczba świadczeń ogółem 55 662 69 936 70 563 88 271 65 028 0 2 971 4 050 8 048 2 828 Wyszczególnienie W tym: specjalistycznych usług opiekuńczych Źródło: dane własne Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie - 85 - Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, iż w latach 2005 – 2009 przyznano usługi opiekuńcze wszystkim zainteresowanym osobom a liczba usługobiorców systematycznie wzrastała, z nieznacznym spadkiem liczby świadczeniobiorców w 2009r. Zadanie z zakresu pomocy społecznej na świadczenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla mieszkańców gminy Śrem realizuje w okresie od 1 kwietnia 2008 do 31 grudnia 2010 stowarzyszenie posiadające osobowość prawną Polski Komitet Pomocy Społecznej. Obowiązujące stawki za godzinę usług opiekuńczych zostały ustalone po przeprowadzeniu postępowania konkursowego i wynoszą: Koszt 1 godziny w 2008: Usług opiekuńczych – 9,00 zł Specjalistycznych usług opiekuńczych -15,00zł Koszt 1 godziny w 2009: Usług opiekuńczych – 9,25zł Specjalistycznych usług opiekuńczych -16,34zł Koszt 1 godziny w 2010: Usług opiekuńczych – 9,80zł Specjalistycznych usług opiekuńczych -17,39zł Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009, Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) wskazuje dwa , różniące się stopniem specjalizacji rodzaje usług: • usługi opiekuńcze obejmujące pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnacje oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem; • specjalistyczne usługi opiekuńcze dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Beneficjentami usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych jest ta sama kategoria osób: osoby samotne, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób a są jej pozbawione oraz osoby, którym rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Z analizy danych wynika, iż świadczenie usług w środowisku zamieszkania jest uzasadnione ekonomicznie. - 86 - Tabela 4. Porównanie średniego miesięcznego kosztu utrzymania osoby w domu pomocy społecznej na terenie gminy Śrem ze średnim miesięcznym kosztem usług opiekuńczych przypadających na jednego świadczeniobiorcę. Średni miesięczny Rok Średni miesięczny Różnica miedzy koszt utrzymania mieszkańca koszt świadczenia usług u średnim miesięcznym kosztem w domu pomocy społecznej jednego świadczeniobiorcy w utrzymania na terenie Śremu Śremie w domu pomocy społecznej a średnim miesięcznym kosztem świadczenia usług dla jednego świadczeniobiorcy 2005 2006 2007 2008 2009 529 813 1 199 1 579 1 707 296 276 303 370 373 233 537 896 1 209 1 334 Biorąc pod uwagę średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej można stwierdzić, iż usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania usługobiorcy można traktować jako alternatywę dla domów pomocy społecznej. Odbiorcami usług świadczonych w domach pomocy społecznej i w miejscu zamieszkania klienta są w większości te same kategorie osób, tj. długotrwale przewlekle chorzy, starsi i niepełnosprawni mieszkańcy Śremu a klienci, jak i członkowie rodzin zainteresowani są jak najdłuższym pozostawaniem w miejscu zamieszkania usługobiorcy. Wartość dodaną w przypadku Ośrodka Pomocy Społecznej stanowi stosowanie nowatorskich, kompleksowych rozwiązań w zakresie realizacji usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych. Tabela 5. Realizacja zadań z zakresu skierowań do domów pomocy społecznej Wyszczególnienie Liczba osób 2005 2006 2007 2008 2009 3 12 19 17 22 19 053 117 032 273 432 322 020 450 736 przebywających w domu pomocy społecznej Koszt utrzymania / w zł Źródło: dane własne Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie Świadczenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla mieszkańców gminy Śrem realizują osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym – psycholog, - 87 - asystent osoby niepełnosprawnej, pedagog, pracownik socjalny, logopeda, fizjoterapeuta, rehabilitant, pielęgniarka. Specjalistyczne usługi dostosowane są do szczególnych potrzeb osób wymagających pomocy w formie specjalistycznych usług, wynikających z rodzaju schorzenia niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym lub przygotowaniem zawodowym w zakresie: • uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, • pielęgnacja - jako wspieranie procesu leczenia, • rehabilitacja fizyczna i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu • pomoc mieszkaniowa. Wpływ na jakość świadczonych usług ma posiadanie przez osoby świadczące usługi takich atrybutów, jak: kompetencja, uprzejmość, wiarygodność, empatia, które najwyżej cenione są przez osoby starsze. W związku z koniecznością oceny efektywności realizacji tego zadnia przez organizacje pozarządową, prowadzona jest systematyczna kontrola usług opiekuńczych z naciskiem na aspekt merytoryczny oraz techniczny świadczenia usług. Świadczenie usług opiekuńczych wymaga uwzględnienia indywidualnych potrzeb osoby starszej, zmieniających się pod wpływem różnorakich czynników subiektywnych i obiektywnych a potrzeby dotyczą najczęściej deficytów w sferze psychicznej i społecznej. Analiza danych własnych Ośrodka Pomocy Społecznej dotycząca świadczenia usług opiekuńczych na rzecz osób starszych zagrożonych wykluczeniem społecznym na skutek wieku, deficytów zdrowotnych i ograniczonej sprawności wskazuje na: • stały, systematyczny wzrost liczby usługobiorców oraz liczby godzin usług, które są konsekwencją realnego zapotrzebowania; • opłacalność ekonomiczną usług opiekuńczych w porównaniu z innymi rozwiązaniami jakim są np. domy pomocy społecznej; • szeroka dostępność usług i możliwości finansowania tego zadania ze środków własnych gminy; • dostosowanie usług do indywidualnych potrzeb klienta co wymaga właściwego zdiagnozowania deficytów na poziomie biologicznym, psychicznym i społecznym; • świadczenie wysokiej jakości usług zaspokajające potrzeby na podstawowym i wyższym poziomie. - 88 - Z punktu widzenia zleceniodawcy usług opiekuńczych to jest Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie oraz podmiotu realizującego – organizacji pozarządowej celem działań jest ciągła poprawa efektywności i skuteczności działania związanego ze świadczeniem usług opiekuńczych, skierowanych do osób starszych zagrożonych wykluczeniem społecznym. Obecnie założenie to jest realizowane przez nowatorski program, który umożliwia uczestnictwo w Policealnym Studium na kierunku Asystent Osoby Niepełnosprawnej uczestniczkom projektu – 26 kobietom bezrobotnym, posiadającym średnie wykształcenie oraz kobietom zatrudnionym w charakterze opiekunek środowiskowych w Polskim Komitecie Pomocy Społecznej w Śremie. Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie realizuje program w ramach projektu "Aktywność się opłaca", współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, dotyczącego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII. Promocja Integracji Społecznej. Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji. Poddziałanie 7.1.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. Policealne Studium o kierunku Asystent Osoby Niepełnosprawnej prowadzone jest przez Firmę Szkoleniową Dar-Zof, mieszczącą się w Śremie, a zajęcia odbywają się w budynku Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Cyryla Ratajskiego w Śremie. Nie sposób nie docenić roli asystenta w procesie wyrównywania szans osób starszych, przewlekle chorych. Główną ideą pracy asystenta osoby niepełnosprawnej jest podnoszenie jakości życia osoby zagrożone wykluczeniem społecznym poprzez ułatwienie wykonywania czynności dnia codziennego, wykształcenie samodzielności oraz w części przypadków stworzenie warunków do samodzielnej rehabilitacji. Działania asystenta osoby niepełnosprawnej obejmują czynności związane z pojedynczą osobą starszą, niepełnosprawną w obszarze rehabilitacji, świadczeń, pracy, wypoczynku, życia osobistego i rodzinnego. Również pośrednio będą one dotyczyły czynności związanych z kształtowaniem środowiska, w którym żyją ludzie starzy, niepełnosprawni. Miejscem pracy asystenta będzie przede wszystkim środowisko domowe i najbliższe otoczenie osoby wymagającej wsparcia. Asystent będzie mógł w domu realizować usługi opiekuńcze oraz program rehabilitacji dla danej osoby. Osobista asysta zapewnia, więc optymalną realizację celów każdego aspektu procesu rehabilitacji. Zapewnia opiekę i pielęgnację osób starszych, ciężko niepełnosprawnych i ich docieranie do miejsc rehabilitacji leczniczej, odbywa się w naturalnym środowisku zamieszkania człowieka i dotyczy również jego czasu wolnego (rehabilitacja środowiskowa). - 89 - Ważnym elementem podejmowanych działań przez asystenta wobec osób starszych jest inicjowanie i utrzymanie wysokiej motywacji do aktywności w wprowadzeniu przez te osoby zmian we własnym życiu. - 90 - IV. Kierunki działań Opisane powyżej jakościowe podejście do problemu wykluczenia społecznego osób starszych powinno przekładać się na skuteczność i efektywność udzielanej pomocy przez organizacje pozarządowe w sferze usług opiekuńczych. Zasadne wydaje się rozwijanie opieki pielęgnacyjnej i budowy środowiskowego systemu integracji ludzi wymagających pomocy. Rozważenia wymaga system finansowania usług opiekuńczych dla osób ich wymagających. Potrzebne są rozwiązania pozwalające na godzenie aktywności zawodowej z opieką nad członkiem rodziny. Rozbudowy i rozszerzenia wymaga dostęp do opieki zdrowotnej nad osobami starymi umożliwiającej przeżycie większej liczby lat w pełnym zdrowiu, co zwiększa aktywność i mobilność, szkolenie profesjonalnych kadr zajmujących się opieką środowiskową. Poprawę jakości opieki środowiskowej można uzyskać poprzez szkolenie profesjonalnych kadr zajmujących się opieką środowiskową. Aktywizacja i integracja lokalna osób w wieku poprodukcyjnym powinna służyć wspieraniu rozwiązań i różnych form samodzielności i uczestnictwa w życiu społecznym, promowanie wartości uczestnictwa osób starszych w życiu społecznym. Ważne są działania wspierające więzi miedzy pokoleniowe i poczucie odpowiedzialności młodszych pokoleń za opiekę nad starszymi z otoczenia lokalnej społeczności. Konieczna jest zatem realizacja zadań, które uznano za priorytetowe: • systematyczne diagnozowanie sytuacji życiowej oraz analiza potrzeb życiowych i oczekiwań osób starszych; • rozszerzenie sytemu pomocy środowiskowej; • realizacja programów profilaktyczno – zdrowotnych adresowanych do osób starszych, niepełnosprawnych; • aktywizacja społeczna osób w wieku poprodukcyjnym przez rozszerzenie oferty zajęć rekreacyjnych, edukacyjnych; • zapewnienie całościowych usług w organizacji dnia osobom w podeszłym wieku związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego; • zlecenie realizacji zadań związanych z realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych organizacjom pozarządowym oraz nadzór nad wykonywanymi zadaniami celem zapewnienia usług dostosowanych do indywidualnych potrzeb oraz realizowanych w sposób efektywny i skuteczny; • pozyskiwanie do współpracy na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób starszych organizacji pozarządowych i tworzenie lokalnych partnerstw; - 91 - • poszerzenie dostępu do informacji na temat oferowanych form pomocy i ich finansowania; • inicjowanie wymiany informacji między partnerami społecznymi działającymi na rzecz osób objętych usługami opiekuńczymi; • prowadzenie kampanii medialnej mającej na celu promocję oferty wsparcia – lokalne media: telewizja, portal internetowy, prasa; • promowanie dobrych praktyk w postaci usług asystenckich realizowanych wśród osób starszych. Poruszane w niniejszym opracowaniu kwestie należy przybliżyć osobom starszym zamieszkującym środowisko lokalne oraz przedstawicielom lokalnego samorządu oraz organizacjom pozarządowym, które jako partner lokalnego samorządu mają znaczącą rolę w tworzeniu sytemu wsparcia osób starszych, mając nadzieję, iż zainteresowanie tą tematyką przełoży się na wzrost wiedzy dotyczącej problemów osób starszych oraz rozwój mechanizmów zapobiegających wykluczeniu osób starszych. - 92 - Bibliografia Frieske K.W., Marginalność społeczna, w: Encyklopedia socjologii, praca zbiorowa, t.2, Warszawa 1999r., Gumkowska M., J. Herbst, Najważniejsze pytania - podstawowe fakty. Polski sektor pozarządowy 2008, Stowarzyszenie Klon/Jawor 2008r., Kotlarska – Michalska A., Funkcja opiekuńczo – zabezpieczająca wielkomiejskich rodzin pracowniczych, Poznań 1990r., Kowaleski J.T., M. Pietruszak, Miejsce osób w starszym wieku w strukturze demograficznej mieszkańców Polski(stan obecny i perspektywy), w: J.T. Kowaleski, Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku, Łódź 2006r., Krajowy Program „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2008 – 2010”, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 16 grudnia 2008r., Krajowy Program Wdrażania Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym, Warszawa 2010r., Narodowa Strategia Integracji dla Polski, Publikacja: Jakość życia emerytów i rencistów, Społeczne problemy ludzi starych i możliwości ich rozwiązania, Materiały z konferencji Naukowej, Poznań 2009r., Publikacja: Profile starości, Wydawnictwo Miejskie, Urząd Miasta Poznania, Poznań 2000r., Publikacja: Twoja szansa. Analiza efektywności form wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, Putnam R., Społeczny kapitał a sukces instytucji, w: P. Sztompka, Socjologia, 2005r., Rysz – Kowalczyk B., Leksykon polityki społecznej, Warszawa 2001r., Szatur- Jaworska B., Czy ludzie starszy w Polsce są zbiorowością zmarginalizowaną?, praca zbiorowa: Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej, Warszawa 2004r., Szatur – Jaworska B., P. Błędowski, M. Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006r., Szukalski P., Proces starzenia się społeczeństw Europy: spojrzenie perspektywiczne, Gerontologia Polska, tom 6, nr2, 1998r., Śmigiel J., Poczucie jakości życia a aktywność osób w starszym wieku, Gerontologia Polska, tom 5, nr2, 1997r., Tokarczyk R., Normatywne aspekty życia, w: Prawo i Życie, 2000r., nr 2, - 93 - Tokarz B., praca zbiorowa, Co wiemy o dyskryminacji ze względu na wiek? Głos ekspertów, doświadczenia osób starszych. Akademia rozwoju filantropii w Polsce, Warszawa 2005r., Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2009-2015, Załącznik do uchwały nr 240/2008 Rady Ministrów z dnia 4 listopada 2008 r., Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Śrem 2007 – 2013, Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Śrem na lata 2008 – 2015, Spis tabel Tabela 1. Grupy wiekowe ludności w województwie wielkopolskim i gminie Śrem [%] Tabela 2. Świadczeniobiorcy, korzystający ze wsparcia w formie finansowej i rzeczowej Tabela 3. Realizacja zadań z zakresu wsparcia w formie usług opiekuńczych Tabela 4. Porównanie średniego miesięcznego kosztu utrzymania osoby w domu pomocy społecznej na terenie gminy Śrem ze średnim miesięcznym kosztem usług opiekuńczych przypadających na jednego świadczeniobiorcę Tabela 5. Realizacja zadań z zakresu skierowań do domów pomocy społecznej Spis rycin Ryc.1 Hierarchizacja problemów społecznych uznanych za dominujące Ryc. 2 Samotność osób starszych i niepełnosprawnych Opracowanie Maria Świdurska Śrem, czerwiec 2010 r. - 94 - Załącznik do Standardu Usług Opiekuńczych w Gminie Śrem PROCEDURY ORGANIZOWANIA I ŚWIADCZENIA USŁUG OPIEKUŃCZYCH, SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH I SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI 1. Usługi opiekuńcze przyznawane są osobie samotnej lub osobie w rodzinie, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, zgodnie z art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych oraz Uchwała Nr 253/XXXV/05 Rady Miejskiej w Śremie z dnia 25 lutego 2005 roku w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usług opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania. 2. Po uzyskaniu zgłoszenia o potrzebie uruchomienia pomocy, o której mowa w pkt 1., pracownik socjalny przeprowadza rodzinny wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej, zbiera dokumentację (m. in. oryginał karty wypisu ze szpitala, odpis orzeczenia o stopniu niepełnosprawności) oraz ustala rodzaj usług, ich zakres, niezbędną liczbę godzin, odpłatność. Podczas wywiadu środowiskowego, pracownik socjalny udziela szczegółowej informacji o zasadach odpłatności za usługi opiekuńcze. Rodzaj usług, zakres, niezbędna liczba godzin oraz odpłatność winna być skonsultowania z Kierownikiem Sekcji Świadczeń, a w przypadku jego nieobecności – z Kierownikiem Sekcji Pracowników Socjalnych. Wniosek o pomoc w formie usług winien zawierać rodzaj usług oraz niezbędną liczbę godzin, a także prośbę klienta – w przypadku zmniejszenia odpłatności lub zwolnienia z odpłatności. Wywiad środowiskowy musi zawierać rodzaje schorzeń oraz szczegółowy opis stanu zdrowia klienta, w tym stanu zdrowia psychicznego, jego samodzielność oraz funkcjonowanie w środowisku, możliwość zapewnienia pomocy ze strony członków rodziny. 3. Na podstawie zebranych informacji, opisie sytuacji klienta oraz jego diagnozie, a także rodzaju usług i ich zakresie, pracownik socjalny formułuje - 95 - 4. 5. 6. 7. „Zlecenie usług”, które stanowi załącznik Nr 1 do Procedur i jest dokumentem niezbędnym przy sporządzaniu decyzji oraz realizacji usług. Rodzaje usług stanowią załącznik Nr 2 do Procedur. W przypadku klientów, posiadających osoby zobowiązane, pracownik socjalny przeprowadza część II rodzinnego wywiadu środowiskowego, u osób, o których mowa w art. 103 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Wskazany wywiad zostaje przeprowadzony w terminie jednego miesiąca i winien zawierać m. in. szczegółową informację o możliwości i zakresie świadczonej pomocy usługowej przez osoby zobowiązane na rzecz klienta. Osoby ubiegające się o specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi zobowiązane są dodatkowo przedstawić zaświadczenie lekarza psychiatry, zawierające diagnozę w języku polskim oraz wskazanie o konieczności korzystania ze specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Wskazane zaświadczenie ważne jest przez jeden rok od daty wystawienia zaświadczenia. Osoby ubiegające się o specjalistyczne usługi opiekuńcze, obejmujące rehabilitację lub pielęgnację, zobowiązane są dodatkowo przedstawić zaświadczenie lekarskie, wystawione przez lekarza prowadzącego o zakresie rehabilitacji lub pielęgnacji w miejscu zamieszkania i ich czasokresie. Wskazane zaświadczenie ważne jest przez jeden rok od daty wystawienia zaświadczenia. Przyznanie specjalistycznych usług w formie rehabilitacji możliwe jest dopiero po wykorzystaniu możliwości przewidzianych w ramach świadczonych usług Narodowego Funduszu Zdrowia. Uruchomienie usług opiekuńczych następuje w terminie do 3 dni od dnia wydania decyzji administracyjnej, przyznającej usługi i określającej odpłatność za usługi oraz przekazaniu do realizacji zlecenia usług. W sytuacjach szczególnych (np. bardzo zły stan zdrowia oraz bezpośrednie zagrożenie życia), wymagających uruchomienia natychmiastowego usług, zostaje wydana decyzja o przyznaniu usług opiekuńczych w dniu uruchomienia usług, natomiast pracownik socjalny przedstawia wywiad środowiskowy wraz z wymaganą dokumentacją w terminie 3 dni od dnia uruchomienia usług. W sytuacjach szczególnych, wymagających uruchomienia natychmiastowego usług i niemożności ustalenia odpłatności, decyzja o odpłatności za usługi zostaje wydana w terminie późniejszym, nie dłuższym niż 30 dni. W sytuacjach konieczności natychmiastowego uruchomienia usług opiekuńczych, w trakcie wydawania decyzji administracyjnej dopuszcza się zgłoszenie telefoniczne uruchomienia usług w Polskim Komitecie Pomocy Społecznej. Zgłoszenia telefonicznego dokonuje Kierownik Sekcji - 96 - Świadczeń, a w przypadku jego nieobecności – Kierownik Sekcji Pracowników Socjalnych. 8. Pracownik Sekcji Świadczeń, posiadający w zakresie obowiązków prowadzenie spraw w zakresie usług opiekuńczych prowadzi wykaz zaświadczeń, o których mowa w pkt. 5 i 6. Wykaz zaświadczeń stanowi załącznik Nr 3 do Procedur. 9. Specjalistyczne Usługi Opiekuńcze, dla których uruchomienia niezbędnym jest zaświadczenie lekarskie przyznawane są nie dłużej niż na czas ważności zaświadczenia. 10.W okresie realizacji przyznanych usług, pracownik socjalny z danego rejonu utrzymuje kontakt z opiekunką świadczącą usługi opiekuńcze, a także z osobą objętą tą formą wsparcia. W przypadku zauważenia nieprawidłowości bądź powzięcia informacji o nieprawidłowym wykonywaniu usług, pracownik socjalny sporządza notatkę służbową lub protokół przesłuchania świadka/strony, który przekazuje do Kierownika Sekcji Świadczeń Pomocy Społecznej celem wyjaśnienia wskazanych nieprawidłowości. Na podstawie uzyskanych informacji z notatki służbowej lub protokołu Kierownik Sekcji Świadczeń podejmuje czynności wyjaśniające. 11.Pracownik Sekcji Świadczeń, posiadający w zakresie obowiązków prowadzenie spraw w zakresie usług opiekuńczych prowadzi systematyczną kontrolę świadczenia usług w miejscu zamieszkania klienta. Z kontroli sporządzany jest protokół – załącznik Nr 4 do Procedur. Wskazany dokument sporządzany jest w 4 jednobrzmiących egzemplarzach: jeden egzemplarz otrzymuje klient, jeden – przekazywany jest podmiotowi realizującemu usługi, dwa egzemplarze pozostają w Ośrodku Pomocy Społecznej (jeden – w aktach sprawy klienta, jeden - w segregatorze dotyczącym kontroli usług). W przypadku wystąpienia podczas kontroli nieprawidłowości, Kierownik Sekcji Świadczeń podejmuje czynności wyjaśniające z podmiotem realizującym usług opiekuńcze. W przypadku stwierdzenia podczas kontroli nieprawidłowości w świadczeniu usług opiekuńczych, ponowną kontrolę należy przeprowadzić w terminie nie przekraczającym 30 dni, od dnia złożenia wyjaśnień przez podmiot realizujący usługi. 12.Do 20-tego każdego miesiąca podmiot realizujący usługi, przedstawia miesięczne indywidualne karty świadczeniobiorcy, korzystającego ze specjalistycznych usług opiekuńczych. W terminie do 25-go każdego miesiąca pracownik socjalny zobowiązany jest dokonać analizy wskazanych kart pod względem zgodności z zakresem zlecenia usług. Każda karta zostaje opatrzona pieczątką pracownika i podpisem, datą oraz informacją o realizacji usług zgodnie lub niezgodnie ze zleceniem. - 97 - W przypadku zgodności zapisów w karcie ze zleceniem usług, kartę należy dołączyć do akt sprawy klienta. W przypadku niezgodności zapisów w karcie ze zleceniem usług, pracownik socjalny sporządza notatkę służbową, którą wraz z indywidualną kartą przekazuje Kierownikowi Sekcji Świadczeń celem wyjaśnienia sprawy z podmiotem realizującym usług opiekuńcze. 13.Do 21-go każdego miesiąca pracownik Sekcji EkonomicznoAdministracyjnej przedstawia Kierownikowi Sekcji Pracowników Socjalnych wykaz osób zalegających z opłatami za usługi, który przekazywany jest w tym samym dniu zespołom pracy socjalnej. Na podstawie wskazanego wykazu, pracownik socjalnych podejmuje działania w ramach pracy socjalnej, mające na celu uregulowanie zaległości za usługi opiekuńcze. Podjęte działania i wynik działań odnotowane są w notatce służbowej, którą dołącza się do akt sprawy i przekazuje Kierownikowi Sekcji Pracowników Socjalnych. W sytuacjach szczególnych, na wniosek klienta, można odstąpić od opłaty za usługi lub rozłożyć na raty. Wskazane działanie kończy się wydaniem decyzji o odstąpieniu od odpłatności lub rozłożeniu na raty i musi być poprzedzone przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego. Wniosek klienta, w tym przypadku winien zawierać zobowiązanie klienta w ilu ratach i w jakiej wysokości będzie dokonywana opłata. W przypadku adnotacji pracownika socjalnego w notatce służbowej o braku dokonania opłaty za usługi, akta sprawy przekazane zostają Kierownikowi Sekcji Świadczeń. Wskazane w pkt. 13 działania pracownik socjalny wykonuje w terminie do dnia 30-go każdego miesiąca. 14.W terminie do 2-go każdego miesiąca Pracownik Sekcji Świadczeń przekazuje Sekcji Administracyjno-Ekonomicznej pisemny wykaz osób, które nie dokonały odpłaty za usługi i wobec których należy podjąć działania ściągnięcia należności na podstawie podstępowania egzekucyjnego w administracji. 15.W terminie do 7-go każdego miesiąca pracownik Sekcji Świadczeń, do którego obowiązków należy prowadzenie spraw w zakresie usług opiekuńczych, sporządza listy odpłatności klientów, korzystających z usług opiekuńczych z miesiąca poprzedzającego. Wzór list stanowi załącznik nr 5 do Procedur. Wskazany dokument zatwierdzony zostaje pod względem merytorycznym przez Kierownika Sekcji Świadczeń i przekazany do Sekcji EkonomicznoAdministracyjnej. W przypadku osób korzystających ze specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób zaburzonych psychicznie, u których odpłatność za zrealizowane usługi jest niższa niż kwota określona w art. 38 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, zgodnie z § 4 ust. 7 rozporządzenia - 98 - Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych, odpłatności się nie pobiera. W tym przypadku, Kierownik Sekcji Świadczeń dokonuje na wskazanej liście adnotacji o niepopieraniu należności. 16.Pracownik Sekcji Ekonomiczno-Administracyjnej, na podstawie sporządzonej list odpłatności klientów przygotowuje zawiadomienie o miesięcznej kwocie odpłatności za świadczone usług opiekuńcze, które stanowi załącznik Nr 6 do Procedur. Zawiadomienie sporządza się w dwóch egzemplarzach; jeden egzemplarz otrzymuje klient, a drugi – dołączony zostaje do list odpłatności klientów. W przypadku wskazania na liście w kolumnach: odpłatności za usługi – 0% oraz odpłatności klientka – 0, zawiadomienia nie sporządza się. W przypadku wskazania na liście w kolumnie: odpłatności klientka – wskazana kwota oraz adnotacji Kierownika Sekcji Świadczeń o nie pobieraniu odpłatności, zawiadomienia sporządza się z informacją, że za dany miesiąc nie pobiera się odpłatności. - 99 - Załącznik Nr 1 do Procedur organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Śrem, ……………………… 2010 r. OPS.I.81271- /10 Polski Komitet Pomocy Społecznej ul. Powstańców Wlkp. 7 63-100 Śrem Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie zleca Polskiemu Komitetowi Pomocy Społecznej w Śremie wykonanie usług opiekuńczych specjalistycznych usług opiekuńczych* - zadania własne gminy Pani/u ……………………………………………………………………. zamieszkałej/mu ………………………………………………………… obejmujących: 1) pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych poprzez …… ………………………………………………………………………………… i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług 2) opiekę higieniczną poprzez ……………………………………………. ………………………………………………………………………………… i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług 3) zapewnienie kontaktu z otoczeniem poprzez ………………………… ………………………………………………………………………………… i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług 4) pielęgnację – zgodnie z zaleceniami lekarz 5) rehabilitację – zgodnie z zaleceniami lekarz 6) wsparcie a) edukacyjno-terapeutyczne poprzez …………………………………. i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług b) psychologiczne poprzez ……………………………………………… i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług - 100 - c) pedagogiczne poprzez ……………………………………………….. i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług* od dnia ………………………… w liczbie …………….. godzin tygodniowo, tj. ……………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………….…………………… w godzinach ……………………………………………………………………… Sprawę prowadzi: tel. 61 28 36 107 w. 1. a/a * niepotrzebne skreślić - 101 - Śrem, ……………………… 2010 r. OPS.I.81271- /10 Polski Komitet Pomocy Społecznej ul. Powstańców Wlkp. 7 63-100 Śrem Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie zleca Polskiemu Komitetowi Pomocy Społecznej w Śremie wykonanie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi - zadania zlecone gminie Pani/u ……………………………………………………………………. zamieszkałej/mu ………………………………………………………… obejmujących: 1) uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia poprzez ……….....……………….……………….. ……..…………………... i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług 2) pielęgnacja - jako wspieranie procesu leczenia poprzez ……. ………….… ………………………………………………………………. ………….…….. i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług 3) rehabilitację fizyczną i usprawnienie zaburzonych funkcji organizmu a) rehabilitację – zgodnie z zaleceniami lekarz; b) wsparcie edukacyjno-terapeutyczne; wsparcie psychologiczne; wsparcie pedagogiczne poprzez ……………………………………………………… ……………………………………………………………………………… i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług 4) pomoc mieszkaniowa poprzez ………………………………………...……. …………………………………………………………….…………………... i inne czynności, zgodnie z potrzebami osoby korzystającej z usług* od dnia ………………………… w liczbie …………….. godzin tygodniowo, tj. - 102 - ……………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………. …………………………………………………………………. ………………………………………w godzinach ……………………………………………………………………… Sprawę prowadzi: Tel. 61 28 36 107 w. 1. a/a * niepotrzebne skreślić - 103 - Załącznik Nr 2 do Procedur organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi WYKAZ CZYNNOŚCI WCHODZĄCYCH W ZAKRES ŚWIADCZENIA USŁUG OPIEKUŃCZYCH I SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH I. Usługi opiekuńcze w rozumieniu art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej obejmują: a) Pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych: − pomoc w dokonywaniu zakupów (żywność, środki czystości, prasa itp.) i dostarczanie ich podopiecznemu; − przyrządzanie posiłków zgodnie z zasadami dietetyki oraz odpowiedniej jednostki chorobowej (np. cukrzyca – dieta przeciwcukrzycowa), a w razie konieczności przecieranie lub miksowanie pokarmów; − dostarczanie gotowych posiłków (np. z punktów wydawania posiłków); − przygotowywanie produktów lub posiłków na części dnia, w której podopieczny zostanie sam (podwieczorek, kolacja) oraz właściwe ich przechowywanie; − w przypadku ograniczonej sprawności podopiecznego: nakarmienie i podanie napoju; − pomoc w ogrzewaniu mieszkania; − pomoc w uiszczeniu opłat i należności. b) Opieka higieniczna czynności związane z utrzymaniem higieny osobistej podopiecznego: − toaleta całego ciała (kąpiel, natłuszczanie ciała); − pielęgnacja jamy ustnej; − pielęgnacja rąk i stóp (obcinanie paznokci); − pielęgnacja włosów (mycie, czesanie strzyżenie); − w razie potrzeby zabezpieczenie w pampersy, toaleta każdorazowym zabrudzeniu; − przebieranie w czystą odzież; − zapobieganie odleżynom; czynności związane z utrzymaniem higieny otoczenia - 104 - po − − − − − − − − wietrzenie pomieszczeń; wycieranie kurzu; mycie podłóg; trzepanie lub odkurzanie dywanów; mycie okien; mycie naczyń; utrzymanie czystości w kuchni, łazience, wc; pranie odzieży lub pościeli (w tym: odnoszenie do pralni, magla). c) Pielęgnacja – zgodnie z zaleceniami lekarza. d) Zapewnienie kontaktu z otoczeniem: − w przypadku osób mieszkających samotnie utrzymanie kontaktów z rodziną, sąsiadami, znajomymi; − wychodzenie z podopiecznym na spacery; − utrzymywanie stałego kontaktu z lekarzem; − zapewnienie możliwości kontaktu lub pośredniczenie w kontaktach z instytucjami np. Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. II. Specjalistyczne usługi opiekuńcze (art. 50 ust. 1 i 2) obejmują następujące rodzaje usług dostosowanych do szczególnych potrzeb osób wymagających pomocy w formie specjalistycznych usług, wynikających z rodzaju ich schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym: 1) Uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza: a) kształtowanie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i umiejętności społecznego funkcjonowania, motywowanie do aktywności, leczenia i rehabilitacji, prowadzenie treningów umiejętności samoobsługi i umiejętności społecznych oraz wspieranie, także w formie asystowania w codziennych czynnościach życiowych, w szczególności takich jak: − samoobsługa, zwłaszcza wykonywanie czynności gospodarczych i porządkowych, w tym umiejętność utrzymania i prowadzenia domu; − dbałość o higienę i wygląd; − utrzymywanie kontaktów z domownikami, rówieśnikami, w miejscu nauki i pracy oraz ze społecznością lokalną; − wspólne organizowanie i spędzanie czasu wolnego; − korzystanie z usług różnych instytucji; - 105 - b) interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym: − pomoc w radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych – poradnictwo specjalistyczne, interwencje kryzysowe, wsparcie psychologiczne, rozmowy terapeutyczne; − ułatwienie dostępu do edukacji i kultury; − doradztwo, koordynacja działań innych służb na rzecz rodziny, której członkiem jest osoba uzyskująca pomoc w formie specjalistycznych usług; − kształtowanie pozytywnych relacji osoby wspieranej z osobami bliskimi; − współpraca z rodziną – kształtowanie odpowiednich postaw wobec osoby chorującej, niepełnosprawnej; c) pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, w tym: − w uzyskaniu świadczeń socjalnych, emerytalno-rentowych; − w wypełnieniu dokumentów urzędowych; d) wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, w tym zwłaszcza: − w szukaniu informacji o pracy, pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, w szczególności uczestnictwo w zajęciach warsztatów terapii zajęciowej, zakładach aktywności zawodowej, środowiskowych domach samopomocy, centrach i klubach integracji społecznej, klubach pracy; − w kompletowaniu dokumentów potrzebnych do zatrudnienia; − w przygotowaniu do rozmowy z pracodawcą, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą; − w rozwiązywaniu problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku; e) pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi, w tym: − nauka planowania budżetu, asystowanie przy ponoszeniu wydatków; − pomoc w uzyskaniu ulg w opłatach; − zwiększanie umiejętności gospodarowania własnym budżetem oraz usamodzielnianie finansowe. 2) Pielęgnacja - jako wspieranie procesu leczenia, w tym: a) pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych; b) uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt lekarskich, badań diagnostycznych; c) pomoc w wykupywaniu lub zamawianiu leków w aptece; d) pilnowanie przyjmowania leków oraz obserwowanie ewentualnych skutków ubocznych ich stosowania; e) w szczególnie uzasadnionych przypadkach zmiana opatrunków, pomoc w użyciu środków pomocniczych i materiałów medycznych, przedmiotów ortopedycznych, a także w utrzymaniu higieny; f) pomoc w dotarciu do placówek służby zdrowia; - 106 - g) pomoc w dotarciu do placówek rehabilitacyjnych. 3) Rehabilitacja fizyczna i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu w zakresie nieobjętym przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.): a) zgodnie z zaleceniami lekarskimi lub specjalisty z zakresu rehabilitacji ruchowej lub fizjoterapii; b) współpraca ze specjalistami w zakresie wspierania psychologicznopedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego zmierzającego do wielostronnej aktywizacji osoby korzystającej ze specjalistycznych usług. 4) Pomoc mieszkaniowa, w tym: a) w uzyskaniu mieszkania, negocjowaniu i wnoszeniu opłat; b) w organizacji drobnych remontów, adaptacji, napraw, likwidacji barier architektonicznych; c) kształtowanie właściwych relacji osoby uzyskującej pomoc z sąsiadami i gospodarzem domu. 5) Zapewnienie dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, w wyjątkowych przypadkach, jeżeli nie mają możliwości uzyskania dostępu do zajęć, o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.). - 107 - Załącznik Nr 3 do Procedur organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi WYKAZ ZAŚWIADCZEŃ LEKARSKICH OSÓB KORZYSTAJĄCYCH ZE SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH I SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH DLA OSÓB ZABURZONYCH PSYCHICZNIE NAZWISKO I IMIĘ KLIENTA L. P. DATA ADRES WYSTAWIENIA ZAMIESZKANIA ZAŚW. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. - 108 - DATA WAŻNOŚCI ZAŚW. Załącznik Nr 4 do Procedur organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi OPS.II.8125- /10 PROTOKÓŁ nr…… sporządzony w dniu: ……………………………………………………… u Pani/a: ……………………………………….………………..………… zam.: ……………………………………………………………………… na okoliczność realizacji umowy Nr …….. zawartej w dniu ………………z …………………………...………………………………….…………….. na ………………………………………………………………………..….. w czynnościach uczestniczyły następujące osoby: − Pani ……………………………………………………………………… − przedstawiciel tut. Ośrodka: ...…….…………………………………….. − inne osoby: ……………………….……………………………………... Podczas kontroli dokonano następujących ustaleń: 1) zakres i sposób realizacji usług: ………………………...………………. …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… 2) terminowość i warunki świadczonych usług: …………………………... …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… 3) współdziałanie osoby świadczącej usługi ze świadczeniobiorcą usług: …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… - 109 - Dodatkowe uwagi: …………………………………………………………………....…………. ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. Protokół sporządzono w 4 jednobrzmiących egzemplarzach Protokół sporządziła: …………………….. Podpis osób uczestniczących: 1. …………………………. 2. …………………………. 3. ………………………… 1. 2. 3. 4. Otrzymują: ……………………. …………………….. …………………….. a/a. - 110 - Załącznik Nr 5 do Procedur organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi KIEROWNIK Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie Śrem, …………………………. 2010 r. OPS.II.8125- /10 Lista Nr …. Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze – zadania własne gminy za okres od ………….. do ……………. Lp Odbiorca Adres Ilość godzin Kwota % 100% odpłatn. Suma strony Suma godzin: Suma odpłatności Gminy: Naliczona odpłatność klienta: Suma odpłatności w Kasie : Słownie złotych: - 111 - Odpłatność klienta Kwota do Uwagi zapłaty KIEROWNIK Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie Śrem, …………………………. 2010 r. OPS.II.8125- /10 Lista Nr …. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi – zadania zlecone gminie za okres od ………….. do ……………. Lp Odbiorca Adres Ilość godzin Kwota % 100% odpłatn. Suma strony Suma godzin: Suma odpłatności Gminy: Naliczona odpłatność klienta: Suma odpłatności w Kasie : Słownie złotych: - 112 - Odpłatność klienta Kwota do Uwagi zapłaty Załącznik Nr 6 do Procedur organizowania i świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Śrem, …………….. 2010 roku OPS. Pan/i ……………………….. ……………………………… ……………………………… Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie informuje, że odpłatność za usługi opiekuńcze za miesiąc ……………………...……………. br. wynosi ……………….………. zł. Należność można wpłacić w kasie Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie, ul. Mickiewicza 40 lub na konto: SBL Śrem 31 1610 1188 0013 0505 2000 0003 do dnia ……………………………………… Sprawę prowadzi: tel. 61 28 36 107 w. 1. a/a - 113 - KWALIFIKACJE KADRY ŚWIADCZĄCEJ USŁUGI OPIEKUŃCZE I SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE W 2009r. L. P. NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE KWALIFIKACJE studia podyplomowe w zakresie przygotowania pedagogicznego, w okresie od września 2009r. do czerwca 2010r. podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej studentka III roku Wyższej Szkoły Umiejętności Społecznych RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze 1. Adamska Magdalena wyższe pedagogiczne 2. Andrzejewska Marta średnie 3. Bratek Katarzyna 4. Broniarz Wanda zawodowe 5. Bródka Małgorzata wyższe 6. Bruczyńska Renata średnie 7. Brzóska Agnieszka 8. Bykowicz Barbara wyższe 9. Cerekwicka Renata wyższe pedagog usługi specjalistyczne i opiekuńcze 10. Chojecka Anna zawodowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze średnie średnie Medyczne Studium Zawodowe – pielęgniarka dyplomowana ukończyła szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym studia wyższe w zakresie pedagogiki o specjalności nauczanie początkowe; studia podyplomowe w zakresie kompetencji wychowawczych; podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej Medyczne Studium Zawodowe – pielęgniarka, Kurs kwalifikacyjny w zakresie Pielęgniarstwa ratunkowego dla pielęgniarek” (08.2008.); Kursu specjalistyczny w zakresie Resuscytacji krążeniowo – oddechowej dla pielęgniarek i położnych (04.2008.) technik fizjoterapii; Studium Pedagogiczne; szkolenie – diagnoza i terapia dzieci autystycznych, warsztaty: „Terapia agresji uczniów” usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi specjalistyczne i opiekuńcze usługi specjalistyczne RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG usługi opiekuńcze NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE 11. Ciachowska Dorota średnie 12. Dolniak Daria wyższe pedagogiczne 13. Drozd Aleksandra średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze 14. Durzyńska Iwona średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze 15. Duszyńska Alina średnie ukończyła szkolenie opiekun w domu pomocy społecznej 16. Dybul Marta średnie 17. Falbierska Beata średnie 18. Finger Arleta zawodowe 19. Flak Judyta 20. L. P. KWALIFIKACJE szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym pedagogika – wspomaganie rozwoju i korekta osobowości młodzieży i osób dorosłych, (pedagogika społeczna i zarządzanie bezpieczeństwem) usługi specjalistyczne szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze Gendera Martyna wyższe fizjoterapeuta 21. Gierczyńska Kinga zawodowe 22. Gordziej Jolanta 23. Górna Helena 24. Grabna Wiesława średnie 25. Graefling Anita zawodowe 26. Graefling Elżbieta zawodowe 27. Grewling Natalia średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze 28. Hyżyk Ewa średnie podnosiła kwalifikacje zawodowe usługi średnie średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym ukończyła szkolenie opiekun w domu pomocy społecznej, w okresie od września 2009r. do czerwca 2010r. podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej Warsztaty „Opiekun seniora” Polskie Towarzystwo Gerontologiczne, szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze L. P. NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE 29. Grzelak Katarzyna zawodowe 30. Jakuszek Magdalena średnie medyczne 31. Janiszewska Mirosława podstawowe 32. Jaskuła Leokadia podstawowe 33. Jerzycka Maria podstawowe 34. Jędrkowiak Małgorzata 35. 36. Kacprzykowska Marta Kaczmarek Dominika wyższe – nauczanie początkowe wyższe średnie zawodowe 37. Kalina Bożena 38. Kamińska Natalia 39. Kazimierska Sylwia średnie 40. Kaźmierczak Barbara średnie 41. Klak Magdalena średnie 42. Klemm Teresa 43. Kołacka Halina 44. Kosińska Maria średnie KWALIFIKACJE i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym nauczanie początkowe, studia podyplomowe – pedagogika opiekuńczo - wychowawcza szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym studia podyplomowe – pedagogika opiekuńczo – wychowawcza licencjat w zakresie - pedagogika szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym studentka Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania na kierunku pedagogika pracownik socjalny w okresie od września 2009r. do czerwca 2010r. podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym II rok studiów pedagogicznych w zakresie resocjalizacji RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne i opiekuńcze zawodowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze zawodowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym 45. Kościelniak Małgorzata średnie zawodowe pielęgniarka 46. Kubś Aurelia średnie zawodowe szkolenie z zakresu pomocy osobom usługi opiekuńc ze usługi specjalistyczne i opiekuńcze usługi L. P. 47. NAZWISKO I IMIĘ Kubś Karolina WYKSZTAŁCENIE średnie 48. Lehmann Krystyna średnie 49. Losiak Teresa zawodowe 50. Leśniak Halina 51. Łopińska Katarzyna 52. Marciniak Anna 53. 54. podstawowe KWALIFIKACJE starszym i obłożnie chorym II rok studiów o zdrowiu na kierunku pielęgniarstwo pedagog - studium wychowania przedszkolnego; w okresie od września 2009r. do czerwca 2010r. podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi specjalistyczne i opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi specjalistyczne wyższe licencjackie pedagogika w zakresie pracy socjalnej i resocjalizacji średnie ukończył policealne studium psychologii i socjologii; Marciniak Jolanta wyższe pedagog Matuszewska Marlena wyższe pedagog usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze 55. Mazurkiewicz Elżbieta średnie kurs specjalistyczny z zakresu: „Szczepienia ochronne dla pielęgniarek”, szkolenie: „ Szczepienia ochronne, bierne palenie, a zdrowie człowieka, szczepionki skojarzeniowe firm”; „Szczepienia ochronne, szczepienia dobrodziejstwem dla dzieci i młodzieży, światowy dzień bez tytoniu, tydzień dla serca”; szkolenie podstawowe dla pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczanie krwi i jej składników 56. Madra Lidia średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym 57. Michalczuk Elżbieta średnie medyczne 58. Milewska Agnieszka 59. Młodzieniak Adam zawodowe 60. Moszyńska Barbara zawodowe zawodowe pielęgniarka dyplomowana; szkolenie podstawowe dla pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczanie krwi i jej składników szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi L. P. NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE KWALIFIKACJE 61. Mośkowiak Małgorzata średnie medyczne starszym i obłożnie chorym Medyczne Studium Zawodowe – higiena szkolna; podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej 62. Musiał Sławomir średnie fizjoterapeuta 63. Musielak Magdalena zawodowe 64. Nowacka Teresa szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym - Polskie Towarzystwo Gerontologiczne podstawowe średnie Studium Wychowania Przedszkolnego; studentka III roku pedagogika opiekuńczowychowawcza i terapia pedagogiczna; kurs kwalifikacyjny z pedagogiki opiekuńczej; kurs w zakresie nowoczesnych metod pracy wychowawczej w szkole z elementami ewaluacji pracy własnej i szkoły, warsztaty w zakresie pracy z dzieckiem mającym trudności w nauce 65. Nowak Lidia 66. Ochocka Joanna wyższe ukończyła studia pedagogiczne 67. Oleszak Agnieszka średnie terapeuta pomocy psychologicznej, specjalista od uzależnień 68. Osińska Hanna średnie pracownik socjalny 69. Panas Marzena zawodowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym 70. Pawlaczyk Anna wyższe fizjoterapeuta 71. Paź Barbara 72. Pędzich Barbara 73. Piasecka Barbara podstawowe 74. Pijacka Joanna wyższe wyższe pedagogiczne wyższe Studia podyplomowe w zakresie oligofrenopedagogiki ukończyła studia pedagogiczne szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym Pedagogika w zakresie pracy socjalnej i resocjalizacji, pracownik socjalny, „kurs pomocy socjoterapeutycznej dzieciom RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi specjalistyczne i opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne L. P. NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE 75. Pilch Paulina wyższe 76. Pindras Renata średnie 77. Piotrowska Beata Wyższe pedagogiczne z rodzin z problemem alkoholowym”, szkolenie „wczesna profilaktyka-program cukierki”, szkolenie: rodzina dysfunkcyjna”, szkolenie: trening umiejętności negocjacji”, „kurs pomocy socjoterapeutycznej dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym”, Fizjoterapeuta, certyfikat „gimnastyka korekcyjnokompensacyjna”, certyfikat „warsztaty nordic walking”, instruktor rekreacji ruchowej szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym Pedagogika opiekuńczowychowawcza i hospicyjna; student I roku studiów – specjalność pedagogika wczesnoszkolna z arterioterapią szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne 78. Pochyła Danuta 79. Polowczyk Dominika 80. Ratajczak Ewa podstawowe 81. Ratajczak Natalia średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym usługi opiekuńcze wyższe Pedagog – nauczanie początkowe, oligofrenopedagogika, warsztaty „twórcze nauczanie matematyki”, kurs „rola i zadania wychowawcy we współczesnej szkole”, szkolenie „jak rozwijać twórcze i krytyczne myślenie u uczniów”, szkolenie „dzieciaki w kosmosie emocji” usługi specjalistyczne 82. Rembowska Ewa 83. Romaszewska Alina 84. 85. wyższe KWALIFIKACJE średnie; III rok studiów zawodowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym Romaszewska Paulina średnie Student II roku wyższej szkoły edukacji i terapii – fizjoterapia Roszak Iwona średnie Medyczne studium zawodowe – opiekunka dziecięca, w okresie od września 2009r. do czerwca 2010r. podnosiła kwalifikacje zawodowe i ukończyła szkołę policealną w zawodzie asystent osoby usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze specjalistyczne usługi opiekuńcze specjalistyczne L. P. NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE średnie 86. Roszkiewicz Łukasz 87. Roszyk Zofia zawodowe 88. Rozmiarek Małgorzata średnie medyczne 89. Rozmiarek Mariola zawodowe 90. Różalska Ewa zawodowe 91. Rudnicka Olga średnie 92. Sałek Anna 93. Sarnecka Anna 94. Sarnowska Danuta 95. Siejak Sylwia 96. Sieradzka Agnieszka 97. Sika Agnieszka 98. Śmietanka Beata średnie 99. Sobolewski Piotr wyższe 100. Stachowska Małgorzata średnie medyczne 101. Stanisławska Małgorzata 102. Szczepaniak Anna średnie KWALIFIKACJE niepełnosprawnej Fizjoterapeuta; student II roku studiów medycznych – Wydział Nauk o zdrowiu, kierunek – fizjoterapia szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym Pielęgniarka dyplomowana; kurs specjalistyczny „wykonanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego”; kurs specjalistyczny „resuscytacja krążeniowo-oddechowa”, szkolenie podstawowe dla pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczanie krwi i jej składników szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym Studentka III roku pedagogiki pielęgniarka dyplomowana średnie studentka studiów pedagogicznych w Wyższej Szkole Administracji średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym wyższe pedagogika: praca socjalna i resocjalizacja zawodowe wyższe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym socjolog, szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym studentka Kolegium Pracowników Służb Społecznych Fizjoterapeuta – technik fizjoterapii, szkolenie „Pomóc sobie-pomóc innym”, pielęgniarka dyplomowana wyższe psycholog średnie szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze specjalistyczne usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi specjalistyczne i opiekuńcze usługi opiekuńcze NAZWISKO I IMIĘ WYKSZTAŁCENIE 103. Szczepankiewicz Dawid wyższe 104. Szukowska Paulina 105. Szymczak Irena 106. Śmigielska Agnieszka L. P. 107. 108. Świechowicz Magdalena Świerczyńska Jadwiga 109. Tonińska Zofia 110. Tomaszewska Dorota średnie zawodowe średnie wyższe wyższe magisterskie średnie zawodowe KWALIFIKACJE fizjoterapeuta technik masażysta szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym studentka fizjoterapii na wydziale wychowania fizycznego; kurs masażu klasycznego; kurs ratownictwa medycznego szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym pielęgniarka szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym 111. Twardowska Anna podstawowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym, Warsztaty „Opiekun seniora” Polskie Towarzystwo Gerontologiczne 112. Wilkowska Maria podstawowe szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym 113. Wiśniewska Ewa średnie technik fizjoterapii 114. Weinert Izabela wyższe 115. Włodarczyk Emilia zawodowe 116. Wróblewska Elżbieta średnie 117. Zaczyńska Halina 118. Zelba Jolanta zawodowe 119. Zimoch Joanna wyższe średnie Pedagog – pedagogika specjalna, studia podyplomowe- poradnictwo zawodowe; studia podyplomowe- pedagogika specjalna-terapia pedagogiczna szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym Pielęgniarka dyplomowana; szkolenie „psychoprofilaktyka zespołu wypalenia zawodowego pielęgniarek”; szkolenie podstawowe dla pielęgniarek i położnych dokonujących przetaczanie krwi i jej składników; szkolenie „Holistyczne podejście do opieki paliatywnej w środowisku domowym chorego” szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym szkolenie z zakresu pomocy osobom starszym i obłożnie chorym RODZAJ ŚWIADCZONY CH USŁUG usługi specjalistyczne usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne i opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze Usługi opiekuń. i specjalistyczne Nadzór ogólny nad realizacją usług opiekuńczych sprawują z ramienia Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej następujące osoby: 1 Grzyb Monika wyższe magisterskie organizatorka usług 2 Stolarczyk Krystyna średnie medyczne organizatorka usług 3 Szczepaniak Beata wyższe magisterskie pedagogika ogólna – organizatorka usług Pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej zatrudnieni przy realizacji zadania. 3 osoby – pracownicy merytoryczni zatrudnieni w Ośrodku Pomocy Społecznej zajmujący się bezpośrednią obsługą i organizacją zadania. Z Polskim Komitetem Pomocy Społecznej w Śremie współpracuje ponadto 21 pracowników socjalnych tut. Ośrodka ustalając zakres świadczonych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych. Nadzór merytoryczny nad realizacją zadania sprawuje Kierownik Sekcji Pracowników Socjalnych. Natomiast pracownik Sekcji Świadczeń Pomocy Społecznej przygotowuje decyzje administracyjne przyznające niniejsze świadczenia oraz przeprowadza systematyczne kontrole z naciskiem na aspekt merytoryczny i techniczny świadczonych usług. Nadzór merytoryczny nad realizacją zadania z zakresu pomocy społecznej w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych sprawuje kierownik Sekcji Świadczeń Pomocy Społecznej. Powyższe przedsięwzięcia wymagają zaangażowania dodatkowych środków finansowych, które wiążą się także z powołaniem zespołu badawczego – opracowanie dokumentacji i uzyskanych wyników badań. JAKOŚĆ USŁUG OPIEKUŃCZYCH W OPINII OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z TEJ FORMY POMOCY NA TERENIE MIASTA I GMINY ŚREM RAPORT Z BADAŃ ŚREM, WRZESIEŃ 2010 Wychodząc naprzeciw osobom starszym, chorym, samotnym oraz wszystkim innym potrzebującym wsparcia mieszkańcom gminy Śrem – Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie oferuje min. pomoc w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania. W celu dokonania oceny dotychczas realizowanych usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych jak również w celu podniesienia jakości tychże usług Ośrodek Pomocy Społecznej w Śremie przeprowadził badania własne wśród osób korzystających z tej formy pomocy zamieszkałych na terenie gminy Śrem. Badania zostały przeprowadzone w miesiącu lipcu br. 1. Charakterystyka zastosowanych metod i technik W celu przeprowadzenia badań własnych wybrano kwestionariusz ankiety jako podstawowe narzędzie badawcze. Ankieta z jednej strony znacznie ograniczała swobodę respondentów, zmuszała do wypowiadania się tylko na ściśle określone tematy, a z drugiej strony gwarantowała dokładność i porównywalność odpowiedzi oraz policzalność wyników. Kwestionariusz ankiety zastosowano do badań całej zbiorowości. 2. Przebieg badań Respondentów, z którymi przeprowadzono ankietę stanowiły wszystkie osoby korzystające z usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Śremie na dzień 30 czerwca 2010 r. zamieszkałych na terenie gminy Śrem. A więc wielkość badanej zbiorowości wynosiła 96 osób. W przypadku wszystkich osób korzystających z pomocy w formie usług opiekuńczych ankieta została przeprowadzona w miejscu zamieszkania respondentów. 124 3. Cechy społeczno-demograficzne badanej zbiorowości W przeprowadzonych badaniach uczestniczyło ogółem 96 respondentów – z tego 18 osób stanowiło grupę osób w wieku do 50 lat, 22 stanowiło grupę osób w wieku od 50 lat do 65 lat, 17 osób stanowiło grupę w wieku od 66 do 75 lat, 17 osób stanowiło grupę osób w wieku od 76 do 85 lat i 22 osoby stanowiły grupę osób w wieku powyżej 85 lat. Wykres 1. Wiek badanych respondentów (w %) (N=96) Wśród ogółu badanych osób przeważającą większość stanowiły kobiety (74%), jedną czwartą stanowili mężczyźni (26%). Wykres 2. Płeć badanych respondentów (w%) (N=96) Wszyscy respondenci byli mieszkańcami gminy Śrem, w której ogólna liczba ludności wynosi: 40240. Zdecydowaną większość badanej zbiorowości 125 stanowili mieszkańcy miasta (85%), co siódmy respondent był mieszkańcem wsi (15%). Wykres 3. Miejsce zamieszkania respondentów (w %) (N=96) Z poniżej przedstawionej tabeli 1 i wykresu 4 wynika, że największą grupę w badanej zbiorowości stanowiły kobiety zamieszkałe w mieście (66%), drugą co do wielkości grupę stanowili mężczyźni zamieszkali w mieście (19%). Tabela 1. Miejsce zamieszkania kobiet i mężczyzn z uwzględnieniem kategorii wiekowych respondentów (w%) 61 od 50 do 65 lat (N=22) 50 Od 66 do 75 lat (N=17) 59 11 9 6 17 0 8 17 23 35 12 9 19 11 18 0 0 5 7 100 100 100 100 100 100 Miejsce zamieszkania do 50 lat (N=18) Kobiety zamieszkałe w mieście (N=63) Kobiety zamieszkałe na wsi (N=8) Mężczyźni zamieszkali w mieście (N=18) Mężczyźni zamieszkali na wsi (N=7) Razem 126 od 76 powyżej do 85 lat 85 lat (N=17) (N=22) 71 86 Ogółem (N=96) 66 Wykres 4. Płeć i miejsce zamieszkania respondentów (w %) (N=96) Z poniżej zamieszczonego wykresu 5 wynika, że w każdej grupie wiekowej największą grupę stanowiły kobiety zamieszkałe w mieście, wśród osób w wieku powyżej 85 lat kobiety te stanowiły aż 86% . W grupach osób w wieku od 66 lat do 75 lat i od 76 lat do 85 lat nie było mężczyzn zamieszkałych na wsi, a w grupie osób w wieku powyżej 85 lat nie było kobiet zamieszkałych na wsi. Wykres 5. Płeć i miejsce zamieszkania respondentów w poszczególnych grupach wiekowych (w %) 127 PREZENTACJA I ANALIZA ZEBRANYCH MATERIAŁOW EMPIRYCZNYCH Respondentom zadano pytanie od kiedy korzystają z pomocy usługowej opiekunki. Wśród osób biorących udział w badaniu co trzecia (29%) stwierdziła, że korzysta z pomocy usługowej opiekunki od 3 lat do 6 lat. Co piąty ankietowany twierdzi, że korzysta z pomocy poniżej 1 roku (20%) i również co pięty twierdzi, że korzysta od ponad 10 lat (21%). Najmniejszą grupę w całej populacji stanowią osoby, które korzystają z pomocy usługowej opiekunki od 6 lat do 10 lat. Nieliczni ankietowani (2%) nie udzielili odpowiedzi na pytanie z uwagi na to, że nie pamiętają od kiedy korzystają z pomocy w tej formie. Wykres 6. Okresy świadczonych usług opiekuńczych dla wszystkich respondentów (w%) (N=96) Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli 2 sporządzono wykresy dla poszczególnych grup wiekowych. 128 Tabela 2. Okresy świadczonych usług opiekuńczych z uwzględnieniem przedziałów wiekowych (w%) Od kiedy korzysta Pani/Pan z pomocy usługowej opiekunki do 50 lat (N=18) Od 50 do 65 lat (N=22) od 66 do 75lat (N=17) od 76 do 85 lat (N=17) poniżej 1 roku 33 18 12 24 14 20 od 1 do 3 lat 11 23 29 18 0 16 od 3 do 6 lat 39 23 29 28 27 29 od 6 do 10 lat 0 18 12 12 18 12 powyżej 10 lat 11 13 18 18 41 21 brak odpowiedzi 6 5 0 0 0 2 Razem 100 100 100 100 100 100 powyżej Ogółem 85 lat (N=96) (N=22) Wykres 7. Okresy świadczonych usług opiekuńczych dla osób z grupy wiekowej do 50 lat (w%) Wśród respondentów w wieku do 50 lat największą grupę stanowiły osoby, które korzystają z pomocy usługowej opiekunki od 3 lat do 6 lat (39%), niewiele mniejszą grupę pod względem wielkości stanowią osoby korzystające z pomocy usługowej opiekunki poniżej 1 roku (33%). W tym 129 przedziale wiekowym nie było osób, które korzystają z pomocy od 6 lat do 10 lat. Wykres 8. Okresy świadczonych usług opiekuńczych dla osób z grupy wiekowej od 50 lat do 65 lat (w%) W grupie osób w wieku od 50 lat do 65 lat około ¼ respondentów (23%) stanowią osoby korzystające z pomocy usługowej opiekunki od 1 do 3 lat i tyle samo osób (23%) korzysta z tej formy pomocy od 3 lat do 6 lat. Najmniejszą grupę (13%) stanowią osoby korzystające z pomocy usługowej opiekunki powyżej 10 lat. Wykres 9. Okresy świadczonych usług opiekuńczych dla osób z grupy wiekowej od 66 lat do 75 lat (w%) 130 Ponad jedna czwarta ankietowanych (29%) tej grupie zdeklarowała, że korzystają z pomocy usługowej opiekunki od 3 lat do 6 lat, ten sam odsetek (29%) stanowią osoby korzystające z tej formy pomocy od 1 do 3 lat. Co szósty ankietowany (18%) w tym przedziale wiekowym deklaruje, że korzysta z pomocy od ponad 10 lat. Wykres 10. Okresy świadczonych usług opiekuńczych dla osób z grupy wiekowej od 76 lat do 85 lat (w%) W grupie wiekowej od 76 do 85 lat najliczniejszą grupę stanowią osoby korzystające z pomocy usługowej opiekunki od 3 lat do 6 lat (28%), nieco mniej (24%) stanowią osoby korzystające z tej formy pomocy poniżej 1 roku. Co ósmy ankietowany (12%) w tym przedziale wiekowym deklaruje, że korzysta z pomocy od 6 do 10 lat. 131 Wykres 11. Okresy świadczonych usług opiekuńczych dla osób z grupy wiekowej powyżej 85 lat (w %) Wśród osób w wieku powyżej 85 lat nieco mniej nż połowa ankietowanych (41%) korzysta z pomocy usługowej opiekunki od ponad 10 lat. Co czwarty ankietowany (27%) twierdzi, że korzysta z tej formy pomocy od 3 do 6 lat, co szósty (18%) korzysta z pomocy od 6 do 10 lat, a co siódmy ankietowany (14%) korzysta z pomocy usługowej opiekunki poniżej 1 roku. Respondenci mieli też określić w wymiarze ilu godz. tygodniowo korzystają z usług opiekuńczych. 132 Wykres 12. Deklarowany wymiar godzinowy tygodniowy usług opiekuńczych z uwzględnieniem grup wiekowych (w%) Ponad połowa ankietowanych (52%) w całej poulacji zdeklarowała, że korzysta powyżej 10 godz. tygodniowo z usług opiekuńczych, niewiele więcej niż jedna czwarta (26%) korzysta poniżej 6 godz. tygodniowo i nieco mniej (22%) korzysta od 6 do 10 godz. tygodniowo. Analizując poszczególne grupy wiekowe można stwierdzić, że w grupie osób w wieku powyżej 85 lat zdecydowana większość (82%) respondentów korzysta z usług opiekuńczych w wymiarze powyżej 10 godz. tygodniowo. Połowa ankietowanych (50%) wśród osób w wieku od 50 do 65 lat i ponad połowa (59%) wśród osób w wieku od 76 do 85 lat również korzysta z usług opiekuńczych w wymiarze powyżej 10 godz. tygodniowo. W grupie osób w wieku do 50 lat połowa ankietowanych (50%) korzysta z usług poniżej 6 godz. tygodniowo. Z powyższego wykresu wynika, że im większy wiek respondentów, tym mniej osób korzystających z usług opiekuńczych w wymiarze poniżej 6 godz. tygodniowo. 133 Tabela 3. Deklarowane potrzeby respondentów dotyczące ilości godz. Tygodniowo (w%) od 50 Czy taka ilość do 50 lat do 65 godz. jest dla lat Pani/a wystarczająca? (N=18) (N=22) od 66 do 75lat (N=17) od 76 powyżej do 85 ogółem 85 lat lat (N=17) (N=22) (N=96) tak 83 68 65 59 91 74 nie 17 32 35 41 9 26 Razem: 100 100 100 100 100 100 Przeważająca większość ankietowanych (74%) uważa, że ilość dotychczas przyznanych godzin tygodniowo usług opiekuńczych jest dla nich wystarczająca. Jedna czwarta respondentów (26%) deklaruje, że ilość dotychczas przyznanych godzin tygodniowo jest niewystarczająca i w tym względzie mają większe potrzeby. Wykres 13. Deklarowane odpowiedzi respondentów dotyczące wymiaru godzinowego tygodniowego usług opiekuńczych z uwzględnieniem grup wiekowych (w%) We wszystkich grupach wiekowych większość ankietowanych (83%), (68%), (65%), (59%), (91%) zdeklarowała, że ilość dotychczas przyznanych godzin tygodniowo usług opiekuńczych jest dla nich wystarczająca. W grupie osób w wieku powyżej 85 lat i do 50 lat znikomy odsetek (9%), (17%) 134 wskazuje na niezadowolenie z dotychczas przyznanego tygodniowego wymiaru godzinowego. Największe niezadowolenie wykazali respondenci (41%) w grupie osób w wieku od 76 do 85lat. Co trzeci ankietowany w grupie osób w wieku od 50 do 65 lat i od 66 do 75 lat deklaruje, że dotychczas przyznany wymiar godzin tygodniowo jest niewystarczający. Wykres 14. Przyczyny dlaczego osoby niezadowolone (26%) z dotychczas przyznanej ilości godzin tygodniowo nie wnioskują o ich zwiększenie (w%) (N=25) Wśród osób niezadowolonych z dotychczas przyznanego wymiaru godzinowego tygodniowego (tj. jedna czwarta (26%) całej badanej zbiorowości ) 13% respondentów wskazało, że ze względu na posiadanie informacji od pracownika socjalnego o zabezpieczeniu potrzeb w formie usług nie wnioskują o ich zwiększenie. Wskazano też zbyt wysoki koszt odpłatności (1%) i ograniczenia finansowe własne (1%) jako przczyny nie wnioskowania o większą ilość godz. dziennie. 11% ankietowanych nie udzieliło odpowiedzi na pytanie dlaczego nie wnioskują o zwiększenie ilości godzin dziennie. 135 Wykres 15. Deklarowane odpowiedzi respondentów dotyczące kwestii ponoszenia kosztów za usługi opiekuńcze z uwzględnieniem grup wiekowych (w%) Przeważająca większość ankietowanych (71%) ponosi koszty za usługi opiekuńcze, nieco więcej niż jedna czwarta ankietowanych (29%) nie ponosi kosztów za usługi opiekuńcze. Wśród badanych osób w wieku do 50 lat 11 osób nie ponosi odpłatności za usługi – stanowiło to 61% w tej grupie. Na pytanie czy ponoszony koszt wiąże się z ilością wnioskowanych godzin usług większość resondentów (60%) odpowiedziała, że nie widzi związku. 37% ankietowanych twierdzi, że koszt jaki ponoszą za usługi opiekuńcze wpływa na ilość wnioskowanych godzin usług. 3% ankietowanych nie udzieliło odpowiedzi. 136 Wykres 16. Deklarowane odpowiedzi respondentów dotyczące kwestii czy ponoszony koszt wiąże się z ilością wnioskowanych godzin usług z uwzględnieniem grup wiekowych (w%) Wśród osób w wieku do 50 lat przeważająca większość (94%) ankietowanych twierdzi, że ponoszony koszt nie ma wpływu na ilość wnioskowanych godzin usług. W pozostałych grupach wiekowych podzielone są opinie w kwesti czy ponoszony koszt wiąże się z ilością wnioskowanych godzin usług – połowa ankietowanych twierdzi, że ponoszony koszt nie wiąże się z ilością wnioskowanych godzin usług i prawie tyle samo osób w każdej z grup wiekowych uważa, że ponoszony koszt wiąże się z iloscią wnioskowanych godzin usług. Respondenci mieli też określić, z jakiego zakresu usług opiekuńczych korzystają najczęściej. 137 Wykres 17. Najczęściej wymieniany zakres usług opiekuńczych (w%) ( N=96) Z powyższego wykresu wynika, że osoby objęte pomocą w formie usług opiekuńczych najczęściej korzystają z usług w zakresie: − utrzymania higieny otoczenia (57%) – (tj. sprzątanie, mycie okien, podłóg, naczyń), − utrzymania higieny osobistej (52%), − przygotowywania, przynoszenia, podawania posiłków (46%), − dokonywania zakupów ( 5%), Przeważająca większość ankietowanych (84%) stwierdziła, że zakres usług świadczonych jest dla nich wystarczający, co ósmy ankietowany (12%) uważa, że zakres ten jest niewystarczajacy. 9% osób deklarujących chęć skorzystania z szerszego zakresu świadczonych usług wskazało, że chętnie skorzystaliby z rehabilitacji, 1% osób wskazało na usługi pielęgniarki (tj. mierzenie ciśnienia, pobranie krwi i moczu ) oraz 1% osób 138 wskazało, że skorzystaliby ogólnie z opieki, 1% osób nie udzieliło odpowiedzi. Ankietowani zostali zapytania w jakim stopniu są zadowoleni ze świadczonych usług. Wykres 18. Stopień zadowolenia respondentów ze świadczonych usług (w%) (N=96) Ponad połowa badanych (56%) twierdzi, że jest zadowolona ze świadczonych usług w stopniu bardzo dobrym, a co drugi (42%) jest zdania, że jest zadowolony w stopniu dobrym. Nieliczni (1%) twierdzą, że są zadowoleni ze świadczonych świadczeń w stopniu średnim. Wszyscy respondenci (100%) potwierdzają fakt, że opiekunka świadczy pomoc w ustalonych godzinach. Przeważająca większość ankietowanych (97%) twierdzi, że pora świadczonych usług jest dla nich odpowiednia, nieliczni (2%) twierdzą, że pora świadczonych usług nie jest dla nich odpowiednia, 1% respondentów nie udzieliła odpowiedzi. 139 99% respondentów potwierdza fakt, że codziennie podpisuje kartę pracy opiekunki, tylko 1% ankietowanych twierdzi, że takiej karty nie podpisuje codziennie. 96% ankietowanych twierdzi, że opiekunka nie odmawia wykonania jakiejś usługi opiekuńczej zlecanej przez nich samych, przeciwnego zdania są tylko nieliczni respondenci (4%). Wśród osób, które twierdzą, że opiekunka odmawia wykonania jakiejś usługi opiekuńczej 3% stanowiły osoby w wieku powyżej 85 lat i 1% osoby w wieku od 76 do 85 lat. W opinii ponad połowy badanych (51%) nie istnieje potrzeba świadczenia usług w dni wolne od pracy, niewiele mniej osób (49%) uważa, że istnieje potrzeba świadczenia usług opiekuńczych w dni wolne od pracy. Wykres 19. Odpowiedzi respondentów dotyczące kwestii czy istnieje potrzeba świadczenia usług opiekuńczych w dni wolne od pracy (w%) Wśród osób w wieku do 50 lat przeważająca większość (83%) respondentów uważa, że nie jest konieczne świadczenie usług opiekuńczych w dni wolne od pracy, natomiast w grupie osób w wieku powyżej 85 lat większość (68%) ankietowanych jest przeciwnego zdania. Analizując 140 odpowiedzi respondentów w przedziałach wiekowych od 66 do powyżej 85 lat można zauważyć, że wraz ze wzrostem wieku istnieje większa potrzeba świadczenia usług opiekuńczych w dni wolne od pracy. Wykres 20. Odpowiedzi respondentów dotyczące kwestii czy istnieje zainteresowanie wolontariatem – dodatkową nieodpłatną pomocą świadczoną przez młodzież (w%) (N=96) Zdecydowana większość ankietowanych (80%) nie jest zainteresowana wolontariatem - dodatkową nieodpłatną pomocą świadczoną przez młodzież, co piąty respondent (19%) zdeklarował chęć skorzystania z dodatkowej nieodpłatnej pomocy świadczonej przez młodzież – wolontariatu. 1% respondentów nie udzieliło odpowiedzi. Wśród osób, które chętnie skorzystałyby z wolontariatu 7% stanowiły osoby w wieku od 76 do 85 lat, 5% stanowiły osoby w wieku do 50 lat, 3% osoby w wieku od 50 do 65 lat, 2% osoby w wieku od 66 do 75 lat i 2% osoby w wieku powyżej 85 lat. Wśród osób, które są zainteresowane wolontariatem – dodatkową nieodpłatną pomocą świadczoną przez młodzież (19%) przeważająca większość (75%) wskazała, że skorzystałaby z tej formy pomocy w zakresie spotkań towarzyskich (rozmowy, spacery, czytanie), co czwarta osoba (25%) w tej grupie wskazała, że skorzystałaby z tej formy pomocy w zakresie robienia drobnych zakupów. Resopndenci nie wskazali innego zakresu wolontariatu. 141 Przeważająca większość ankietowanych (77%) nie jest zainteresowana podniesieniem własnej aktywności społecznej, co czwarty ankietowany (23%) wykazuje chęć podniesienia własnej aktywności społecznej poprzez udział w zadaniach: basen, wycieczki, spotkania towarzyskie. Wykres 21. Odpowiedzi respondentów dotyczące kwestii podniesienia własnej aktywności społecznej z uwzględnieniem grup wiekowych (w%) (N=96) Największe zainteresowanie podniesieniem własnej aktywności społecznej wykazują osoby w wieku od 76 do 85 lat (41%) oraz w grupie osób w wieku do 50 lat (39%). Przeważająca większość ankietowanych (97%) twierdzi, że praca wykonana przez opiekunkę spełnia ich oczekiwania, nieliczni (3%) respondenci są zdania, że praca wykonana przez opiekunkę nie spełnia ich oczekiwania. 142 * * * Z przeprowadzonych badań wynika, że zdecydowana większość osób korzystających z pomocy usługowej opiekunki jest zadowolona z jakości świadczonych usług. Usługi świadczone są zgodnie z indywidualnymi ustaleniami dla każdego świadczeniobiorcy. Opiekunki świadczą usługi w ustalonych godzinach i zakresie dokumentując to na kartach pracy. Nieliczni świadczeniobiorcy twierdzą, że opiekunka odmawia wykonania jakiejś usługi zlecanej przez nich samych i, że praca wykonana przez opiekunkę nie spełnia ich oczekiwania. Przeprowadzone badania pozwoliły poznać opinię świadczeniobiorców co do wymiaru i zakresu przyznanych im świadczeń i określić potrzeby w tym względzie. Zdecydowana większość respondentów jest zadowolona z wymiaru i zakresu świadczonych usług. Co czwarty respondent ma większe potrzeby co do wymiaru, natomiast co ósmy świadczeniobiorca ma większe potrzeby co do zakresu usług opiekuńczych. W opinii połowy ankietowanych istnieje potrzeba świadczenia usług w dni wolne od pracy. Jedna piąta respondentów chętnie skorzystałaby z wolontariatu – dodatkowej nieodpłatnej pomocy świadczonej przez młodzież, a jedna czwarta zainteresowana jest podniesieniem własnej aktywności społecznej. Opracowała Wioleta Mansfeld 143 Ankieta została sporządzona dla celów Ośrodka Pomocy Społecznej w Śremie, w celu podniesienia jakości usług opiekuńczych. Ankieta jest anonimowa. Z góry dziękujemy za wypełnienie ankiety. ANKIETA (dla osób korzystających z pomocy w formie usług opiekuńczych) 1.Wiek osoby ankietowanej: • • • • • (właściwą odpowiedź podkreślić) do 50 lat od 50 do 65 lat od 66 do 75 lat od 76 do 85 lat powyżej 85 lat 2.Płeć: (właściwą odpowiedź podkreślić) kobieta 3.Miejsce zamieszkania: mężczyzna (właściwą odpowiedź podkreślić) miasto wieś 4.Od kiedy korzysta Pani/Pan z pomocy usługowej opiekunki? (właściwą odpowiedź podkreślić) poniżej 1 roku od 1 do 3 lat od 3 lat do 6 lat od 6 do 10 lat powyżej 10 lat 5.W wymiarze ilu godzin tygodniowo korzysta Pani/Pan z usług opiekuńczych? (właściwą odpowiedź podkreślić) poniżej 6 od 6 do 10 powyżej 10 144 6.Czy taka ilość godzin jest dla Pani/Pana wystarczająca? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE Jeżeli nie to dlaczego nie wnioskuje Pani/Pan o zwiększenie ilości godzin dziennie? .................................................................................................................................................. 7.Czy ponosi Pani/Pan koszty za usługi opiekuńcze? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 8.Czy ponoszony koszt wiąże się z ilością wnioskowanych godzin usług? TAK NIE 9.Z jakiej pomocy opiekunki korzysta Pani/Pan najczęściej? (Proszę wymienić) ….............................................................................................................................................. ….............................................................................................................................................. ….............................................................................................................................................. 10.Czy zakres usług świadczonych jest dla Pani/Pana wystarczający? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE Jeśli nie, z jakiej jeszcze pomocy usługowej skorzystałaby Pani/Pan ? ….............................................................................................................................................. ….............................................................................................................................................. 11.W jakim stopniu jest Pani/Pan zadowolona ze świadczonych usług? (właściwą odpowiedź podkreślić) bardzo dobrym dobrym średnim dostatecznym nie jestem zadowolona/ny 145 12. Czy opiekunka świadczy pomoc w ustalonych godzinach? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 13. Czy pora świadczonych usług jest dla Pani/Pana odpowiednia? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 14. Czy codziennie Pani/Pan podpisuje kartę pracy opiekunki? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 15. Czy opiekunka odmawia wykonania jakiejś usługi opiekuńczej zleconej przez Panią/a? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 16. Czy Pani/Pana zdaniem istnieje potrzeba świadczenia usług w dni wolne od pracy? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 17. Czy jest Pani/Pan zainteresowana/ny wolontariatem – dodatkową nieodpłatną pomocą świadczoną przez młodzież? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE Jeżeli tak, to w jakim zakresie? (właściwą odpowiedź podkreślić) towarzyskim (rozmowy, spacer, czytanie) drobne zakupy innym: ............................................................................................................. 18. Czy jest Pani/Pan zainteresowana/ny podniesieniem własnej aktywności społecznej poprzez udział w zadaniach: basen, , wycieczki, spotkania towarzyskie (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 19. Czy praca wykonana przez opiekunkę spełnia Pani/Pana oczekiwania? (właściwą odpowiedź podkreślić) TAK NIE 146
