Operatorów Telefonii Mobilnej

Komentarz
Operatorów Telefonii Mobilnej
do Decyzji Parlamentu i Rady w sprawie wykorzystania
zakresu częstotliwości 470 – 790 MHz w Unii *(Com (2016) 43+ (dalej: „Decyzja”).
Operatorzy popierają projekt Decyzji, w szczególności w odniesieniu do kwestii
skoordynowanego i terminowego uwolnienia pasma 700 MHz (694-790 MHz) w całej
Unii Europejskiej do 30 czerwca 2020 roku na potrzeby ziemskich systemów
zapewniających usługi bezprzewodowej szerokopasmowej łączności elektronicznej.
Przyjęcie roku 2020 jako daty granicznej na udostępnienie pasma 700 MHz jest
właściwe, zapewnia ostateczny okres przejściowy. Pozytywnie należy również ocenid
zawartą w projekcie klauzulę, która pozwala na pewną elastycznośd terminową w
przypadku problemów koordynacyjnych z krajami spoza UE, co w przypadku Polski
jest bardzo istotne.
Tylko zharmonizowane w skali UE i skoordynowane w czasie przeznaczenie pasma
700 MHz dla systemów mobilnych pozwoli na osiągniecie korzyści ekonomicznych i
społecznych we właściwej skali. Zmiana tego przeznaczenia nie powinna byd
odsuwana w czasie na zbyt długi okres również z tego powody, że niektóre kraje już
przeprowadziły procesy rozdysponowania tego pasma na potrzeby operatorów
mobilnych.
Zgodnie z treścią decyzji wyraża jest również nadzieja na wsparcie krajowych
organów administracji paostwowej w zakresie zapewnienia skutecznej i efektywnej
koordynacji krajowych instalacji telekomunikacyjnych w zakresie 694-790 MHz z
organami krajów spoza UE sąsiadujących z Polską.
Ponadto, w zakresie pasma poniżej 700 MHz (470-694 MHz) istotne jest podjęcie już
na tym etapie wstępnych prac w zakresie możliwości udostępniania dla komunikacji
mobilnej części zakresu 470-694 MHz, jeszcze przed rozpoczęciem Światowej
Konferencji Radiokomunikacyjnej WRC-2023.
Operatorzy ze swojej strony oferuje wsparcie w tym zakresie poprzez udział w
pracach na forach technicznych i regulacyjnych w celu zapewnienia
zharmonizowanego i skoordynowanego podejścia do wdrażania usług mobilnych
poniżej 700 MHz oraz maksymalizacji wartości i korzyści dla użytkowników
koocowych.
Proponowany w Decyzji termin przeglądu wykorzystania dolnej części pasma UHF
(2025 rok) jest zgodny z wcześniejszymi zapowiedziami.
1
Komentarz
Nadawcy Telewizyjnego
do Decyzji Parlamentu i Rady w sprawie wykorzystania
zakresu częstotliwości 470 – 790 MHz w Unii *(Com (2016) 43+ (dalej: „Decyzja”).
Cyfrowy Polsat (dalej: „Spółka”) wyraża głębokie zaniepokojenie wprowadzanymi
Decyzją zmianami związanymi z wykorzystywaniem pasma 470 – 790 MHz przez
nadawców telewizyjnych.
Zgodnie ze stanowiskiem Spółki przedstawianym przy okazji konsultacji raportu
komisarza UE Pascala Lamy dotyczącego przyszłości pasma UHF 470-790 MHz, brak
jest merytorycznego uzasadnienia dla jednolitej zmiany przeznaczenia pasma 694 –
790 MHz (dalej: „Pasmo 700”) z usług rozsiewczych na usługi szerokopasmowe w
całej Europie.
W przedmiotowym raporcie wskazano, iż Pasmo 700 miałoby zostad przeznaczone od
2020 roku (+/- 2 lata) na usługi szerokopasmowe, jednakże z zachowaniem ochrony
usług świadczonych przez dostawców naziemnej telewizji cyfrowej do roku 2030.
Taka propozycja jest zgodna również ze stanowiskiem Grupy ds. Polityki Widma
Radiowego (Radio Spectrum Policy Group), ujętej w opinii RSPG nt. długoterminowej
strategii przyszłego wykorzystania pasma UHF (470-790 MHz) w UE1, gdzie również
proponuje się rok 2020 (z możliwością wydłużenia w zależności od decyzji paostwa
członkowskiego) dla pasma 700 MHz, i co najmniej rok 2030 dla pozostałej części
pasma UHF. Co więcej, takie przekazanie poprzedzone miało byd analizą rynków
usług świadczonych paśmie w 470 – 790 MHz, a analiza ta miała zostad
przeprowadzona najwcześniej w 2025 r.
Przedstawiona przez Komisję Europejską Decyzja stanowi odwrócenie się od
wskazanego w raporcie komisarza Lamy planu działao związanych z
funkcjonowaniem rynku usług z telewizji naziemnej.
Decyzja ta nakłada na nadawców treści audiowizualnych obowiązek opuszczenia
częstotliwości z zakresu 694 – 790 MHz już w czerwcu 2020 roku, mimo, iż
postanowienie to nie jest poparte przeglądem rynku mobilnych usług
szerokopasmowych. W opinii Spółki, na terenie UE (a szczególnie w Polsce) nie
można jednoznacznie wskazad, iż przeznaczenie częstotliwości Pasma 700 jest
niezbędne dla usług szerokopasmowych a brak takiej zmiany przeznaczenia tych
częstotliwości będzie miał negatywny wpływ na tworzenie społeczeostwa
informacyjnego.
Zdaniem Spółki usługi naziemnej telewizji cyfrowej (lub nawet szerzej, radiodyfuzji)
są obecnie najefektywniejszym technicznie sposobem wykorzystania częstotliwości
radiowych przy założeniu ilości treści, jakie tym kanałem można dostarczyd do
praktycznie nieograniczonej liczby równoczesnych odbiorców, bez obaw, że wzrost
liczby odbiorców spowoduje powstanie jakichkolwiek ograniczeo w dostępie do
treści.
Na tym etapie rozwoju usług szerokopasmowych, trudno jest obecnie ocenid, czy
wzrost zapotrzebowania na te usługi będzie rósł w takim tempie, że już teraz
1
RSPG15-595 FINAL - RSPG Opinion on a long-term strategy on the future use of the UHF band (470-790 MHz)
in the European Union
2
konieczne jest zagospodarowanie częstotliwości z pasma 470 – 790 MHz,
wykorzystywanych obecnie do nadawania programów telewizyjnych.
Spółka pragnie przytoczyd „Stanowisko Polski w sprawie przyszłego wykorzystania
tzw. telewizyjnego pasma UHF (zakres 470-790 MHz)” z dnia 14 kwietnia 2015 roku
przekazane przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji do KE, w którym to
stanowisku wskazano, iż:
„*…+ W sprawie daty zmiany przeznaczenia tzw. pasma 700 MHz (zakres 694-790
MHz), Polska obecnie opowiada się za wydłużeniem tego terminu przynajmniej do
2025 roku, po wygaśnięciu w roku 2024 roku w Polsce wszystkich rezerwacji dla
nadawców telewizyjnych wykorzystujących częstotliwości w tym paśmie. *…+”
Ponadto, Spółka wskazuje, iż w dniu 22 maja 2015 roku, Prezes UKE przedstawił
nowy plan zagospodarowania częstotliwości dla zakresu 470-790 MHz, gdzie
częstotliwości te zostały nadal zarezerwowane na rzecz służby radiodyfuzyjnej przez
systemy naziemnej telewizji cyfrowej. Zatem proponowane w Decyzji ograniczenie
pasma częstotliwości przeznaczonego na usługi rozsiewcze do pasma 470 – 694 MHz
zdaniem Spółki spowoduje brak możliwości dalszego rozwoju usług naziemnej
telewizji cyfrowej.
Przy coraz szybszym wzroście zapotrzebowania użytkowników na usługi telewizyjne o
wysokiej jakości, ograniczenie pasma spowoduje brak możliwości świadczenia usług
w jakości HD, pogorszenie zasięgu usług kolejnych multipleksów (ograniczenie pasma
wymagad będzie przeprojektowania sieci nadawczej a ze względu na interferencje
pojawią się obszary bez dostępu do naziemnej telewizji cyfrowej). Toteż by zachowad
możliwości rozwoju usług rozsiewczych w Polsce (uruchomienie MUX-5 i MUX-6) w
sytuacji braku dostępu do Pasma 700 konieczna byłaby zmiana techniki
transmitowania sygnału na DVB-T2 oraz (opcjonalnie) zastosowanie
zaawansowanych formatów video np. H.265 HEVC. Należy także mied na uwadze, że
takie zmiany wiązały się będą z inwestycjami zarówno po stronie nadawców
telewizyjnych, operatorów multipleksów cyfrowych, jak i po stronie odbiorców
koocowych. A wszystkie te zmiany miałyby miejsce w zaledwie w kilka lat po
przejściu w Polsce na nadawanie cyfrowe.
Powyżej wspomniane zmiany nie byłyby zmianami kosmetycznymi – przejście na
DVB-T2 oznaczałoby bowiem wymianę urządzeo nadawczych oraz odbiorczych (czy
to set-top-boxów czy też odbiorników telewizyjnych) przez wszystkich odbiorców
naziemnej telewizji cyfrowej. Dla przedstawienia skali kosztów takiej zmiany można
wskazad na raport Grant Thornton Advisory, gdzie przeprowadzona została analiza
przejścia z DVB-T na DVB-T2 dla Czech – obywateli Czech takie przejście
kosztowałoby 3,14 mld. zł (www.satkurier.pl/news/123534/przejscie-na-dvb-t2-wczechach-ma-kosztowac-20-mld-koron.html).
Należy tu wskazad, że przedsiębiorcy świadczący usługi naziemnej telewizji cyfrowej
określali swoje plany inwestycyjne bazując na decyzjach rezerwacyjnych i
wynikających z tych decyzji dostępnych zasobach częstotliwościowych. Zatem zmiana
dostępnych zasobów spowoduje, że inwestycje przez nich poczynione nie zdążą się
zamortyzowad, a już powstanie koniecznośd poniesienia kolejnych nakładów. Przy
przejściu z nadawania analogowego na cyfrowy po stronie odbiorców koocowych
dokonane zostały zmiany zarówno odbiorników (nowy odbiornik lub zakupienie settop-box’a) oraz bardzo często wymiana instalacji antenowej (gdzie kupowane
wówczas systemy antenowe przeznaczone były do odbioru pasma 470-862 MHz).
3
Pojawiające się z rynku sygnały wskazujące na problemy wynikające z małej separacji
systemów telewizyjnych i systemów szerokopasmowych (w zakresie częstotliwości
tzw. pierwszej dywidendy cyfrowej i pasma 470 – 790 MHz), pozwalają na przyjęcie
założenia, że dalsze ograniczanie pasma telewizyjnego na rzecz telekomunikacji tylko
te problemy pogłębi.
Kolejnym problemem zidentyfikowanym przez Spółkę są niedostatecznie jasno
określone warunki wykorzystania tzw. „opcji elastycznej”, tzn. wykorzystania
częstotliwości z zakresu 470-694 MHz dla zapewnienia jednokierunkowej łączności
(w dół) w systemach szerokopasmowych. Obawy Spółki związane są przede
wszystkim ze stwierdzonym (w raportach CEPT i dokumentach ITU) negatywnym
wpływem naziemnej telewizji cyfrowej na systemy szerokopasmowe, np. LTE (w tym
również łącza jednokierunkowe) pracujące w tym samym kanale. Na wspomniane
problemy kompatybilności pomiędzy naziemną telewizją cyfrową a systemami
łączności ruchomej powołuje się zresztą sama Komisja Europejska w recitalu 6
omawianego projektu decyzji, uzasadniając tym samym koniecznośd harmonizacji
pasma 700 MHz.
O ile sama koncepcja opcji elastycznej jest rozwiązaniem interesującym i mogącym
przyczynid się do efektywniejszego (tzn. zgodnego z lokalnymi potrzebami)
wykorzystania widma, o tyle zastosowanie opcji elastycznej dla zakresu 470-694 MHz
w jednym paostwie członkowskim w żadnym przypadku nie może wpływad
negatywnie na dostępnośd tych samych częstotliwości dla naziemnej telewizji
cyfrowej w paostwie sąsiednim. Dlatego też Spółka proponuje wzmocnid zapisy
decyzji dotyczące opcji elastycznej w taki sposób, aby ochrona naziemnej telewizji
cyfrowej była kwestią absolutnie priorytetową i aby paostwa członkowskie chcące
wykorzystad częśd lub całośd pasma 470-694 MHz dla łącza w dół systemu LTE (lub
innego systemu łączności ruchomej) nie mogły powoływad się na zasadę równego
dostępu
do
widma
(equitable
access)
wynikającą
z Regulaminu
Radiokomunikacyjnego ITU i żądad tym samym wprowadzania zmian/ograniczeo w
naziemnej telewizji cyfrowej pracującej w sąsiednim paostwie członkowskim.
Spółka pragnie również zwrócid uwagę na fakt, że wykorzystanie wspomnianej „opcji
elastycznej” ograniczy istotnie zasób częstotliwości radiowych dostępny dla urządzeo
PMSE, w tym mikrofonów bezprzewodowych. Utrata pasma 700 MHz oraz pasma
UHF w opinii Spółki nie będzie mogła byd zrekompensowana przyznaniem PMSE
innych zakresów i będzie oznaczała, że urządzenia PMSE zostaną praktycznie
wykluczone z używania w zakresach częstotliwości poniżej 1 GHz.
Obserwując wzrost zapotrzebowania na usługi szerokopasmowe Spółka uznaje, że w
dłuższej perspektywie zmiana przeznaczenia części pasma 470 – 790 MHz jest
nieunikniona, jednakże takie zmiany powinny zostad zainicjowane po
przeanalizowaniu kosztów ekonomicznych wszystkich uczestników rynku, z
uwzględnieniem praw nabytych (decyzje rezerwacyjne) oraz poniesionych przez
wszystkich uczestników rynku inwestycji (zarówno po stronie nadawców jak i
odbiorców koocowych) jak również powinny zostad określone odpowiednie ramy
czasowe uwzględniające faktyczne potrzeby rynku i minimalizujące koszty związane
ze zmianą (amortyzacja poczynionych inwestycji).
Podsumowując, w opinii Spółki zmiana przeznaczenia Pasma 700 jest przedwczesna a
przed jej przeprowadzaniem koniczne jest przeprowadzenie konsultacji rynkowych,
których efektem będzie wypracowanie rozwiązania minimalizującego negatywny
wpływ zmian na nadawców.
4