UMOWA WOLONTARIACKA

Analiza potrzeb mieszkańców i mieszkanek Słupska związanych z jakością życia w mieście
RAPORT ZE ZOGNISKOWANEGO WYWIADU GRUPOWEGO
W RAMACH PROJEKTU „PRZEPIS NA SŁUPSK: MIESZKAŃCY
WSPÓŁTWORZĄ STRATEGIĘ”
GRUPA: PRZEDSIĘBIORCY
Nr 9/5/2015 (23)
Opracowanie raportu:
Małgorzata Łosiewicz
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
1
Spis treści
1.
Wstęp .............................................................................................................................................. 3
Informacje o projekcie.
1. Nota metodologiczna ................................................................................................................. 4
Problematyka badań oraz cel, kluczowe zagadnienia, technika badawcza, dobór próby.
2. Potencjał miasta: mocne i słabe strony ................................................................................... 7
Jak mieszkańcy i mieszkanki oceniają miasto? – wstępna diagnoza, rozpoznanie problemów.
3. Miasto przyjazne przedsiębiorcom ......................................................................................... 8
Wstępna diagnoza: warunki do prowadzenia działalności gospodarczej,
analiza potrzeb i oczekiwań.
4. Jakość życia w mieście: ocena obszarowa ............................................................................... 8
Ocena gminy w poszczególnych obszarach: przestrzeń publiczna, edukacja, rynek pracy,
kultura, mobilność, jakość życia. Kryteria oceny.
5. Prawo do miasta, aktywność mieszkańców ............................................................................ 11
Ocena jakości rządzenia, rola mieszkańców, rola władz samorządowych.
6. Perspektywy rozwojowe miasta do 2022 roku ....................................................................... 12
Analiza potrzeb i oczekiwań, kierunki rozwoju miasta.
Aneks 1. Scenariusz wywiadu fokusowego ................................................................................. 13
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
2
Wstęp
Czy mieszkańcy i mieszkanki Słupska korzystają ze
swojego prawa do miasta? W czym tkwi jego potencjał?
Projekt „Przepis na Słupsk: mieszkańcy współtworzą
strategię”
realizowany
jest
przez
Stowarzyszenie
Rozwoju INSPIRACJE od 4 maja do 3 czerwca 2015 r. i
jest współfinansowany ze środków Miasta Słupska w
ramach konkursu w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych.
Celem projektu jest uzyskanie opinii mieszkańców i mieszkanek Słupska na temat jakości życia w mieście,
poznaniu ich motywacji, aspiracji życiowych oraz zgłębienie barier w ich rozwoju osobistym i rozwoju
miasta. Włączenie słupszczan i słupszczanek w proces myślenia o rozwoju miasta, włączenie ich w proces
współzarządzania miastem oraz rozbudzenie zainteresowania sprawami lokalnych społeczności poprzez
wymianę intuicyjnych i merytorycznych argumentów. Zebranie i opracowanie rzetelnego i aktualnego
materiału empirycznego będzie stanowić źródło wiedzy, które w dalszej perspektywie przyczyni się do
umacniania nowego wizerunku miasta Słupska. Ważnym elementem projektu jest możliwość wymiany
opinii między osobami z różnych środowisk miejskich, budowanie więzi opartych na zrozumieniu,
komunikacja międzypokoleniowa, pobudzenie do lokalnego działania i myślenia przyszłościowego.
Dodatkowo zakładany rezultat to promocja badań fokusowych jako narzędzia pomocniczego w
sprecyzowaniu danych niezbędnych do określenia zagadnień badawczych, w tym współtworzenia Strategii
Rozwoju Miasta oraz wzrost aktywności organizacji pozarządowych na rzecz świadomego współtworzenia
polityk publicznych. Projekt opiera się na założeniu, że dobre zdiagnozowanie potrzeb mieszkańców i
mieszkanek oraz dostosowanie świadczonych usług do tych potrzeb, to szansa na dynamiczny rozwój
miasta. Elementem rozpoczynającym dyskusję na temat jakości życia było zagadnienie prawa do miasta –
jako fundamentu świadomego zamieszkiwania, tworzenia, działania na rzecz przestrzeni oraz myślenia
przyszłościowego.
W projekcie wzięło udział 100 mieszkańców i mieszkanek Słupska z różnych grup społecznych. Swoją
opinią podzielili się między innymi przedstawiciele i przedstawicielki przedsiębiorstw, mediów, lokalnych
organizacji pozarządowych, osoby bezrobotne, pracujące, studenci czy młodzież.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
3
1. Nota metodologiczna
Cel badania
Celem badania jest dostarczenie kompleksowej informacji na temat warunków i czynników rozwoju
lokalnego - uzyskanie pogłębionych opinii mieszkańców i mieszkanek Słupska na temat jakości życia w
mieście, poznaniu ich motywacji, aspiracji życiowych i zgłębienie barier w ich rozwoju osobistym i rozwoju
miasta. Uszczegóławiając, można postawić pytania dodatkowe: Czy mieszkanki i mieszkańcy lubią swoje
miasto? Czy uważają, że Słupsk to dobre miejsce do życia? Jakie są najważniejsze mocne i słabe strony
Słupska? Jak mieszkanki i mieszkańcy oceniają gminę w obszarach takich jak jakość życia w mieście,
przestrzeń miasta, mobilność, jakość rządzenia, edukacja, rynek pracy, kultura, dostępność usług? Jak
mieszkanki i mieszkańcy widzą Słupsk w 2022 roku?
Kluczowe pojęcia w badaniu
 Jakość życia – odzwierciedlenie poziomu życia i satysfakcji życiowej, w oparciu o następujące
parametry: sytuacja materialna, poczucie bezpieczeństwa, dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej
oraz kultury, komfort korzystania z przestrzeni publicznej, sytuacja na rynku pracy, ceny za
poszczególne usługi.
 Prawo do miasta - sprawiedliwe użytkowanie miasta w ramach zasad zrównoważonego rozwoju,
demokracji, równości i sprawiedliwości społecznej. To zbiorowe prawo do swobodnego
samostanowienia i odpowiedniego standardu życia. Prawo do miasta to obecność mieszkańców przy
kształtowaniu procesów urbanizacyjnych, to realny wpływ na to jak miasta są tworzone i
przekształcane. W kontekście prowadzonych badań możemy wyróżnić kilka wskaźników:
- poziom uczestnictwa w procesach decyzyjnych (tworzenie polityk, kształtowanie przestrzeni,
współtworzenie usług publicznych o wysokim standardzie);
- ocena jakości działań zarządczych;
- jakość stanowionych praw i obowiązków, pozycja grupy mieszkańców;
- poziom zaangażowania na rzecz społeczności;
 Przestrzeń publiczna - obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców,
poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego
położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
4
 Zielona gospodarka – model gospodarki, zgodnie z którym można tworzyć dobrobyt, nie niszcząc
środowiska, w oparciu o efektywne prowadzenie polityki gospodarki wodą, odpadami, lepsze
gospodarowanie zasobami oraz wdrażanie zasad zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Wśród
przykładowych działań, podawanych respondentom znajdowały się między innymi: energetyka
odnawialna, budownictwo enegrooszczędne, rolnictwo ekologiczne czy żywność ekologiczna.
 Zrównoważony rozwój - rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania
działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz
trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości
zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno
współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń (Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. z 2001 r. Nr
62, poz. 627).
1.3. Metoda zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI)
Zogniskowany wywiad grupowy (FGI – ang. Focus Group Interview) to stosunkowo szybka metoda badań
jakościowych, polegająca na przeprowadzeniu wywiadu grupowego
kierowanego przez moderatora.
Wywiad prowadzony jest w oparciu o scenariusz określający jakie zagadnienia i tematy mają zostać
poruszone w trakcie spotkania. Dokładny przebieg spotkania zależy jednak od moderatora, który stara się
pokierować rozmową tak, aby zapewnić uczestnikom możliwość swobodnej wypowiedzi i równocześnie
uzyskać odpowiedzi na założone wcześniej pytania badawcze.
Największą zaletą tej techniki jest pojawienie się procesów grupowych i możliwość uzyskania efektu
synergii, kiedy wypowiedzi uczestników spotkania nawzajem się stymulują i pobudzają do dyskusji.
Konfrontacja, kooperacja i wzajemna kontrola wypowiedzi uczestników pozwala zebrać materiał bogaty w
treść i wyczerpujący. Sytuacja konwersacji wpływa również na podniesienie kreatywności uczestników i
generowanie większej liczby pomysłów, co jest niezmiernie istotne ze względu na cel badania, którym jest
wskazanie zweryfikowanie wiedzy mieszkańców na temat usług publicznych oraz ocena tychże usług pod
różnymi względami.
Wywiad prowadzony były w oparciu o scenariusz wywiadu grupowego odzwierciedlający cele badania.
Głównym jego elementem były obszary związane z oceną jakości życia w mieście, wyznaczenie słabych i
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
5
mocnych stron oraz ocena obszarów działalności, takich jak: przestrzeń publiczna, edukacja, ochrona
zdrowia, kultura, rynek pracy, walory przyrodnicze. Scenariusze zostały wzbogacone o ocenę aktywności
społecznej słupszczan, bariery w jej pełnej realizacji, relacje sąsiedzkie oraz o ocenę jakości rządzenia.
Spotkanie fokusowe zostało poprzedzone wprowadzeniem dla uczestników. Celem wprowadzenia było
zapoznanie uczestników FGI z zakresem projektu, działaniami stowarzyszenia, zasadami uczestnictwa w
spotkaniu. Zostały przekazane również informacje na temat rodzajów usług. Dzięki wprowadzeniu,
uczestnicy FGI byli w stanie kompetentnie wypowiadać się w temacie badania, co pozwoliło na zebranie
rzetelnego materiału, odpowiadającego założeniom badania.
Spotkanie fokusowe było rejestrowane a następnie opracowane. Został on przeprowadzony w
pomieszczeniu, które umożliwiało uczestnikom swobodę wypowiedzi i pozwoliło na wzajemne
obserwowanie się.
1.4. Dobór próby
Istotnym warunkiem pojawienia się procesów grupowych, które jak wspominano są jedną z najważniejszych
zalet badań fokusowych, jest zapewnienie jednorodności grupy fokusowej. Oznacza to, że uczestnicy
spotkania muszą być do siebie podobni pod względem istotnych z punktu widzenia badania cech społecznodemograficznych (w tym przypadku przede wszystkim kategoria mieszkańców). Z tego względu,
zdecydowano się na celowy dobór próby do badania fokusowego. Oznacza to, że uczestnicy spotkań
fokusowych nie byli dobierani losowo, ale spośród osób spełniających założone warunki, uwzględniając
równość płci w rozkładzie 60/40. Warunkiem koniecznym było zamieszkiwanie na terenie miasta Słupska.
Uczestnicy spotkania zostali dobrani spośród osób, które złożyły formularz zgłoszeniowy, spełniali założone
dla danej grupy fokusowej warunki. Zrekrutowano 4 kobiety i 6 mężczyzn, niestety w wyniku zdarzeń
losowych ostatecznie w wywiadzie wzięło udział 7 mężczyzn i 3 kobiety, w tym 3 osoby do 35. roku życia.
W badaniu wzięło udział: 10 osób, w tym 3 kobiety
Rozkład ze względu na wiek:
17-25
26-40
41-55
55-…
K
-
0
2
1
M
-
3
7
0
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
6
Rozkład ze względu na wykształcenie:
podstawowe gimnazjalne zawodowe średnie wyższe
K
-
-
-
0
3
M
-
-
-
2
5
2. Potencjał miasta: mocne i słabe strony
Badania fokusowe są jednym z najlepszych sposobów pozyskiwania opinii,
odczuć i trudnych do
zwerbalizowania intuicji, dlatego często stosuje się w nich dyskusje na tematy abstrakcyjne i pracę
wyobraźnią. Pozwalają one dotrzeć do poglądów oraz opinii trudnych do artykulacji. Na początku spotkania
respondenci otrzymali pytanie o ocenę miasta Słupska przy wykorzystaniu techniki projekcyjnej.
Przedsiębiorcy musieli określić jakim Słupsk byłby człowiekiem. Respondenci przedstawili obraz
mężczyzny w średnim wieku (w odniesieniu do średniej wieku mieszkańców miasta), dobrze zachowanego
z zewnątrz (estetyka, architektura), ale bardzo chorego w środku (sytuacja finansowa, sposób zarządzania
poprzednich władz samorządowych). Mężczyzna chodzi podpierając się o lasce, wspomina stare czasy i
chciałby, aby jego obecna sytuacja była tak dobra jak kiedyś. Jest osobą wykształconą, ale trudna sytuacja
materialna i nasilające się problemy spowodowały, że czuje się bezsilny i zagubiony. Jest skłócony ze swoją
rodziną (współpraca z gminami ościennymi, inwestorami, mieszkańcami), nie wie jakie kroki ma podjąć,
aby poprawić swoją sytuację. Jego dzieci wyemigrowały za pracą (w odniesieniu do dużej migracji osób
młodych, w wieku produkcyjnym).
Kolejne zadanie dotyczyło zareklamowania miasta jako dobrego miejsca do życia. Według przedsiębiorców
nie bez znaczenia jest odległość od morza, walory turystyczne i przyrodnicze (duża liczba zabytków,
instytucji kultury, piękne okolice, duża liczna parków i miejsc zielonych). Istotne znaczenie ma również
kompaktowość miasta – wszędzie można dostać się szybko (korzystając z różnych środków komunikacji, w
tym pieszej). Dobre warunki według respondentów mają osoby z małymi dziećmi „mamy w Słupsku
wystarczającą liczbę placówek oświaty, gdzie można otrzymać pełne wykształcenie”.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
7
Główną barierą dla osób chcących zamieszkać w Słupsku jest rynek pracy, w tym brak dogodnych
warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, o czym szerzej w kolejnych podrozdziale. Trudna
sytuacja na rynku pracy związana jest przede wszystkim z niemożnością znalezienia pracy o zarobkach
wyższych niż płaca minimalna i w zawodzie, w którym posiada się wykształcenie.
3. Miasto przyjazne przedsiębiorcom
Respondenci mieli wyobrazić sobie, że są Prezydentem Miasta i stoi przed nimi zadanie stworzenia
idealnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej. Respondenci zostali poproszeni o
przedstawienie działań jakie podjęliby w pierwszej kolejności. Wśród odpowiedzi pojawiły się propozycje
stworzenia miejsca kompleksowej obsługi przedsiębiorcy, w którym urzędnik pomógłby załatwić wszystkie
formalności (bez konieczności przemieszczania się petenta od jednego wydziału do drugiego) oraz
wszystkie sprawy leżące kompetencjach pozostałych urzędów (Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy
Urzędu Skarbowego). W tym miejscu przedsiębiorca mógłby również uzyskać informacje o możliwościach
pozyskania środków na założenie działalności gospodarczej bądź niskooprocentowanych pożyczkach.
Ważnym elementem byłoby również udzielanie wsparcia merytorycznego, np. poinformowanie o prawach i
obowiązkach przy prowadzeniu działalności. Drugim bardzo ważnym głosem w dyskusji były ulgi dla
przedsiębiorców w postaci zlikwidowania opłat za najem – wykorzystano by pustostany, które są na
utrzymaniu miasta, a przedsiębiorcy mogliby rozwijać firmy zapewniając słupszczanom miejsca pracy i
zysk w postaci innych opłat. Podkreślono, że wymaga to dużego zaufania ze strony władz samorządowych,
potrzebna jest zmiana nastawienia. Dużym udogodnieniem byłoby również zapewnienie powierzchni dla
zakładów produkcyjnych z pełnym zapleczem socjalnym - w dyskusji pojawił się przedsiębiorca, który
bardzo długo szukał hali produkcyjnej, aby móc rozpocząć działalność. Koszty, które musiał ponieść na
najem lokalu i przygotowanie go do użytku, wolałby zainwestować np. w sprzęt bądź wysłanie
pracowników na dodatkowe szkolenia.
4. Jakość życia w mieście: ocena obszarowa
Poproszono uczestników o to, aby ocenili miasto w kilku obszarach i uszeregowali od 1 do 7 (gdzie 1
oznacza najgorzej zorganizowany obszar a 7 najlepiej zorganizowany). Moderator spisywał kryteria jakimi
kierowali się respondenci.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
8
Tabela 4.1. Ocena obszarowa
Obszar
Argumenty
Kryteria
Ocena
Zielona
Respondenci przyznali, że pomimo
- ilość miejsc korzystających z
1
gospodarka
istniejących na rynku firm, które pracują na
odnawialnych źródeł energii;
i z odnawialnymi źródłami energii to jest to
- współpraca z ekologicznymi
obszar, który dopiero rozwija się i trudno
dostawcami;
go ocenić.
- ilość firm zajmująca się
odnawialnymi źródłami energii
Edukacja
- niedostosowanie oferty do rynku pracy;
- ilość i jakość oferty edukacyjnej (w
- niski prestiż słupskich uczelni wyższych;
tym dodatkowej);
- brak zajęć dodatkowych dla uczniów
- dostosowanie oferty edukacyjnej do
zdolnych bądź chcących podnieść swój
rynku pracy;
poziom wiedzy;
- jakość kształcenia
- słaba jakość kształcenia i brak młodej
- obecność innych wymiarów
kadry nauczycielskiej
edukacji (kulturalnej, obywatelskiej);
- brakuje edukacji kulturalnej oraz
- prestiż;
2
obywatelskiej;
Rynek pracy - niskie stawki za godzinę pracy / wysokie
- średnie wynagrodzenie;
koszty pracownicze;
- liczba ofert pracy;
- mała liczba ofert pracy;
- możliwość pracy w wyuczonym
- brak możliwości pracy w wyuczonym
zawodzie;
3
zawodzie
Przestrzeń
- duża liczba terenów zielonych (w tym
- skuteczność działań
publiczna
parków i skwerów)
„rewitalizacyjnych”
- mała skuteczność działań
- ilość miejsc rekreacyjnych, ilość
rewitalizacyjnych, skupienie się na
terenów zielonych;
obszarze estetyki (pomijając aspekty
- zagospodarowanie terenów
gospodarcze i społeczne) – stąd też szybsza
zielonych;
degradacja odnowionych terenów,
- funkcjonalność;
ponieważ mieszkańcy nie dbają o nie
- liczba korzystających i oferta
4
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
9
- mało wydarzeń kulturalnych i
dodatkowa (wykorzystanie
edukacyjnych w plenerze, mało wydarzeń
przestrzeni w działaniach
integracyjnych;
kulturalnych, edukacyjnych) ;
- duży potencjał (niewykorzystany) w
- czystość;
zabytkowej zabudowie;
- potencjał historyczny / jakość
architektury;
- estetyka;
Mobilność
- infrastrukturę drogową, pieszą i rowerową - infrastruktura drogowa (ilość i
oceniono bardzo wysoko, podkreślono
jakość);
również dużą liczbę inwestycji drogowych,
- jakość usług komunikacji miejskiej
które mają służyć poprawie komunikacji;
(punktualność, organizacja rozkładu
- doceniono kompaktowość miasta,
jazdy, ilość przystanków);
wszędzie można dojść bądź dojechać
- infrastruktura rowerowa (ilość i
bardzo szybko. W centrum miasta
jakość);
niedalekiej odległości znajdują się
- infrastruktura piesza;
wszystkie ważne instytucje;
- ilość nowych inwestycji;
– negatywnie oceniono skomunikowanie
- jakość współpracy / porozumienia z
miasta Słupska z innymi miejscowościami
gminami ościennymi w zakresie
w Polsce – znacznie ograniczono
transportu;
połączenia kolejowe, autobusowe,
- jakość połączeń kolejowych
5
infrastruktura drogowa poza granicami
miasta uniemożliwia szybkie
przemieszczanie się.
- słaba jakość połączeń kolejowych,
problem z komunikacją do Trójmiasta
(mała liczna połączeń, długość przejazdu);
Jakość życia
Pomimo trudnej sytuacji na rynku pracy
- ceny za usługi (w tym publiczne);
przedsiębiorcy wysoko ocenili jakość życia
- dostępność i jakość usług
w mieście. Docenili jego kameralność i
zdrowotnych;
stosunkowo niski koszt utrzymania oraz
- rynek pracy;
życzliwość mieszkańców i dużą liczbę
- oferta kulturalna, rozrywkowa;
grup, które podejmują ciekawe inicjatywy.
- mieszkalnictwo
6
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
10
Kultura
- oferta różnorodna, dostosowana do każdej
- jakość i różnorodność oferty;
grupy wiekowej
- otwartość instytucji i działania w
- ceny za usługi są odpowiednie;
partnerstwie;
- wykorzystywanie tradycyjnych kanałów
- ceny usług;
informacji, przez co zmniejsza się zasięg
- jakość i zasięg reklamy /
odbiorców, informacje o przedsięwzięciach
informacji;
docierają bardzo późno, albo już po fakcie;
- ilość inicjatyw społecznych;
- mała liczba wydarzeń plenerowych;
- kapitał społeczny
7
- duża liczba instytucji / miejsc
kulturotwórczych
5. Prawo do miasta, aktywność mieszkańców
Uczestnicy spotkania zostali poproszeni o określenie roli ich grupy w mieście, określenie roli mieszkańców,
ich obowiązków, praw oraz powinności władz samorządowych. Respondenci wskazali na konieczność
respektowania praw i obowiązków wynikających z polskiego prawodawstwa: m.in. obowiązek płacenia
podatków. Wskazali również na potrzebę dbania przez mieszkańców o wspólną przestrzeń i potrzebę
większego zaangażowania w lokalne sprawy np. dotyczące własnego podwórka, klatki schodowej – aby
wyjść poza swoje mieszkanie i świadomie wpływać na zmianę swojego otoczenia.
Wspomniano również o potrzebie odnoszenia się z szacunkiem do siebie i innych, szczególnie korzystając z
przestrzeni publicznej. Respondenci zapytani o powinność władzy zgodnym głosem odpowiedzieli, że
zadaniem władz jest tworzenie miasta, które może zapewnić godziwe warunki do życia – miejsca pracy,
edukację na wysokim poziomie, ułatwiony dostęp do różnych usług, m.in. opieki zdrowotnej. Ważne
również okazało się zapewnienie godnych warunków dla przedsiębiorców do prowadzenia działalności
gospodarczej. W dyskusji wspomniano również o kulturze dialogu, zamykającym się w obszarach obsługi
petenta (wymagana większa uprzejmość pracowników urzędu w stosunku do petentów, ułatwienie procedur
i struktury: „chciałbym iść do urzędu i wiedzieć, że urzędnik ułatwi mi przebrnięcie przez wszystkie
procedury, bądź zostaną one uproszczone”) oraz kultury konsultacji.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
11
Mieszkańcy chcą być pytani o opinie, chcą uczestniczyć w procesie współzarządzania miastem, a co
najważniejsze otrzymywać bieżące informacje o podejmowanych decyzjach i sytuacji miasta - ważny głos
jednego z respondentów: „nie chciałbym, aby ten dialog był fasadą, powinniśmy obdarzać się wzajemnym
zaufaniem- zarówno my naszą władzę, jak i władza nas – tylko wtedy dojdziemy do czegoś, będziemy mogli
mówić o konsultacjach, które tak teraz są na świeczniku”.
6. Perspektywy rozwojowe miasta do 2022 roku
Pytaniem kończącym dyskusję było pytanie dotyczące wizji miasta w 2022 roku. Przy wykorzystaniu
techniki projekcyjnej respondenci ponownie mieli określić jakim Słupsk byłby człowiekiem. Perspektywa
siedmiu lat wydała się uczestnikom zbyt krótka w czasie, aby mogły dokonać się jakiekolwiek zmiany. Bez
zmiany nastawienia ze strony władz samorządowych, a w szczególności do tworzenia komfortowych
warunków dla przedsiębiorców, Słupsk w dalszym ciągu byłby schorowanym mężczyzną, który nie wie
dokąd ma zmierzać (struktura wieku nie zmieni się, w dalszy ciągu będzie następował odpływ młodych
ludzi). Ponieważ miasto jest źle skomunikowane z innymi miastami, ciężko jest przyciągnąć tutaj większych
inwestorów. Respondenci wspomnieli, że zmieniłby się jedynie kierunek kształcenia młodzieży na ten,
bardziej odpowiadający zapotrzebowaniu – przemysł obuwniczy czy krawiecki. Być może szansa tkwi w
odnawialnych źródłach energii, ale według respondentów w Słupsku jest mało osób, które chciałyby
wykorzystać je w swojej działalności. Według badanych status mieszkańca poprawi się – jego głos będzie
bardziej znaczący, lecz wymagane jest obustronne zaufanie.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
12
SCENARIUSZ WYWIADU FOKUSOWEGO
Analiza potrzeb mieszkańców i mieszkanek Słupska związanych z jakością życia w mieście
Grupa: przedsiębiorcy mikro, mali, średni, duże przedsiębiorstwa
I. Wprowadzenie – przedstawienie moderatora, opis projektu oraz celu badania
2.
Czas: 5 minut
Moderator: Dzień dobry, nazywam się Małgorzata Łosiewicz, jestem pedagogiem oraz socjologiem
miasta. Zaprosiliśmy dziś Was do dyskusji na temat jakości życia w Słupsku. Spotkanie jest częścią projektu
realizowanego ze środków Miasta Słupska: „Przepis na Słupsk: mieszkańcy współtworzą strategię”. Nasze
spotkanie potrwa maksymalnie 120 minut. Bardzo dziękuję, że zechcieliście przyjąć nasze zaproszenie.
Projekt „Przepis na Słupsk: mieszkańcy współtworzą strategię” realizowany jest przez Stowarzyszenie
Rozwoju INSPIRACJE. Celem projektu jest uzyskanie opinii mieszkańców i mieszkanek Słupska na temat
jakości życia w mieście. Włączenie słupszczan i słupszczanek w proces myślenia o rozwoju miasta,
włączenie ich w proces współzarządzania miastem oraz rozbudzenie zainteresowania sprawami lokalnych
społeczności poprzez wymianę intuicyjnych i merytorycznych argumentów. Zebranie i opracowanie
rzetelnego i aktualnego materiału empirycznego będzie stanowić źródło wiedzy, które w dalszej
perspektywie przyczyni się do umacniania nowego wizerunku miasta Słupska.
II. Informacje organizacyjne, o technice zogniskowanych wywiadów grupowych oraz roli
moderatora
Czas: 2-3 minuty
Czas: 5 minut
Moderator: Przez najbliższe dwie godziny będziemy rozmawiać o jakości życia w mieście, o Państwa
opiniach, doświadczeniach, pomysłach. Aby wywiad przebiegł sprawnie, przedstawię parę zasad, które będą
obowiązywać podczas spotkania:
 nie obowiązuje jednomyślność, każdy uczestnik może pozostać przy własnych poglądach, przy
swoim zdaniu. Każda wypowiedź jest ważna i cenna. To państwo są dzisiaj ekspertami;
 proszę bardzo, aby Państwo w żaden sposób nie czuli się skrępowani czy ograniczeni moją
obecnością albo opiniami innych uczestników badania;
 można stawiać pytania zarówno prowadzącemu, jak i sobie nawzajem;
 odnosimy się do siebie z szacunkiem, nie obrażamy, omawiamy pomysł bądź opinię – nie daną
osobę;
 spotkanie będzie rejestrowane, aby zapewnić rzetelność badań, jak najlepsze odwzorowanie Państwa
opinii na dany temat. Opinie te zostaną przedstawione w raporcie końcowym, w sposób zbiorczy i
uniemożliwiający przyporządkowanie wypowiedzi do poszczególnych osób. Zapewniam, że mogą
się Państwo wypowiadać w sposób swobodny i szczery;
 ponieważ będziemy rejestrować przebieg spotkania, proszę o zabieranie głosu
pojedynczo;
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
13
 dzisiaj moją rolą będzie poprowadzenie dyskusji w taki sposób, aby każdy z Państwa miał równą
szansę nieskrępowanego wyrażania własnych opinii na omawiane tematy. Następnie na podstawie
tego co dzisiaj Państwo powiedzą sporządzę raport badawczy;
III. Przedstawienie uczestników spotkania
Czas: 10 minut
Moderator: Proszę abyście się Państwo przedstawili: podali imię, zawód, reprezentowane
przedsiębiorstwo, sektor, jakie są Wasze pasje, zainteresowania. Pomoże to nam lepiej zrozumieć Wasze
opinie.
By zebrać więcej szczegółowych informacji, które pozostaną poufne, poproszę Państwa o wypełnienie
krótkiej ankiety (asystent moderatora rozdaje krótkie kwestionariusze, kiedy są już wypełnione, zbiera je): te
informacje będą dla nas ważne przy analizie rezultatów z naszego spotkania.
IV. Pytania wstępne
Czas: 20 minut
I. Potencjał miasta
Moderator: Jeżeli Słupsk byłby człowiekiem to… (formuła otwarta)
II. Działalność gospodarcza
1. Moderator: Gdyby zostali Państwo poproszeni, aby w ciągu jednego roku zwiększyć dochody
przedsiębiorstwa o 50% przy jednoczesnej swobodzie wykorzystania bezzwrotnej pożyczki na
dowolny cel rozwojowy firmy to w jakim kierunku rozwijaliby Państwo firmę?
-W co by Państwo zainwestowali? Dlaczego?
-Czy wydatki przeznaczone na rozwój infrastruktury gwarantują wzrost dochodów przedsiębiorstwa?
-Czy wydatki przeznaczone na rozwój i doskonalenie kwalifikacji personelu gwarantują wzrost
dochodów przedsiębiorstwa?
2. Moderator: Gdybyście byli Prezydentem Miasta i mieli możliwość stworzyć idealne warunki dla
podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w Słupsku, to co byście Państwo zrobili? W
jakiej kolejności? Dlaczego? (pytania uszczegóławiające)
V. Miasto Słupsk w różnych obszarach
Czas: 35 minut
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
14
III. Mocne i słabe strony Słupska (tabela, uproszczony SWOT)
Moderator: Proszę sobie wyobrazić, że mają Państwo zareklamować obcokrajowcom bądź mieszkańcom
innych zakątków Polski, Słupsk jako miejsce do życia, o czym Państwo wspomnieliby w pierwszej
kolejności, a co chcieliby Państwo wstydliwie przemilczeć?
IV. Ocena gminy
1. Moderator: Otrzymują Państwo tabliczki z różnymi obszarami, na które można podzielić miasto, są
to: jakość życia, zielona gospodarka, natura w mieście / przestrzeń publiczna, mobilność i
zrównoważony transport Waszym zadaniem będzie uporządkowanie obszaru od najlepiej
zorganizowanego (Waszym zdaniem) do najgorzej zorganizowanego. Wartości jakie temu
towarzyszą to 1 dla najgorszego i 7 dla najlepszego. Pod tabliczką możecie dopisać 3 argumenty,
które uzasadniają Waszą decyzję.
(możliwe pytania uszczegóławiające, Moderator wyłapuje jednocześnie 2 rzeczy i zapisuje na
flipach: kryteria jakimi kierują się uczestnicy oceniając usługę; plusy/dobre rzeczy oraz
minusy/problemy, o których wspominają uczestnicy)
2. Moderator: Gdybyście zostali poproszeni o to, aby w ciągu dwóch lat poprawić, któryś z
wymienionych obszarów, przy jednoczesnej swobodzie wykorzystania bezzwrotnej pożyczki na
dowolny cel, to w jakim kierunku rozwijalibyście miasto? Który obszar byście rozwinęli?
W co byście zainwestowali? Dlaczego?
VI. Prawo do miasta
Czas: 10 minut
V. Prawo do miasta, elementy współzarządzania (praca na flipie, sylwetka)
- Jak Państwo widzą swoje prawa i obowiązki jako mieszkańców?
- Jakie mogą być kompetencje mieszkańca, ich rola?
- Jakie są i powinny być kompetencje poszczególnych organów: prezydenta, rady miasta, organizacji
pozarządowych?
- Czy brakuje jakiś elementów wspomagających współzarządzanie?
- Jaka jest pozycja Waszej grupy w tym? Gdzie jest Wasze miejsce?
VII. Słupsk 2022 - perspektywy
Czas: 25 minut
1. Moderator: Wyobraźcie sobie Słupsk w 2022 roku. Jakim był by człowiekiem? Czym by się
charakteryzował?
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
15
2. Moderator: Jakim miastem miałby być Słupsk w 2022 roku?
- Jaka będzie rola/ znaczenie mieszkańców i mieszkanek, jakie będą ich prawa i obowiązki, jaki będą mieli
wpływ?
- Czym się powinni zajmować mieszkańcy, jakie powinni mieć wykształcenie? Czy to jest miasto ludzi
młodych? Czym się zajmują?
- W co miasto zainwestowało i inwestuje?
- Na czym jest oparty rozwój miasta? Jakie rodzaje działalności gospodarki, jakie przedsiębiorstwa będą
rozwijały się?
- Jak będzie miejska przestrzeń?
- Jaka jest pozycja Waszej grupy w tym?
VIII. Podsumowanie
Czas: 10 minut
1. Moderator: Wyobraźcie sobie, że Prezydent miasta ma 5 mln. Na co powinien je wydać, na jakie
działania?
2. Moderator: Biorąc pod uwagę wszystko to, o czym rozmawialiśmy na dzisiejszym spotkaniu, a więc o
jakości życia w Słupsku i jego potencjale, czy mogą Państwo powiedzieć co władze samorządowe mogłyby
uczynić, aby zapewnić Wam wysoką jakość życia w mieście? Czy chcieliby Państwo coś jeszcze dodać?
Dziękuję za uczestnictwo w spotkaniu.
Raport z wnioskami z naszego spotkania będzie dostępny w ciągu najbliższego miesiąca na stronie
internetowej stowarzyszenia: www.inspiruj.org i stronie miasta: www.slupsk.pl. Jeśli chcą Państw otrzymać
powiadomienie o umieszczeniu raportu na stronie, bądź chcą Państwo otrzymać wyniki projektu drogą
mailową prosimy o zostawienie adresu e-mail.
Czas trwania spotkania ogółem 120 minut.
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
16
Projekt „Przepis na Słupsk: Mieszkańcy współtworzą Strategię”
współfinansowany ze środków Miasta Słupska
17