Artykuł 12 (Starosta).indd

INFORMACJE
-
-
-
-
-
ANNOUNCEMENTS
NR 33
AN TRO PO MO TO RY KA
2006
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI KOORDYNATORA
ICSSPE NA EUROPĘ WSCHODNIĄ W OKRESIE
OD 1.01.2005 DO 30.06.2005 R.
REPORT FOR 66TH EXECUTIVE ICSSPE BOARD
OF ACTIVITY EAST EUROPEAN COORDINATOR
IN PERIOD 1. 01. 2005 TO 30. 06. 2005
Włodzimierz Starosta*
* prof. dr hab. Instytut Sportu, Warszawa, ul. Trylogii 2/16
Prawie 50 lat prowadziłem interdyscyplinarne i międzynarodowe badania naukowe. W 20 dyscyplinach
sportu byłem zawodnikiem, a w dwóch z nich przez
20 lat trenerem. Kilkanaście lat współpracowałem
z kadrą narodową Polski wielu dyscyplin sportu.
Opublikowałem ponad 500 prac, w tym 39 książek w 26 krajach świata. Wynikami prowadzonych
badań zawsze starałem się wspomagać praktykę.
Uczestnicząc w licznych międzynarodowych konferencjach naukowych, obserwuję nasilające się zjawisko rozchodzenia się praktyki i teorii. Nawet na
kongresach dotyczących poszczególnych dyscyplin
sportu, np. „Football and Science”, liczba praktyków
jest coraz mniejsza, a ostatnio wręcz śladowa. Jest
to chyba porażka naukowców i warto zastanowić
się: dla kogo realizują oni swe programy badawcze?
Jest też drugie niepokojące zjawisko. Istotą życia
człowieka jest ruch. Lapidarnie ujął to grecki filozof
Arystoteles: „Ruch to życie”. Ruch jest też główną
treścią nauk o sporcie i wychowaniu fizycznym.
Tymczasem, na licznych konferencjach prace dotyczące rozmaitych ważnych zagadnień ruchu „spycha
się” na margines, a eksponuje dyscypliny naukowe
wspomagające naukę o ruchu. Nie jest to racjonalne, gdyż wielkość obszaru nauki o ruchu nazywanej
kinezjologią lub kinantropometrią zapewnia każdemu miejsce w badaniach interdyscyplinarnych.
Dla przywrócenia normalnych proporcji między
tym, co jest istotą naszego życia codziennego, pracy zawodowej, wychowania fizycznego, sportu
– powstało 15 lat temu International Association
of Sport Kinetics. Krótki okres jego istnienia wykazał
jak było ono potrzebne. Mimo formalnych ograniczeń (członkiem IASK może być profesor tytularny)
liczba jego członków przekroczyła 350. Pochodzą
oni z 41 krajów Europy, Azji, Ameryki, Afryki.
Członkowie IASK zorganizowali ponad 40 konferencji międzynarodowych w różnych krajach, a kolejna odbędzie się wkrótce w Rimini (Włochy). IASK
inspiruje badania interdyscyplinarne dostarczające
pełniejszej i prawdziwszej informacji naukowej.
Głównym celem IASK jest integracja naukowców
Wschodu i Zachodu, bowiem bariery polityczne,
ekonomiczne i językowe spowodowały ogromną
przepaść między tymi dwoma częściami kuli ziemskiej. Wiele ciekawych badań przeprowadzono za
żelazną kurtyną. Analogiczne wyniki otrzymano na
Zachodzie wiele lat później.
Śmieszą wystąpienia niektórych naukowców
sądzących, iż największe „odkrycia” w naukach
o sporcie powstały na Zachodzie, a szczególnie
w USA. Zapomina się o tym, iż nie tylko teoria treningu sportowego powstała w b. ZSRR i krajach
postkomunistycznych na podstawach naukowych
tej miary uczonych co: I. Sieczenow, I. Pawłow,
N. Bernstein, W. Ananjew, W. Farfel, W. Zaciorski,
K. Meinel, G. Schnabel, A. Puni, P. Rudik, P. Hirtz,
R. Trześniowski, A. Krestownikow, W. Missiuro,
E. Piasecki, N. Zimkin, W. Diaczkow, N. Ozolin,
L. Wygotski, D. Uznadze i wielu innych. Tam wydano pierwsze podręczniki m.in. z fizjologii sportu
(Zarys fizjologii ćwiczeń fizycznych A. Krestowniko-
-
-
-
-
Wprowadzenie
-
– 117 –
Włodzimierz Starosta
wa, 1938), z teorii wychowania fizycznego, włączające teorię treningu sportowego, psychologii sportu,
w tym wspaniałą teorię nastawienia D. Uznadze,
interdyscyplinarny podręcznik sportowca i wiele
prac naukowych o fundamentalnym znaczeniu.
Dużą ich część nie jest znana z powodu bariery językowej lub publikowania ich w ramach wewnętrznych wydawnictw uczelnianych.
Próbę zmiany tego zawężonego spojrzenia podjęło IASK, gdyż podczas organizowanych przez nas imprez naukowych spotykają się naukowcy z Zachodu
i ze Wschodu. Spotkania te umożliwiają tworzone
warunki, wyrównujące status społeczny uczestników. Uczeni z Zachodu, często wynagradzani za
swą pracę zawodową 40-50 razy wyżej, płacą więcej
za udział w konferencji, jak też członkostwo w IASK.
Tej ogromnej różnicy w zarobkach nie dostrzegają
organizatorzy zdecydowanej większości międzynarodowych konferencji. Odpowiednio do tych niesprawiedliwych zasad w ich imprezach uczestniczy
80-90% osób z krajów bogatszych. Jest to swoisty
sposób pojmowania równości i demokracji. Dysproporcja ta jest jeszcze większa wśród zapraszanych
wykładowców (invited speakers), co zdarza się też
na kongresach przedolimpijskich, organizowanych
pod auspicjami ICSSPE.
Zwróciłem na ten fakt uwagę organizatorom
kongresu w Salonikach i zaprotestowałem wycofując się z uczestnictwa w nim. W ten sposób chciałem zasygnalizować istniejące od lat nierozwiązane
problemy. Zubożają one naszą wiedzę o wynikach
badań powstających nie za żelazną a ekonomiczną
kurtyną. Ogromna ICSSPE, przypominająca Organizację Narodów Zjednoczonych w zakresie nauk
o sporcie i wychowaniu fizycznym może w tym
zakresie wiele uczynić, ale niezbędne jest nie tylko
obiektywne spojrzenie na własne osiągnięcia, ale
dostrzeżenie też osiągnięć innych. W tym zakresie
mam zamiar wspomagać ICSSPE nie tylko jako Koordynator na Wschodnią Europę, ale też prezydent
IASK. Mam nadzieję, że od Prezydium i Komitetu
Wykonawczego ICSSPE otrzymam daleko idące
wsparcie merytoryczne, moralne i finansowe.
Od wyboru mnie na Koordynatora minęło 6 miesięcy. W okresie tym skupiłem się na przekonaniu
organizatorów 3 międzynarodowych konferencji
o konieczności wprowadzenia preferencji finansowych dla uczestników z krajów postkomunistycznych. Wyraźne, nie po raz pierwszy zostały
one ujęte w warunkach udziału w 9. Sport Kinetics
2005 konferencji organizowanej przez Uniwersytet
Planowana aktywność w przyszłości
Odpowiednio do zarysowanych we wprowadzeniu
problemów swoją aktywność zamierzam skupić na
następujących kierunkach: 1. Zbliżenie teorii do
praktyki m.in. poprzez zobligowanie uczestników
konferencji do przygotowania swych wystąpień
wraz z zaleceniami dla praktyki, co może zwiększyć
liczbę uczestników o nauczycieli, instruktorów i trenerów, dla których prowadzi się dużą część badań.
2. Tworzenie warunków do lepszego poznania się
przedstawicieli Zachodu i Wschodu m.in. poprzez
obniżenie kosztów uczestnictwa w konferencjach,
a szczególnie osób z krajów postkomunistycznych,
a także oferowania hoteli o niższym standardzie. 3.
Osiągnięcie równowagi w zakresie uczestniczenia
w konferencjach, ale też w komitetach naukowych
konferencji i zaproszonych wykładowców przedstawicieli wschodniej i zachodniej części świata.
Nie powinna powtórzyć się sytuacja, jaka miała
miejsce w Salonikach, gdzie nie wystąpił ani jeden
przedstawiciel państw postkomunistycznych. Bo
przecież trudno uwierzyć, że wśród ok. 350 milionów mieszkańców nie było ani jednego naukowca
godnego zaprezentowania swoich badań. Ten brak
równowagi występuje też w doborze autorów serii
-
-
-
-
Główna aktywność
w Bolonii w Rimini (Włochy) pod auspicjami IASK.
Opłata ta została zmniejszona w stosunku do standardowej prawie o 30%. Udało się przekonać organizatorów niektórych konferencji do stosowania
jak najniższych opłat konferencyjnych, umożliwiających udział wszystkim chętnym. Jest to możliwe,
po odrzuceniu przez organizatorów chęci zarabiania
na konferencjach. Udawało się to w okresie 15 lat
istnienia IASK. Mimo wzrastających kosztów udało
się opłaty konferencyjne utrzymać w granicach 100
USD, a ostatnio 100 Euro. Może udałoby się niektóre
z tych rozwiązań przenieść na grunt ICSSPE?
Innym sposobem udzielania pomocy uczonym
z krajów postkomunistycznych było poszukiwanie
sponsorów wnoszących za nich opłatę konferencyjną. W ciągu 15 lat udało się to uzyskać dla 20
wybitnych uczonych z Białorusi, Rosji, Ukrainy. Znaczące wspomożenie uzyskano z Fundacji Wspierania Nauki im J. Mianowskiego w Warszawie, która
opłaciła staże naukowe 9 osób z Białorusi i Ukrainy.
Na stażach przebywali u mnie w Instytucie Sportu
w Warszawie przeważnie profesorowie, z którymi
prowadziłem wspólne badania o różnej tematyce,
prezentowane na wielu konferencjach. W tym m.in.
badania porównawcze dotyczące zachowań zdrowotnych i aktywności ruchowej młodzieży Białorusi
i Polski. Staże trwały 2–7 miesięcy.
-
– 118 –
Sprawozdanie z działalności Koordynatora na Europę Wschodnią w okresie...
Sugerowane kierunki działalności
Realizacja prezentowanego programu lub nawet
jego części może zostać znacznie ograniczona
z braku środków finansowych, niezbędnych do
wspierania wybitnych uczonych z krajów postkomunistycznych. Dlatego za nieodzowne uznać należy
poszukiwanie sponsorów opłacających koszty udziału uczestników konferencji z tych krajów. W ramach
promocji ICSSPE konieczne jest też pozyskiwanie
nowych jej członków. Wskazane wydaje się opracowanie programu wspierania młodych naukowców
i przeprowadzania konkursów na najlepsze prace
z różnych dyscyplin naukowych. Celowe byłoby też
ustanowienie specjalnych medali ICSSPE dla wybitnych uczonych.
-
-
-
-
ciekawych publikacji wydawanych przez ICSSPE. 4.
Dostrzeżenie wiodącego znaczenia nauki o ruchu
w codziennym życiu człowieka, wykonywaniu
zawodów, rekreacji, rehabilitacji, a szczególnie
w sporcie. Uzewnętrznienie tego w tematyce i programach konferencji, w doborze członków komitetów naukowych, a także działalności ICSSPE. 5.
Wyraźniejsze zaakcentowanie nauki o sporcie.
Obserwacja działalności tej ogromnej i prestiżowej organizacji, jaką jest ICSSPE, utwierdziła mnie
w przekonaniu, iż w ostatnich latach w centrum
uwagi było wychowanie fizyczne ze śladowym akcentem na naukę o ruchu. Wydaje się, iż dla większej
równowagi niezbędne byłoby poważniejsze potraktowanie pierwszego członu nazwy organizacji, tj.
nauki o sporcie. 6. Ofensywniejsze promowanie
ICSSPE. W tym zakresie za niezbędne uznać trzeba
upowszechnianie wszelkiego rodzajów materiałów
o ICSSPE i kierunkach jego działalności podczas
wszystkich prestiżowych imprez naukowych.
-
– 119 –