ZAiKS to ludzie, którzy szanuj± i ceni± moj± twórczo¶æ

ZAiKS to ludzie, którzy szanują i cenią moją twórczość Próby znalezienia pomysłodawcy wręczanej już
po raz 48. nagrody spełzły na niczym. Okazuje się, że była to decyzja zespołowa, wspólna inicjatywa Rady i
Zarządu, przyjęta przez wszystkich członków Stowarzyszenia. Co pokazuje ? nie po raz pierwszy ? jak
kolegialnie funkcjonuje ZAiKS.
I aniśmy się spostrzegli, jak skromny początkowo zamiar obrósł tradycją i nabrał rozmiarów sporej
uroczystości. Zrazu nagrody przyznawano tłumaczom ? koncepcja cenna w dwójnasób, jako że sztuka
translatorska zwykle pozostaje niedostrzegana i tym samym niedoceniona, ZAiKS zaś zwracał w ten sposób
uwagę na niełatwą pracę autorów przekładu. Po drugie, nagrodą Stowarzyszenia postanowiono wyróżniać
również tłumaczy literatury polskiej na języki obce, ergo propagatorów i ambasadorów naszej kultury.
Pierwsze laury odebrali J?zeps Osmanis, poeta łotewski, autor przekładu Pana Tadeusza, i Czech Jan Pilař,
tłumacz polskiej poezji i autor jej wyborów; po nich ? Henryk Bereska i Anna Posner, Wojtech Mihalik i
Maksym Tank, Klaus Staemmler i Yukio Kudo... W 1990 roku nagrody rozszerzono o nową kategorię:
,,popularyzację polskiej twórczości rozrywkowej'', w której wyróżniono Bohdana Okulskiego, realizatora
niezliczonych ngrń płytowych. A potem dodano kolejną kategorię, i kolejną... I tak doszliśmy do obecnych
dziewięciu typów wyróżnień, obejmujących literaturę, dramat, publicystykę filmową, twórczość dla dzieci i
młodzieży, sztuki wizualne, choreografię, propagowanie zarówno polskiej muzyki współczesnej, jak i
twórczości rozrywkowej.
Nagrody ZAiKS-u odzwierciedlają w pewnym sensie jego strukturę. Kandydatury zgłaszają co roku zarządy
poszczególnych sekcji w oparciu o propozycje wnoszone przez członków. Czasem sekcje jednoczą swe
działania, wysuwając wspólnych kandydatów (czynią tak np. sekcje autorów dzieł plastycznych, prac
fotograficznych i dzieł architektonicznych czy też sekcje autorów dzieł dramatycznych i autorów dzieł
literackich). Nominacje nie są bynajmniej ograniczone do członków Stowarzyszenia, są raczej odbiciem
szerokiego spojrzenia na to, co ważne i istotne w świecie kultury ? nagradzamy ludzi i ich dokonania,
wychodzimy poza własny krąg.
Goście tegorocznej gali wypełnili do ostatniego miejsc Salę Widowiskową Domu pod Królami, warszawskiej
siedziby ZAiKS-u. Uroczystość rozpoczęła Dorota Miśkiewicz piosenką Lubię być szczęśliwa autorstwa
dwóch znamienitych członków Stowarzyszenia: Antoniego Marianowicza i Jerzego Wasowskiego. Zebranych
powitał prezes Janusz Fogler, po czym przekazał prowadzenie uroczystości Maciejowi Werkowi,
kompozytorowi i producentowi muzycznemu, członkowi ZAiKS-u. W pierwszej kolejności najwyższe laury
Stowarzyszenia ? Honorowe Członkostwo ? odebrało troje twórców: Helena Kołaczkowska, Józef Hen i
Zygmunt Konieczny. Kołaczkowska, która w styczniu tego roku obchodziła setne urodziny, z ZAiKS-em zaś
związana jest od ponad 60 lat, z nieukrywanym wzruszeniem dziękowała za wyróżnienie, serdeczną laudację
prezesa Edwarda Pałłasza i długotrwałą owację na stojąco. Liczba przebojów z jej tekstami sięga kilku
dziesiątek, jeden znany jest wszystkim ? warszawska piosenka Na prawo most, na lewo most, napisana na
konkurs ogłoszony w 1950 roku przez... ZAiKS. Józef Hen z dumą przypomniał, że jeden z bohaterów jego
książek, Tadeusz Boy-Żeleński, nagrodę literacką m.st. Warszawy otrzymał nie bez kłopotów, gdy jemu
przyznano ją jednogłośnie. Zygmunt Konieczny dziękując za przyznany tytuł mówił: ,,Spojrzałem na ZAiKS
inaczej: to nie tylko tantiemy i procenty, ale ludzie, którzy szanują i cenią moją twórczość''.
Pozostali nagrodzeni również podkreślali ten wymiar Stowarzyszenia: ,,Dostać coś takiego to jeszcze jeden
powód, by kochać ZAiKS'', deklarował podnosząc statuetkę Maciej Wojtyszko, wyróżniony za całokształt
twórczości dla dzieci i młodzieży. Boris Kudlička, nagrodzony w kategorii sztuk wizualnych, mówił o wielkim
1/3
zaskoczeniu, bo scenografia ? jego specjalność ? to dziedzina multidyscyplinarna, tworzona przez wiele osób
i dlatego sprawiająca kłopot jurorom. Na podobną współpracę zwróciła uwagę Agnieszka Duczmal,
nagrodzona za propagowanie polskiej muzyki współczesnej: ,,To honor nie tylko dla mnie, ale i dla mojej
orkiestry, z którą od 39 lat nagrywam utwory kompozytorów współczesnych ? a to z kolei znów kilkadziesiąt
nazwisk, osobowości, wyobraźni twórczych''. O szacunku dla swego krajana ? Ryszarda Kapuścińskiego ?
mówił urodzony i mieszkający w Pińsku Ja?hien Salejčuk (nagroda za przekłady na język białoruski),
wyrażając równocześnie żal, że polski pisarz nadal jest na Białorusi mało znany.
Pozostali nagrodzeni to tłumacze Monika Muskała, Jarema Bielawski i Aleksander Nawrocki, dziennikarz
radiowy Antoni Krupa, muzykolog i historyk filmu Alicja Helman, dziennikarz i varsavianista Robert Maciej,
aktorka i pisarka Katarzyna Pakosińska oraz choreograf Krzysztof Pastor.
W wystąpieniu zamykającym oficjalną część gali prof. Sławomir Ratajski, sekretarz generalny Polskiego
Komitetu ds. UNESCO, przypomniał, że nagrody wręczane są w Światowym Dniu Książki i Praw Autorskich,
zaś tegoroczną Światową Stolicą Książki jest Wrocław, miasto wyjątkowe, ,,mikrokosmos'', jak nazwał je
biograf metropolii, historyk Norman Davies. ,,Wedle słów Szekspira, patrona tego święta, książka pozwala
nam się skonfrontować z przekleństwem ludzkości, jakim jest szaleństwo i ignorancja'', mówił.
Nagrody ZAiKS-u, podobnie jak wszystkie inne wyróżnienia przyznawane w świecie kultury, budzą nieraz
pytania, czy wyróżnienie ma honorować całokształt twórczości, czy też ? przyznane za debiut ? ma
motywować do dalszego działania. Na szczęście jurorzy ? członkowie Stowarzyszenia ? nie muszą wybierać.
Mają pełną swobodę. Nagradzają zarówno debiuty, jak i cały dorobek, a lista trzystu dotychczasowych
laureatów to bez wyjątku nazwiska prawdziwie zasłużone dla polskiej kultury.
,,Sukces ma wielu ojców, porażka zawsze jest sierotą'' ? powiedzenie to nie sprawdza się w przypadku
Nagród ZAiKS-u, nie znamy wszak pomysłodawcy wyróżnienia. Chyba że za ojców uznamy wszystkich
członków Stowarzyszenia. Tak będzie najlepiej. [gs]
2/3
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 07.03.2017 09:10:44
PDF ze strony: http://www.zaiks.org.pl/1159,196,zaiks_to_ludzie,_ktorzy_szanuja_i_cenia_moja_tworczosc
3/3