Przeczytaj artykuł

Autor tekstu:
mgr Tamara Olszewska
Lekcja o Konstytucji – jak to zrobiç
ciekawie?
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej nale˝y do grupy zagadnieƒ, którymi trudno jest zaciekawiç
ucznia. Nauczyciele zazwyczaj si´gajà do klasycznych metod przekazywania wiedzy – bazujà
na elementach wykładu, czytaniu z podr´cznika lub pracy z tekstem êródłowym. Formy te,
cz´sto skuteczne, bywajà jednak mało atrakcyjne dla młodych ludzi. Aby zmieniç ten stan
rzeczy, proponuj´ Paƒstwu dwa sposoby pozwalajàce młodzie˝y współtworzyç zaj´cia oraz
spojrzeç na Konstytucj´ z wi´kszym zainteresowaniem i zrozumieniem.
Na dobry poczàtek
Przede wszystkim warto odwołaç si´ do ciekawostek
o konstytucjach. Chwila oderwania od faktografii, która
przybli˝y uczniom zagadnienie w sposób dla nich ciekawy,
jest dobrym pomysłem na uÊwiadomienie młodym ludziom, ˝e Ustawa Zasadnicza nie jest martwym zapisem,
lecz wa˝nym i interesujàcym dokumentem. Oto przykładowe fakty, jakimi mo˝na rozpoczàç zaj´cia:
• Najstarszà konstytucjà obowiàzujàcà do dzisiaj jest Konstytucja USA. Weszła w ˝ycie 4 marca 1789 roku.
• Najmłodsza konstytucja to Konstytucja Kosowa, która
obowiàzuje od 15 czerwca 2008 roku.
• Najbardziej szczegółowa jest konstytucja Szwajcarii.
Z pedantycznà dokładnoÊcià reguluje wszystkie obszary
˝ycia swoich obywateli (np. cele socjalne, problem strajków, alkoholu, gier hazardowych a nawet sposób piel´gnacji zwierzàt).
• Najkrótszà konstytucjà jest Konstytucja USA – zawiera
4543 słowa łàcznie z podpisami.
Naczelne zasady Konstytucji – warsztat
Przy omawianiu treÊci artykułów z Konstytucji RP („DziÊ
i jutro. Cz´Êç 2”, s. 8) rozpocznijmy od polecenia uczniom,
aby połàczyli opisane w podr´czniku zasady z przykładami
ich praktycznej realizacji. Mo˝na w tym celu wykorzystaç
podane zestawienie, zawierajàce wybór artykułów z Konstytucji, z odpowiadajàcymi im regułami Ustawy Zasadniczej (w nawiasach), które uczeƒ znajdzie w podr´czniku.
Ka˝da osoba otrzymuje wypisane na kartkach artykuły
i wykonuje zadanie samodzielnie. Nast´pnie sprawdzamy
wyniki pracy, prosimy o zamkni´cie ksià˝ek i zadajemy
pytanie: Jakie sà naczelne zasady Konstytucji RP? Wykonane wczeÊniej çwiczenie sprawi, ˝e gimnazjaliÊci nie b´dà
mieli problemu z odpowiedzià, poniewa˝ zrozumieli
zasady dzi´ki konkretnym przykładom.
Art. 4. (suwerennoÊç narodu)
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej nale˝y do Narodu.
2. Naród sprawuje władz´ przez swoich przedstawicieli
lub bezpoÊrednio.
Art. 15. (decentralizacja władzy publicznej)
1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizacj´ władzy publicznej.
Art. 16. (decentralizacja władzy publicznej)
2. Ogół mieszkaƒców jednostek zasadniczego podziału
terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnot´
samorzàdowà.
Art. 10. (trójpodział i równowaga władzy)
1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera si´ na podziale
i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sàdowniczej.
2. Władz´ ustawodawczà sprawujà Sejm i Senat, władz´
wykonawczà Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
i Rada Ministrów, a władz´ sàdowniczà sàdy i trybunały.
Art. 32. (wolnoÊç praw człowieka i obywatela)
1. Wszyscy sà wobec prawa równi. Wszyscy majà prawo
do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie mo˝e byç dyskryminowany w ˝yciu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek
przyczyny.
Art. 11. (pluralizm polityczny)
1.Rzeczpospolita Polska zapewnia wolnoÊç tworzenia
i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszajà na zasadach dobrowolnoÊci i równoÊci obywateli
polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki paƒstwa.
Art. 127. (republikaƒska forma rzàdów)
2. Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany na pi´cioletnià kadencj´ i mo˝e byç ponownie wybrany tylko raz.
Art. 203. (paƒstwo prawa)
1. Najwy˝sza Izba Kontroli kontroluje działalnoÊç organów
administracji rzàdowej, Narodowego Banku Polskiego,
paƒstwowych osób prawnych i innych paƒstwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalnoÊci,
gospodarnoÊci, celowoÊci i rzetelnoÊci.
Art. 12. (pluralizm polityczny)
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolnoÊç tworzenia
i działania zwiàzków zawodowych, organizacji społecznozawodowych rolników, stowarzyszeƒ, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeƒ oraz fundacji.
1
Dyskusja punktowana
Kolejna moja propozycja to dyskusja punktowana, za pomocà której młodzie˝ szuka odpowiedzi na pytanie: Jak si´
majà do codziennego ˝ycia zapisy Konstytucji o prawach
i wolnoÊciach obywateli? („DziÊ i jutro. Cz´Êç 2”, s. 9).
Na poczàtku lekcji uczniowie otrzymujà od nauczyciela
Kart´ dyskusji punktowanej (wzór zamieszczony poni˝ej).
Wpisujà w niej punkty dodatnie i ujemne, jakie b´dà zdobywaç w trakcie rozmowy. Po zakoƒczeniu dyskusji mo˝na
nagrodziç ocenà trzy osoby, które uzyskały najwy˝szà punktacj´, oraz plusami – uczniów wyró˝niajàcych si´ w czasie
zaj´ç, czyli tych, którzy z reguły niech´tnie pracujà na lekcji, jednak włàczyli si´ do grona dyskutantów.
DYSKUSJA PUNKTOWANA
Kryteria oceny
Punkty
Prezentacja faktów
+2
Zaj´cie stanowiska
+2
Dostrzeganie analogii
+2
Komentarz, uzupełnienie
+1
Zauwa˝enie bł´du
+1
Posuni´cie dyskusji do przodu
+1
Rozpocz´cie dyskusji
+1
Wciàgni´cie kogoÊ do dyskusji
+1
Przerywanie innym
–3
Wypowiedê nie na temat
–2
Atak osobisty
–3
• Nikt nie ˝àda od konstytucji, ˝eby była pisana wierszem.
Na zakoƒczenie polecamy wykonanie zadania domowego. Z podanych aforyzmów na temat Konstytucji
uczniowie wybierajà jeden i objaÊniajà jego znaczenie.
(James Watt)
• Konstytucja to zbiór praw dla elity i obowiàzków dla
społeczeƒstwa.
• Konstytucja paƒstwa powinna byç taka, by nie naruszała konstytucji obywatela.
(Krzysztof Kokot)
Lekcja zrealizowana według jednego z proponowanych
modeli b´dzie dla gimnazjalistów znacznie ciekawsza. Metoda warsztatu i dyskusji punktowanej umo˝liwia młodym
ludziom współtworzenie zaj´ç, samodzielne zdobywanie
wiedzy o Konstytucji oraz lepsze zrozumienie jej sensu.
Jest to wartoÊciowa alternatywa dla nauki definicji na pami´ç, a tak˝e dowód na to, ˝e nie ma „nudnych” tematów.
Tylko od nas – nauczycieli – zale˝y atrakcyjnoÊç zaj´ç.
(Stanisław Jerzy Lec)
• Gdy racje sà kruche, usztywnia si´ stanowisko.
(Stanisław Jerzy Lec)
• Konstytucja powinna byç ojcowiznà narodowà, w której
lud znajdzie jednoczeÊnie po˝ywienie dla ducha i po˝ywienie dla ciała.
(François Noël Babeuf)
2