Soja obecnie to jedna z ważniejszych roślin na świecie

Soja
Soja obecnie to jedna z ważniejszych roślin na świecie, której uprawa
systematycznie rośnie. Do czołowych producentów, a zarówno eksporterów
należą Stany Zjednoczone, Brazylia i Argentyna.
Areał uprawy soi w Polsce do roku 2012 był nieznaczny, wręcz
symboliczny. Według danych PIORiN w roku 2013 było już 597 ha
kwalifikowanych plantacji nasiennych i 7 odmian soi, w 2014 roku
powierzchnia ta zwiększyła się do ponad 2 tys. ha i 13 odmian, a w 2015 roku
powierzchnia ta wynosiła 4 164 ha i 18 odmian.
W roku 2016 Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Krzyżewie oraz
PODR w Szepietowie rozpoczęły badania odmianowe z soją w ramach
programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego, którego zadaniem
jest między innymi rekomendacja odmian do Listy Odmian Zalecanych (LOZ)
na teren województwa. Efekty tych badań wykazały przydatność tej rośliny do
uprawy w warunkach woj. podlaskiego. W przyszłym roku będzie kontynuacja
badań w celu wpisania odmian na LOZ dla woj. podlaskiego.
Doświadczenie wykazało, że soja nie posiada dużych wymagań
agrotechnicznych oprócz odpowiedniej kwasowości (pH powinno wynosić 6-7).
Jest to roślina proekologiczna żyjąca w symbiozie z bakteriami brodawkowymi
(Rhizobium japonicum), które asymilują azot z powietrza i udostępniają go
roślinom. Gatunek ten potrzebuje niewielkiego startowego nawożenia azotem,
jest odporny na choroby i szkodniki. Ponadto stanowi bardzo dobry przedplon
dla roślin następczych, jest rośliną łatwą w uprawie i niewymagającą dużych
nakładów pracy i nakładów finansowych. Jak każda roślina bobowata posiada
wiele walorów ekologicznych. Sukces jej uprawy zależy w dużej mierze od
przebiegu warunków klimatyczno – glebowych już od momentu siewu poprzez
okres kwitnienia i dojrzewania.
Do roku 2016 uważano, że najbardziej odpowiednie rejony uprawy soi
występują w południowo - wschodniej części kraju, na terenach północno wschodniej części woj. dolnośląskiego, północnym rejonie opolskiego oraz
środkowo - południowej części woj. lubelskiego.
Przeprowadzone doświadczenie dowiodło, że uprawa soi w warunkach
woj. podlaskiego jest możliwa, a czy zagości ona na podlaskich polach będzie w
dużej mierze zależało od dostępności nasion, wysokości dopłat i podmiotów
zainteresowanych skupem i przetwórstwem nasion soi. Podpisanie przez
MRiRW w styczniu 2014 roku deklaracji „Soja Naddunajska” (jej celem jest
zapewnienie w Europie zapotrzebowania w białko najwyższej jakości w
związku z popytem konsumenckim na produkty żywnościowe oparte na soi
niemodyfikowanej genetycznie) oraz ocieplenie klimatu wpłynie na
rozszerzenie i upowszechnienie soi w krajobrazie rolniczym województwa
podlaskiego.
Tabela 71. Soja – odmiany badane w 2016 roku.
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
1
Aldana
1992
2
Augusta
2002
3
Mavka
2013
4
Madlen
2015
5
Aligator
2015
6
Abelina
2016
7
Protina CCA*
8
Sultana CCA*
Hodowca (lub polski przedstawiciel dla
odmian zagranicznych)
HR Smolice sp. z o.o.
63-740 Kobylin
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.
60-637 Poznań
Hodowla Soi Agro Youmis Polska sp. z o.o.
37-420 Rudnik nad Sanem
Hodowla Soi Agro Youmis Polska sp. z o.o.
37-420 Rudnik nad Sanem
Euralis Semences sp. z o.o.
60-449 Poznań
Saatbau Polska sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska
RAGT Semences sp. z o.o.
87-148 Łysomice
RAGT Semences sp. z o.o.
87-148 Łysomice
*CCA – odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych
Tabela 72. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2016 r.
Wyszczególnienie
Krzyżewo
Szepietowo
Kompleks glebowy
Klasa bonitacyjna gleby
pH gleby
Zasobność gleby mg/100 g
P2O5
K2 O
Mg
Przedplon
Data siewu
Data zbioru
Nawożenie:
N kg/ha
P2O5 kg/ha
K2O kg/ha
Insektycydy
2
III b
6,4
4
III a
6,4
18,5
7,9
3,5
Pszenica ozima
05.05
19.09
21,4
9,5
7,9
Groch pastewny
06.05
20.09
48
60
90
Afalon Dyspersyjny 450
SC – 1,25 l.
40
40
110
Proman 500SC – 2 l.
Command 480 EC – 0,15 l.
Herbicydy dawka
Odchylenie
od wzorca
% wzorca
Wzorzec (dt∙ha-1)
Średni plon
dt∙ha-1
Odmiana
Szepietowo
Lp.
Krzyżewo
Tabela 73. Plon nasion (dt∙ha-1) soi w 2016 roku.
31,2
25,5
28,3
0,0
100
1
Aldana
28,3
17,6
22,9
-5,4
81
2
Augusta
29,1
25,0
27,1
-1,3
95
3
Abelina
37,2
29,2
33,2
4,8
117
4
Madlen
30,0
27,6
28,8
0,4
102
5
Mavka
33,8
25,5
29,7
1,3
105
6
Aligator
34,1
31,8
32,9
4,6
116
7
Protina CCA*
28,6
24,6
26,6
-1,7
94
8
Sultana CCA*
28,3
22,9
25,6
-2,8
90
*CCA – odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych
L. dni
od 1.01
Masa Tysiąca
Nasion
L. dni
od 1.01
Wyleganie przed
zbiorem
cm
Dojrzałość
techniczna
cm
Początek
kwitnienia
Odmiana
Wysokość
osadzenia
najniższego strąka
Lp.
Wysokość roślin
Tabela 74. Ważniejsze cechy rolnicze odmian soi badanej w 2016 roku.
Skala 9°
g
Wzorzec
105
15
178
254
8,0
151,3
1
Aldana
98
14
176
249
8,0
161,0
2
Augusta
94
13
179
249
6,0
133,9
3
Abelina
125
14
176
256
9,0
141,2
4
Madlen
91
15
187
254
6,0
161,0
5
Mavka
116
18
179
251
8,0
163,4
6
Aligator
105
17
175
255
9,0
156,9
7
Protina
121
18
175
257
9,0
132,8
8
Sultana
86
14
175
257
9,0
159,9
40
16
35
14
30
12
25
10
20
8
15
6
10
4
5
2
0
0
Protina Sultana
Aldana Augusta Mavka Madlen Aligator Abelina
*CCA *CCA
dt·ha-1 28,25
29,08
33,84
29,97
34,12
37,19
28,62
28,29
%
11,2
11,1
11,7
12,2
12,2
11,6
13
13,5
%
dt·ha-1
Wykres 1. Plonowanie i wilgotność odmian soi w doświadczeniu PDO
przeprowadzonym w SDOO w Krzyżewie w roku 2016