Z ostatniej chwili: Projektom finansowanym przez UE brakuje

CZERWIEC 2010 | Numer 3
Signpost
Co kryje się za RSC?
© 2010 — Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe
Trzyletni projekt RSC
współfinansowany w ramach
programu INTERREG IVC
stanowi partnerstwo
12 organizacji z ośmiu państw
członkowskich UE. Partnerzy
mają na celu promowanie zmian
w całej Europie w kierunku
niskowęglowej i przyjaznej
klimatowi gospodarki.
W pierwszym etapie projektu
stworzono dokument - Regional
Climate Confidence Index
(RCCI), dzięki któremu możliwe
jest zmierzenie zdolności regionów
partnerskich do radzenia sobie
z kwestiami zmiany klimatu.
Obecnie partnerzy skupiają
się na wymianie doświadczeń
i dostarczaniu koniecznej
metodologii w celu uwolnienia
potencjału programów rozwoju
regionalnego.
Partnerzy RSC: Cornwall
Council • Cornwall Development
Company (UK) • Gmina
Wrocław (PL) • University
of Debrecen, Centre for
Environmental Management
and Policy (HU) • LaMoRo
Development Agency (IT) •
Liguria Region (IT) • La Rioja
Region (SP) • Marche Region
(IT) • Malta Environment and
Planning Authority • Bulgarian
Ministry of Regional
Development and Public Works •
Burgenland Regional
Management (AU) • Regional
Environmental Center for Central
and Eastern Europe (HU)
Z ostatniej chwili: Projektom
finansowanym przez UE brakuje
splendoru i seksapilu!
Ci z nas, którzy na co dzień zajmują się
projektami finansowanymi przez Unię
Europejską, mają nadzieję, że opinia
publiczna śledzi naszą pracę z żywym
zainteresowaniem. Jednak w rzeczywistości
jedynie nieliczna grupa ekspertów,
idealistów i lobbystów jest zainteresowana
tematyką projektów finansowanych przez
UE. Projekty te często nie dają
wymiernych rezultatów, nie wpływają na
codzienne życie ludzi i pozostają nieznane
opinii publicznej.
Oczywiście, tak nie powinno i nie musi
być! Na przykład silny nacisk na energię
odnawialną lub zrównoważony transport
na poziomie programu zmienia warunki
GOTTFRIED LAMERS: Federalne Ministerstwo Rolnictwa,
życia obywateli. Kluczowym pozostaje
Leśnictwa, Środowiska i Gospodarki Wodnej, Austria
pytanie, jak pokonać przepaść między
dobrymi propozycjami a rezultatem końcowym. Część problemu stanowią instytucje, które
chcą zachować swoje obecne kompetencje i politycy, którzy wolą status quo od nieznanej
przyszłości.
Dlatego też powinno się starać nadać propozycjom projektów finansowanych przez UE jak
najwięcej rozgłosu w mass mediach, organizacjach pozarządowych i – tak – pośród samych
polityków. Projekty unijne powinny być tak zaplanowane by mogły oddziaływać na opinię
publiczną oraz mieć taki potencjał by przynosić efekty mające wpływ na wybory lokalne.
Aby uzyskać rozgłos, konieczny jest nacisk na jasne przesłania i narzędzia, takie jak dokument Regional Climate Confidence Index stworzony w ramach RSC. Wskaźnik ten nie został
stworzony dla celów skomplikowanych dyskusji naukowych, ale by móc szybko oszacować
politykę klimatyczną danego regionu. Jego zadaniem jest określenie braków i mocnych stron,
które mogłyby stanowić punkt wyjścia dla polityków (i ich administracji). Podobnym
narzędziem jest Analiza Makroekonomiczna trzech regionów pilotażowych. Analiza będzie
jasnym i rzeczowym stwierdzeniem mówiącym gdzie jest największy potencjał gospodarczy na
drodze ku zrównoważonej przyszłości.
Przesłanie to powinno być skierowane do szerszej opinii publicznej, jako że ostatecznie to
właśnie ona żądać będzie podjęcia kolejnych kroków koniecznych, żeby osiągnąć pożądane
korzyści. Administratorzy – włączając mnie – powinni podążać w tym samym kierunku.
Gottfried Lamers
Poglądy wyrażone w tym gościnnym artykule wstępnym są poglądami autora, a nie RSC.
Współfinansowany z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego
Działania możliwe dzięki Programowi
INTERREG IVC
Kreowanie potencjału w celu włączenia
kwestii zmiany klimatu do polityki regionalnej
Wszystkie regiony RSC są oddane pracy na rzecz zmiany prowadzącej
ku niskowęglowej przyszłości. Aby skoncentrować swoje obecne wysiłki
w tym kierunku, partnerzy spotkali się w zeszłym roku na warsztatach
w Rust (Burgenland, Austria). Uzgodnili, że włączenie kwestii zmiany klimatu
do procesu planowania polityki wymaga właściwego połączenia podejścia
odgórnego i oddolnego, dobrze zaplanowanych programów finansowania,
wczesnego zaangażowania stron zainteresowanych i oddanej (-ych) instytucji
oraz przywódcy (-ów) z gotowością do działania.
W samym partnerstwie znaleźć można najlepsze praktyki dotyczące wszystkich
tych czynników. Na przykład Kornwalijski (UK) Plan Działań na rzecz Zmiany
Klimatu (ang. Cornwall’s Climate Change Action Plan) wyróżnia się skutecznym
zaangażowaniem stron zainteresowanych w proces planowania. Region Burgenland
przoduje w inwestycjach w energię odnawialną i ma takie ambitne cele jak
osiągnięcie niezależności elektrycznej do 2013 roku i całkowitej niezależności
energetycznej do 2020 roku.
Hiszpańskie i włoskie regiony partnerskie projektu kładą nacisk na niskowęglowy
rozwój regionalny. Szeroko zakrojona regionalna strategia łagodzenia i adaptacji
do zmian klimatu regionu La Rioja wdrażana w latach 2008-2012 tworzy spójność
i synergię wielu działań regionalnych i obejmuje różnorodne obszary, od polityk
horyzontalnych do działań sektorowych.
Niektórzy partnerzy wykorzystują strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko
(SEA) jako narzędzie służące wprowadzeniu kwestii klimatu do procesu
planowania polityki. We włoskim regionie Marche, SEA została przeprowadzona
w odniesieniu do Planu Gospodarki Wodnej (ang. Water Management Plan),
a jej zalecenia zostały w dużym stopniu wzięte pod uwagę.
Nawet jeśli polityka klimatyczna danego kraju jest na mniej zaawansowanym
etapie niż wyżej wymienione, wciąż możliwe są innowacyjne rozwiązania.
W Bułgarii na przykład, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pracuje obecnie
nad wprowadzeniem kwestii zmiany klimatu do strategicznych dokumentów
planistycznych, udoskonalając strategiczne dokumenty rozwoju regionalnego,
zmieniając ramy polityczne i wprowadzając wskaźniki zmiany klimatu
do systemu monitorowania.
Zsuzsa Keri, Dora Almassy
ZDJĘCIA Z BURGENLANDU: (zgodnie z ruchem wskazówek zegara od lewego górnego narożnika)
budynek szkoły z panelami słonecznymi w Gussing, rowerzyści nad Stausee, instalacja energetyczna.
ZDJĘCI A Z REGIONÓW PARTNERSKICH: (zgodnie z ruchem wskazówek zegara od lewego
górnego narożnika) turbiny wiatrowe w Kornwalii, UK; Piemont; biopaliwo.
„Projekt RSC jest ważną
inicjatywą Bułgarskiego
Ministerstwa Rozwoju
Regionalnego i Prac Publicznych,
która pomoże nam poprawić
plany rozwoju regionalnego i
włączyć kwestię zmiany klimatu
do polityki rozwoju regionalnego.
Ministerstwo przeprowadzi
pilotażowe działania
wprowadzając RCCI do systemu
monitorowania planów rozwoju
regionalnego, aby ocenić status
sześciu regionów w Bułgarii i
stwierdzić gdzie muszą one
wprowadzić udoskonalenia lub
skierować swoje wysiłki.”
Valery Naidenov
Dyrektor Generalny, Planowanie
Strategiczne Rozwoju Regionalnego i
Organizacji Administracyjnoter ytorialnych
Bułgarskie Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego i Prac Publicznych
Europa 2020 — Nowa
niskowęglowa droga
dla Unii Europejskiej?
Region Piemont podejmuje
zdecydowane działania w kierunku
celów 20/20/20
W okresie wielkich zmian,
gdy światowy kryzys gospodarczy
zmusza nas do poszukiwania
innowacyjnych rozwiązań, Włoski
region, Piemont, przykłada strategiczną
wagę do rozwoju odnawialnych źródeł
energii i zielonych technologii. Jako
pionier pośród europejskich regionów
w tej dziedzinie, Piemont przeznaczył
ponad 300 mln EUR na innowacje
w sektorze energetycznym z funduszy
strukturalnych programu rozwoju
regionalnego (EFRR).
Pod koniec 2009 roku Piemont
wprowadził aktualizację do Regionalnego
Środowiskowego Planu Energetycznego
(ang. Regional Environmental Energy
Plan) zatytułowaną Raport w sprawie
Programowania Energetycznego (ang.
Energy Programming Report). Obecny
system energetyczny w Piemoncie
i w całych Włoszech jest w dużym
stopniu zależny od importowanych
paliw kopalnych. Z drugiej strony,
wykorzystanie odnawialnych źródeł
energii w regionie jest powyżej średniej
krajowej i Europejskiej. Jest tak
ze względu na ważne zasoby
hydroelektryczne, znaczny potencjał
biomasy typu niespożywczego,
niezwykły względny wzrost produkcji
fotowoltaicznej, duży potencjał energii
geotermalnej i ogromną podziemną
sieć ciepłowniczą w obszarze Turynu.
Aby ukończyć plany polityczne
i rozpoczęte przedsięwzięcia, stworzono
kilka centrów przemysłowych
wykorzystujących innowacyjne
materiały dla bioarchitektury oraz
wdrożono innowacyjne technologie
w celu wykorzystania energii odnawialnej.
Ponadto, wyzwaniem jest uczestnictwo
Piemontu w Platformie Europejskiej
Wspólna Inicjatywa Technologiczna
w zakresie wodoru i ogniw paliwowych.
Jest to dziedzina, w której region ma
wieloletnie doświadczenie oraz wiele
skonsolidowanych programów –
szczególnie w obszarze
zrównoważonego transportu.
Wyzwanie, jakim jest uczynienie
z Piemontu zielonej gospodarki, jeśli
uda się znacznie zmienić styl życia
obywateli poprzez podnoszenie
świadomości w kwestiach energii
i zmian klimatu. Z tego punktu widzenia,
obecny kryzys gospodarczy wywołuje
niepokój ale otwiera także możliwości
eksperymentowania i innowacyjnymi
inicjatywami w dziedzinie wydajności
energetycznej i rozwoju energii
odnawialnej.
Christian Ballaro, Piemontu,
Wydział Środowiska
Pytanie brzmi: czy strategia
w wystarczającym stopniu odnosi
się do wyzwań klimatycznych, które
stoją przed Unią Europejską?
W porównaniu do Strategii
Lizbońskiej, nowa strategia
stawia kwestie zmiany klimatu
i niskowęglowej przyszłości bardziej
w centrum. Jednym z jej głównych
założeń jest osiągnięcie celów
klimatycznych UE 20/20/20.
Strategia nie przypisuje konkretnej
roli regionom lub miastom. Jednak
aktorzy regionalni i lokalni mają
możliwości, aby w znacznym stopniu
wpłynąć na realizacje celów strategii,
szczególnie poprzez tworzenie
zrównoważonego rozwoju.
Regiony mogą na przykład
stawiać sobie niskowęglowe
cele w programach regionalnych
i przystępować do Porozumienia
Burmistrzów (Covenant of Mayors),
tworząc plany działań na rzecz
zrównoważonej energii. Przyjęcie
zasad wielopoziomowego systemu
rządzenia może wzmocnić regiony
jako pośredników między poziomem
lokalnym i krajowym. Aby stworzyć
zrównoważoną strategię dla UE
sprzyjającą włączeniu społecznemu,
należy przykładać większą wagę
do roli regionów UE jako partnerów
w osiąganiu zrównoważonego wzrostu.
Ellen Baltzar
© 2010 — Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe • Credit © European Union, 2010
Nowa strategia Unii Europejskiej
Europa 2020, która zastępuje
Strategię Lizbońską na rzecz wzrostu
gospodarczego i zatrudnienia,
ma na celu ożywienie gospodarki UE.
Zaprezentowany w marcu 2010
roku projekt strategii, dąży do
„inteligentnego i zrównoważonego
rozwoju, sprzyjającego włączeniu
społecznemu”.
Nie lustro
jest winne!
Ostatnie wydarzenia nie napawają
optymizmem. Niepowodzenie
w Kopenhadze. Zwłoka w sprawie
amerykańskiej ustawy klimatycznej.
Odrzucenie przez Australię propozycji
systemu handlu emisjami. Częściowy
spadek cen i limitów Jednostek
Poświadczonej Redukcji Emisji.
Zawieszenie firm zajmujących
się audytem węglowym. Seria przesłuchań
w całej Europie w sprawie oszustw
w handlu emisjami. I jakby tego było
mało, osławiony islandzki wulkan,
którego nazwy nikt nie jest w stanie
wymówić, wypluwa miliony ton gazów
cieplarnianych prosto do atmosfery!
Jednak coraz więcej regionów na całym
świecie opowiada się za promowaniem
świadomości klimatycznej
i za niskowęglowym modelem rozwoju.
Jest to uzasadnione ekonomicznie.
Według badania Programu
Środowiskowego ONZ "Climate
Competitiveness Index 2010", światowy
rynek produktów i usług niskowęglowych
ma w 2020 roku przekroczyć 2 mld USD.
Jednak jest jeden haczyk: aby zdobyć
ten rynek, państwa muszą ambitnie
podchodzić do konkurencyjności
klimatycznej i budować zaufanie
do gospodarki niskowęglowej. Tego nie
uda się osiągnąć bez sektora biznesu.
Badanie, określane jako „największa
i najbardziej systematyczna próba
pomiaru szans państw na odniesienie
sukcesu w gospodarce niskowęglowej”,
prezentuje wskaźniki dla 95 państw
odpowiedzialnych za 96 procent
emisji CO2. Raport jest dostępny
na stronie internetowej
<www.climatecompetitiveness.org>.
Pokazuje on, że rządy już teraz idą drogą
zielonego rozwoju i odnoszą się
do kwestii kryzysu klimatycznego.
Słowniczek
ZDJĘCIA Z REGI ONÓW PARTNERSKICH:
(u góry)Marche, Włochy i (u dołu) Kornwalia, UK
Tak jest z całą pewnością w UE. Podczas
gdy Brytyjscy Liberalni Demokraci
włączyli postulaty gospodarki
niskowęglowej do swojego porozumienia
z Konserwatystami, UE podniosła stawkę
proponując swoim 27 państwom
członkowskim 30 procentową obniżkę
emisji do 2020 roku. Komisja Europejska
wzywa również do stworzenia wspólnych
standardów pomiaru i audytu śladu
węglowego produktów i usług.
Regional Climate Confidence Index
(RCCI) stworzony przez partnerstwo
RSC jest również częścią tego typu
działań. Wskaźnik, który poddaje analizie
siedem ważnych czynników, pozwala
regionom krytycznie ocenić ich zdolność
radzenia sobie ze zmieniającym
się klimatem. Pokazuje on regionom
odbicie ich samych i siebie wzajemnie
tak, by mogły wyciągnąć stosowne
wnioski. Inni dokonają ważnych
wyborów i zaczną bardziej zważać
na swoją „węglową figurę”. W niektórych
przypadkach konieczna może być „dieta
niskowęglowa”. Regiony same muszą
zdecydować jaką rolę chciałyby odgrywać
we wschodzącej gospodarce
niskowęglowej, wartej 2 mld USD.
Lustro, jakim jest RCCI, pozwala
im dokonać właściwego wyboru.
Raport RCCI jest dostępny na stronie
projektu: www.rscproject.org.
Sergei Golovkin
„Wierzymy, że w niskowęglowym społeczeństwie, innowacyjne
technologie będą tworzyć nowe gałęzie przemysłu i przynosić bogactwo
miastom i regionom. Uczestnictwo w projekcie RSC umożliwia Dolnemu
Śląskowi wymianę doświadczeń, a także poznawanie i promowanie
nowych technologii i rozwiązań.”
Bogdan Łukaszewicz
Wydział Środowiska i Rolnictwa, Gmina Wrocław, Polska
Redaktorzy: Dora Almassy • Ellen Baltzar • Zsuzsa Kéri • Sergei Golovkin • Gottfried Lamers • Venelina Varbova
Współpraca: Bulgarian Ministry of Regional Development and Public Works • Gmina Wrocław • Piedmont Region
Projekt i opracowanie graficzne: K risztina Andre • Tricia Barna • Sylvia Magyar
Tłumaczenie i redakcja i korekta: Aleksandra Wojciechow ska • Biuro Tłumaczeń Contigo
Zdjęcia: RSC partners • Credit © European Union, 2010
Wydawca: The Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe
© 2010 — Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe
Cele 20/20/20
Pakiet celów Unii Europejskiej
mający za zadanie przekształcić
państwa członkowskie w wysoko
wydajne energetycznie,
niskowęglowe gospodarki. Aby
pobudzić ten proces, postawiono
serię wymagających celów
klimatycznych i energetycznych do
roku 2020. Cele te to: (1) redukcja
emisji gazów cieplarnianych w UE
o przynajmniej 20 procent poniżej
poziomów z 1990 roku (2)
20-procentowy udział energii
pochodzącej z odnawialnych
źródeł w zużyciu energii w UE
(3) 20-procentowa redukcja
wykorzystania energii pierwotnej
w odniesieniu do przewidywanych
poziomów osiągnięta poprzez
lepszą wydajność energetyczną.
Łącznie znane są one jako cele
20/20/20.
Porozumienie Burmistrzów
Zobowiązanie miast
sygnatariuszy do wykraczania
poza cele polityki energetycznej
UE w dziedzinie redukcji emisji
CO2 poprzez lepszą wydajność
energetyczną oraz produkcję i
wykorzystanie czystszej energii.
Chcesz dowiedzieć się więcej o
projekcie? Odwiedź naszą stronę:
www.rscproject.org
Kontakt:
Venelina Varbova
[email protected]
Dora Almassy
[email protected]
(36-26) 504-000
Aby zaprenumerować biuletyn,
proszę wysłać wiadomość na
adres: [email protected]
W celu zwiększenia oddziaływania
projektu i wykorzystania innych prac
tego typu, partnerzy projektu RSC
chętnie nawiążą kontakt z innymi
podobnymi inicjatywami,
poszczególnymi regionami z dobrą
praktyką w tej dziedzinie, jak również
firmami i/lub organizacjami, które
prowadzą badania na ten temat.