pobierz artykuł

230 | WSGE
The report of the educational conference:
“Juvenile Crime -Theory and Practice”
Józefów, 23th May 2012
Sprawozdanie z konferencji naukowej
“Przestępczość nieletnich – teoria i praktyka”,
Józefów 23 maj 2012 r.
Mgr Aleksandra Ukleja
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej
im. Alcide De Gasperi w Józefowie
[email protected]
Abstract
The study contains the report from conference (23th May, 2012)
held place at the Alcide De Gasperi University of Euroregional Economy
on the theory and practice of juvenile crime. Participants represented
universities from across the Poland. All the participants presented the results of their researchs. Discussions were contentrated on contemporary
view and range of juvenile crime, methods of counteracting and the impacts of selected conditions for the development of new forms of crime
in that group. The summary and assessment of the results will be published
in monography in 2013. That publication for sure will be useful in didactic
and research process.
Keywords: educational conferences, resocialization, prevention,
juvenile crime, delinquency, virtual world, cyberspace
konferencja naukowa, resocjalizacja, prewencja, przestępczość
nieletnich, przestępczość dzieci i młodzieży, świat wirtualny, cyberprzestrzeń
W dniu 23 maja 2012 roku w Józefowie odbyła się konferencja, której
temat przewodni stanowiła „Przestępczość nieletnich – teoria i praktyka”. Na konferencję przybyło wielu przedstawicieli świata nauki i praktyków. Została ona zorganizowana przez Wyższą Szkołę Gospodarki
Euroregionalnej w Józefowie i Wyższą Szkołę Nauk Społecznych
im. ks. Józefa Majki w Mińsku Mazowieckim - stanowi ona kontynuację
cyklu corocznych spotkań naukowych poświęconych wyzwaniom pedago-
WSGE | 231
giki resocjalizacyjnej stawianym przez ulegające dynamicznym zmianom,
współczesne problemy społeczne.
Celem konferencji było zainicjowanie dyskusji na temat współczesnego oblicza przestępczości wśród osób nieletnich. Dyskutowano przemiany,
jakim uległo to zjawisko na przestrzeni ostatnich lat, oraz zmiany, jakim
ulec musiały metody i forma pracy resocjalizacyjnej. Cel konferencji stanowiło również określenie wpływu wybranych uwarunkowań na rozwój
nowych form popełniania czynów ustawowo zabronionych pod groźbą
kary przez osoby nie ukończyły 17 roku życia w momencie popełniania
czynu zabronionego – w związku z czym odpowiedzialność karna wymierzana jest im w szczególnych przypadkach zgodnie z brzmieniem
art. 10 § 2 Kodeksu Karnego (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553) oraz art. 13 i 94
Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 r. (Dz.U. 1982 Nr 35
poz. 228)– w szczególności wzięto pod uwagę wpływ świata wirtualnego
(cyberprzestrzeni) na przestępczość osób nieletnich.
Podobnie jak poprzednie, konferencja została zorganizowana pod
opieką szerokiego gremium naukowego obu uczelni. Została objęta patronatem honorowym:
• Ministra Pracy i Polityki Społecznej – Władysława KosiniakaKamysza,
• V-ce Ministra Sprawiedliwości - Piotra Kluza,
• Dyrektora Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii –
Piotra Jabłońskiego,
• Komendanta Głównego Policji – nadinsp. Marka Działoszyńskiego,
• Komendanta Stołecznego Policji – nadinsp. Adama Mularza,
• Marszałka Województwa Mazowieckiego – Adama Struzika,
• Starosty Mińskiego – Antoniego Tarczyńskiego,
• oraz Dyrektora Schroniska dla Nieletnich i Zakładu Poprawczego
– Romualda Sadowskiego.
Organizatorzy podzielili referentów na trzy panele, którym przewodniczyli specjaliści w zakresie danej tematyki.
Konferencję rozpoczęły prof. WSGE dr hab. Magdalena Sitek – przedstawiciel Rektora Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide
De Gasperi w Józefowie oraz kanclerz Wyższej Szkoły Nauk Społecznych
im. ks. Józefa Majki w Mińsku Mazowieckim –mgr Sylwia Ćmiel, które
przywitały zgromadzonych gości, przedstawiły program konferencji i za-
232 | WSGE
prosiły prof. zw. dr hab. Lesława Pytkę do wygłoszenia wykładu wprowadzającego - Przestępczość nieletnich jako problem pedagogiczny i prawno-kryminologiczny.
Pierwszy panel pt. Wpływ świata wirtualnego na przestępczość wśród
nieletnich prowadzony był pod przewodnictwem prof. dr hab. Grzegorza
Szumskiego, któremu asystowała mgr Sylwia Ćmiel. Referaty wygłosili:
• prof. zw. dr hab. Andrzej Bałandynowicz [WSNS, Pedagogium] Agresja i przemoc w cyberprzestrzeni a przestępczość dzieci i młodzieży.
• dr hab. Zdzisław Majchrzyk, prof. UKSW [UKSW] - Realna i
wirtualna rzeczywistość - agresywne zabawy i przestępstwa nieletnich
w świecie wirtualnym.
• dr Katarzyna Badźmirowska – Masłowska [AON] - Ochrona dzieci i młodzieży przed negatywnym wpływem mediów audiowizualnych
w świetle dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych
(2010/13/UE).
• dr Katarzyna Ferszt – Piłat [WSGE] - Filmy animowane jako potencjalne źródło zachowań przestępczych dzieci i młodzieży.
Podczas dyskusji podkreślano wzrost wpływu szeroko pojętego świata wirtualnego – przede wszystkim gier i agresji przejawianej w anonimowych konwersacjach prowadzonych w sieci.
Dr Badźmirowska – Masłowska zaprezentowała prawne mechanizmy ochrony dzieci i młodzieży określone w dyrektywie Parlamentu
Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 2010 r.
W drugim panelu przewodniczył Dziekan Wydziału Nauk Społecznych
WSGE prof. zw. dr hab. Witold Pokruszyński, drugi panel dotyczył bezpieczeństwa społecznego i zatytułowano go Wpływ środowiska społecznego
i uwarunkowań biopsychicznych na powstawanie, utrwalanie i ujawnianie
się zachowań przestępczych. Prof. Pokruszyńskiemu w moderacji pomagał
asystent – mgr Eleonora Listowska, w drugim panelu swoje referaty wygłosili:
• dr Iwona Michniewicz [PWSZ Kalisz] - Przestępczość dzieci zamieszkujących w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
• dr Anna Krajewska [WSGE] - Ubóstwo wśród nieletnich.
• dr Andrzej Szymański [WSP Warszawa] - Psychospołeczne uwarunkowania przestępczości i niedostosowania społecznego nieletnich kierowanych do MOW przez Sad Rejonowy w Żorach.
WSGE | 233
• dr Anna Chmielewska [Sąd Otwock] - Znaczenie i rola środowiska
rodzinnego w procesie stawanie się przestępcą.
• podkom. Artur Sypuła [KGP] - Przestępczość nieletnich - statystyki
i działania.
• dr Paweł Migała [WSGE] - Podkultura więzienna jako przykład
nieformalnej grupy społecznej.
• mgr Rafał Kaproń [Ordynariat Polowy WP] - Ośrodki prowadzone
przez Kościół w Polsce.
Komunikaty przedstawili:
• mgr Anna Mazur [Sąd Rejonowy w Janowie Lubelskim, KUL] Zabójstwa jako skrajny przejaw agresji wśród nieletnich.
• mgr Sylwia Ćmiel [WSNS], mgr Albert Izdebski [WSNS] - Przemoc
wśród młodzieży gimnazjalnej. Kontynuacja i zmiany na podstawie badań przeprowadzonych w Mińsku Mazowieckim.
• mgr Małgorzata Dziewanowska [UW] - Przestępstwa seksualne małoletni sprawcy, małoletnie ofiary.
• mgr Andrzej Maślak [Akademia Pomorska w Słupsku] Środowisko społeczne jako podłoże zachowań przestępczych.
• Anna Hnatów [UAM]- Wpływ grup rówieśniczych na popełnienie
przestępstw przeciwko mieniu przez nieletnich.
• mgr Diana Aksamit - Staszkiewicz [APS] - Młodzi przestępcy nie
z własnej woli - dylematy nad uwarunkowaniami społeczno- psychologicznymi jednostki.
W panelu drugim głos zabrało bardzo wielu referentów, dlatego niemożliwe jest scharakteryzowanie każdego wystąpienia. W większości
z nich podkreślano poważny wzrost przestępczości wśród osób nieletnich,
jaki odnotowano w ostatnich latach – prowadzone badania i przedstawione referaty wskazują na to, iż znaczący wpływ na wzrost ilości popełnianych przez przestępstw mają media, które na skutek demoralizacji życia
rodzinnego i „samowychowywanie” się dzieci i młodzieży wypełniają lukę
wynikającą z braku czasu rodziców. Zaprezentowane wystąpienia pełne
były krytycznych uwag odnośnie trudności w ograniczeniu dostępu do
niebezpiecznych składowych cyberprzestrzeni, które niezwykle często
w środowisku młodych ludzi generują patologiczne i aspołeczne zachowania prowadzące do popełniania występków i zbrodni. Prelegenci pod-
234 | WSGE
kreślali wpływ cech społeczno – demograficznych, takich jak płeć, wiek
i wykształcenie, jako szczególnych dla pewnych grup, które wzorując się
na kreowanych przez media ideałach niekoniecznie powielają prawidłowe,
ze społecznego i prawnego punktu widzenia, modele zachowań.
Panel trzeci moderowany był przez Dziekana Wydziału Pedagogiki
WSGE Dr Krzysztofa Dziurzyńskiego, a asystowała mu mgr Małgorzata
Such – Pyrgiel z WSNS. W ramach tego panelu zatytułowanego
„Przestępczość młodzieży – jak skutecznie zapobiegać, reagować, przeciwdziałać?” wygłoszono następujące referaty i komunikaty:
• nadkom. dr Piotr Łuka [WSPol Szczytno], kom. mgr Sabina
Kramarczyk [WSPol Szczytno] - Prawne i praktyczne aspekty działań
podejmowanych przez policję na rzecz przeciwdziałania przestępczości
nieletnich.
• dr Damian Gil [KUL] - Model postępowania w sprawach nieletnich
de lege lata i de lege ferenda.
• dr Ewa Lubina [WSGE] - Przeciwdziałanie patologii zachowań
dzieci i młodzieży w szkolnym systemie.
• dr Joanna Łukjaniuk [WSNS] - Profilaktyka zaburzeń u młodzieży
zażywającej substancje psychoaktywne- Program FRED.
• dr Anna Witkowska – Paleń [KUL] - Przestępczość i sposoby jej
zwalczania w opinii młodzieży licealnej.
Komunikaty:
• mgr Eleonora Listowska [WSGE] - Psychoterapia poznawczo-behawioralna a przestępczość nieletnich.
• mgr Krzysztof Dziadkiewicz [Dolnośląska Szkołą Wyższa
we Wrocławiu] - Dozór elektroniczny - istota, praktyka, perspektywy.
• mgr Marzena Cios (UJ), Maciej Andrzejewski [UJ] - Mediacja
jako alternatywna metoda reagowania na przestępczość nieletnich.
• Andrzej Albiniak - Nieletnie w lwowskim i lackim Domu
Opatrzności. Rzecz o „prostytutkach” resocjalizowanych przez magdalenki galicyjskie.
Prelegenci występujący podczas trzeciego i ostatniego panelu zaprezentowali metody mające umożliwić przeciwdziałanie i zmniejszanie poziomu przestępczości wśród nieletnich. Przedstawione wystąpienia prezentowały multidyscyplinarne ujęcie – wnioski dotyczyły nie tylko zmian
w systemie prawnym, ale także służb i instytucji zajmujących się utrzyma-
WSGE | 235
niem porządku, resocjalizacją i terapią.
Konferencję zakończył występ studentów z Nepalu, którzy uczą się
w WSGE. Podczas występu zaprezentowali rodzimą kulturę, historię, tradycyjne stroje, zwyczaje i tańce. Występ stanowił niewątpliwie interesujące
i barwne zakończenie naukowej konferencji.
Podsumowując, uważam że należy dążyć do tego, by w przyszłych konferencjach tego cyklu pojawiły się wystąpienia szerszego grona osób, które badają także prawną reakcję na dynamicznie zmieniające się problemy
społeczne. Przedstawione przez prelegentów rozwiązania – metody mające na celu zarówno przeciwdziałanie przestępczości, jak też zmniejszenie
wpływu czynników ją generujących powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w aktach prawnych i podstawowych zasadach działania instytucji państwowych. Poszerzenie grona prelegentów umożliwiłoby podjęcie
próby sformułowania najlepszych rozwiązań dyskutowanych problemów
– przedstawiciele świata nauki i praktycy zajmujący się pedagogiką resocjalizacyjną mieliby możliwość przedstawienia swoich badań i wniosków
innym referentom, którzy mają wpływ na kreowanie prawnych ram ich
funkcjonowania.
Nie wchodząc szczegółowo w treść wystąpień, które stanowią jedynie
ułamek prowadzonych przez uczestników konferencji badań, warto podkreślić, że cel konferencji uznać można za osiągnięty – określono cechy
szczególnych uwarunkowań mających wpływ na wzrost przestępczości
nieletnich, prelegenci zdefiniowali również główne zagrożenia cyberprzestrzeni. Problem przestępczości wśród nieletnich uznano niewątpliwie za
jedno z najpoważniejszych zagrożeń bezpieczeństwa społecznego.
Przekazane przez referentów do publikacji artykuły i komunikaty wydane zostaną w 2013 roku w formie monografii pt. Zachowania przestępcze wśród młodzieży - teoria i praktyka. Wielodyscyplinarne ujęcie tematu
konferencji, obejmujące nie tylko spojrzenie pedagogiczne, ale także socjologiczne, prawne i kryminologiczne z pewnością wpłynie na zainteresowanie czytelników nie tylko spośród przedstawicieli nauki, ale również
studentów. Konferencja ukazała potrzebę dyskusji na temat problemów
współczesnej młodzieży oraz skutecznej reakcji celem ich rozwiązywania.
236 | WSGE