CUKRZYCA I HIPOGLIKEMIA

Rozdział
1
CUKRZYCA
I HIPOGLIKEMIA
Rozwój choroby
Choroba nie pojawia się przypadkowo. Wszelkie zaburzenia chorobowe zawsze mają związek z nieprzestrzeganiem praw natury w jakimś
okresie życia. To nieprzestrzeganie praw, celowe czy też przypadkowe,
może mieć miejsce kilka pokoleń wstecz, może być nawet rezultatem
naturalnej katastrofy. Na przykład promieniowanie z meteorytu tunguskiego około stu lat temu mogło spowodować mutacje genów, czego rezultatem mogą być obecne dziś różnego rodzaju upośledzenia.
Poza promieniowaniem istnieje szereg innych szkodliwych czynników
odpowiedzialnych za niszczenie genów, np. alkohol, aromatyczne przyprawy (imbir, czarny pieprz), tytoń, kawa i pokrewne jej brązowe napoje
(nawet te bezkofeinowe), wiele przepisywanych leków, a także narkotyki.
Jednak głównym sprawcą problemów ze zdrowiem w dzisiejszym świecie
jest współczesny styl życia. Składają się nań: zła dieta, stosowanie używek,
stres, siedzący tryb życia oraz brak odpowiedniego wypoczynku i relaksu.
Dr Hans Selye przez prawie 40 lat badał zależności pomiędzy występowaniem chorób a stylem życia i stał się światowym ekspertem
w tej dziedzinie. Badał przede wszystkim problem stresu i choroby z nim
związane. Eksperymentował z wieloma formami stresu indukowanymi
w laboratorium i odkrył, że organizm ma ogromne możliwości przy-
13
CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY
stosowawcze. Zauważył, że w organizmie pod wpływem stresu zachodzi wiele zmian, m.in. rozszerzanie się źrenic, wzrost napięcia mięśni,
suchość w ustach, zmiany skórne, wzrost ciśnienia tętniczego, zmiany
w strukturze chemicznej i przepływie krwi. Wszystkie te zmiany wymagają jednak dodatkowej energii, która jest zużywana na niekorzyść pracy
całego organizmu.
Przystosowanie do stresu trwa tak długo, jak długo istnieje sam stres.
Jednak mięsień może utrzymywać napięcie tylko przez pewien czas,
a potem zaczyna obumierać. To samo dzieje się z biochemią krwi. Organizm dostosowuje się dopóty, dopóki ma zapas energii, ale kiedy traci
rezerwy, zaczynają się zaburzenia biochemicznie. Objawy niewydolności
chemicznej są raczej niejednoznaczne: ból głowy, zawroty głowy, zmęczenie, mgliste myślenie, brak koncentracji, alergie, rozstroje nerwowe,
zaburzenia mentalne i wiele innych.
Nadnercza muszą przystosować się do stresu poprzez nadmierne wydzielanie hormonów. Organizm jest w stanie przystosować się do łagodnych sytuacji stresowych na tak długo, jak jest to konieczne, dzięki zmianom zachodzącym w składzie krwi. Proces ten jednak wymaga dużego
nakładu energii chemicznej. Wiele hormonów stresu, na przykład kortyzon, powstaje z cholesterolu. Dlatego przy jakimkolwiek przystosowaniu
powodującym produkcję hormonów stresu poziom cholesterolu wzrasta. Zmiany te trwają do momentu ustąpienia stresu bądź przemęczenia
nadnerczy. Dla patomorfologa już sam rozmiar nadnerczy czy też ich kolor świadczy o przemęczeniu. Prawidłowa grubość zewnętrznej warstwy,
zwanej korą nadnerczy, wynosi 1–2 mm. U osoby zestresowanej może
osiągać 3–4 mm. Hormony gromadzone w nadnerczach są jasnożółte,
dlatego kolor kory nadnerczy u osoby zdrowej jest żółty, ale u osoby pod
wpływem długotrwałego stresu zmienia się na jasnobrązowy lub brązowy. (Spożywanie kofeiny, czyli picie kawy, herbaty, coli oraz jedzenie
czekolady, powoduje takie same zmiany w nadnerczach). Gdy powtarzający się i zwielokrotniony stres doprowadzi do przemęczenia nadnerczy,
u osoby takiej następuje załamanie – emocjonalne, socjalne, duchowe,
14
Rozdział 1 – Cukrzyca i hipoglikemia
mentalne lub fizyczne. Kiedy dochodzi do przemęczenia, każde życiowe doświadczenie jest nim zabarwione. Niewielkie rozdrażnienia nagle powodują ból, podczas gdy przed wystąpieniem przemęczenia były
niezauważane. Kiedy osoba jest wypoczęta, pewne zapachy są bardzo
przyjemne; teraz jednak mogą doprowadzać do wymiotów. Pojawiać się
mogą nieporozumienia małżeńskie, kłopoty w pracy, problemy na linii
rodzice – dzieci, zły osąd, zmniejszona zdolność prowadzenia pojazdów
oraz wiele innych dolegliwości.
Stres przyspiesza większość procesów chorobowych oraz czyni je
trudniejszymi i bardziej bolesnymi. Tam, gdzie mamy do czynienia
z przedłużającym się stresem, pojawiają się choroby. Ponad wszelką wątpliwość wiadomo, że stres odgrywa dużą rolę w rozwoju cukrzycy i zespołu hipoglikemicznego.
Cukrzyca, zespół hipoglikemiczny i choroby z nimi spokrewnione,
takie jak nadciśnienie, rak, otyłość, choroba wieńcowa, są najczęściej
występującymi problemami zdrowotnymi w Stanach Zjednoczonych
i innych krajach zachodnich. Pojawiają się w następstwie złego stylu życia
i często występują razem u jednego pacjenta. W jaki sposób się rozwijają? Prześledźmy to po kolei.
Niemowlęctwo
Noworodkom w szpitalu podawana jest słodzona woda, by zminimalizować wybudzanie śpiących matek, które musiałyby karmić dziecko.
Praktyka ta sprawia, że wprowadza się noworodkom wyjątkowo słodki
smak już w pierwszych dniach życia. Kiedy dziecko jest karmione piersią, jedynym płynem (o ile w ogóle), na który może istnieć zapotrzebowanie, jest czysta woda.
Wprowadzanie krowiego mleka i pokarmów stałych w pierwszych
trzech miesiącach życia podnosi ryzyko zachorowania1. Pokarmy te często zawierają wolne cukry i tłuszcze, które są źródłem późniejszych problemów dla niedojrzałego jeszcze systemu immunologicznego i układu
trawiennego niemowląt. Ogromny wzrost chorób alergicznych i autoim-
15
CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY
munologicznych może być spowodowany wczesnym wprowadzaniem
innych pokarmów niż mleko matki.
Podwojenie wagi urodzeniowej dziecka w ciągu 3–4 miesięcy zamiast
w ciągu 6 miesięcy (co byłoby idealne), a także potrojenie wagi w 7–8
miesięcy zamiast w rok. Dzieci są pucołowate, wydają się być aktywne
i szczęśliwe. Takie przyspieszenie wzrostu odbywa się w nienaturalnym
tempie i spowodowane jest głównie przekarmieniem oraz brakiem ćwiczeń fizycznych. Prowadzi to do wielu umysłowych i fizycznych problemów wymienionych w rozdziale poniżej. Somatostatyna hamująca
uwalnianie hormonu wzrostu blokowana jest przez pożywienie bogate
w tłuszcze i cukry. To powoduje przyspieszony wzrost. Kiedyś proces
ten uważano za pożądany z uwagi na efekty – przystojnych, wysokich
mężczyzn i wysokie, atrakcyjne kobiety. Dzisiaj jednak wiadomo, że prowadzi to do wczesnego dojrzewania i przedwczesnego starzenia oraz
szeregu problemów po drodze np. szybkiego porzucania nauki w szkole
i przedwczesnego wkraczania w dorosłe życie.
Dzieciństwo
Dzieci z przyspieszonym wzrostem są pod względem umysłowym zwykle bardzo bystre – zdają się wyprzedzać swój wiek. Dzieci te są duże,
zaokrąglone i krzepkie, jednak często narzekają na zmęczenie. Nie cieszą
ich zajęcia fizyczne, np. bieganie czy inne dziedziny sportu wymagające
sprawności fizycznej. Niektóre dzieci będą jednak forsować się, by zaistnieć w sporcie. Często nie mogą się doczekać posiłku, najczęściej jedzą
z dużym apetytem, podjadają też między posiłkami. Zwykle uwielbiają
słodycze i wszelkie niezdrowe pokarmy. Dzieci takie są bardzo towarzyskie; często są przywódcami, są zaangażowane w wiele form aktywności
i wiodą prym w nauce.
Okres dojrzewania
Przyspieszony rozwój fizyczny i umysłowy trwa od dzieciństwa. Pucołowatość może w tym okresie zamienić się w tkankę tłuszczową
16
Rozdział 1 – Cukrzyca i hipoglikemia
i dojrzewające dzieci zaczną walczyć z nadwagą. Podczas gdy młodzi
chłopcy mogą być podatni na wpływy środowiska tak samo często jak
młode dziewczęta, objawy – ze względu na naturę zmian fizjologicznych
– wcześniej pojawiają się u dziewcząt. U płci męskiej objawy pojawiają
się najpełniej około 40. roku życia i później.
Dziewczęta może nagle nachodzić kilkugodzinna chandra, która początkowo występuje niezbyt często. Pierwsza miesiączka pojawia się
między 9. a 12. rokiem życia. Często dziewczęta te są dobrymi uczennicami we wczesnych latach szkolnych, są wysokie, atrakcyjne i lubiane.
Z powodu wcześniejszego dojrzewania organizmu, jeszcze przed nabyciem doświadczenia życiowego, znaczny procent dziewcząt charakteryzuje buntowniczy duch – stają się nieposkromione lub „szalone”, mogą
rzucić szkołę, a nawet przyłączyć się do ruchów subkulturowych.
Okres wczesnej młodości
Wiele z tych młodych kobiet zakłada rodziny i natychmiast wchodzi
w okres unieruchamiającego je przemęczenia, co kończy się depresją.
W momencie pojawienia się pierwszego dziecka okazuje się, że są jeszcze
bardziej pozbawione energii, niż się tego spodziewały. Zaangażowanie
w opiekę nad dzieckiem sprawia, że lekceważą swoje problemy. Oczekują kolejnego dziecka, zanim są na nie gotowe. To wszystko razem może
spowodować zmiany w ich usposobieniu. Pojawiają się pierwsze poważne depresje, przerażające stany umysłu, nad którymi nie mają kontroli
i których nie mogą dłużej tak łatwo lekceważyć. Ich apetyt zwykle pozostaje dobry. Są momenty, gdy czują się niezwykle energiczne, więc mają
tendencje do przepracowywania się.
Samotni mężczyźni i samotne kobiety naśladują zwykle ten sam
ogólny wzór. Mają wielkie plany oraz nadzieję na ich spełnienie i wiarę
w swoje możliwości. Jednak spełza to na niczym, bo ich energia umysłowa i fizyczna maleje, a oni nie potrafią określić przyczyn.
17
CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY
Początek problemów
Żony, mimo że lubią porządek i ład, mogą nie mieć siły na utrzymanie sprawnie działającego gospodarstwa domowego. Mężowie zaczynają
narzekać na zaniedbane domy. Hipoglikemiczne żony są często niezorganizowane. Z rozczarowaniem odkrywają, że nie są superkobietami, za
które się uważały. Potrzebują wiele zachęty i wsparcia ze strony swoich
mężów. Jednak mężowie mogą się obawiać zachęcania, uważając, że to je
uzależni od nich.
Kobiety mają tendencję do podnoszenia poprzeczki i z tego powodu
będą doświadczały wielu emocjonalnych i fizycznych problemów.
Objawy niewydolności
U kobiet objawy załamania zdrowia fizycznego i problemy emocjonalne występują jednocześnie w dość młodym wieku. U mężczyzn zespół
ten zaczyna rozwijać się około 40. roku życia. U kobiet choroba rozwija
się stopniowo przez 20 lat, u mężczyzn pojawia się w ciągu 2–3 lat. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety zaczynają przybierać na wadze i coraz
częściej nie mają siły na dotrzymywanie kroku towarzyskim i zawodowym zobowiązaniom. Zaczynają się wycofywać z dziedzin życia, w które
wcześniej chętnie się angażowali.
Zadania domowe żon i pracę zawodową mężów zaczyna charakteryzować brak należytej organizacji. Małżonkowie nie są w stanie ukończyć
żadnego projektu, który rozpoczęli, a niedokończona praca się nawarstwia.
Cierpiąca osoba w końcu informuje współmałżonka, że dzieje się coś
złego. Kobieta może rozważać samobójstwo, rozwód lub odejście z domu.
Mężczyzna może myśleć nad zmianą zawodu, przeprowadzką do innego
miasta, rozwodem, samobójstwem lub ucieczką. Nowy partner postrzegany jest czasami jako sposób na rozwiązanie problemów, ale szybko
okazuje się, że i on ma słabe strony nie do zniesienia.
18
Rozdział 1 – Cukrzyca i hipoglikemia
Objawy umysłowe
Depresja.
U kobiet ginekolog może podejrzewać problemy z jajnikami i przepisać estrogeny, a czasem również leki uspokajające.
Brak koncentracji.
Z bystrych dzieci i nastolatków rosną marni studenci i kiepscy pracownicy. Mogą nosić etykietę „wypalonych”.
Problemy z pamięcią.
Mężczyźni, którzy byli dokładni i zorganizowani w swojej pracy zawodowej oraz zobowiązaniach towarzyskich, zaczynają zapominać o różnych rzeczach. Coraz częściej słyszą, że potrzebują wakacji lub środków
uspokajających.
Roztargnienie.
Kobiety nie potrafią się zorganizować – zaplanować pracy i podołać
obowiązkom domowym. Łatwo ulegają roztargnieniu, jakakolwiek przeszkoda (np. dzwoniący telefon) potrafi pochłonąć ich czas bez reszty.
Lekarze często uważają, że kobiety te potrzebują konsultacji psychiatrycznej, mogą także zalecać im operację narządów rodnych, błędnie
wierząc, że to usunie problem.
Nagłe zmiany nastroju
Wielu chorych cierpi na nagłe zmiany nastroju; często – nawet w ciągu
jednej godziny – chorzy popadają z jednej skrajności w drugą.
Osoby te mogą doświadczać dziwnych myśli. Jedna z pacjentek wyobrażała sobie, jak wkłada własne dziecko do pralki. Miała poważne wątpliwości co do swojego zdrowego rozsądku, ale ponieważ nie wierzyła
w to, że jest umysłowo chora, uznała, że nie zachowa się nigdy w ten
sposób. Jej mąż nie miał jednak tej pewności. Psychiatra przyjął kobietę na leczenie – podawał jej środki uspokajające i stosował terapię
szokową.
19
CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY
U osób chorych rozwija się wewnętrzny przymus:
mówienia na temat choroby;
rozmawiania o lekarzach i zaleceniach dotyczących stosowania
tabletek;
powtarzania różnych czynności, np. mycia rąk, codziennego wychodzenia na zakupy i wydawania dużych sum pieniędzy, niekończącego się odkurzania, rozmów telefonicznych, częstych odwiedzin, przestawiania mebli, przekładania papierów na biurku bez
jakiegokolwiek celu.
Podczas rozwoju cukrzycy czy zespołu hipoglikemicznego może pojawić się wiele różnych zaburzeń. Być może nie każda historia została tutaj opisana. Kolejne klucze diagnostyczne można będzie odnaleźć
w dalszych rozdziałach książki. Nikt nie chciałby zestarzeć się zbyt szybko. Jednak opisany powyżej przebieg wydarzeń nieuchronnie do tego
prowadzi. Niemowlęta i dzieci są przekarmiane przez rodziców, którzy
chociaż chcą dobrze, nieświadomie doprowadzają u swoich dzieci do
zmian metabolicznych i strukturalnych. Zmiany te powodują przyspieszenie wzrostu i rozwoju i skutkują skróceniem życia.
20