Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013 – 2020
Transkrypt
Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013 – 2020
Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Załącznik do Uchwały Nr XXX/328/2013 Rady Gminy Mrozy z dnia 30 sierpnia 2013 r. Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013 – 2020 GMINA MROZY PROJEKT Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 1 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 2 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Spis treści Wstęp................................................................................................ I. Charakterystyka miejscowości.................................................................. 1.1 Położenie, powierzchnia, ludność....................................................... 1.2 Historia miejscowości …..................................................................... II. Inwentaryzacja zasobów służacych odnowie miejscowości …............... 2.1 Zasoby przyrodnicze........................................................................... 2.2 Dziedzictwo kulturowe …................................................................... 2.3 Infrastruktura społeczno – techniczna................................................ III. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości ….................................... IV. Planowane zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia aktywizujące.......... Podsumowanie...................................................................................... Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 3 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Wstęp Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej otrzymuje wielką pomoc merytoryczną i finansową na rozwój kraju. Wśród działań, które Unia współfinansuje jest działanie „Odnowy i rozwoju wsi” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013). Program ten jest kierowany przede wszystkim do małych ośrodków wiejskich borykających się z pozyskaniem funduszy z budżetu państwa na poprawę wizerunku pracy i życia mieszkańców oraz wszechstronnego rozwoju miejscowości. Takie miejscowości dzięki sporządzeniu i uchwaleniu Planu Odnowy Miejscowości mają szanse na otrzymanie pomocy finansowej ze środków Unijnych. Dokument pod nazwą Plan Odnowy Miejscowości zakłada podejmowanie takich działań, które będą przyczyniać się do poprawy warunków życia ludności wiejskiej. Działaniami tymi mogą być m.in. rozwój infrastruktury, zapewnienie mieszkańcom dostępu do usług, a także rozwój funkcji kulturowych i społecznych, w tym rekreacyjnosportowych. Plan Odnowy Miejscowości Łukówiec obejmuje swym zasięgiem obszar tej miejscowości. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości z opisem jej położenia, historii, walorów przyrodniczych i zabytków oraz przedstawienie infrastruktury społecznej i technicznej. Ponadto została przedstawiona analiza SWOT, czyli mocne i słabe strony wsi Łukówiec. W skład Planu Odnowy Miejscowości Łukówiec wchodzi także wizja odnowy miejscowości oraz opis planowanych przedsięwzięć wraz z szacunkowym kosztem i okresem realizacji. Dokument ten określa strategię społeczno – gospodarczego rozwoju wsi Łukówiec na lata 2013 – 2020, w związku z tym Plan Odnowy Miejscowości Łukówiec jest planem otwartym. Oznacza to, że w dokumencie tym mogą być dopisywane nowe zadania, a także to, że może zmienić się kolejność ich realizacji w zależności od potrzeb i uwarunkowań finansowych. Plan Odnowy Miejscowości powstał dzięki społeczności wsi Łukówiec przy współpracy i merytorycznym wsparciu Urzędu Gminy Mrozy. Dokument ten był Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 4 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 przedmiotem dyskusji Rady Sołeckiej - Sołectwa Łukówiec. I. Charakterystyka miejscowości 1.1 Położenie, powierzchnia, ludność Miejscowość Łukówiec położona jest w południowej części gminy Mrozy, w powiecie mińskim, w województwie mazowieckim (Ilustracja 1). Zajmuje obszar 1002,15 ha. Położenie miejscowości należy uznać za korzystne, ze względu na niewielkie odległości do dużych lub średniej wielkości ośrodków miejskich, takich jak: Warszawa (77 km), Siedlce (41 km) i Mińsk Maz (26km). Do linii kolejowej o znaczeniu transeuropejskim Paryż – Warszawa – Moskwa ze stacją i bocznicą w Mrozach oddalona jest o ok. 15km. Najbliższa droga krajowa nr 2 położona jest w odległości ok. 18 km od centrum wsi. Łukówiec oddalony jest od miejscowości gminnej o 15 km. Miejscowość od pólnocy graniczy z miejscowością Jeruzal, a od południa wyznacza granicę gminy Mrozy z gminami: Latowicz i Wodynie. Układ funkcjonalno-przestrzenny na obszarze miejscowości kształtował się przez kilka stuleci i zależał przede wszystkim od uwarunkowań przyrodniczych. Dolina rzeczna rzeki Janinka oraz mniejsze cieki, nie sprzyjały osadnictwu w południowej części miejscowości. Południowa część wsi, poprzecinana jest również sztucznymi ciekami wodnymi - rowami melioracyjnymi, odbierającymi z okolicy nadmierne ilości wody i odprowadzającymi jej do najbliższej rzeki. Osada została ulokowana na obszarach wysoczyznowych (ok. 160 m.n p.m.). Pierwotnie przyjmowała charakter tzw. „ulicówki”, ale z biegiem czasu zaczęłą rozrastać się wzdłuż kilku ciągów komunikacyjnych (drogi powiatowej: Kuflew-Jeruzal-Seroczyn oraz innych dróg gminnych). Posiada nieregularny kształt, charakterystyczny dla słowiańskiej zabudowy wsi. Większe kompleksy leśne znajdują się głównie we wschodniej części wsi, na obszarach podmokłych. Nieliczne mniejsze rozproszone skupiska leśne znajdują się w północnym obszarze wsi. Według stanu na 12.04.2013 miejscowość liczyła 299 osób – Tabela 2. Pięć lat wcześniej, w 2008 roku zameldowanych było 310 mieszkańców (Tabela 1). Nastąpił Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 5 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 niewielki spadek liczby mieszkańców w tym okresie (mniej o 11 osób). Miejscowość pod względem liczby ludności plasuje się na 7 pozycji wśród 27 wsi w gminie. Ogółem liczba ludności w gminie wynosi: 8666 (stan na dzień 12.04.2013). Łukówiec Ilustracja 1: Położenie miejscowości Łukówiec na tle RP, województwa mazowieckiego, powiatu mińskiego oraz gminy Mrozy (źródło: mrozy.pl) Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 6 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Mężczyźni Kobiety Wiek Liczba Wiek Liczba 0-2 3 4-5 6 7 8-12 13-15 16-17 18 19-20 21-40 41-60 61-65 66-70 71-81 >81 8 2 1 0 0 6 6 6 1 4 44 49 7 7 10 4 0-2 3 4-5 6 7 8-12 13-15 16-17 18 19-20 21-40 41-60 61-65 66-70 71-81 >81 0 1 1 1 3 6 7 6 1 9 35 38 7 11 14 15 Suma 155 Suma 155 Razem M+K 310 Tabela 1: Statystyka stałych mieszkańców wg wieku i płci, Łukówiec (12.04.2008) Mężczyźni Kobiety Wiek Liczba Wiek Liczba 0-2 3 4-5 6 7 8-12 13-15 16-17 18 19-20 21-40 41-60 61-65 66-70 71-81 >81 7 1 5 4 4 3 5 1 0 6 43 51 8 7 8 5 0-2 3 4-5 6 7 8-12 13-15 16-17 18 19-20 21-40 41-60 61-65 66-70 71-81 >81 1 1 2 0 0 6 3 3 0 6 43 37 7 6 17 9 Suma 158 Suma 141 Razem M+K 299 Tabela 2: Statystyka stałych mieszkańców wg wieku i płci, Łukówiec (12.04.2013) Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 7 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Analizując Tabelę 2 należy zaznaczyć, iż dominującą grupą wiekową są mieszkańcy w przedziale lat 21-60, w wieku produkcyjnym o ustatkowanym trybie życia i w większości związani z tą miejscowością. Dla tej grupy szczególnie warto inwestować w Łukówiec oraz tworzyć nowe możliwosci aby ta wieś mogła dalej żyć. Wsparcie jakie miejscowość otrzyma będzie miało ogromny wpływ na wzrost liczby mieszkańców (zwiększenie liczby dzietności oraz napływ ludności z zewnątrz). 1.2 Historia miejscowości Nazwa miejscowości - Łukówiec figuruje dopiero po pierwszej wojnie światowej, wcześniej funkcjonowała jako Łukowiec. Wieś została „osadzona na świeżo wykarczowanych terenach w 1515 roku”1. W XVIII wieku Łukowiec wraz z przyległymi ziemiami należały do rodziny Rudzińskich. W 1795 roku Kazimierz Rudziński (Ilustracja 2), wojewoda mazowiecki, sprzedał dobra Łukowca Florianowi Cieszkowskiemu, staroście kleszczeńskiemu. Po jego nagłej śmierci, w lesie w 1798 roku, majątek przejął w 1820 roku najmłodszy syn Krzysztof, a w roku 1860 jego syn – Henryk (malarz, artysta). W roku 1872 odbyła się licytacja, podczas której dobra kupił hrabia August Cieszkowski (Ilustracja 3), filozof i ekonomista. Cieszkowscy byli posiadaczami Łukowca również w okresie międzywojennym2, 3. W 1827 roku Łukowiec liczył 30 domów i 191 mieszkańców. Po 1865 roku dobra funkcjonowały jako gmina Łukowiec, z siedzibą w Latowiczu, później w Jeruzalu. Gmina podlegała pod sąd gminny okręgu II w Latowiczu , stacji pocztowej w Kałuszynie, pow. nowomińskiego. Wieś Łukowiec miała 560 morgów gruntu i 31 domostw4. Od 1928 r. po zmianie gminy, wieś Łukowiec należała do gminy Jeruzal. Od 1954 r. miejscowość należała do gromady Jeruzal, a od stycznia 1973r. do gminy Mrozy. W XVII wieku w Łukowcu „była szkoła parafialna, której rektorem był Marcin 1 2 3 4 D. Grzegorczyk, „Dzieje Mrozów i okolic”, Mrozy, 1997, str. 169 T. Jaroszewski, Barański W, „ Po pałacach i dworach Mazowsza: przewodnik, cz.I ”, Warszawa, 1995, str. 78 I. Galicka, H. Sygietyńska, „Katalog zabytków sztuki w Polsce”, Warszawa, 1967 pod red. F.Sulimierskiego, B.Chlebowskiego, W. Walewskiego, „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Warszawa, 1884 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 8 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 z Kałuszyna i utrzymywał się z 10 półmiarków /dziesięcina/”5. Łukowiec posiadał folwark ze 2139 morgami gruntu, z czego 1068 morgów stanowił las. Zanotowano 28 budynków folwarcznych, w tym 11 murowanych. W dniu 11. 01. 1949 roku odbyło się zebranie 72 mieszkańców wsi , na którym zgodnie z radą Józefa Ciąćki postanowiono założyć straż pożarną. Przeznaczono w tym Ilustracja 2: Kazimierz Rudziński, wojewoda mazowiecki, właściciel Łukówca Ilustracja 3: Hrabia Hrabia August Cieszkowski, filozof, ekonomista, właściciel Łukówca celu sumę 40.000zł (własność gromady). Straż liczyła 21 członków. W skład zarządu weszli: Franciszek Kielak – prezes, Paweł Powałka – zastępca, Józef Ciąćka – naczelnik, Feliks Soćko – sekretarz, Stanisław Urban – gospodarz, Jan Tkaczyk – skarbnik. Dzięki dobrowolnym składkom mieszkańców zakupiono ręczną sikawkę i wóz konny. Z beczek ofiarowanych przez Edwarda Szeląga, kowal – Edward Szczegot wykonał pierwsze beczkowozy. W 1950 roku społecznie rozpoczęto budowę strażnicy, która zakończona 5 E. Maliszewski, „Oświata w Królestwie Polskim”, Warszawa 1904 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 9 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 została rok później. Organizowane były w niej zabawy taneczne oraz występy artystyczne. W roku 1975 prezesem Straży Pożarnej został Józef Kluczek, który kierował strażą do roku 2011. Jego jednostka OSP zdobywała czołowe miejsca na gminnych zawodach strażackich. Obecnie prezesem jest Dariusz Żyszkowicz, jednostka pod jego kierunkiem również wyróżnia się wieloma zasługami. W 2011 roku zajęła 1 miejsca w gminnych oraz powiatowych zawodach strażackich. W 2011 roku podczas przeprowadzonej kontroli gotowości operacyjnej jednostka otrzymała ocenę 4, co pozytywnie świadczy o jakości jej funkcjonowania. W 1958 roku wieś Łukówiec została zelektryfikowana i od tego czasu zaczęła się rozwijać. Prowadzono remonty i budowano nowe domy. Pierwszy telefon zainstalowano w roku 1966 u Tadeusza Wróbla – ówczesnego naczelnika straży. Funkcję sołtysa pełnili: Marian Sujak, Andrzej Nakonieczny, Witold Malka, Henryk Piskorz, a obecnie Anna Szeląg. II. Inwentaryzacja zasobów służacych odnowie miejscowości 2.1 Zasoby przyrodnicze Południowy i południowo – zachodni fragment miejscowości Łukówiec wchodzi w skład doliny rzeki Świder (460 ha). Obszar ten klasyfikuje się jako regionalny walor przyrodniczy. Rzeka Janinka (dopływ rzeki Świder) wraz z mniejszymi ciekami, pełni w krajobrazie rolę korytarza ekologicznego, który ułatwia migrację roślin i zwierząt, szczególnie wodnych i związanych ze środowiskami występującymi w dolinach rzecznych. Zwiększa to bioróżnorodność krajobrazu i umożliwia swobodny przepływ genów w sąsiadujących ze sobą populacjach. Ma to również duże znaczenie dla przetrwania wielu gatunków, szczególnie w dobie występowania bardzo wielu barier ekologicznych. Dolina rzeczna pełni również istotne znaczenie w kształtowaniu lokalnego klimatu. Dzięki swojej przyrodniczej odmienności, wyraźnie „rysuje się” w krajobrazie okolicznych terenów otwartych. Na znaczenie krajobrazowe tego zielono - wodnego pasma wpływa także zmienność pór roku, dnia, oświetlenia, który powoduje Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 10 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 różnorodność wrażeń estetycznych. W centralnej części Łukówca znajdują się stawy rybne, również istotny element krajobrazu. Stawy są miejscem występowania wielu organizmów związanych ze środowiskiem wodnym, prawdziwą ostoją ptaków. Większe kompleksy leśne występujące we wschodniej części oraz nieliczne mniejsze w części północnej. Stanowią wysoki walor przyrodniczo – krajobrazowy. Lasy są własnością prywatną, co utrudnia planową gospodarkę leśną. Analiza ich struktury drzewostanowej i wiekowej jest jedynie przybliżona. Występuje w nich 6 typów siedliskowych (Tabela 3), wśród których dominują siedliska boru świeżego – 69, 23 ha, olsu – 20, 87 (siedliska żyzne) ha oraz boru wilgotnego – 16,04 ha. Bśw BMśw BMw O1 69,23 0,83 0,76 Bw Bs Lśw Lw O1J LMśw LMw BMb Razem 20,87 16,04 3,83 111,56 Tabela 3: Zestawienie typów siedliskowych lasów w miejscowości Łukówiec (ha) Podstawowe gatunki ptaków, występujące w dolinie rzeki to gatunki typowe dla łąk i łozowisk (skowronek polny, pliszka żółta, pokląskwa, świergotek łąkowy, czajka, bociany białe i czarne). Z uwagi na szersze badania innych siedlisk w dolinie rzeki Świder, uznać można, iż na przedstawionym obszarze (nie poddanym dokładnym badaniom) również występują cenne siedliska przyrodnicze. Miejscowość przedstawia wysokie walory krajobrazowe oraz dużą różnorodność biologiczną, którą należy poddać dokładnym badaniom, w celu wyszczególnienia gatunków oraz wydania zaleceń ochronnych. 2.2 Dziedzictwo kulturowe Zespół dworski Zachowały się jedynie pozostałości dawnego zespołu Dwór w zespole dworskim Wzniesiony pod koniec XVIII w. , kilkakrotnie przebudowywany. W starszej części o konstrukcji drewnianej zrębowej, w nowszej murowany. Otynkowany, parterowy, Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 11 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 częściowo na piwnicach sklepionych kolebkowo. Na planie wydłużonego prostokąta z dwoma symetrycznie rozmieszczonymi gankami od frontu, z kolumienkami podtrzymujące trójkątne szczyty. Wymiary budynku: 28.02 x 10.70. Układ wnętrz dwutraktowy, przebudowywany. Stropy drepniane, schody na poddasze również drewniane. Tynk w częśći drewnianej oraz na stropach cementowo – wapienny położony na matach trzcinowych, tynk w części murowanej położony na murach ścian. Dach dwuspadowy, dawniej kryty gontem. W dworze funkcjonowały dwa wydzielone mieszkania (pierwsze – 87,40m2, drugie – 49,70m2) oraz pomieszczenia koła gospodyń (102,70m2). Obecnie stanowi własność prywatną. Stanowiska archeologiczne Na terenie miejscowości znajdują się 22 stanowiska archeologiczne. Najstarsze datowane są na starszą epokę kamienia (ok. 10 – tys. lat p.n.e.). Odkryte zostały ślady pobytu grup łowców paleolitycznych, narzędzia wykonane z odłupków lub wiórów krzemiennych, nagolennik brązowy typu staromińskiego, ceramikę, drapacze krzemienne, rylec krzemienny oraz polepy. Krzyże i kapliczki Znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci tego terenu – krzyże i kapliczki przydrożne. Stanowią trwały element krajobrazu. Są znakiem wiary przodków, elementem kultury i wierności tradycji. Dają nadzieję, wskazują drogę, chronią przed nieszczęściami, utwierdzają w wierze, są również zachętą do modlitwy. 2.3 Infrastruktura społeczno – techniczna Działalność rolnicza Na uwagę zasługuje Ekologiczne Gospodarstwo Rolne państwa Elżbiety i Ryszarda Baranek, które specjalizuje się w kuchni regionalnej. W gospodarstwie (bądź na kiermaszach), można zakupić przetwory domowe z produktów ekologicznych oraz potrawy regionalne – sójka, ciasto drożdżowe z orkiszem (Nagrodzone w konkursie „Nasze kulinarne dziedzictwo”). Gospodarstwo posiada certyfikat zgodności produkcji Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 12 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 ekologicznej od 2001 roku. Państwo Baranek zajmuje się produkcją zwierzęcą (bydło mleczne, drób, króliki) oraz roślinną. Uprawiają zboża, warzywa (czosnek, marchew, buraki, pomidory, cukinie, dynie), owoce (truskawki, czerwone porzeczki) oraz zioła. Wiele oferowanych produktów było zgłaszanych i nagradzanych na konkursach i festiwalach promujących kulinarne dziedzictwo. Ilustracja 4: Kiermasz ekologiczny produktów z gospodarstwa ekologicznego państwa Baranek (źródło: agrinpol.pl/baranek) Działalność gospodarcza Na terenie wsi Łukówiec 8 podmiotów gospodarczych wykonuje działalność gospodarczą6. Firmy świadczą różnorodne usługi, m.in. instalatorstwo elektryczne, usługi remontowo – budowlane, stolarskie, handel nawozami sztucznymi, usługi leśne i inne. Na uwagę zasługuje duża Firma Handlowa „BOREX”, która zatrudnia lokalnych mieszkańców oraz świadczy usługi o szerokim zasięgu, w zakresie owoców suszonych, bakalii, nasion, orzechów. Pozostałe lokalne firmy charakteryzują się w większości jedno bądź dwuosobową formą zatrudnienia. W miejscowości nie funkcjonują uciążliwe formy działalności. 6 Raport gminny prezentujący dane przedsiębiorców według głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej (stan na dzień 16.04.2013) Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 13 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Agencja pocztowa W Łukówcu funkcjonuje punkt pocztowy, gdzie można dokonać opłat, nadać i odebrać przesyłkę. Jednostka OSP Jednostka OSP zlokalizowana jest w centrum miejscowości, posiada murowaną strażnicę. Jest w posiadaniu samochodu gaśniczego STAR 200 (rok produkcji 1985), przewoźnego sprzętu łączności, drabiny, pilarki do drewna, motopompy szlamowej oraz odzieży specjalnej i ochronnej (ubrań koszarowych, ubrań specjalnych, butów specjalnych, hełmów, kominiarek). Sześciu strażaków posiada badania lekarskie i ubezpieczenie, trzech posiada uprawnienia do kierwania pojazdami uprzywilejowanymi. Jednostka bierze czynny udział we wszystkich akcjach szkoleniowych oraz zawodach (gminnych, powiatowych), gdzie plasuje się w czołówce od wielu lat. Świetlica wiejska Mieszkańcy miejscowości korzystają z budynku sali Ochotniczej Straży Pożarnej, jako nieformalnego i formalnego miejsca spotkań. Organizowane są tam imprezy okolicznościowe, zabawy taneczne. Budynek i jego otoczenie spełnia funkcję głównego miejsca spotkań - w nim przeprowadzane są narady, zebrania wiejskie, spotkania. Wszyscy mieszkańcy traktują go jako świetlicę wiejską. Sklep W centrum miejscowości znajduje się Sklep Spożywczo - Przemysłowy prowadzony przez Gminną Spółdzielnię Mrozy. Dostęp do wody Wieś jest w 100% zwodociągowana i ma stały dostęp do wody pochodzącej z wodociągu „Piaseczno”, znajdującego się na terenie gminy Cegłów, ale obsługiwanego Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 14 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 przez Zakład Gospodarki Komunalnej Mrozy. Dostarczana wodociągiem woda posiada jakość odpowiadającą normom, a jej ilość pokrywa zapotrzebowanie na cele bytowo – gospodarcze i przeciwpożarowe mieszkańców. Gospodarka odpadami Od 1999 roku na terenie całej gminy Mrozy, w tym Łukówca, działa system gospodarowania odpadami, oparty o ich selektywną zbiórkę. Segregacja odbywa się u źródła. Posegregowane odpady są odbierane przez wyspecjalizowany w tym kierunku podmiot. Obecnie jest to Zakład Gospodarki Komunalnej w Mrozach. Ścieki komunalne odprowadzane są do przydomowych zbiorników, a następnie wozami asenizacyjnymi przewożone do oczyszczalni ścieków w Zakładzie Gospodarki Komunalnej w Mrozach. Ciepło w domach Gospodarstwa zaopatrywane są w ciepło z lokalnych kotłowni opalanych przeważnie węglem kamiennym, rzadziej olejem lub gazem płynnym. Sieć telefoniczna Wieś Łukówiec posiada własną sieć telefoniczną z centralą. Mieszkańcy Łukówca mają możliwość korzystania z usług stałego dostępu do Internetu. Bezpłatny bezprzewodowy Internet dostępny jest od 2007 roku. Posiadają również dostęp do wszystkich podstawowych sieci telefonii komórkowej funkcjonujących w Polsce. Elektryfikacja Łukówiec jest w całości zelektryfikowany, jednak stan techniczny lokalnych urządzeń elektroenergetycznych wymaga obecnie lub będzie wymagać w okresie najbliższych kilku lat reelektryfikacji częściowej połączonej z rozbudową systemu urządzeń lokalnych. Transport - drogi Połączenia komunikacyjne z innymi miejscowościami realizowane są poprzez sieć dróg powiatowych i gminnych. Przez miejscowość przebiega droga powiatowa: KuflewJeruzal-Seroczyn oraz inne drogi gminne o mniejszym znaczeniu. Stan dróg jest średniej i niskiej jakości technicznej, sklasyfikowanej jako V klasa techniczna. Olbrzymią Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 15 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 niedogodnością dla mieszkańców jest brak chodników. Stważa to wiele niebezpiecznych sytuacji, zagraża bezpieczeństwu mieszkańców (szczególnie małych dzieci oraz osób starszych). Tym bardziej ma to ogromne znaczenie, z uwagi na to, iż drogą powiatową wszyscy mieszkańcy zarówno zmotoryzowani jak i piesi poruszają się do znajdującego w sąsiedniej wsi Kościoła oraz Zespołu Szkół w Jeruzalu. - przystanek autobusowy Na terenie miejscowości kursują autobusy dwóch przewoźników: PKS Mińsk Mazowiecki – Mobilis oraz PKS Siedlce. Firmy te zapewniają łączność pomiędzy dużymi miastami tj. Siedlce i Mińsk Mazowiecki. - ścieżki rowerowe "Projekt rozmieszczenia turystycznych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Mińsk Mazowiecki ze szczególnym uwzględnieniem powiązań z Warszawą - faza wstępnej koncepcji" przewiduje sieć ścieżek rowerowych również przez miejscowość Łukówiec (Rysunek 1). Na dzień dzisiejszy ścieżki są jedynie projektem, brakuje wyznaczonego pasa dla rowerów, rowerzyści poruszają się po poboczu dróg, co zagraża ich bezpieczeństwu, jak również powoduje zagrożenia dla ruchu innych użytkowników drogi. Rysunek 1: Pomarańczowa ścieżka rowerowa na terenie miejscowości Łukówiec Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 16 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Instytucje publiczne - szkoła Najbliższa szkoła – Zespół Szkół w Jeruzalu – stanowi okręg, do którego są dowożone dzieci do Przedszkola, Szkoły Podstawowej oraz Gimnazjum. - kościół Łukówiec należy do Parafii Jeruzal. Kościół w Jeruzalu powstał w latach 1757 – 1758. Kościół jest drewniany, rozmieszczony na planie krzyża z dwuspadowym dachem, krytym gontem. Wnętrze Kościoła jest bogato zdobione w stylu barokowym z elementami średniowiecznymi. - Ośrodek zdrowia w Jeruzalu - Punkt Apteczny w Jeruzalu - bankomat w Jeruzalu Analizując powyższe informacje, dotyczące instytucji publicznych widoczne jest, iż Jeruzal jako sąsiednia miejscowość Łukówca, pełni ważną rolę – zapewnia dostępność do bardzo ważnych usług. Dlatego też istotne jest aby pomiędzy tymi miejscowościami została zmodernizowana i naprawiona droga oraz aby powstały chodniki, w celu poprawy bezpieczeństwa. plan filmowy „Ranczo” Sceny do serialu „Ranczo” w reżyserii Wojciecha Adamczyka, nagrywane były w świetlicy w Łukówcu oraz w okolicach. W Łukówcu znajduje się serialowy dom policjanta Staśka i Wioletki. W okolicy można spotkać pracujących aktorów, a w serialu telewizyjnym obejrzeć urokliwe strony tej miejscowości. Daje to możliwość promocji wsi, która przeradza się w zainteresowanie turystów tą miejscowością. Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 17 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 III. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości Na podstawie przeprowadzonych badań, rozmów wykonano analizę SWOT dla miejscowości Łukówiec, z punktu widzenia możliwości odnowy miejscowości (Tabela 4, 5). Biorąc pod uwagę wyniki analizy SWOT, uznano, że w Planie odnowy miejscowości Łukówiec najważniejsze jest: Zachowanie obecnej atrakcyjności środowiska przyrodniczego, zróżnicowania krajobrazu oraz dziedzictwa kulturowego Rozwój szeroko pojmowanej infrastruktury społecznej, technicznej (kanalizacja sanitarna), transportowej (remont istniejących dróg, budowa nowych, wykonanie chodników, budowa ścieżek rowerowych) Należy dołożyć starań, aby „słabe strony” miejscowości, w wyniku wdrożenia działań służących odnowie, przekształciły się w „silne strony” i stanowiły zaletę obszaru. Przedsięwzięcia powinny wspierać minimalizację zagrożeń, jakie ukazane zostały podczas badań oraz ulegać stopniowym zmianom, aby odbierac je jako „szanse” obszaru. Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 18 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 SŁABE STRONY SILNE STRONY 1. Atrakcyjne i zróżnicowane środowisko przyrodnicze 2. Rozbudowana sieć rzeczna, liczne cieki wodne 3. Zasoby przyrodnicze takie jak: lasy, stawy 4. Liczne gatunki zwierząt i roślin, żyjące w lasach, nad rzeką, i ciekami wodnymi 5. Szkółka jeździecka (utrzymywana hodowla koni) 6. Typowo rolniczy charakter miejscowości, hodowla zwierząt gospodarskich 7. Zainteresowanie dużej części mieszkańców utrzymaniem czystości i porządku w gminie 8. Bardzo długa i bogata historia miejscowości 9. Położenie miejscowości w niedalekiej odległości od dużych ośrodków miejskich (Warszawa, Mińsk Mazowiecki, Siedlce) 10. Położenie w szybko rozwijającej się gminie 11. Bardzo dobre połączenia komunikacyjne (PKS oraz oddalone o 15 km PKP) 12. Atrakcyjne tereny pod zabudowę mieszkaniową i letniskową 13. Wzrost liczby letniaków, w tym zamożnych i wpływowych osób 14. Wyznaczona trasa rowerowa (żółta) 15. Podnoszenie się poziomu wykształcenia społeczności lokalnej 16. Duża integracja społeczna, tożsamość 17. Zainteresowanie mieszkańców swoją miejscowością 18. Wysoki poziom świadomości ekologicznej 19. Nagrywane są sceny do serialu „Ranczo” 1. Niewykorzystanie potencjału kulturowo – przyrodniczego 2. Brak promocji miejscowości i materiałów informacyjnych 3. Brak gospodarstw agroturystycznych 4. Nie oznakowane i nieopisane miejsca historyczne 5. Słaba infrastruktura turystyczna, brak miejsc noclegowych, restauracji, parkingów przy lasach, wiat i wydzielonych miejsc biwakowych 6. Niewystarczająca wiedza na temat posiadanych zasobów lokalnych 7. Mała wiedza na temat prowadzenia ekologicznego gospodarstwa 8. Trudna sytuacja materialna miejscowej ludności 9. Trudne warunki dla prowadzenia opłacalnej produkcji rolnej, w tym rozdrobnienie gospodarstw 10. Zły stan dróg powiatowych i gminnych 11. Brak infrastruktury ułatwiającej życie mieszkańcom (chodników, parkingów, kanalizacji sanitarnej) 12. Mała wiedza na temat pozyskiwania funduszy z UE 13. Występujące problemy mieszkańców, grożące marginalizacją społeczną Tabela 4: Analiza SWOT, Silne i słabe strony miejscowości Łukówiec Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 19 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 ZAGROŻENIA SZANSE 1. Reurbanizacja wsi 2. Rosnące zainteresowanie mieszkańców rozwojem miejscowości, poszanowaniem dziedzictwa kulturowego 3. Rosnące zainteresowanie wypoczynkiem na łonie natury, wśród zieleni, w zgodzie z przyrodą 4. Przeznaczenie terenów pod zabudowę letniskową 5. Polityka regionalna, krajowa oraz Unii Europejskiej wspierająca rozwój obszarów wiejskich 6. Możliwość pozyskania środków na odnowę wsi z budżetu krajowego oraz zewnętrznych UE 1. Wzrost bezrobocia na wsi, związany z restrukturyzacją rolnictwa i kryzysem gospodarczym 2. Niska mobilność społeczności wiejskiej w poszukiwaniu alternatywnych źródeł dochodów 3. Powolne dostosowywanie gospodarstw do zmieniających się wymogów (związanych np. z ochroną środowiska, instalacjami sanitarnymi) 4. Mała otwartość na zmiany społeczeństwa (obawy przed nieznanym, nowym) 5. Słabe wykorzystanie funduszy unijnych Tabela 5: Analiza SWOT, szanse i zagrożenia dla rozwoju miejscowości Łukówiec Wizja odnowy Mieszkańcy wyrażają chęć odnowy swojej miejscowości, gdyż: - są świadomi przemian społeczno-gospodarczych, jakie zachodziły i zachodzą na przestrzeni lat, stawiających wymagania poszukiwania źródeł utrzymania poza rolnictwem - zdają sobie sprawę z posiadanego bogactwa przyrodniczego i kulturowego, które czyni ich miejscowość atrakcyjnym miejscem zamieszkania i weekendowego odpoczynku, - chcą poprawy codziennych warunków życia poprzez rozwój infrastruktury technicznej i porządkowanie przestrzeni publicznej, - chcą żyć w czystym, estetycznym otoczeniu, - chcą zapewnić swoim dzieciom warunki rozwoju takie same, jak mają dzieci z większych ośrodków miejskich, - chcą zachować otrzymane od przodków dziedzictwo kulturowe dla przyszłych pokoleń, Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 20 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 - chcą skorzystać z możliwości uzyskania pomocy w realizacji marzeń, jakie stwarzają środki pochodzące z Unii Europejskiej zależy im na rozwoju tej miejscowości. IV. Planowane zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia aktywizujące L.p Opis planowanego zadania Okres realizacji Koszt zadania 1 Odnowa wsi Łukówiec 2014 - 2015 300.000 2 Modernizacja, naprawa dróg oraz budowa chodników 2014 - 2020 1500.000 3 Skanalizowanie miejscowości 2015 - 2017 200.0000 4 Stworzenie tras rowerowych przebiegających przez teren miejscowości 2014 - 2017 150.000 5 Doposażenie świetlicy wiejskiej w sprzęt edukacyjny i sportowy 2014 - 2017 150.000 6 Organizowanie inicjatyw 2014 - 2020 szkoleniowo – spotkaniowych dla mieszkańców 100.000 Zadanie 1. „Odnowa miejscowości Łukówiec” polegać będzie na stworzeniu we wsi miejsca do zabaw dla dzieci, miejsca do spotkań mieszkańców na świeżym powietrzu. Zadanie to obejmować będzie również estetyczne oraz funkcjonalne zagospodarowanie terenu wokół wiejskiej świetlicy, stanowiącej „serce wsi” i jedyne miejsce spotkań wiejskich. Zadanie 2. „Modernizacja, naprawa dróg oraz budowa chodników” polegać będzie na naprawie nawierzchni asfaltowych w miejscowości Łukówiec oraz utwardzeniu tłuczniem gruntowych dróg gminnych. Należy wyprofilować pobocza i rowy przydrożne oraz jedno z ważniejszych elementów – wybudować chodniki. Zadanie to ma również usprawnić organizację ruchu drogowego i pieszego poprzez odpowiednie oznaczenia pionowe i poziome. Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 21 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Zadanie 3. „Skanalizowanie miejscowości” zostanie wykonane w miarę możliwości pozyskania środków finansowych, dlatego planowane jest w dłuższej perspektywie czasowej. Zadanie polegać będzie na budowie sieci kanalizacyjnej wraz z przyłączami dla całej miejscowości Łukówiec. Realizacja tego zadania możliwa będzie do wykonania, pod warunkiem wybudowania drugiej oczyszczalni ścieków na terenie gminy Mrozy - w sąsiedniej wsi Jeruzal. Zadanie 4. „Stworzenie tras rowerowych przebiegających przez teren miejscowości” polegać będzie na wcielenie w życie założeń projektu turystycznych ścieżek rowerowych dla powiatu mińskiego. Wyznaczone trasy zostaną utwardzone, odpowiednio oznaczone. Pozytywnie wpłyną na funkcjonowanie bezpiecznej turystyki w regionie, poprawę stanu zdrowia mieszkańców oraz turystów czynnie uprawiających sport. Zadanie 5. „Doposazenie swietlicy wiejskiej w sprzęt edukacyjny i sportowy” przyczyni się do rozpowszechnienia korzystania ze swietlicy przez mieszkańców Łukówca. Zadanie 6. „Organizowanie inicjatyw szkoleniowo – spotkaniowych dla mieszkańców” przyczyni się do zdobycia wiedzy z różnorodnych dyscyplin, wzrostu zainteresowania edukacją. Poprzez spotkania w gronie wielopokoleniowym mieszkańców, zwiększy się ich wzajemne zrozumienie. Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 22 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Zakończenie Program odnowy wsi Łukówiec, dąży do wzrostu standardu życia i ekonomicznej niezależności wsi. Mieszkańcy wsi stanowią podmiot i zarazem siłę napędową rozwoju. Satysfakcja z życia wiejskiego ma być osiągnięta nie tylko poprzez pełną społeczną samorealizację jednostki ale również całej społeczności, która przyjmuje odpowiedzialność za swą przyszłość. W działaniu tym najważniejsze jest zachowanie tożsamości i integralności wsi w jej wymiarze społecznym, duchowym wraz z całym dziedzictwem kultury materialnej i krajobrazu. Podstawą zmian jest uruchomienie wszelkich zasobów własnych wspólnoty, wykorzystanie pomocy zewnętrznej oferowanej przez gminę i region oraz dostępnej poprzez fundusze zewnętrzne w tym z Unii Europejskiej. Osiągnięcie celów takich jak: budowanie tożsamości wsi, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej, waloryzacja krajobrazu i architektury, wykonanie przedsięwzięć publicznych i prywatnych podnoszących warunki materialne (standard życia) i rozwijających wartości niematerialne - duchowe (jakość życia), współodpowiedzialność, wzorce wychowawcze, więź międzypokoleniowa - pomogą osiągnąć efekt końcowy jakim ma być poprawa bytu mieszkańców wsi. Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 23 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Bibliografia Dane Urzędu Gminy Mrozy D. Grzegorczyk, „Dzieje Mrozów i okolic”, Mrozy, 1997 I. Galicka, H. Sygietyńska, „Katalog zabytków sztuki w Polsce”, Warszawa, 1967 E. Maliszewski, „Oświata w Królewstwie Polskim”, Warszawa, 1904 pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, „Słownik geograficzny Królewstwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Warszawa, 1884 T. Jaroszewski, W. Barasiński, „Po pałacach i dworach Mazowsza: przewodnik, cz. I”, Warszawa, 1995 W. Smoleński, „Szkice z dziejów szlachty mazowieckiej”, Kraków, 1908 Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Mrozy, Siedlce, 2012 Strona internetowa: Urzędu Gminy w Mrozach – www.mrozy.pl Strona internetowa: www.chronologia.pl Strona internetowa: www.picstopin.com Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 24 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 25 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 26 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 27 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 28 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 29 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 30 Plan odnowy miejscowości Łukówiec na lata 2013-2020 Gmina Mrozy, powiat miński, województwo mazowieckie Łukówiec 2013 31