Czy poprawa infrastruktury ma wpływ na jakość opieki medycznej

Czy poprawa infrastruktury ma wpływ na jakość opieki medycznej?
/na przykładzie Zespołu Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej z uwzględnieniem danych
Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii/
Autorzy: Jacek Jawor, Bogumiła Mazur, Monika Kubasiak, Maria Marek
Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej funkcjonuje od 1982 roku i jest kontynuacją działalności Szpitala
w Makowie Podhalańskim, który prowadził działalność od 1941 roku. Posiada 450 łóżek w tym 60 łóżek ZOL, 12 w Stacji
Dializ. W roku 2011 w 19 oddziałach leczonych było ponad 16 tys. pacjentów. Wiele oddziałów Szpitala posiada akredytacje
do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego. W Zespole zatrudnionych jest 142 lekarzy i 357 pielęgniarek i położnych.
Z usług medycznych Zespołu chętnie korzystają nie tylko pacjenci miejscowi, ale również duża grupa pacjentów
spoza rejonu i województwa małopolskiego. Szpital cieszy się bardzo dobrą opinią wśród pacjentów. Jest to zasługa
profesjonalnej i wysoko wykwalifikowanej kadry oraz sprawnego zarządzania dyrekcji Zespołu Opieki Zdrowotnej. Szpital
współpracuje z wieloma placówkami wojewódzkimi i ośrodkami akademickimi.
Potwierdzeniem jakości naszych usług medycznych jest posiadanie statusu szpitala Akredytowanego od 2000 roku,
certyfikatu ISO 9001:2008 i ISO 14001 (2003 rok), Certyfikatu Szpitala Przyjaznego Dziecku (1997 rok) oraz Szpitala bez
bólu (2010 rok). Od wielu lat uczestniczymy w rankingu Bezpieczny Szpital, gdzie w 2011 roku zajęliśmy 23 miejsce w
Polsce i 4 miejsce w województwie małopolskim.
Budynki szpitalne zlokalizowane są w Suchej Beskidzkiej, Makowie Podhalańskim oraz w Jordanowie, w którym
obecnie stacjonuje Zespół Ratownictwa Medycznego - Podstawowy. Szpital w Suchej Beskidzkiej położony jest na
nieruchomości o powierzchni 7,15 ha, w budynkach o całkowitej powierzchni 19 580 m2.Całkowita powierzchnia szpitala
wynosi 2629 m2, na działce o powierzchni 1,067 ha, natomiast zajmowana powierzchnia w Jordanowie wynosi 400 m2 z
czego 250 m2 jest odpłatnie wydzierżawiane innym podmiotom. Właścicielem wszystkich obiektów jest Powiat Suski, który na
podstawie aktu notarialnego przekazał obiekty Zespołowi Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej w bezpłatne użytkowanie.
Podstawą funkcjonowania Zespołu są środki finansowe pochodzące z Narodowego Funduszu Zdrowia, Organu
założycielskiego, działalności gospodarczej i usług medycznych dla osób nieuprawnionych i nieubezpieczonych. Jednak
główne dochody pochodzą z Narodowego Funduszu Zdrowia, który stawia konkretne wymagania co do pomieszczeń, sprzętu
i kadry medycznej.
Wymagania jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu
opieki zdrowotnej określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lutego 2011 roku, jak również Prawo budowlane.
W dniu wejścia w życie tj. 1 lipca 2011 Ustawy o działalności leczniczej, podmioty lecznicze są zobowiązane dostosować
pomieszczenia i urządzenia do wymagań odpowiednim do rodzaju wykonywanej działalności leczniczej oraz zakresu
udzielanych świadczeń zdrowotnych do dnia 31 grudnia 2016. Okres dostosowania został wydłużony o 4 lata w stosunku do
przepisów rozporządzenia z dnia 10 listopada 2006 roku, które wyznaczały termin 31 grudnia 2012 roku.
Wymagania te dotyczą warunków ogólnoprzestrzennych, sanitarnych i instalacyjnych. Zgodnie z art 207, ust. 2
niniejszej ustawy, podmiot leczniczy jest zobowiązany przedstawić organowi prowadzącemu rejestr, program dostosowawczy
zaopiniowany przez właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej do dnia 30 czerwca 2012 roku.
Stan techniczny budynków Zespołu w opinii Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego oraz Państwowego
Wojewódzkiego Inspektoratu Sanitarnego jest dobry, jednak nie wszystkie pomieszczenia spełniają wymagania wyżej
wymienionego Rozporządzenia Ministra Zdrowia, a część infrastruktury technicznej mimo iż poprawnie funkcjonuje jest
przestarzała np. windy, wentylacja, instalacja wodno – kanalizacyjna, gazowa, informatyczna. Wykonano analizę infrastruktury
obejmującą lata 2005 – 2009, która pozwoliła na obiektywną ocenę potrzeb i opracowanie planu strategicznego na lata 2011 –
2015 uwzględniającego realizację Programu dostosowawczego Zespołu, który został opracowany i zatwierdzony przez
Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w 2005 roku. Pierwsza aktualizacja programu miała miejsce w 2006
roku, a po zmianie przepisów prawa wykonano kolejną.
Budynki Zespołu są sukcesywnie remontowane, modernizowane i doposażane w sprzęt, aparaturę medyczną.
Modernizacja pomieszczeń wymaga generalnego remontu związanego z wymianą instalacji oraz zainstalowania systemu
klimatyzacji. W poniższej tabeli przedstawiono najważniejsze inwestycje w latach 2005 – 2011.
Strategiczne inwestycje w ZOZ w Suchej Beskidzkiej w latach 2005 - 2011
Rok
Nazwa
Inwestycji
Krótki opis prac
Wpływ na jakość opieki
Moderniza2005/ cja Zakładu
2010 Diagnostyki
Laboratoryjnej
I etap 2005 – remont i doposażenie
pracowni laboratoryjnych oraz montaż
platformy analitycznej i montaż
laboratoryjnego systemu informatycznego
II etap 2010 – remont pracowni Banku
Krwi
 Poprawa dostępności poprzez
poszerzenie panelu badań
 poprawa komunikacji ze
zleceniodawcami
 skrócenie czasu oczekiwania
na wynik badania
2006/ Termomo2007 dernizacja
Termomodernizacja budynków w Suchej
Beskidzkiej, Jordanowie i w Makowie
Podhalańskim z częściową wymianą okien
 oszczędność gazu zużywanego
na ogrzewanie
 poprawa estetyki budynków.
Przebudowa Całkowita przebudowa wejścia głównego
2006 holu
do szpitala w Suchej Beskidzkiej
 usprawnienie komunikacji,
w szczególności dla osób
głównego i z montażem windy zewnętrznej oraz
Rejestracji przebudowa holu głównego, powiększenie
Centralnej powierzchni poczekalni
do Poradni
Specjalistycznych
niepełnosprawnych
 poprawa warunków rejestracji
do Poradni Specjalistycznych
Wymiana
2007 wind
Częściowa wymiana wind w Szpitalu w
Suchej Beskidzkiej
 usprawnienie komunikacji
 dostosowanie wind dla osób
niepełnosprawnych
Realizacja
2009- Projektu
2011 „Moderniza
-cja O A iIT,
Bl. Opercyjnego oraz
Centralnej
Sterylizatorni wraz z
zakupem
aparatury
medycznej.
2009 – zakup sprzętu do Bloku Operacyjny
2009 – 2010 – modernizacja i wyposażenie
w sprzęt / aparaturę medyczną OA i IT
2010 – 2011 – przebudowa i wyposażenie
Centralnej Sterylizatorni (dostosowanie
Centralnej Sterylizacji do obowiązującej w
Unii Europejskiej dyrektywy 93/42/EEC
normalizującej jakość usług medycznych)
 Bezpieczeństwo opieki nad
pacjentem w stanach
bezpośredniego zagrożenia
życia wymagających
intensywnej terapii
 unowocześnienie i zwiększenie
bezpieczeństwa procesu
sterylizacji
 centralizacja procesu mycia
i dezynfekcji
 poprawa bezpieczeństwa
i warunków pracy
Realizacja w ramach Małopolskiego
Regionalnego Programu Operacyjnego
2007 - 2013
Częściowa
2010/ moderniza2012 cja Apteki
Szpitalnej
Utworzenie pracowni Produkcji leków
onkologicznych w Aptece Szpitalnej
Częściowa
2011 modernizacj
a Zakładu
Diagnostyki
Obrazowej
Powiększenie sali i sterowni Pracowni
Tomografii Komputerowej i zakup
tomografu, oraz zakup aparatu cyfrowego
RTG i remont pracowni USG
Realizacja
2011 Projektu
„Moderniza
2013 cja Systemu
Zarządzania
ZOZ w
Suchej
Beskidzkiej
z wykorzystaniem
technologii
informatycz
nej wraz z
wdrożeniem
e-usług
Wdrożenie zintegrowanego systemu
informatycznego (część administracyjna
i medyczna)
2011 Projekt
„Zwiększe2012 nie bezpieczeństwa
zdrowotneg
o mieszkańców
poprzez
budowę
lądowiska i
doposażenie
SOR ZOZ
w Suchej
Beskidzkiej
Utworzenie pracowni żywienia poza i do
jelitowego
Realizacja w ramach Małopolskiego
Regionalnego Programu Operacyjnego
2007 - 2013
Doposażenie SOR w sprzęt, aparaturę
medyczną
Budowa lądowiska dla śmigłowców
sanitarnych
Realizacja w ramach Programu
Operacyjnego „Infrastruktura i
Środowisko”
 poprawa bezpieczeństwa
 i warunków pracy
 racjonalne gospodarowanie
lekiem
 Poprawa dostępności do badań
i ich jakości
 poprawa dostępności do badań
 poprawa dostępności do
pełnego zakresu informacji
o przebiegu dotychczasowego leczenia
pacjenta, co będzie mieć pozytywny
wpływ na skuteczność leczenia
 usprawnienie obiegu
dokumentów, przetwarzanie
danych medycznych
i administracyjnych
 poprawa komunikacji
z pacjentem (e-usługi)
 Poprawa możliwości
diagnostycznych i leczniczych
SOR
 zwiększenie szansy przeżycia
poprzez szybkość przewożenia
chorych i rannych do miejsca
hospitalizacji
Oprócz realizacji wyżej wymienionych inwestycji strategicznych dla Zespołu prowadzone są prace dostosowawcze do
wymagań prawnych np.: wymiana agregatu prądotwórczego w celu zabezpieczenia awaryjnego zasilania w energię
elektryczną, wymiana kabli zasilających szpital, wymiana zestawu hydroforowego oraz prowadzone są systematyczne remonty
i modernizacje oddziałów, w tym tworzenie sal jednoosobowych z węzłem sanitarnym (wymóg NFZ), wymiana podłóg
(połączenie ścian z podłogami umożliwiające jego mycie i dezynfekcję).
Poprawa infrastruktury Zespołu związana jest również z wymianą zużytej aparatury medycznej. Dla potrzeb planu
strategicznego została po raz pierwszy przeprowadzona szczegółowa analiza posiadanego sprzętu i aparatury medycznej
w poszczególnych jednostkach. Dokonano podziału aparatury z uwzględnieniem jej przeznaczenia i roku produkcji. Przyjęto
optymalny udział procentowy liczby urządzeń medycznych w poszczególnych grupach wiekowych: grupa I (0-3 lat) 30%,
grupa II (4-8 lat) – 40%, grupa III (9-11 lat) – 20%, grupa IV (powyżej 12 lat) – 10%. W oparciu o tak przeprowadzoną
analizę zidentyfikowano potrzeby w zakresie planowania i sukcesywnego zakupu nowego sprzętu z zachowaniem równowagi
pomiędzy poszczególnymi grupami wiekowymi sprzętu. Wymiana aparatury medycznej odbywa się stopniowo, w miarę
potrzeb.
Jak wiele szpitali w Polsce tak i nasz Zespół podejmuje wysiłki mające na celu uzyskanie środków finansowych na
dostosowanie pomieszczeń do wymagań prawnych i NFZ. Uregulowania prawne nie wskazują źródeł finansowania
koniecznych, do ich realizacji. Inwestycje realizowane od 2005 roku były i są finansowane poza własnymi środkami,
z funduszy unijnych, kredytów, pożyczek, datacji Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, Ministerstwa
Zdrowia, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Powiatu Suskiego, Jednostek Samorządu
Terytorialnego z terenu powiatu suskiego, oraz z darowizn od osób prywatnych.
Czy poprawa infrastruktury ma wpływ na jakość opieki medycznej
Jakość opieki usług medycznych jest trudna do zdefiniowania. Dla pacjenta wyznacznikiem jakości opieki medycznej
będzie wynik końcowy leczenia i stopień spełnienia jego oczekiwań. Dla pracowników medycznych jakość, to jakość
kliniczna usługi medycznej, czyli świadczenie usługi odpowiedniej dla zdrowia pacjenta przez personel o wymaganych
kwalifikacjach w sposób bezpieczny i kompetentny w odpowiednim czasie i z pożądanym wynikiem1. Światowa Organizacja
Zdrowia identyfikuje siedem głównych komponentów determinujących jakość, którymi są:
1. godność pacjenta – prawo do bycia traktowanym jako osoba w pełnym tego słowa znaczeniu, uwzględniając
szacunek, ochronę praw, zachęcanie do zadawania pytań, zapewnienie prywatności i intymności pod czas badań i w
trakcie leczenia
2. autonomia i niezależność – prawo do informowania o chorobie i alternatywnych metodach leczenia, prawo do
dyskusji o preferencjach i oczekiwaniach
3. poufność – zachowanie pełnej tajemnicy lekarskie, ochrona danych osobowych
4. dostępność usług, natychmiastowa pomoc w nagłych przypadkach, a w przypadku zabiegów konsultacji, porad
ambulatoryjnych planowych, rozsądny czas oczekiwania
5. dostęp do wsparcia socjalnego i psychicznego
6. warunki bytowe – infrastruktura sprzyjająca świadczeniu usług medycznych
7. wybór świadczeniodawcy usług medycznych.2
W piśmiennictwie w zakresie jakości opieki nad pacjentem wyróżnia się trzy kategorie:
 jakość struktury – infrastruktura lokalowa, sprzęt medyczny, liczebność i wykształcenie personelu, specyfika
struktury organizacyjnej
 jakość procesu – przyjęte sposoby postępowania, które dotyczą nie tylko relacji z pacjentem, ale także relacji
pomiędzy pracownikami oraz pomiędzy organizacją a jej dostawcami. Są to również procedury wykonywania badań,
przygotowania i przeprowadzania zabiegów, komunikowania się i upowszechniania decyzji
 jakość wyniku – są to wskaźniki, jak np.: śmiertelność, readmisje, średni czas pobytu pacjenta, zakażenia szpitalne,
zdarzenia niepożądane, badanie satysfakcji pacjentów3.
Naszym zdaniem infrastruktura, w tym nowoczesna i sprawna aparatura medyczna jest konieczna dla bezpiecznej
realizacji procesu leczenia, ale jest jednym z elementów mających wpływ na jakość opieki medycznej.
Potwierdzeniem powyższego jest analiza wskaźników monitorowanych w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej
Terapii, który funkcjonuje w nowych warunkach od 9 marca 2010 roku. W efekcie modernizacji powstał nowy oddział o
powierzchni dwukrotnie większej, posiadający salę jednoosobową, izolatkę oraz nowoczesną aparaturę medyczną.
Działalność Oddziału A i IT Szpitala w Suchej Beskidzkiej w latach 2007-2011
Rok
Liczba
łóżek
2007
6
W tym
Wykorzy- Średni
Liczba
stanie
czas
leczonych Nowo - Przyjęci z łóżka w % pobytu
przyjęci oddziałów
180
72
106
53,2
6,47
W tym
zgony
Wskaźnik
zgonów
55
30,5
1 www.gazetaprawna.pl/encyklopedia/medyczna
2 www.jakosc.biz/jakosc-ogolnie/oblicza-jakosci/
3 Pomiar i analiza poziomu jakości świadczeń zdrowotnych – M.D.Głowacka, M. Sobkowski, R. Staszewski, Nowiny
Lekarsie 2005
2008
6
170
67
99
63,02
8,14
48
28,2
2009
6/3
(remont)
168
47
118
55,53
7,24
54
32,1
2010
6/7
(marzec)
215
60
153
70,07
7,85
82
38,1
2011
7
205
46
153
77,89
9,71
77
37,5
Wnioski:
 w latach 2010, 2011 zwiększyła się liczba leczonych pacjentów, w tym pacjentów przeniesionych z innych oddziałów
Zespołu
 średni czas pobytu w latach 2010, 2011 w stosunku do lat 2007, 2008, 2009, jest dłuższy o 1,5 dni
 wskaźnik zgonów jest wyższy w latach 2010, 2011
Powroty na O A i IT w latach 2007 – 2011 w ciągu 48 godzin od wypisu z oddziału
2007 (PATH)
2008
2009
2010
2011
0/180
leczonych
0/170 leczonych
1/168
0/215
1/205
leczonych
Wnioski:
 wskaźniki utrzymuje się na poziomie niskim i jest porównywalny do lat sprzed i po modernizacji oddziału
Z działalnością Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii związane jest prowadzenie resuscytacji krążeniowo oddechowej
i systematyczne szkolenie pracowników szpitala.
Resuscytacja wewnątrz szpitalna
ROK
2010
2011
Liczba Kobieta Mężczy Liczba Kobieta Mężczy
ogółem
zna
ogółem
zna
20
9
11
30
14
16
Zgon
10
5
5
12
6
6
ROSC :
10
4
6
18
8
10
1. Zgon w OIT
po kilku/ kilkunastu dniach
7
2
5
8
3
5
3 (15%)
2
1
10
(33,5)
5
5
2. Bez uszkodzeń OUN
(ośrodk. układu nerwow.)
Wnioski:
 wskaźnik monitorowany systematycznie od 2010 roku
 skuteczność resuscytacji wewnątrzszpitalnej w 2011 roku poprawiła się oo 18,5% w stosunku do roku 2010
(systematyczne szkolenie personelu, doposażenie stanowisk w defibrylatory)
Podsumowanie
W efekcie modernizacji oddziału uzyskaliśmy:
 dostosowanie do wymagań prawnych i sanitarno - epidemiologicznych
 zwiększenie liczby łóżek wyposażonych w nowoczesną aparaturę monitorująca i podtrzymującą czynności życiowe
pacjentów
 poprawę bezpieczeństwa opieki nad pacjentem w stanach bezpośredniego zagrożenia życia wymagającym
intensywnej terapii
 poprawę bezpieczeństwa i warunków pracy
 poprawę komfortu pobytu pacjentów
Sprzęt ułatwia pracę, ale nie zastąpi doświadczenia i wiedzy lekarzy, pielęgniarek, czasem nawet może „uśpić ich
czujność”. Należy podkreślić, że jakość opieki tworzą pracownicy, ich wiedza, kompetencje oraz kultura organizacyjna
i sposób zarządzania.