Kronika

Anthropological Review • Vol. 72, 89–105 (2009)
Kronika
Profesor Jadwiga Kopczyńska-Sikorska
(1916 – 2009)
Jadwiga Kopczyńska-Sikorska urodziła się
13 kwietnia 1916 roku. Jeszcze przed II wojną
światową rozpoczęła pracę jako pielęgniarka
dyplomowana (1938–1945). Wydział Lekarski
Warszawskiej Akademii Medycznej ukończyła
w 1950 r. i podjęła pracę jako higienistka,
a następnie pediatra i radiolog. W 1960 r.
doktoryzowała się, w 1966 r. uzyskała habilitację,
a w 1979 r. tytuł profesora nadzwyczajnego.
Jej działalność naukowa i organizacyjna dotyczyła trzech głównych obszarów. Pierwszym
z nich była higiena i medycyna wieku szkolnego. W 1948 r. rozpoczęła pracę w Zakładzie
Higieny późniejszej AM w Warszawie pod kierunkiem prof. Marcina Kacprzaka. Tej problematyce pozostała wierna do końca życia. Jako
pierwsza w Polsce osoba otrzymała tytuł profesora w zakresie medycyny szkolnej. Drugi
obszar naukowej i zawodowej pracy prof. Kopczyńskiej-Sikorskiej stanowiła auksologia. W 1959 r. ogłosiła pierwszą swą pracę dotyczącą określania wieku szkieletowego
uczniów, co zaowocowało później wydaniem „Atlasu radiologicznego rozwoju kośćca
dłoni i nadgarstka” (1969). W 1960 r., podczas pobytu na stypendium WHO, pracowała
pod kierunkiem prof. Jamesa M. Tannera w Instytucie Zdrowia Dziecka w Londynie
i prof. Marcela Lelonga w Klinice Auksoendokrynologii w Paryżu.
W 1966 r. wspólnie z Z.J. Brzezińskim przełożyła na język polski książkę J.M. Tannera
„Rozwój w okresie dojrzewania”. Była redaktorką i współautorką książek dla lekarzy:
„Diagnostyka rozwoju dzieci i młodzieży” (1978), z B. Woynarowską „Rozwój somatyczny
w drugiej dekadzie życia” (1980), „Biologiczne układy odniesienia w pediatrii” (1985,
1996) i książki dla rodziców „Nasze dziecko” (1992). W 1974 r. przejęła po profesorze
N. Wolańskim kierownictwo Zakładu Rozwoju Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki
i Dziecka, gdzie przez kilkanaście lat kierowała zespołem antropologów zajmujących się
auksologią i opracowywaniem norm rozwojowych. Była członkiem komitetu redakcyjnego
czasopisma „Acta Auxologica” (1976–1980).
90
Kronika
Była również członkiem Komitetu Rozwoju Człowieka PAN, a w latach 1975–1980,
przewodniczącą Komisji Norm Rozwojowych i Oceny Odchyleń od Prawidłowego Rozwoju. Komisja integrowała pediatrów, antropologów i specjalistów WF zajmujących się
rozwojem i to właśnie profesor Kopczyńska-Sikorska rozpropagowała cykl wydawnictw
norm rozwojowych, np. „Dziecko poznańskie”, „Dziecko łódzkie” itd. Była też przewodniczącą Sekcji Głównej Higieny Szkolnej Polskiego Towarzystwa Higienicznego,
zorganizowała w latach 1961–1974 Poradnię Fizjologii i Zaburzeń Rozwoju w Stołecznej
Przychodni Medycyny Szkolnej. Trzecim obszarem działalności prof. J. KopczyńskiejSikorskiej było wychowanie przedszkolne, gdzie odnosiła znaczne sukcesy, tak jak w przypadku pielęgniarstwa, które propagowała jako dziedzinę nauki.
W uznaniu zasług profesor Jadwigi Kopczyńskiej-Sikorskiej dla rozwoju polskiej
auksologii, Polskie Towarzystwo Antropologiczne nadało jej w 1996 r. (na Walnym Zgromadzeniu PTA w Lublinie) tytuł członka honorowego. Zmarła w Warszawie, 11 października 2009 roku. Żegna Ją z żalem całe środowisko antropologiczne Polski, którego była
wybitną przedstawicielką.
Andrzej Malinowski, UAM
Barbara Woynarowska, PAN