Pobierz artykuł

Dieta na anemię bogata w żelazo –
przykładowy jadłospis
Anemia, to inaczej niedokrwistość, czyli stan, w którym obniżeniu ulegają:
stężenie hemoglobiny, liczba erytrocytów lub hematokryt. Erytrocyty, czyli
czerwone ciałka krwi, dzięki swojej umiejętności przyłączania i odłączania
tlenu, stanowią jego główny transporter. Zjawisko wiązania tlenu jest
możliwe dzięki hemoglobinie zawartej w erytrocycie – białka nadającego
czerwoną barwę, zawierającego w swojej budowie żelazo. Stąd tak istotne
znaczenie tego pierwiastka w tworzeniu i funkcjonowaniu erytrocytów.
Niedobór żelaza może być przyczyną niedokrwistości. Najczęściej jest on
spowodowany krwawieniami, ale może także wynikać z niezaspokojenia
właściwej jego podaży wraz z dietą.
Dieta na anemię – witaminy i składniki mineralne
Anemia niejedno ma imię. W zależności od tego jaka jest jej przyczyna, manifestuje się w
różny sposób i różne są metody jej leczenia. Wpływa to także na zalecenia dietetyczne.
Niedokrwistość może wynikać z niedoboru żelaza bądź z niedoboru kwasu foliowego
lub witaminy B12. Ta pierwsza wiąże się ze zmniejszeniem krwinek czerwonych –
mikrocytarna, druga natomiast z ich powiększeniem – megaloblastyczna. Każda z nich
może być wywołana niedoborami poszczególnych składników w diecie. Należy jednak
mieć na uwadze, że nie jest to jedyna możliwa przyczyna. Zaburzenia wchłaniania,
zapalenia jelit czy leki, to niektóre spośród potencjalnych czynników indukujących
anemię. Jeśli jednak sprawcą niedokrwistości okazuje się być niedożywienie, należy
rozważyć zmianę nawyków żywieniowych i wzbogacenie diety w produkty bogate w
żelazo, kwas foliowy bądź witaminę B12 wraz ze związkami wspomagającymi ich
wchłanianie.
Produkty bogate w żelazo
Produkt
Zawartość żelaza [mg/100g produktu]
Produkty mięsne
Wieprzowina
3,0
Wołowina
2,7
Polędwica wołowa
3,1
Wołowina szponder
1,6
Nerki wieprzowe
7,2
Wątroba wieprzowa
17,2
Wątroba wołowa
8,7
Pierś z indyka bez skóry 0,5
Wątróbka z kurczaka
9,5
Udko z kurczaka
1,0
Produkty warzywne
Fasola biała
6,9
Groch
4,7
Pietruszka, liście
5,0
Soczewica czerwona
5,8
Soja
8,9
Szpinak
2,2
Bób
1,4
Boćwina
1,8
Orzechy, nasiona, ziarna
Pestki dyni
11,1
Mak niebieski
8,1
Sezam
5,9
Siemię lniane
5,7
Słonecznik nasiona
4,2
Orzechy laskowe
4,7
Dieta na anemię – czego unikać?
Należy pamiętać, że wysoka zawartość żelaza w produkcie nie zawsze korzystnie
wpłynie na jego magazynowanie w ustroju. Komponując jadłospis należy brać pod
uwagę dwa podstawowe czynniki – rodzaj żelaza oraz obecność związków
utrudniających i wspomagających wchłanianie. Żelazo może występować w dwóch
formach – hemowej bądź niehemowej, spośród których ta pierwsza jest znacznie lepiej
przyswajalna. Żelazo hemowe zawarte jest w mięsie. Żelazo z produktów roślinnych
wchłania się znacznie gorzej, jednak proces przyswajania można wspomóc dodatkiem
witaminy C lub białka zwierzęcego. Przeciwnie, zmniejszają efektywność tego procesu:
błonnik, fityniany, szczawiany, polifenole, czyli związki obecne w roślinach. Ten
niekorzystny proces można złagodzić np. poprzez namaczanie roślin strączkowych czy
płatów owsianych bądź dodając do posiłku produkty bogate w kwas askorbinowy.
Kawa i herbata także zmniejszają wchłanianie pierwiastka, dlatego produkty bogate w
żelazo należy spożywać w kilkugodzinnych odstępach od spożycia kawy czy herbaty.
Produkty bogate w witaminę C
Produkt
Zawartość witaminy C [mg/100g produktu]
Brukselka
71,4
Brokuły
50,6
Boćwina
27,2
Czosnek
27,0
Fasola szparagowa 21,7
Jarmuż
74,4
Kalafior
42,8
Kapusta
42,0
Papryka czerwona 122,4
Pietruszka, liście
177,7
Szpinak
54,2
Grejpfrut
25,6
Gujawa
184
Kiwi
50,1
Maliny
Porzeczki czarne
Poziomki
Truskawki
31,4
177
60
63
Dieta na anemię – przykładowy jadłospis
Śniadanie
Owsianka z jogurtem naturalnym, truskawkami i kiwi.
Najlepiej płatki owsiane zalać wodą i pozostawić do wchłonięcia (jeśli jest taka
możliwość, warto pozostawić je pod przykryciem na całą noc). Truskawki i kiwi, jako
owoce bogate w kwas askorbinowy zwiększą przyswajalność Fe.
II śniadanie
Kanapka z pieczywa pełnoziarnistego z pastą ze słonecznika i czerwoną papryką
Pastę ze słonecznika otrzymujemy poprzez zmielenie nasion słonecznika z odrobiną
oleju rzepakowego czy oliwy i doprawienie ulubionymi przyprawami.
Obiad
Zupa krem z brokułów zabielana śmietaną z ryżem pełnoziarnistym.
Polędwica wołowa pieczona w folii, sałatka z jarmużu i pomidorków koktajlowych z
pestkami dyni i liśćmi pietruszki, ryż brązowy.
Podwieczorek
Garść orzechów laskowych
Kolacja
Cukinia zapiekana z kaszą gryczaną
Samo leczenie niedokrwistości z niedoboru żelaza wymaga suplementacji preparatami
farmaceutycznymi. Jeżeli jednak podstawową przyczyną problemu jest niedostateczna
podaż pierwiastka wraz z dietą, należy dokonać zmian w codziennym żywieniu i
zwiększyć spożycie produktów bogatych w żelazo, pamiętając o związkach
zaburzających ich wchłanianie. Dbając o dobór odpowiedniej jakości produktów i dobrą
kompozycję posiłków otrzymamy z jedzenia to co najlepsze.
Literatura:
Thor Piotr; Podstawy patofizjologii człowieka; Uniwersyteckie Wydawnictwo
Medyczne „Vesalius”
Gowin Ewelina, Horst-Sikorska Wanda; Żelazne zapasy – komu w XXI wieku grozi
niedobór żelaza?; Farmacja Współczesna 2010; 3: 139-146;
Orlicz-Szczęsna Grażyna i wsp.; Niedokrwistość z niedoboru żelaza; Curr Probl
Psychiatry 2011; 12(4): 590-594
Author: Paulina Hetwer
Link do artykułu: http://bonavita.pl/dieta-na-anemie-bogata-w-zelazo-przykladowyjadlospis