S11 Biotechnologia i chemia żywności

S11
Biotechnologia
i chemia żywności
S11
WYKŁADY SEKCYJNE
Polifenole oraz modyfikowane nukleotydy i lizofosfolipidy jako regulatory
wewnątrzkomórkowych szlaków sygnałowych związanych z cukrzycą typu 2.
S11WS01 Maria Koziołkiewicz*
*Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności , ul.Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,
[email protected];
Istnieje wiele przesłanek wskazujących, iż polifenole,
modyfikowane nukleotydy oraz lizofosfolipidy aktywują
szlaki sygnałowe regulujące metabolizm węglowodanów.
Nukleotydy oraz lizofosfolipidy działają za pośrednictwem
receptorów błonowych sprzężonych z białkami G
(receptory GPCR). W trakcie wykładu zostaną
przedstawione wyniki badań nad modyfikowanymi
nukleotydami, które w warunkach wysokiego stężenia
glukozy stymulują proces angiogenezy a także wyniki
wskazujące na zaangażowanie lizofosfatydylocholiny
(LPC) w regulację metabolizmu komórek trzustki
produkujących insulinę.
Zostaną także przedstawione wyniki badań nad
polifenolami, które są inhibitorami fosfatazy białkowej
PTP-1B, regulującej aktywność błonowego receptora
insuliny.
Badania realizowane w ramach projektów: UMO Nr
PBS1/B8/7/2013, 3407/B/P01/2011/40, UMO-2011/01/B/NZ9/04699.
Chemiczne podłoże biologicznej aktywności fitokompleksu warzyw kapustowatych
Agnieszka Bartoszek*
S11WS02
*Politechnika Gdańska, WydziałChemiczny, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected];
Warzywa kapustowate są najczęściej sugerowanym Te spośród nich, które uczestniczą w transferze grup
składnikiem
żywności
o
znaczącym
działaniu metylowych wpływają na kształt epigenomu na poziomie
nutrigenomicznym i epigenetycznym. Wynika to z ich metylacji DNA.
specyficznego składu chemicznego, głównie obecności
glukozynolanów przekształcanych przez endogenne
enzymy do izotiocyjanianów i indoli. Pochodne te mają
zdolność m.in. wpływania na homeostazę redoksową
komórki oraz na aktywność enzymów modyfikujących kod
histonowy, a przez to stymulowania lub wyciszania
ekspresji wielu genów. Warzywa kapustowate są też
źródłem bioaktywnych lipidów, związków selenu,
antyoksydacyjnych fenoli oraz szeregu witamin i
minerałów.
Inhibitory activity of aryl-thiosemicarbazone derivatives towards tyrosinase and
melanogenesis.
S11WS03 Rafał Latajka*, Ewa Mrozińska*, Waldemar Goldeman*, Jerzy Góra*, Natalia Anger**, Joanna Rossowska**
*Wrocław University of Technology, Wyb. Wyspianskiego 27, 50-370 Wroclaw, [email protected];
**Institute of Immunology and Experimental Theraphy, Wrocław;
Tyrosinase (EC 1.14.18.1) belongs to the class of enzymes
oxidoreductases and is characterized as a catalytic
metalloprotein which possess Type III dicopper active site
[1]. The activity of the enzyme is crucial in the pathway of
melanin biosynthesis in mammals. Abnormal activity of
tyrosinase can be the cause of excessive accumulations of
pigments in tissues resulting in occurrence of skin
disorders [2].
We undertook the synthesis of aryl thiosemicarbazones
derivatives and investigate their inhibitory potency toward
the diphenolase activity of mushroom tyrosinase and
melanogenesis.
400
The tested compounds showed different types of the
reversible inhibitory activities on diphenolase activity of the
enzyme, with the micromolar values of the inhibition
constants.
[1] L. Zhi-Cong et al., Journal of Agricultural and Food Chemistry,
2010, 58, 12537-12540
[2] Z. Tian-Hua et al., International Journal of Biological
Macromolecules, 2013, 62, 589-595
WYKŁADY SEKCYJNE
S11
Bioktaliza – możliwości i ograniczenia. Spojrzenie krytyczne
Ewa Żymańczyk-Duda*
S11WS04
*Politechnika Wrocławska, ul. Wybrzeże Wyspiań skiego 29; 50-370 Wrocław,
[email protected];
Wykorzystanie
biokatalizatorów
do
konwersji W każ dym przypadku procesy wymagały indywidualnego
ksenobiotyków celem otrzymania produktów, najczęściej dobierania warunków i często problemem było
tzw. „fine chemicals” jest przedmiotem intensywnych powiększenie ich skali z laboratoryjnej do preparatywnej.
badań. Wynika to z unikalnych cech tych procesów,
związanych z właściwościami enzymów czy układów
enzymatycznych w komórkach. Prezentowane zagadnienia
obejmują wykorzystanie biokatalizatorów pochodzenia eui prokariotycznego do otrzymywania chiralnych związków
fosforoorganicznych w postaci enancjomerów o
zdefiniowanej konfiguracji absolutnej. W pracy
wykorzystane zostały dwa podejścia: biokatalitycznego
rozdzielania
mieszanin
racemicznych
lub
redukcji/utleniania prochiralnych substratów.
Maillard Reaction vs. Quality and Safety of Food
Henryk Zieliński*
S11WS05
*Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk, ul. Tuwima 10, 10-748 Olsztyn,
[email protected];
Recent data have indicated that thermal treatment may
induce the formation of health-promoting components
however, may also lead to the formation of heat-induced
contaminants. Among the various reactions occurring in
heated foods, so called Maillard Reaction (MR) has a
major role. The MR occurs between reducing sugars and
amines at high temperatures and produces flavor, color,
antioxidant products, toxic products and destroys
nutrients. The MR terminates with the formation of
brown nitrogenous polymers or melanoidins.
A holistic research approach is needed so that as more
knowledge is generated concerning the health impact of
MRPs and work on the sensory attributes of the foods that
contain them cannot be not forgotten.
[1] Zieliński H. et al., Food Chemistry, 2012, 135, 2965-2973
[2] Zieliński H. et al., Journal of Agricultural and Food Chemistry,
2009, 57, 4771-4776
401
S11
KOMUNIKATY SEKCYJNE
S11KS01
Nowe procedury derywatyzacji przedkolumnowej amin biogennych do ich analizy w winach
Aneta Jastrzębska*, Anna Piasta*, Sylwia Kowalska*, Edward Szłyk*
*Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń ,
[email protected];
Znaczna część, opisanych w literaturze, procedur Zwrócono uwagę na opracowanie sposobu przygotowania
oznaczania amin biogennych obarczona jest wadami lub próbek żywnościowych do analizy amin biogennych oraz
wymaga skomplikowanych czynności, jak: kilkukrotny dobór warunków rozdziału chromatograficznego.
etap oczyszczania, konieczność stosowania próżni lub
oczyszczania w strumieniu azotu. W pracy opisano nowe
procedury tworzenia pochodnych amin aromatycznych
możliwych do oznaczania za pomocą HPLC z detekcją
spektrofotometryczną. Porównano wyniki analizy
histaminy, tyraminy, tryptaminy i fenyloetyloaminy w
winach. Badane aminy przeprowadzano w pochodne za
pomocą
4-chloro-3,5-dinitrobenzenotrifluorku,
izotiocyjanianu
3,5-bis(trifluorometylo)fenylu
oraz
4-fluro-3-nitrobenzotrifluorku.
S11KS02
Ocena wrażliwości wybranych szczepó w bakterii na ozon
Agnieszka Brodowska*, Krzysztof Śmigielski*, Agnieszka Nowak*, Katarzyna Brodowska*
*Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, ul. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,
[email protected];
Zróżnicowana wrażliwość mikroorganizmów na ozon
skłania do określenia stopnia wrażliwości poszczególnych
grup mikroorganizmów na ozon, w celu polepszenia
skuteczności
procesu
ozonowania
[1].
Celem
przeprowadzonych badań była ocena wrażliwości
wybranych szczepów bakterii bytujących na surowcach
roślinnych na ozon. Materiał biologiczny stanowiły
bakterie Gram-dodatnie (B. cereus, B. subtilis, B.
pumilus), oraz Gram-ujemne (Pseudomonas fluorescens,
Escherichia coli). Matrycę badawczą stanowiły
szyszkojagody jałowca pospolitego (Juniperus communis
(L.)), (Kawon-Hurt, Gostyń, Polska).
S11KS03
[1] Brodowska A.J. et al., Journal of Food Science, 2014, 79,
1649-1655
Ukierunkowane przemiany enzymatyczne kwasu aminopolifosfonowego - DTPMP,
katalizowane przez ekstrakt komó rkowy sinicy Anabaena sp.
Damian Drzyzga*, Jochen Vermander **, Jacek Lipok*
*Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, [email protected]; **Odisee
technologiecampus, Ghent, Belgium;
DTPMP - kwas dietylenotriaminopenta(metylenofosfonowy), jest powszechnie stosowanym kompleksonem
jonów metali zawierającym bezpośrednie wiązanie
C-P.Przedmiotem wystąpienia są prezentowane po raz
pierwszy wyniki dotyczące przemian tego polifosfonianu,
katalizowane przez ekstrakt z komórek cyjanobakterii,
uzyskane dzięki zastosowaniu techniki 31P NMR. Dzięki
wykorzystaniu tej techniki możliwe było wskazanie
potencjalnych ścieżek przemian enzymatycznych, również
tych charakterystycznych dla kompleksu C-P liazy.
402
Ozonowanie przeprowadzono w dwóch układach: wodnym i
gazowym, stosując zróżnicowane dawki ozonu: 30, 60, 90,
120 g O3/m3, dla każdej w czasie 15, 30, 45 i 60 minut.
Damian Drzyzga jest stypendystą projektu „ Stypendia
doktoranckie - inwestycja w kadrę naukową województwa
opolskiego” współfinansowanego przez Unię Europejską w
ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
KOMUNIKATY SEKCYJNE
S11KS04
Sorpcja jonó w metali szlachetnych przez cyjanobakterie
Monika Lenartowicz^*, Jacek Lipok*, Geraldine Dehondt**
*Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, Oleska 48, 45-052 Opole, [email protected]; **ODISEE
Technologiecampus Ghent and Uniwersytet Opolski
Ściany komórkowe cyjanobakterii zbudowane głównie z
białek i lipopolisacharydów zawierają różne grupy
funkcyjne.
Obecność
tych
grup
umożliwia
fizyko-chemiczne
oddziaływania
między
mikroorganizmem, a jonami metali przejściowych
obecnych w podłożu. Zachodzące procesy opisuje się jako
obronę komórki przed penetracją metali przez cytozol.
Zdolność cyjanobakterii do unieruchamiania jonów metali
sprawia, że mikroorganizmy te mogą znaleźć zastosowanie
jako biosorbenty jonów metali szlachetnych.
S11KS05
Wyniki naszych doświadczeń wskazują, że niektóre gatunki
cyjanobakterii są zdolne do sorpcji jonów złota, rodu oraz
palladu, znajdujących się w ciekłych odpadach
galwanizerskich, inkrustując zewnętrzną powierzchnię ścian
komórkowych drobinami tych pierwiastków.
^Stypendystka projektu "Stypendia doktoranckie-inwestycja w
kadrę naukową woj. opolskiego" UE w ramach EFS
BIODEGRADACJA NATYWNEJ NANOCELULOZY BAKTERYJNEJ
Paulina Dederko*, Edyta Malinowska-Pańczyk*, Hanna Staroszczyk*, Mateusz Woźniak*, Izabela
Sinkiewicz*, Ilona Kołodziejska*
*Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. G.Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected];
Nanoceluloza bakteryjna (BNC) to naturalny polimer,
który ze względu na swoje unikatowe właściwości może
zostać wykorzystany do otrzymywania implantów
kardiologicznych. Spełnia ona kryteria stawiane
biomateriałom, ale może być podatna na biodegradację.
Celem badań było określenie stopnia biodegradacji BNC
w warunkach in vitro w obecności wybranych
drobnoustrojów patogennych. Stwierdzono, że inkubacja
prób BNC w płynie SBF w 37ºC przez 35 dni nie powoduje
zmian suchej masy polimeru. W tych warunkach następuje
jednak wzrost dodanych drobnoustrojów, co świadczy, że
mogły one wykorzystywać BNC jako źródło węgla.
S11KS06
S11
Dlatego na podstawie uzyskanych wyników, nie można
jednoznacznie stwierdzić czy BNC degraduje w warunkach
symulują cych organizm ludzki i konieczne jest
przeprowadzenie dodatkowych badań.
Praca finansowana ze środkó w NCBiR w ramach programu PBS II
projekt nr PBS2/A7/16/2013.
Porównanie chemicznych metod izolacji keratyny
Agata Śliwińska*, Izabela Sinkiewicz*, Justyna Aszyk*, Hanna Staroszczyk*, Ilona Kołodziejska*
*Politechnika Gdańska, WydziałChemiczny, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected];
Pióra drobiowe są odpadem przemysłu żywnościowego o Wykorzystanie NaOH do ekstrakcji białka z piór
dużej (ok. 90%) zawartości keratyny. Białko to jednakże ze drobiowych pozwala ograniczyć zużycie toksycznych i
względu na małą rozpuszczalność w wodzie ma kosztownych odczynników stosowanych w reakcji redukcji.
ograniczone zastosowanie. Celem pracy było otrzymanie
rozpuszczalnych preparatów keratynowych poprzez
zastosowanie
substancji redukujących
wiązania
disulfidowe w keratynie lub na drodze hydrolizy
alkalicznej.Wśród użytych substancji redukujących
podobną wydajność ekstrakcji keratyny (ok. 83%)
otrzymano stosując 2-merkaptoetanol (toksyczny) i
wodorosiarczan(IV) sodu (nietoksyczny), natomiast
większą wydajność (ok. 90%) uzyskano podczas hydrolizy z
użyciem 2% roztworu NaOH.
403
S11
KOMUNIKATY SEKCYJNE
S11KS07
Wpływ aktywności pektynaz na strukturalne właściwości związków pektynowych w ścianach
komórkowych
Justyna Cybulska*, Arkadiusz Kozioł*, Artur Zdunek*
*Instytut Agrofizyki im. B. Dobrzańskiego PAN, ul. Doświadczalna 4, 20-290 Lublin,
[email protected];
Nanostruktura i skład chemiczny związków pektynowych
ulegają istotnym zmianom w trakcie rozwoju roślin. Celem
pracy była charakterystyka fizjologicznych zmian
struktury molekularnej pektyn wywołanych działaniem
enzymów pektynolitycznych. Wykazano, że rosnąca
aktywność enzymatyczna powodowała depolimeryzację
związków pektynowych, spadek liczby punktów
węzłowych pomiędzy włóknami i utratę połączeń
pomiędzy łańcuchami głównymi i bocznymi. Poprzez
analizę obrazów AFM tych struktur potwierdzono
hipotezę, że związki pektynowe mają właściwości
samoorganizowania się w określonych warunkach.
S11KS08
Przestrzenie
tworzone
między
usieciowanymi
biopolimerami są wystarczające do pomieszczenia włókien
celulozy i hemiceluloz, mogą zatem stabilizować, a nawet
warunkować przestrzenną budowę ściany komórkowej.
Praca finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach
2012-2014 (Projekt IP2011 008781).
Otrzymywane z wykorzystaniem pola mikrofalowego preparaty oporne na trawienie
enzymatyczne dla przemysłu napojó w
Kamila Kapuśniak*, Katarzyna Strzelecka*, Sylwia Ptak*, Janusz Kapuśniak*, Ewa Nebesny**
*Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200
Częstochowa, [email protected]; **Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności
Wzrost zachorowań na choroby cywilizacyjne zwiększył Wykorzystanie promieniowania mikrofalowego do tego celu
zainteresowanie konsumentów żywnością funkcjonalną. Z pozwala na przeprowadzanie reakcji w fazie stałej oraz na
drugiej strony, producenci żywności chcą zachęcić znaczne skrócenie czasu reakcji.
potencjalnych nabywców wprowadzając na rynek nowe,
innowacyjne produkty. Dużym zainteresowaniem cieszy
się obecnie rozpuszczalny błonnik pokarmowy. Znajduje
on zastosowanie w piekarnictwie, w produkcji słodyczy,
przekąsek, produktów mlecznych, napojów, płatków
śniadaniowych, a także dipów, sosów i dressingów. Celem
badań było otrzymanie rozpuszczalnego błonnika
pokarmowego poprzez zastosowanie niekonwencjonalnego
źródła energii, tj. promieniowania mikrofalowego, do
modyfikacji skrobi.
S11KS09
Katalizowana lipazą estryfikacja maltodekstryn ziemniaczanych o różnym stopniu scukrzenia
Magdalena Roczkowska*, Przemysław Siemion*, Janusz Kapuśniak*
*Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200
Czę stochowa, [email protected];
Maltodekstryny to sacharydy otrzymywane w wyniku
hydrolizy kwasowej lub enzymatycznej skrobi.
Charakteryzują się one różnym stopniem scukrzenia
wyrażanym za pomocą równoważnika glukozowego (DE),
a tym samym różną zawartością cukrów redukujących.
Maltodekstrynę ziemniaczaną wysoko-, średnio- i
niskoscukrzoną poddano estryfikacji kwasem oleinowym
w obecności biokatalizatora – lipazy z Thermomyces
lanuginosus.
404
Otrzymane produkty poddano analizie fizykochemicznej
obejmującej badania rozpuszczalności w wodzie, pH oraz
przewodnictwa 1% zawiesin. Zarejestrowano dla nich
widma FTIR, NMR, krzywe DSC/TG oraz wykonano zdjęcia
SEM.
Wyznaczono
charakterystykę
kleikowania.
Potwierdzono, że stopnień scukrzenia maltodekstryny ma
wpływ na właściwości otrzymanych produktów.
KOMUNIKATY SEKCYJNE
S11KS10
WPŁ YW POCHODNYCH TERPENOIDOWYCH NA WZROST CYJANOBAKTERII
Stanisław Lochyński*, Lucyna Balcerzak*, Jacek Lipok **
*Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny , wyb. Wyspiań skiego 27, 50-370 Wrocław,
[email protected]; **Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii
Do tej pory nie zbadano jak grupa związków terpenowych
wpływa na rozwój sinic oraz jakie zmiany strukturalne
monoterpenów powodują te mikroorganizmy. Dane
literaturowe wykazują, że istnieje zdolność cyjanobakterii
do
biotransformacji
niektórych
związków
monoterpenowych [1,2,3], jednak mechanizmy tych
procesów, jak również zakres i sposób oddziaływania na
sinice, są niemal nieznane. W prezentowanym
komunikacie zostaną przedstawione, uzyskane wyniki
wpływów wybranych monoterpenoidów na rozwój kultur
cyjanobakterii. Niektóre związki wykazały zdolność
hamowania rozwoju testowanych bakterii
S11KS11
fotosyntezujących, inne wzmagały wzrost biomasy
sinicowej. Dodatkowo podjęto się zbadania zdolności
cyjanobakterii do biotransformacji najczęściej stosowanych
i opisywanych w literaturze monoterpenoidów.
[1] Jϋttner F. et al., Appl Microbiol Biotechnol , 1968, 25, 52-54
[2] Shimoda K. et al., Tetrahedron: Asymmetr , 2014, 15, 1677-1679
[3] Utsukihara T. et al., J Mol Catal B: Enzym , 2004, 31, 19-24
finansowane przez NCN grant No. UMO-2011/01/B/NZ9/04722
Nowe pochodne kwasu 7-karboksybenzo[1,2,3]tiadiazolu (ASM) jako induktory odporności
roślin o wysokiej wydajności
Marcin Śmiglak*, Piotr Lewandowski**, Rafał Kukawka**, Henryk Pospieszny***
*Poznański Park Naukowo-Technologiczny, Fundacja UAM, Poznań, [email protected];
**Wydział Chemii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań; ***Zakład Wirusologii i
Bakteriologii,Instytut Ochrony Roślin,Poznań
Wzrost zapotrzebowania na żywność, wolną od skażeń
pozostałościami środków ochrony roślin wspiera
doskonalenie metod ich uprawy, w szczególności
poszukiwania nowych sposobów ochrony roślin. Jednym z
nich jest indukowanie systemicznej odporności nabytej
(Systemic Aquired Resistance – SAR), która jest
naturalnym
mechanizmem
obronnym
roślin
aktywowanym w przypadku ataku szkodników lub przy
kontakcie z odpowiednimi substancjami chemicznymi.
Jednymi z nich są pochodne ASM, które były
wykorzystywane komercyjnie.
S11KS12
S11
Niniejsze badania przedstawiają nowe pochodne kwasu
7-karboksy benzo[1,2,3]tiadiazolowego (ASM), które
wykazują 100% skuteczności indukcji odporności przeciwko
szerokiemu
spektrum
patogenów
(wirusowych,
bakteryjnych i grzybicznych) na roślinach co determinuje
ich potencjał aplikacyjny.
Projekt SKILLS (IMPULS 70/UD/SKILLS/2015) jest
wspó łfinansowany ze środkó w Europejskiego Funduszu
Społecznego.
Badania metabolomiczne grzybów strzępkowych - lekooporność, bioróżnorodność,
„porozumiewanie się” mikroorganizmów, poszukiwanie nowych terapeutyków
Piotr Młynarz*
*Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Wybrzeże Wyspiań skiego 27, 50-370 Wrocław,
[email protected];
Celem mniejszych badań było przedstawienie możliwości
wykorzystania metabolomiki [1-3] w szerokim zakresie
badań nad grzybami strzępkowymi. Przeprowadzone przez
nas badania metabolomiczne mikroorganizmów pozwoliły
na: 1) rozróżnienie grzybów lekoopornych od
lekowrażliwych z rodzaju Candida; 2) określenie
charakterystycznych cech metabolicznych patogennych
grzybów strzępkowych z rodzaju: A. fumigatus, F.
oxysporum i G. candidum; 3) określenie zmian w
profilach metabolicznych A. fumigatus w biofilmie oraz
formie planktonicznej, 4) określenie podstaw aktywności
przeciwgrzybiczej olejku grejpfrutowego na przykładzie A.
fumigatus.
[1] A. F. Junka et al., Acta Biochim. Polonica, 2013, 60, 701– 706
[2] S. Deja et al., PLoS One, 2014, 9, e10408
[3] S. Deja et al., PLoS ONE, 2014, 8, e84637
Politechnika Wrocławska projekt S40531/Z0303
405
S11
POSTERY
S11P01
BIOAKTYWNE SKŁADNIKI OLEJKU ETERYCZNEGO Z OWOCÓ W KMINKU ZWYCZAJNEGO
(Carum carvi)
Klaudia Lewandowska*, Justyna Kolak*, Elżbieta Huzar*, Alicja Wodnicka*
*Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, WTiICh, Aleja Piastów 42, 71-065
Szczecin, [email protected];
Kminek zwyczajny (Carum carvi L.) jest jedną z
ważniejszych roślin zielarskich uprawianych w Polsce.
Olejek eteryczny, który jest otrzymywany z owoców tej
rośliny, wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i
przeciwgrzybicze oraz wspomaga działanie układu
pokarmowego (wzmaga wydzielanie soku żołądkowego,
działa rozkurczowo na jelita oraz wiatropędnie) [2].
Doniesienia literaturowe potwierdzają również aktywność
insektycydową olejku kminkowego oraz jego głównych
składników, którymi są karwon i limonen [1]. Celem
badań była ocena zawartości olejku w owocach kminku
dostępnych na rynku krajowym oraz analiza jego składu.
S11P02
Olejek eteryczny otrzymano metodą destylacji z parą
wodną, a jego skład oznaczano metodą GC-MS. Oznaczono
także właściwości przeciwutleniające olejku metodą
spektrofotometryczną z zastosowaniem rodnika DPPH.
[1] A. Wajs et al., Flavour Fragr. J., 2008, 23, 126-132
[2] M. Burits et al., Phytother. Res., 2000, 14, 323-328
[3] D. Mań kowska et al., Herba Pol., 2009, 55, 109-125
Udział w konferencji współfinansowany ze ś rodków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Opracowanie szybkiej metody oznaczania pozostałości związków powierzchniowo czynnych po
procesie mycia w przemyśle spożywczym
Jolanta Kumirska*, Natalia Formela*, Anna Szelest-Lewandowska**, Magda Caban*, Piotr Stepnowski*
*Uniwersytet Gdański, Wydział Chemii, ul. Wita Stwosza 63, 80-308 Gdańsk, [email protected];
**Przedsiębiorstwo Innowacyjno-Wdrożeniowe IMPULS;
Prawidłowe wykonywanie procesu mycia w przemyśle
spożywczym jest jednym z podstawowych warunków
zapewnienia
bezpiecznej
żywności.
Obecnie
w
przedsiębiorstwach produkcyjnych wprowadza się systemy
zarządzania jakością, które nakazują kontrolowanie
pozostałości związków powierzchniowo czynnych po
procesie mycia. Wszystkie preparaty myjące zawierają w
swoim składzie 5-15 % takich substancji. Badania
przeprowadzono na trzech preparatach myjących firmy
Impuls: Hektor, Hektor Plus oraz Impuls 70-AN, które
zawierały w swoim składzie związki powierzchniowo
czynne o charakterze kationowym, anionowym i
niejonowym.
406
[1] K. Seidler-Łożykowska et al., Rośliny Oleiste – Oilseed Crops,
2010, 31, 145-158
[2] R. Fang et al., Molecules, 2010, 15, 9391-9402
Udziałw konferencji współfinansowany ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
SKŁAD CHEMICZNY I WŁAŚCIWOŚCI OLEJKU ETERYCZNEGO Z NASION CZARNUSZKI
SIEWNEJ (Nigella sativa)
Justyna Kolak*, Klaudia Lewandowska*, Elżbieta Huzar*, Alicja Wodnicka*
*Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, WTiICh, Aleja Piastów 42, 71-065
Szczecin, [email protected];
Według literatury głównymi składnikami olejku
eterycznego z nasion czarnuszki siewnej są p-cymen,
α-tujen, γ-terpinen, karwakrol, α-pinen i β-pinen [1].
Liczne doniesienia potwierdzają również obecność w
olejku z czarnuszki dużych ilości tymochinonu [2, 3].
Olejek z czarnuszki wykazuje działanie rozkurczowe i
przeciwutleniające,
skutecznie
hamuje
rozwój
mikroorganizmów, może także wspomagać leczenie
cukrzycy i nadciśnienia. Ponadto tymochinon działa
przeciwnowotworowo,
przeciwwrzodowo
i
przeciwzapalnie [3]. Celem badań była analiza zawartości i
składu olejku w nasionach czarnuszki.
S11P03
Olejek eteryczny otrzymano metodą destylacji z parą
wodną, a jego skład oznaczano metodą chromatografii
gazowej z detekcją mas (GC-MS).
Testowano
użyteczność
metody
wizualnej,
spektrofotometrycznej,
potencjometrycznej
oraz
konduktometrycznej.
Dla
każdego
preparatu
zaproponowano najkorzystniejszą z nich.
Praca finansowana przez MNiSW w ramach projektu DS
530-8616-D593-15 oraz DS 530-8615-D592-15.
POSTERY
S11P04
ISOLATION OF EXOPOLYSACCHARIDES PRODUCED BY DIFFERENT LACTOBACILLUS
STRAINS
Elena Kupcová*, Martina Brudňáková*, Katarína Reiffová*, Radomíra Nemcová**, Mária Kužmová*
*P. J. Šafárik University, Department of Analytical Chemistry, Moyzesova 11, SK-04001 Košice,
[email protected]; **University of Veterinary Medicine and Pharmacy in Košice;
Exopolysaccharides (EPS) are exocellular polymers present
in the surface of many bacteria, including Lactobacillus
and Bifidobacterium. EPS are comprised of repeated units
of sugar moieties, attached to a carrier lipid, and can be
associated with proteins, lipids, organic and inorganic
compounds, metal ions and DNA [1]. Production of EPS in
eight different strains of Lactobacillus was investigated in
MRS and MRS+Sucrose broth by different isolation
methods. Maximum EPS were produced by Lactobacillus
reuteri L26 isolated from pig faeces in the presence of
sucrose by spectrophotometric analysis by Dubois.
S11P05
S11
EPS produced by bacteria have great potential and
physicochemical characteristics of EPS decide its possible
commercial application ranging from pharmaceutical to
food-processing [2].
[1] Patel A et al., Advances in Dairy Research, 2013, 1, 107-113
[2] Nwodo UU et al., International Journal of Molecular Sciences,
2012, 13, 14002– 14015
This publication was supported by APPVV-0199 and Slovak
Chemical Society.
Wykorzystanie spektrofluorymetrii do analizy wolnego tryptofanu w wybranych grupach
żywności
Aneta Jastrzębska*, Sylwia Kowalska*, Anna Piasta*, Edward Szłyk*
*Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń ,
[email protected];
Utrzymanie odpowiedniego poziomu tryptofanu w ró żną wartość pH oraz etap tworzenia pochodnych z
dansylu,
chlorkiem
żywności stanowi gwarancję prawidłowych czynności chlorkiem
naszego organizmu. Ponadto, biorąc pod uwagę fakt, że 9-fluorenylometoksykarbonylu oraz aldehydem o-ftalowym.
niewłaściwe zawartości tego aminokwasu mogą wywierać
negatywny wpływ na nasz organizm - jego stężenie w
żywności powinno być kontrolowane w aspekcie
bezpieczeństwa
zdrowotnego. Celem
pracy
było
opracowanie
procedury
spektrofluorymetrycznego
oznaczania wolnego tryptofanu w stałych produktach
żywnościowych.
Integralną
częścią
pracy
była
optymalizacja
metody
przygotowania
pró b
żywnościowych do ich dalszej analizy. Ponadto testowano
ró żne procedury oznaczania tryptofanu uwzględniające,
m.in.
S11P06
SKŁAD KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA OLEJÓW
OTRZYMANYCH Z NASION KOLENDRY, MIGDAŁÓW I ORZECHA LASKOWEGO
Mariola Kozłowska*, Jolanta Krzyczkowska*
*Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Nauk o Żywności, ul. Nowoursynowska 159C, 02-776
Warszawa, [email protected];
Nasiona roślin są stosowane zarówno w celach
medycznych, kulinarnych lub jako przekąska. Są one
źródłem tłuszczu, który zawiera niezbędne dla zdrowia
komponenty, jak kwasy tłuszczowe, fitosterole oraz
polifenole. Celem pracy było porównanie składu kwasów
tłuszczowych i aktywności przeciwutleniającej olejów
otrzymanych z użyciem n-heksanu i mieszaniny
chloroform/metanol z nasion kolendry, orzechów
laskowych i migdałów. W badanych olejach określono
zawartość polifenoli ogółem, zdolność wygaszania rodnika
DPPH oraz skład kwasów tłuszczowych.
Olej z nasion kolendry charakteryzował się najwyższą
zawartością polifenoli oraz wykazał najlepszą zdolność do
unieczynnienia rodników DPPH. Najwyższą zawartość
kwasu oleinowego stwierdzono w oleju z orzecha
laskowego, a kwasu linolowego w migdałach.
407
S11
POSTERY
S11P07
Composition of bioactive secondary metabolites and mutagenicity of elderberry (Sambucus nigra
L.) fruits at different stages of ripeness
Barbara Kusznierewicz*, Izabela Koss-Mikołajczyk*, Tadeusz Pilipczuk*, Anna Lewandowska*, Agnieszka
Bartoszek*
*Politechnika Gdańska, WydziałChemiczny, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected];
The
comparison
between
the
content
of Cyanogenic glycosides were not detected in the
bioactive compounds and mutagenic activity for lyophilized fruits at any stage of ripeness. Ames MPF test
elderberry (Sambucus nigra L.) fruits at different stages of did not detect any mutagenicity.
ripeness was carried out. Significant differences in the
antioxidant profiles (TLC, HPLC on-line derivatization)
and antioxidant activity (ABTS, DPPH and FC tests)
were observed for extracts of elderberry. The more ripe
were the fruits at the time of harvest, the higher was the
content of anthocyanins and antioxidant activity of the
extracts (about 5-fold increase). The opposite tendency
was seen in the case of indolic auxins.
S11P08
Stabilność związków biologicznie aktywnych w olejku eterycznym z nasion kardamonu
(Elettaria cardamomum (L.) Maton) po procesie ozonowania
Agnieszka Brodowska*, Krzysztof Śmigielski*, Agnieszka Nowak*, Katarzyna Brodowska*
*Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, ul. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,
[email protected];
Związki biologicznie aktywne korzystnie wpływają na
zdrowie
człowieka.
Dotychczasowe
metody
dekontaminacji surowców roślinnych, skutecznie usuwają
bądź niszczą drobnoustroje. Często jednak stosowanie
istniejących procedur wiąże się ze stratami cennych
związków biologicznie aktywnych [1]. Stąd też coraz
większą popularność zyskuje dekontaminacja ozonem,
zwłaszcza w formie gazowej.
Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu
procesu ozonowania na stabilność związków biologicznie
aktywnych zawartych w olejku eterycznym z nasion
kardamonu w zależności od parametrów procesu
ozonowania.
S11P09
[1] Brodowska A. et al., CHEMIK, 2014, 68, 97-102
Ocena tempa hydrolizy kwasu fitynowego w trakcie przygotowywania podłoży
fermentacyjnych typu HG z wykorzystaniem różnych preparatów fitaz
Dawid Mikulski*, Grzegorz Kłosowski*, Aleksandra Rolbiecka*
*Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Zakład Biotechnologii, ul. Poniatowskiego 12, 85-671 Bydgoszcz,
[email protected];
Celem badań było określenie tempa hydrolizy fitynianów
w podłożu fermentacyjnym HG (High Gravity) podczas
procesu zacierania z użyciem różnych preparatów fitazy.
Do przygotowania podłoży (wg. technologii BUS) użyto
ziarna kukurydzy o wysokim stężeniu kwasu fitynowego
tj. 2,68±0,10 mg/g SM [1]. Hydroliza kwasu fitynowego
zachodziła najszybciej pod wpływem preparatu Phytase
10000L (Erbslöh). Preparat ten aplikowany przed hydrolizą
skrobi (α-amylaza + glukoamylaza) umożliwiał całkowitą
utylizację fitynianów w czasie max. 90 minut. Czas ten
ulegał skróceniu o 15 min. przy aplikacji preparatu po
procesie hydrolizy skrobi.
408
Materiał badawczy stanowiły nasiona kardamonu (Elettaria
cardamomum
(L.)
Maton).
Proces
ozonowania
przeprowadzono stosując odpowiednio cztery różne jego
dawki: 30, 60, 90, 120 g O3/m3 w czasie 30 minut.
Hydroliza fitynianów obecnych w surowcu może skutkować
wzrostem dostępności związków związanych w fitynianach
dla drożdży wykorzystywanych do produkcji etanolu.
[1] Mikulski D. et al., Journal of the Institute of Brewing, 2015, 121,
213-218
Badania zrealizowane w ramach grantu NCN numer
DEC-2012/05/N/NZ9/02436 na lata 2013-2014.
POSTERY
S11P10
Kwas octowy i mlekowy jako czynniki stresu środowiskowego w hodowli drożdży Saccharomyces
cerevisiae
Aleksandra Rolbiecka*, Dawid Mikulski*, Grzegorz Kłosowski*
*Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Zakład Biotechnologii, ul. Poniatowskiego 12, 85-671 Bydgoszcz,
[email protected];
Celem badań była ocena odpowiedzi metabolicznej
drożdży S. cerevisiae szczep Ethanol Red na stres
środowiskowy wywołany kwasem mlekowym i octowym
(o stężeniu 1, 2 i 4% v/v). Hodowle tlenowe prowadzono na
podłożu PYN w temperaturze 28°C, pH 5,6. Analizy
laboratoryjne obejmowały oznaczenie żywotności, stężenia
biomasy, ergosterolu, białek oraz trehalozy i glicerolu
(metodą HPLC), głównych wskaźników poziomu
oddziaływania czynnika stresowego na komórki drożdży.
Zastosowanie 1% v/v kwasu mlekowego jako dodatku do
podłoży wpływa na wzrost stężenia trehalozy i glicerolu w
komórkach drożdży względem hodowli kontrolnej.
S11P11
Odnotowano również silną korelację pomiędzy obecnością
kwasu octowego, a wzrostem stężenia ergosterolu w
komórkach drożdży i obniżeniem tempa przyrostu biomasy
w trakcie hodowli.
Optymalizacja biotechnologicznej syntezy gamma-dekalaktonu
Ewa Białecka-Florjańczyk*, Jolanta Krzyczkowska*, Beata Dudziak*
*SGGW, Wydział Nauk o Żywności, Katedra Chemii, ul Nowoursynowska 159, 02-778 Warszawa,
[email protected];
Gamma-dekalakton
jest
związkiem
o
zapachu
brzoskwiniowym, który może być otrzymany w rezultacie
biotransformacji kwasu rycynolowego. Reakcja zachodzi
pod wpływem enzymów wydzielanych przez drożdże
Yarrowia lipolytica w wyniku kolejnych procesów
β-oksydacji. Przeprowadzone badania miały na celu
optymalizację ilości reagentów oraz opracowanie metody
wydzielania produktu z mieszaniny reakcyjnej. Jako
pożywkę dla drożdży stosowano pepton i kwas
rycynolowy, który był równocześnie substratem reakcji.
S11P12
S11
Maksymalne stężenie laktonu – 9 g/dm3 osiągnięto przy
użyciu kwasu rycynolowego w ilości 10% w mieszaninie
reakcyjnej, natomiast największą wydajność, rzędu 25% (w
przeliczeniu na kwas rycynolowy) otrzymano w przypadku
jednoprocentowego dodatku kwasu.
Otrzymywanie estrów maltodekstryn z kwasem oleinowwym oraz możliwości aplikacyjne
uzyskanych produktów
Magdalena Roczkowska*, Przemysław Siemion*, Janusz Kapuśniak*
*Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200
Czę stochowa, [email protected];
Maltodekstryny. stosowane są powszechnie w przemyśle
spożywczym jako wypełniacze, nośniki i substancje
teksturotwórcze. Dzięki modyfikacjom można zmienić ich
silnie hydrofilowe właściwości na amfifilowe. Pozwoli to
upatrywać w uzyskanych produktach skutecznych
zamienników
tłuszczu,
emulgatorów
czy
stabilizatorów. Maltodekstrynę ziemniaczaną poddano
estryfikacji
kwasem
oleinowym
w
obecności
biokatalizatora – lipazy z Thermomyces lanuginosus.
Otrzymane produkty poddano analizie fizykochemicznej
obejmującej badania rozpuszczalności w wodzie,
pH oraz przewodnictwa 1% zawiesin. Zarejestrowano dla
nich widma FTIR, NMR, krzywe DSC/TG oraz wykonano
zdjęcia SEM. Wyznaczono charakterystykę kleikowania.
Potwierdzono uzyskanie produktów o poprawionych
właściwościach funkcjonalnych.
409
S11
POSTERY
S11P13
Interakcje pomiędzy wybranymi naturalnymi i syntetycznymi chalkonami, a
fotosyntezującymi bakteriami
Beata Żyszka*, Mirosław Anioł**, Jacek Lipok*
*Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, [email protected]; **Uniwersytet
Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydział Nauk o Żywności;
Chalkony, reprezentujące flawonoidy, pełnią istotną rolę w
procesach przemiany materii, w komórkach organizmów
fotoautotroficznych. Mimo, że substancje te mogą być
uwalniane do środowiska życia, zwłaszcza pod wpływem
stresu fizjologicznego, ich interakcje z organizmami
wodnymi, szczególnie z sinicami, są wciąż mało poznane.
W naszych badaniach, określono zakres i sposób
oddziaływań pomiędzy bioaktywnymi chalkonami i
cyjanobakteriami, uwzględniając zależności pomiędzy
strukturą badanych związków i ich działaniem.
S11P14
Skutki obecności flawonoidów, w kulturach sinic oceniano
na podstawie wpływu tych substancji na integralność
komórek oraz zmiany aktywności metabolicznej
mikroorganizmów, z kolei odpowiedź cyjanobakterii
ustalono biorąc pod uwagę pojawienie się pochodnych
testowanych związków.
*stypendystka projektu ,,Stypendia doktoranckie–inwestycja w
kadrę naukową woj. opolskiego” UE w ramach EFS
Owoce daktylowca właściwego - poszukiwanie substancji biologicznie czynnych metodami
spektroskopowymi.
Joanna Adamska*, Marzena Kuras*, Monika Zielińska-Pisklak*
*Warszawski Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmaceutyczny, ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa,
[email protected];
Daktyle są źródłem węglowodanów, tłuszczy, białka oraz Miedź występuje na zbliżonym poziomie we wszystkich
mikro- i makroelementów. Z tego względu zyskują coraz badanych odmianach. Dodatkowo wykonano badania
większą popularność na całym świecie. W badaniach ekstraktów z daktyli metodą spektroskopii NMR.
oznaczono mangan, miedź (GF-AAS) oraz potas (F-AES) w
4 różnych odmianach daktyli z Arabii Saudyjskiej.
Porównanie zawartości pierwiastków w daktylach
należących do tej samej odmiany, lecz uprawianych w
innych miejscach, wykazało, że miejsce upraw ma wpływ
na zawartość K i Mn w miąższu owoców oraz nie ma
wpływu na zawartość Cu. Daktyle z odmian Sukary,
Reshodiah, Khulas, Nabatat różnią się składem
pierwiastkowym.
Najwyższym stężeniem K
i Mn
charakteryzuje się odmiana Sukary.
S11P15
Określenie parametrów decydujących o właściwościach przeciwutleniających wybranych
substancji fenolowych za pomocą metod chemicznych i biologicznych
Barbara Kusznierewicz*, Anna Andersen*, Joanna Benert*, Agnieszka Bartoszek*, Jacek Namieśnik*
*Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected];
Doświadczenia
dotyczą
oceny
aktywności
antyoksydacyjnej wybranych substancji pochodzenia
roślinnego,
poprzez
zbadanie
ich
właściwości
przeciwutleniających za pomocą metod biologicznych i
chemicznych oraz określenie parametrów decydujących o
tych cechach. W części chemicznej wykonano testy
spektrofotometryczne z użyciem odczynników ABTS,
DPPH, FC oraz FRAP, analizę HPLC oraz "dot-blot". W
części biologicznej wykonano ocenę cytotoksyczności oraz
opracowano i wykorzystano test CAA.
410
Na podstawie uzyskanych wyników dokonano oceny
właściwości
przeciwutleniających
wybranych
antyoksydantów, określenie parametrów wpływających na
ich właściwości redukcyjne oraz podjęto próbę korelacji
własności chemicznych z biologicznym potencjałem dla tych
przeciwutleniaczy.
Projekt badawczy 2014/14/A/ST4/00640, finansowany przez NCN
w ramach konkursu „ MAESTRO 6"
POSTERY
S11P16
Wykorzystanie spektroskopii FT-IR do profilowania chemicznego cyjanobakterii
Grzegorz Bazgier*, Jacek Lipok*
*Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, Oleska 48 45-052 Opole, [email protected];
Profilowanie chemiczne próbek środowiskowych znajduje
coraz
większe
zastosowanie
w
biotechnologii
środowiskowej.
Całościowa
ocena
zawartości
poszczególnych grup metabolitów mikroorganizmów jest
możliwa dzięki zastosowaniu metod spektroskopowych.
Jedną z wykorzystywanych w tym celu metod jest
absorpcyjna spektroskopia w podczerwieni (FT-IR).
Aktywności metabolicznej mikroorganizów w zależności
od gatunku towarzyszy zmiana intensywności pasm
charakterystycznych w widmach FT-IR. Metodę tą
wykorzystano do oceny zmian aktywności metabolicznej
cyjanobakterii tworzących zakwity wód.
S11P17
Grzegorz Bazgier jest stypendystą projektu Stypendia
doktoranckie- inwestycja w kadrę naukową wojewódzwa
opolskiego II, współfinansowanego przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Substancje antyodżywcze i potencjalnie toksyczne w korzeniu Ashwagandha
Marzanna Kurzawa*, Anna Filipiak- Szok*, Edward Szłyk*
*Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń, [email protected];
Rośliny są bogatym źródłem związków biologicznie
aktywnych (m.in. polifenole, alkaloidy, witaminy,
składniki mineralne), które wykazują prozdrowotne
działanie. Jednakże wiele spośród tych związków może
działać toksycznie, negatywnie na zdrowie człowieka
(m.in. substancje antyodżywcze, metale potencjalnie
toksyczne, alkaloidy). Celem przeprowadzonych badań
było
równoczesne
oznaczenie
szczawianów
rozpuszczalnych w wodzie, tiocyjanianów i fitynianów
zmodyfikowaną metodą chromatografii jonowej z detekcją
konduktometryczną w wodnych ekstraktach z korzenia
żeń-szenia indyjskiego (Ashwagandha).
S11P18
S11
Ponadto, szczawiany i kwas fitowy oznaczono metodą
miareczkową, a tiocyjaniany spektrofotometryczną. W
badanych surowcu najobficiej występowały szczawiany, zaś
fitynianów była najmniej.
Projekt finansowano ze środkó w NCN (nr
DEC-2012/07/N/NZ9/00965) oraz statutowych W. Chemii UMK
(zad. nr 252)
Właściwości antyoksydacyjne grzybó w jadalnych zbadane metodami fotometrycznymi
Paweł Piszcz*, Paulina Ciołek, Bronisław K. Głód
*Instytut Chemii, Wydział Nauk Ścisłych, UPH w Siedlcach, ul. 3-Maja 54, 08-110 Siedlce,
[email protected];
Całkowity potencjał antyoksydacyjny (CPA) grzybów
jadalnych oznaczono w odniesieniu do rodnika DPPH.
Miarą CPA był spadek absorbancji spowodowany redukcją
DPPH przez zawarte w grzybach antyoksydanty.
Alkoholowy roztwór rodnika DPPH charakteryzuje się
barwą purpurową przy maksimum absorpcji 517 nm, a po
reakcji redukcji jego barwa przechodzi w żółtą. Oznaczono
również całkowite stężenie polifenoli stosując odczynnik
Folina-Ciocialteu. Kolejna metoda oparta była o generację
rodników peroksylowych. Powstałe rodniki (z rozpadu
AAPH) monitoruje się fotometrycznie za pomocą tzw.
detektora (pochodna fluoresceiny). Miarą CPA jest m.in.
czas przesunięcia krzywej kinetycznej. Zbadano również
CPA grzybów metodą ABTS opartą na generacji
kationorodnika ABTS+• (zielononiebieski).
Praca realizowana w ramach grantu Dziekana WNŚ dla
pracownika prowadzącego badania wraz ze studentami.
411
S11
POSTERY
S11P19
Test MTT oraz Amesa w ocenie mutagenności składników bioaktywnych w żywności
Joanna Głazowska*, Joanna Benert*, Agnieszka Bartoszek*, Jacek Namieśnik*
*Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected];
Związki bioaktywne obecne w żywności mają znaczący
wpływ na zdrowie i funkcjonowanie organizmu ludzkiego.
Uważa się, że korzystne oddziaływania wykazują związki o
charakterze przeciwutleniaczy, takie jak witamina C oraz
cała gama związków polifenolowych. Mniej wiadomo o ich
negatywnym działaniu. Badaniom poddano 8 wybranych
związków o charakterze przeciwutleniaczy pochodzenia
endo i egzogennego. W pierwszej fazie badań oceniono ich
cytotoksyczność
poprzez
pomiar
zdolności
do
zahamowania wzrostu komórek ludzkiego raka jelita
grubego HT29 za pomocą testu MTT.
S11P20
Powyższe przykłady przedstawiają możliwość szerokiego
zastosowania narzędzi metabolomicznych w różnych
aspektach badania artykułów spożywczych.
Badania mąki i jaj współfinansowane ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Właściwości funkcjonalne preparató w opornych na trawienie enzymatyczne ze skrobi
ziemniaczanej
Kamila Kapuśniak*, Joanna Antczak*, Janusz Kapuśniak*, Ewa Nebesny**
*Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200
Częstochowa, [email protected]; **Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności
Ze względu na niskie spożycie błonnika poszukuje się
produktów, które można by wzbogacać o ten bioaktywny
składnik. W przypadku napojów możliwy jest dodatek
błonnika rozpuszczalnego. Wysoka przyswajalność skrobi
opornej (do 80 g dziennie) pozwala na wykorzystanie jej
do tego celu. Przy projektowaniu produktu handlowego
należy wziąć pod uwagę nie tylko aktywność biologiczną
preparatu błonnikowego, ale również właściwości, które
mogą wpływać na jakość wzbogaconego napoju. Istotne
jest aby preparat taki był odporny na pasteryzację, niskie
pH, nie wywoływał zmętnienia.
412
Projekt MAESTRO 6, NCN 2014/14/A/ST4/00640 „Szereg Mocy
Przeciwutleniającej jako narzędzie pozwalające [...]"
Zastosowanie badań metabolomicznych w analizie produktów spożywczych i płodów rolnych.
Ewa Jawień*, Piotr Młynarz*
*Politechnika Wrocławska/ Wydział chemiczny, Wyb. Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,
[email protected];
Metabolomika to dziedzina wiedzy zajmująca się badaniem
niskocząsteczkowych
związków
chemicznych
produkowanych przez każdą żywą komórkę. Zastosowanie
metabolomiki umożliwia jakościową i ilościową analizę
składu badanej próbki. Profilowanie metabolomiczne
wykorzystywane jest w badaniach żywności tj. określanie
jej autentyczności, pochodzenia, czy jakości. Celem
przeprowadzonych eksperymentów było przedstawienie
możliwości wykorzystania metabolomiki w połączeniu z
zaawansowanymi metodami chemometrycznymi i
statystycznymi w szerokim zakresie badań nad produktami
spożywczymi i płodami rolnymi m.in. jajami kurzymi,
zbożami i napojami energetycznymi.
S11P21
W kolejnym etapie wykonano test Amesa mający na celu
ocenę ich mutagenności w stosunku do szczepu
bakteryjnego Salmonella typhimurium T100.
Celem badań było określenie stabilności preparatów ze
skrobi ziemniaczanej w warunkach niskiego pH, podczas
ogrzewania przy niskim pH, w warunkach sprzyjających
zajściu reakcji Maillarda oraz ich podatności na
retrogradację.
POSTERY
S11P22
S11
The composition of glucosinolates, their degradation products and the oil content in the
myrosinase-deficient MINELESS oilseed rape seeds
Agnieszka Bartoszek*, Karol Parchem*, Anna Rękawiecka*, Tadeusz Pilipczuk*, Ishita Ahuja**, Alte Magnar
Bones**
*Gdansk University of Technology, Faculty of Chemistry, Narutowicza Str 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected]; **Norwegian University of Science and Technology;
The
defence
mechanism
known
as
the
“glucosinolate–myrosinase” system occurs commonly in
plants from genus Brassica such as oilseed rape, mustard,
cabbage and cauliflower. During attack by herbivore
insects, this mechanism is activated. As a result, the
degradation of glucosinolates by myrosinase takes place
and products of enzymatic hydrolysis such as
isothiocyanates, indoles, nitriles, epithionitriles, and
oxazolidine-thiones are formed.
In this study, we assessed the impact of removal of
myrosin cells in oilseed rape (Brassica napus) wild type
and MINELESS seeds by analysing oil content,
glucosinolates and glucosinolate hydrolysis products.
S11P23
Ocena jakości żywności przy wykorzystaniu elektronicznego nosa
Katarzyna Kopczyńska*, Ewa Nalborska*, Joanna Józefowska, Tomasz Dymerski**, Jacek Namieśnik**
*Naukowe Koło Chemików Studentów Politechniki Gdańskiej, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,
[email protected]; **Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny;
W przemyśle spożywczym ocena walorów smakowozapachowych stanowi ważny aspekt w analizie jakości
żywności. Ze względu na występowanie niewielkich stężeń
substancji chemicznych odpowiedzialnych za dany aromat
w próbkach żywności, utrudniona była dotychczas ich
klasyfikacja. Wyczuwanie zapachu stało się możliwe przy
użyciu innowacyjnych układów czujnikowych elektronicznych nosów. Są to urzą dzenia analityczne
umożliwiają ce klasyfikację aromatu wybranych produktów
spożywczych. Celem badań było rozróżnienie profili
zapachowych wybranych produktów czekoladowych.
Wyniki
uzyskano
przy
wykorzystaniu
metod
chemometrycznych: PCA, DFA, SIMCA, SQC.
S11P24
Rezultaty potwierdzają , iż wykorzystanie nowoczesnych
technik analitycznych pozwala na przeprowadzenie analiz
autentyczności oraz świeżości żywności.
[1] Alpha MOS , „Aroma quality control of petfood ingredients
Rusing HERACLES electronic nose”, 2012, 1-5
[2] P. Turek et al., „Elektroniczny nos jako nowoczesne narzędzie w
ocenie jakości wyrobów”, 2006, 147-153
Optymalizacja parametrów ekstrakcji antyoksydantów z niszowych nasion oleistych
Aleksandra Szydłowska-Czerniak*, Anna Łaszewska*, Marietta Stokwisz*
*Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń ,
[email protected];
W ostatnich latach uznanie zyskują oleje tłoczone na
zimno z niszowych nasion oleistych tj. rzepaku
wysokooleinowego, gorczycy białej, lnu oraz lnianki ze
względu na ich zdrowotne właściwości. Badano wpływ
parametrów konwencjonalnej ekstrakcji na aktywność
przeciwutleniającą nasion oznaczoną metodami FRAP,
ABTS, DPPH i F-C. Doświadczenia zaplanowano z
zastosowaniem metody powierzchni odpowiedzi wg
modelu Box-Behnkena dla następujących wartości
zmiennych niezależnych: rozmiaru nasion = 0.15, 0.20,
0.40 mm, stosunku objętości rozpuszczalnika do masy
nasion = 15, 30, 45 mL/g oraz czasu = 60, 120, 180 minut.
Stwierdzono, iż maksymalne rozdrobnienie nasion, użycie
większych ilości rozpuszczalnika i wydłużenie czasu
ekstrakcji istotnie zwiększa całkowitą moc antyutleniajacą
nasion oleistych.
413
S11
POSTERY
S11P25
WPŁYW DODATKU BHA I EKSTRAKTU Z ZIELONEJ HERBATY NA ZMIANY OKSYDACYJNE
TŁUSZCZÓ W W WYROBACH BISZKOPTOWO-TŁUSZCZOWYCH
Mariola Kozłowska*, Anna Żbikowska*, Anna Grzybowska*
*Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Nauk o Żywności, ul. Nowoursynowska 159C, 02-776
Warszawa, [email protected];
Wyroby ciastkarskie należą do popularnych wśród
konsumentów
produktów
spożywczych.
Ważnym
składnikiem używanym do ich produkcji jest tłuszcz. Pod
wpływem tlenu, temperatury i światła może on ulegać
niekorzystnym zmianom. Aby im zapobiec stosuje się
przeciwutleniacze. Celem pracy było określenie wpływu
BHA i ekstraktu z zielonej herbaty na jakość tłuszczu
pozyskanego z wyrobów ciastkarskich bezpośrednio po
wypieku oraz po ich termostatowaniu. Wykonano
oznaczenie liczby kwasowej, nadtlenkowej i anizydynowej.
Najniższą wartością LK charakteryzowały się próbki z
dodatkiem ekstraktu z zielonej herbaty.
S11P26
Problemy i chemiczne aspekty zagospodarowania pomiotu drobiowego
w charakterze wsadu do biogazowni.
Krzysztof Pilarski*, Agnieszka Anna Pilarska**
*Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydział Bioinżynierii i Rolnictwa, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637
Poznań, [email protected]; **Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu
Zastosowanie pomiotu drobiowego jako wsadu do
biogazowni nastręcza wiele problemów. Do czynników
ograniczających zalicza się: niski stosunek C:N pomiotu,
dużą zawartość azotu amonowego oraz związków siarki,
które są inhibitorami procesu fermentacji metanowej.
Istnieją technologie fermentacji tego odpadu, przewidujące
m.in. jego ko-fermentację z innymi substratami bogatymi
w węgiel, czy rozcieńczanie z użyciem wody. W
przeprowadzonych badaniach zastosowano rozcieńczanie
wodą do 3, 5, 7 i 9% s.m. pulpy. Wyniki dowiodły, że
lepszy efekt w postaci większej ilości wytworzonego
biogazu daje rozcieńczenie do 3% (412 m3/t s.m.) i 5% s.m.
S11P27
(387 m3/t s.m.). Najkorzystniejsze jednak rezultaty przynosi
ko-fermentacja pomiotu drobiowego z 25-proc. dodatkiem
gnojowicy wieprzowej (505 m3/t s.m. biogazu).
[1] P.C.R. Carmona et al., Arch. Waste Manage. Environ. Protec.,
2014, 16, 21-26
[2] A.Pilarska et al., Tech. Roln. Ogrodn. Leśn., 2015, 2, 9-11
Ocena wydajności biogazowej odpadów z produkcji wyrobów mącznych
Agnieszka Anna Pilarska*, Krzysztof Pilarski**
*Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydz. Nauk o Żywności i Żywieniu, Wojska Polskiego 28, 60-637
Poznań, [email protected]; **Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydz. Rolnictwa i Bioinżynierii
Wytwarzanie wszelkiego rodzaju odpadów towarzyszy
wielu aspektom życia społecznego. Ich pozostawienie w
stanie surowym stwarza poważne zagrożenia sanitarne i
środowiskowe. Fermentacja metanowa jest jedną z bardziej ekonomicznych i przyjaznych dla środowiska
metod utylizacji oraz zagospodarowania odpadów
organicznych, w tym także pochodzących z przemysłu
spożywczego. Z uwagi na budowę chemiczną, stanowią
one odpowiedni materiał do produkcji biogazu. Jednymi z
korzystniej rokujących tego typu surowców są odpady z
produkcji wyrobów mącznych.
414
Z kolei próbki bez przeciwutleniaczy uzyskały najwyższą
wartość LOO po 14 dniach termostatowania. LA była
mniejsza w całym okresie termostatowania próbek
zawierających przeciwutleniacz.
Wykonane analizy wykazały, że dla mieszaniny ciasta (90%)
oraz tłuszczu (10%) ilość uzyskanego biogazu w przeliczeniu
na suchą masę organiczną wynosi 444,98 [dm3/kgsmo], a
zawartość metanu w biogazie jest znaczna (55%).
[1] C. Zhang et al., Renew. Sustain. Energy Rev., 2014, 38, 383-392
[2] A. Pilarska et al., Eng. Sci. Technol., 2014, 15, 100-111
POSTERY
S11P28
WPŁYW EKSTRAKTÓW PROPOLISOWYCH NA INHIBICJĘ ROZWOJU GRZYBA CONIOPHORA
PUTEANA W PRÓBKACH DREWNA SOSNY
Magdalena Woźniak*, Agnieszka Waśkiewicz*, Kinga Szentner*, Izabela Ratajczak*, Grzegorz Cofta**,
Bartłomiej Mazela**
*Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Chemii, Wojska Polskiego 75, 60-625 Poznań,
[email protected]; **UP w Poznaniu, Instytut Chemicznej Technologii Drewna;
W skład propolisu wchodzi szereg różnorodnych związków
bioaktywnych wykazujących szereg właściwości, m.in.
przeciwgrzybicznych i antybakteryjnych, które znalazły
także zastosowanie w ochronie drewna. Skuteczność
działania etanolowych ekstraktów uzyskanych z propolisu
na zahamowanie rozwoju grzyba Coniophora puteana w
drewnie sosny (Pinus sylvestris L.) oceniano poprzez
analizę ilościową ergosterolu – ERG. Związek ten należący
do grupy steroli jest budulcem ściany komórkowej
grzybów, co czyni go ważnym wskaźnikiem ich biomasy.
S11P29
S11
Redukcja rozwoju grzyba, względem próbki kontrolnej była
zależna od stężenia zastosowanych ekstraktów i rosła wraz z
jego wzrostem od 34 do 84%.
Badania finansowane z dotacji (507.472.40) oraz ze środkó w
funduszy norweskich (Pol-Nor/203119/32).
WPŁ YW INFEKCJI WYWOŁANEJ FUSARIUM VERTICILLIOIDES NA POZIOM TOKOFEROLI W
ZIARNIE KUKURYDZY CUKROWEJ
Agnieszka Waśkiewicz*, Paweł Górnaś**, Adam Perczak*, Elżbieta Czembor***, Łukasz Stępień****, Piotr
Goliński*
*Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Chemii, Wojska POlskiego 75, 60-625 Poznań,
[email protected]; **Państwowy Instytut Sadownictwa, Dobele, Łotwa; ***Instytut Hodowli i
Aklimatyzacji Roślin, Radzikó w; ****Instytut Genetyki Roślin, PAN;
Tokoferole, jako związki organiczne rozpuszczalne w
tłuszczach i wchodzące w skład witaminy E, odgrywają
istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu
ludzkiego. W porównaniu z innymi zbożami, ziarno
kukurydzy jest bogatym ich źródłem. Do chorób
powszechnie związanych z uprawą tej rośliny należy
fuzarioza kolb wywołana głównie przez grzyby F.
proliferatum i F. verticillioides i powodującą w dużym
stopniu pogorszenie jakość ziarna. W badaniach określono
wpływ porażenia Fusarium verticilliodes na poziom
tokoferoli w ziarnie czterech odmian kukurydzy cukrowej
o różnej podatności na fuzariozę.
Wykazano wyraźny spadek stężenia tokoferoli w próbkach
odmian podatnych, natomiast w odmianach bardziej
odpornych wzrost ich zawartości, w porównaniu z grupą
kontrolną.
415