PODRÓŻ SŁUŻBOWA
Transkrypt
PODRÓŻ SŁUŻBOWA
Wrocław, 23.01.2014 r. NEWSLETTER Nr 3/2014/Legal1 ZAKRES POJĘCIA „PODRÓŻ SŁUŻBOWA” W dniu 10.10.2013 r. Sąd Najwyższy (dalej: „SN”) wydał istotny dla pracodawców wyrok (sygn. akt II UK 104/13) dotyczący pojęcia podróży służbowej. W rozpatrywanym przez SN stanie faktycznym, pracodawca mający siedzibę w Polsce, a świadczący usługi remontowo-budowlane w Norwegii, zatrudniał pracowników na stanowisku robotnika budowlanego. Osoby te miały pierwotnie ustalone w umowach o pracę miejsce wykonywania pracy jako „kraj i Norwegia-Oslo”. Następnie, w późniejszych latach, aneksami do poszczególnych umów o pracę wprowadzono zmiany w zakresie miejsca wykonywania pracy, określając je poprzez wskazanie siedziby pracodawcy w Polsce, jednakże praca była w istocie wykonywana poza granicami Polski. Pracodawca wypłacał pracownikom wynagrodzenie określone w ich umowach o pracę, od którego odprowadzał stosowne składki do ZUS. Nadto, pracodawca wypłacał pracownikom „dodatkowe” wynagrodzenie, wynikające z ustnej umowy, które rozliczane było po powrocie danego pracownika do Polski, na podstawie zapisków pracodawcy i pracownika dotyczących liczby przepracowanych „dniówek”, ewentualnie godzin pracy danego dnia. Tę część wynagrodzenia pracodawca określał mianem „diety” i nie odprowadzał od niej składek do ZUS. W toku kontroli organu rentowego stwierdzono, że kwoty widniejące w dokumentacji księgowo-finansowej pracodawcy jako „zwrot kosztów podróży służbowej” w rzeczywistości stanowiły część wynagrodzenia za pracę, wskutek czego organ ten ustalił dla pracodawcy wymiar zaległych składek. Na tle opisanego powyżej stanu faktycznego SN uznał, że zasadnicze znaczenie w sprawie ma pojęcie podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 Kodeksu pracy (dalej: „KP”). Zdaniem SN, art. 775 § 1 KP odnosi się jedynie do zadania służbowego rozumianego jako zdarzenie incydentalne w stosunku do pracy umówionej i wykonywanej zwykle w ramach stosunku pracy. Z art. 775 § 1 KP wynika bowiem wprost, że podróż służbowa, która jest swoistą konstrukcją prawa pracy, ma charakter incydentalny. Jej podstawę formalną stanowi polecenie wyjazdu służbowego, które powinno określać zadanie oraz termin i miejsce jego realizacji. Zadanie musi być skonkretyzowane i nie może mieć charakteru generalnego. Nie jest zatem podróżą służbową wykonywanie pracy (zadań) w różnych miejscowościach, gdy przedmiotem zobowiązania pracownika jest stałe wykonywanie pracy (zadań) w tych miejscowościach. W konsekwencji wykonywaniem zadania służbowego w rozumieniu art. 775 § 1 KP nie jest wykonywanie pracy określonego rodzaju, wynikającej z charakteru zatrudnienia. Taka praca bowiem nigdy nie jest incydentalna, lecz permanentna. Wobec powyższego SN uznał, że w przedmiotowej sprawie pracownicy wykonywali na terenie Norwegii umówioną pracę, natomiast 1 Niniejszy Newsletter nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. nie odbywali podróży służbowych, w związku z czym część wynagrodzenia wypłacana im przez pracodawcę jako dieta była częścią wynagrodzenia za pracę, która powinna być wliczona do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Powyższe stanowisko SN wpisuje się w linię orzeczniczą reprezentowaną już wcześniej, albowiem w uchwale siedmiu sędziów SN z dnia 19.11.2008 r. (sygn. akt II PZP 11/08) SN wskazał, że kierowca transportu międzynarodowego, odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy, nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 KP. W razie dalszych pytań pozostajemy do Państwa dyspozycji. 2