Szablon dla tlumaczy - SerwisPb

Wprowadzenie do Informatyki (WDI), Studia Dzienne Magisterskie
mgr inż. Paweł Tadejko
Dyski, Partycje, Formatowanie
Wiadomości i pojęcia, które należy znać: dysk, master/slave, defragmentacja, partycja
podstawowa/rozszerzona, formatowanie, dysk logiczny, system plików, klaster
Dysk - nośnik informacji w postaci tarczy obrotowej, stanowiący pamięć komputera; rozróżnia
się dyski: magnetyczne - do wielokrotnego zapisywania i odczytywania danych (za pomocą
głowic magnetycznych) przez użytkownika; optyczne - zapisywane i odczytywane promieniem
lasera; należą do nich dyski CD-ROM - umożliwiające użytkownikowi jedynie odczytywanie,
oraz CD-WORM - umożliwiające jednorazowe zapisywanie danych i wielokrotne ich
odczytywanie; magnetooptyczne - do wielokrotnego zapisywania i odczytywania danych za
pomocą zespołu głowic: magnetycznej i laserowej; dyski dzielą się na wymienne (tarcza
obrotowa może być odłączona od napędu), np. dyskietka, zwana też dyskiem elastycznym, i
stałe, zwane również twardymi (tarcza lub tarcze stanowią nierozdzielną całość z napędem).
Master - tu: dysk nadrzędny, "pierwszy" w zestawie dwóch dysków połączonych do wspólnego
kanału IDE; drugi dysk musi być skonfigurowany jako Slave (podrzędny); określenie urządzeń,
stacji sieciowych i komputerów, które przejmują sterowanie pracą innych urządzeń; pojęcie to
pochodzi z dziedziny elektroniki, w której używane były określenia master i slave (pan i sługa);
master-em nazywany jest też komputer, który za pośrednictwem linii telefonicznych steruje
pracą innego komputera.
Defragmentacja - podczas dokonywania zapisu na twardym dysku komputer musi
wyszukiwać na nim fragmenty wolnego miejsca; podczas usuwania plików powstają w ich
miejscu wolne obszary, które przy zapisie kolejnych plików ponownie są wypełniane danymi; w
takiej sytuacji pliki te zapisywane są jednak po kawałku w różnych miejscach na dysku;
oczywiście, same dane na tym nie cierpią, jednakże wydłuża się czas ich odczytu, który może
stać się zbyt długi, jeśli na dysku znajdzie się zbyt wiele porozdzielanych plików; istnieją
specjalne programy pomocnicze, których zadaniem jest ponowna defragmentacja wszystkich
plików na dysku; kawałki poszczególnych plików są wówczas zbierane i lokowane obok siebie;
Windows 95 (i następne jego wersje) również posiada program tego typu, mianowicie
"Defragmentator dysków".
Formatowanie nośników danych - (inicjowanie) nie zapisane, nowe nośniki danych, jak
dyskietki czy dyski twarde, muszą zostać poddane formatowaniu, zanim będzie można na nich
zapisać jakiekolwiek pliki; w trakcie formatowania nośnika danych sprawdza się, czy nie
występują na nim jakieś błędy, a następnie przygotowuje się go do pracy w systemie;
przygotowanie to polega na podzieleniu nośnika na poszczególne ścieżki i sektory; kiedy
kupujemy nowy komputer jego twardy dysk najczęściej jest już sformatowany; jeżeli
formatowanie dyskietek jest dla nas zbyt niewygodne, możemy naturalnie zaopatrzyć się w
nieco droższe, lecz już fabrycznie sformatowane dyskietki.
System plików - ogólna struktura określająca sposób nazywania, przechowywania i
organizowania plików przez system operacyjny; na przykład w systemie MS-DOS i
wcześniejszych wersjach systemu Windows używany jest system plików FAT16; w systemie
Windows 98 może być używany system plików FAT16 lub FAT32.
Katalog - metoda organizacji plików na dysku; katalog może zawierać pliki lub inne
podkatalogi; strukturę katalogów najlepiej wyobrazić sobie porównując ją do szafy na akta:
cała szafa to dysk, a każda szuflada to katalog; w szufladzie znajdują się teczki aktowe
odpowiadające podkatalogom na dysku; z kolei w teczkach umieszczone są dokumenty odpowiedniki poszczególnych plików; w Windows katalogi nazywa się folderami.
Klaster - (jednostka alokacji pliku, cluster) to najmniejsza jednostka pamięci nośnika danych,
w której komputer jest w stanie zapisać informacje; im większy jest dysk twardy, tym większe
są też jego klastery; a ponieważ każdy klaster może być zajęty tylko przez jeden plik, miejsca
na dysku będzie ubywać tym szybciej, im więcej znajdzie się na nim niewielkich plików;
możliwe jest nawet, że po zsumowaniu rzeczywistego rozmiaru małych plików zajmujących
Wydział Informatyki, Politechnika Białostocka
Strona 1
Wprowadzenie do Informatyki (WDI), Studia Dzienne Magisterskie
mgr inż. Paweł Tadejko
twardy dysk w stu procentach, okaże się, że powinno się na nim znajdować jeszcze około 20
procent wolnego miejsca; tymczasem wszystkie klastery są już zajęte; stąd jedna z głównych
zasad brzmi: wiele małych plików zajmie zawsze więcej miejsca niż jeden duży o takim samym
rozmiarze.
Logiczny dysk - system operacyjny zarządza pamięcią dyskową opierając się na dyskach
logicznych; są to oznaczenia literowe od A do Z; każdemu fizycznie istniejącemu napędowi w
systemie przypisana jest jedna litera; na przykład stacja dyskietek (fizycznie dysk 0)
oznaczana jest najczęściej jako dysk A, druga (fizycznie dysk 1) jako B, a dysk twardy, z
którego jest ładowany system, jako C; dyski twarde mogą być ponadto dzielone na kilka
dysków logicznych, oznaczanych w takim przypadku jako D, E itd.
Wydział Informatyki, Politechnika Białostocka
Strona 2