NEWSLETTER Wrzesień 2015 r.

NEWSLETTER Wrzesień 2015 r.
KANCELARIA GMS
Szanowni Państwo,
Mamy przyjemność przesłać do Państwa wrześniowe wydanie
newslettera, w którym informujemy o najnowszym
orzecznictwie i zmianach w prawie.
Życzymy Państwu przyjemnej lektury,


Orzecznictwo
Wchodzą w życie
Orzecznictwo
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2015 r.
(sygn. akt III CZP 21/15)
W sprawie o wpis do rejestru zastawów skarga kasacyjna jest
dopuszczalna.
Wchodzą w życie
17 sierpnia 2015 roku weszła w życie ustawa z dnia 24 lipca
2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego,
ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz.
U. z 2015 r., poz. 1137). Wprowadza ona m.in. zasadę
odpowiedzialności za długi zmarłego tylko do wysokości
przejętego majątku - tj. z dobrodziejstwem inwentarza.
Dotychczas zasadą było przyjęcie spadku w sposób prosty, gdzie
spadkobiercy wielokrotnie nie zdawali sobie sprawy z ilości
i wysokości długów przyjętych po zmarłym.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza wymagało
złożenia oświadczenia woli w tym zakresie. Nowelizacją ustawy
to przejęcie spadku wprost będzie wymagało złożenia oświadczenia przez spadkobierców. Bez zmian
pozostała kwestia odrzucenia spadku, która wymaga również złożenia oświadczenia przez spadkobiercę.
Nowelizacją ustawy wprowadzono instytucję wykazu inwentarza, który to mogą przygotować samodzielnie
spadkobiercy, zapisobiercy windykacyjni oraz wykonawca testamentu. Tym samym spadkobiercy nie będą
musieli korzystać z usług komornika sądowego, który dotychczas sporządzał odpłatnie spis inwentarza.
Wykaz inwentarza można przedłożyć zarówno w sądzie, jak i u notariusza, według wzoru ustalonego przez
ministra sprawiedliwości w rozporządzeniu.
17 sierpnia 2015 roku weszło w życie również Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr
650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania
orzeczeń przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie
ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz. Urz. UE L201/107; 27.7.2012), które
wprowadza jednolite na terenie Unii Europejskiej zasady ustalania sądów właściwych do rozstrzygania spraw
spadkowych i prawa właściwego - czyli prawa państwa, które ma mieć zastosowanie w danej sprawie
spadkowej. Rozporządzenie ma zastosowanie z wyjątkiem Danii, Irlandii oraz Wielkiej Brytanii.
Wszystkie kwestie dotyczące spadku po danej osobie będą rozstrzygane przez sądy tylko jednego państwa
członkowskiego, w oparciu o przepisy tylko jednego prawa. Spadkodawca do rozpoznania sprawy może
wybrać jako prawo właściwe prawo państwa swojego obywatelstwa, co umożliwia spadkobiercom wybór
sądów tego państwa.
Rozporządzenie wprowadza do obrotu prawnego nowy dokument: Europejskie Poświadczenie Spadkowe,
który stanowi potwierdzenie, że osoba w nim wymieniona posiada określone w tym dokumencie prawa do
spadku. Wydawanie dokumentu nastąpi w jednolitej procedurze i według identycznego wzoru dla wszystkich
państwach członkowskich. W Polsce będzie można je uzyskać w postępowaniu prowadzonym przez sąd
rejonowy albo u notariusza - według wyboru zainteresowanych.
Celem regulacji rozporządzenia
międzynarodowym.
jest
ułatwienie
załatwienia
spraw
spadkowych
o
charakterze
Podstawową zmianę wprowadzoną przez rozporządzenie stanowi zasada ogólna, wedle której, jeżeli
przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej, prawem właściwym dla ogółu spraw dotyczących spadku jest
prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci.
Rozporządzenie przyjmuje prawo miejsca zwykłego pobytu w chwili śmierci - a nie prawo państwa
obywatelstwa - za właściwe, ponieważ pokrywa się ono z centrum interesów zmarłego i często z miejscem,
w którym położona jest większość jego przedmiotów majątkowych. Łącznik ten określony w art. 21
rozporządzenia bardziej sprzyja integracji z państwem członkowskim zwykłego pobytu, poza tym zapobiega
wszelkiej dyskryminacji w odniesieniu do osób, które zamieszkują w tym państwie, a nie posiadają jego
obywatelstwa. Łącznik zwykłego pobytu przyjęty został w większości aktów unijnych z zakresu prawa
prywatnego międzynarodowego.
Rozporządzenie spadkowe przewiduje klauzulę tzw. ściślejszego związku, wedle której, gdy wyjątkowo, ze
wszystkich okoliczności sprawy jasno wynika, że w chwili śmierci zmarły był w sposób oczywisty bliżej
związany z państwem innym niż państwo stałego pobytu z chwili śmierci, prawem właściwym dla
dziedziczenia jest prawo tego innego państwa. ( art. 21 ust. 2).
W wyjątkowych sytuacjach, np. gdy zmarły przeniósł się do państwa zwykłego pobytu krótko przed
śmiercią, a wszystkie okoliczności sprawy wskazują, że był on w sposób oczywisty bliżej związany z innym
państwem, można uznać, iż prawem właściwym nie jest prawo państwa zwykłego pobytu zmarłego, lecz
prawo państwa, z którym zmarły był w oczywisty sposób bliżej związany.
Każdy przyszły spadkodawca może dokonać wyboru prawa państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili
dokonywania wyboru lub w chwili śmierci, jako prawa, któremu podlega ogół spraw dotyczących spadku
(art. 22). Co więcej, każdy, kto posiada więcej niż jedno obywatelstwo, może wybrać prawo każdego
państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci.
Wybór prawa musi być dokonany w sposób wyraźny w oświadczeniu w formie rozrządzenia na wypadek
śmierci lub musi wynikać z postanowień takiego rozrządzenia.
Ważność materialna aktu, którym dokonano wyboru prawa, podlega wybranemu prawu. Każda zmiana lub
odwołanie wyboru prawa musi spełniać wymogi co do formy przewidziane dla zmiany lub odwołania
rozrządzenia na wypadek śmierci (testamentu).
Rozporządzenie normuje również uznawanie, wykonalność oraz wykonywanie orzeczeń, a także
przyjmowanie i wykonalność dokumentów urzędowych. Ostatecznie Unia Europejska w rozdziale VI
rozporządzenia unormowała instytucję tzw. europejskiego poświadczenia spadkowego, która będzie
funkcjonowała w obrocie prawnym obok stwierdzenia nabycia spadku dokonywanego przez sąd oraz
poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
NEWSLETTER Wrzesień 2015 r. Kancelaria GMS