Tarasy, balkony i loggie str. 44
Transkrypt
Tarasy, balkony i loggie str. 44
z a r z ą d z a n i e – u t r z y m a n i e – i n w e s t y c j e www.administrator24.info rok XXIII Jak minął rok 2012? str. 8 Zarządzanie zamkniętymi osiedlami Trudni lokatorzy reklama Miasto we wspólnocie str. 16 Tarasy, balkony i loggie str. 36 str. 44 1 /2013 Nakład 9 000 egz. ISSN 0867-5953 INDEKS 320390 Cena 16,50 zł (wtym 5% VAT) str. 32 OD REDAKTORA Czy 2013 będzie rokiem przesilenia? Gdy recesja puka mocno do drzwi, nawet analitycy rynkowi dzielą się na pesymistów i optymistów. Ci pierwsi zapowiadają, że pod koniec roku rozpocznie się proces stabilizacji, ale prawdziwego odbicia na rynku nieruchomości możemy spodziewać się za 3 lata. Przy tym Polacy będą mieli znacznie mniejsze możliwości zakupu mieszkań w 2013 roku, ponieważ zależność koniunktury na rynku nieruchomości od polityki bankowej jest wyjątkowo silna. Banki zaostrzyły kryteria przyznawania kredytów hipotecznych. Wymagany wyższy niż dotąd wkład własny przy zaciąganiu kredytu hipotecznego w warunkach kryzysu, w postaci chociażby niższych zarobków, wyklucza dużą rzeszę osób z grupy potencjalnych kredytobiorców. Optymiści liczą na Komisję Nadzoru Finansowego i jej sygnał dla banków do zwiększenia akcji kredytowej na rynku nieruchomości oraz na Radę Polityki Pieniężnej, która zapowiada dalsze obniżki stóp procentowych, co przełożyłoby się na poprawę dostępności kredytów. W ich opinii dla koniunktury na rynku mieszkaniowym swoje znaczenie ma także proces umacniania złotego wobec euro i franka szwajcarskiego. Związek pomiędzy kondycją złotego a polityką kredytową banków jest bowiem nadal bardzo silny. Jedni i drudzy wiążą nadzieję z programem „Mieszkanie dla Młodych”. Wszystko wskazuje jednak na to, że wejdzie on w życie w roku 2014. Zmiany przepisów, procedur dotkną również rynek zarządzania nieruchomościami. Ustawa tzw. deregulacyjna spędza sen z powiek wszystkim federacjom, które nadal walczą o pozostawienie obowiązku zdobywania wiedzy niezbędnej do zarządzania nieruchomościami. Jedną sprawę nad wyraz pozytywną załatwiła zapowiedź deregulacji zawodów – konsolidację środowiska. Po raz pierwszy federacje usiadły przy jednym stole, by podpisać porozumienie o współpracy i uzgodnić wspólne stanowisko. Rok będzie upływał pod znakiem wielu zmian, jeśli nie strategicznych dla środowisk, to znacząco wpływających na zasady działalności. Np. w styczniu 2013 r. weszła w życie znowelizowana ustawa o podatku VAT. Pozwala ona na rozliczanie podatku od towarów i usług metodą kasową. Nowe prawo będzie obowiązywało w gospodarce odpadami komunalnymi. Nie ma jednak jasności co do nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, nad którą pracowano w ubiegłym roku. 2013 rok zapowiada wiele nowego. I, aż sama nasuwa się tu starożytna klątwa chińska, która brzmi: – Obyś żył w ciekawych czasach! Życząc Państwu wielu chwil wyciszenia, pozostaję z szacunkiem 4 www.administrator24.info Wydawca GRUPA MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. GRUPA Adres redakcji 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18 tel.: 22 512 60 93, 512 60 90 faks: 22 810 27 42 [email protected] www.administrator24.info Redaktor naczelny Sabina Augustynowicz [email protected] Sekretarz redakcji Agnieszka Górska-Szustak [email protected] Redakcja Agnieszka Piksa – red. portalu, Jacek Sawicki, Krystyna Stankiewicz, Marek Mejssner Reklama i marketing tel. 22 810 28 14, 512 60 70 [email protected] Dyrektor biura reklamy i marketingu Joanna Grabek, tel. 600 050 380 Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży Michał Grodzki Kierownik ds. promocji Marta Lesner-Wirkus Prenumerata i kolportaż Jerzy Lachowski tel. 22 810 21 24, 512 60 82 [email protected] Administracja Danuta Ciecierska (HR) Barbara Piórczyńska (Gł Księgowa) WYDARZENIA Spółdzielcy idą z ustawą do Trybunału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Okres spłaty kredytu spółdzielczego przedłużony do 2017 r.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wielkiej płycie potrzebna modernizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zmiana w zasadach składania wniosków o przyznanie premii kompensacyjnej . . . . . . . . . . Wypis z KW przez Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spis treści rocznika ADMINISTRATOR/FACILITY MANAGEMENT 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . 6 6 6 7 7 7 WYWIAD Jak minął rok 2012? – z prezydentami federacji rozmawia Irena Scholl . . . . . . . . . . . . . . . 8 Jak minął rok 2012? – z Aleksandrą Kurzyk, prezes PFOZiAN, rozmawia Sabina Augustynowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 PRAWO Zarządzanie zamkniętymi osiedlami – Paweł Puch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 ORZECZNICTWO SĄDOWE Koszty zarządu tylko zgodnie z wysokością udziałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Kilka zasad podejmowania uchwał we wspólnocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Umowa deweloperska – Katarzyna Jachacy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 FINANSE Rosną długi mieszkaniowe a pomoc maleje – Mirosław Gorczyca . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 INTERPRETACJE PODATKOWE Refakturowanie kosztów dostaw ciepła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Gospodarka zasobami mieszkaniowymi a lokale użytkowe – Stella Brzeszczyńska . . . . . . 26 ZARZĄDZANIE Spokojna wspólnota z bezpiecznym zarządcą – Anna Gilewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 ZARZĄDCA PUBLICZNY Miasto we wspólnocie mieszkaniowej – Grzegorz Okoński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Własność publiczna a zasiedzenie – Jarosław Kowszuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 PSYCHOLOGIA W ZARZĄDZANIU Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do ich redagowania, skracania oraz opatrywania własnymi tytułami. Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń. Wszystkie prawa zastrzeżone © by Dom Wydawniczy MEDIUM. Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. ISSN 0867-5953 Zdjęcia: www.sxc.hu Trudni lokatorzy a strategie indywidualne – Anna Dessoulavy-Śliwińska . . . . . . . . . . . . . . 36 EKSPLOATACJA Jak odmieniono pewną Wspólnotę Mieszkaniową? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czy podzielniki kosztów ciepła...? – Jolanta Słowińska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przegląd podzielników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tarasy, balkony i loggie w budynku wielokondygnacyjnym – Jacek Sawicki . . . . . . . . . . . Pamiętajmy o serwisie – Krzysztof Bagiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lamperiom mówimy NIE – Małgorzata Borys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 39 40 44 46 47 ZIELEŃ Niekłopotliwe rośliny iglaste w zieleni osiedlowej – Anna Skórkowska . . . . . . . . . . . . . . . 50 ZARZĄDCY PISZĄ… Problemy z rozliczaniem wody – Janusz Gdański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Kontrowersyjna uchwała – Janusz Gdański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 POCZTA „ADMINISTRATORA” Czy można unieważnić uchwałę Rady Nadzorczej? – Paweł Puch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 INFORMATOR Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Konferencje i szkolenia dla zarządców nieruchomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: [email protected] lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7:00 – 18:00. styczeń 2013 Koszt połączenia wg taryfy operatora. 5 WYDARZENIA Okres spłaty kredytu spółdzielczego przedłużony do 2017 r. Pod koniec ubiegłego roku weszła w życie nowelizacja Ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (DzU nr 119, poz. 1115, z późn. zm.). Zgodnie z przyjętymi w nowelizacji rozwiązaniami, okres obowiązywania preferencyjnych warunków spłaty zadłużenia mieszkań objętych pomocą państwa w spłacie długoterminowych kredytów mieszkaniowych, zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe do końca 1992 r., został wydłużony do końca 2017 r. Do tego terminu kredytobiorcy mogą dokonać całkowitej spłaty tych kredytów, co umożliwi im wystąpienie o uzyskanie prawa własności zadłużonego mieszkania. KS Wielkiej płycie potrzebna modernizacja Jeszcze w grudniu ub.r. Sejmowa Komisja Infrastruktury przyjęła informację od podsekretarzy stanu Janusza Żbika i Piotra Stycznia o programie rewitalizacji osiedli z wielkiej płyty. Wiek najstarszych budynków w Polsce zbudowanych w tej technologii przekroczył 50 lat. Większość z nich wymaga już gruntownej modernizacji. Zdaniem wielu ekspertów wielka płyta przetrwa jeszcze wiele lat, ale pod warunkiem, że budynki te będą właściwie eksploatowane i dobrze konserwowane. Posłowie zwracali uwagę, że w zasobach wielkiej płyty mieszka ponad 10 mln lokatorów i problem ich rewitalizacji powinien stać się szczególnym zainteresowaniem rządu. Prezydium Komisji Infrastruktury postanowiło przygotować projekt dezyderatu do premiera w tej sprawie. Posłowie chcieliby, aby rząd zajął się modernizacją budynków wznoszonych w tej technologii. AG 6 Spółdzielcy idą z ustawą do Trybunału Spółdzielnie mieszkaniowe szykują się do zaskarżenia przepisów Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach do Trybunału Konstytucyjnego. Będzie to już drugi wniosek do TK. Najpierw ustawę zaskarżyły samorządy, które chcą zlecać swoim firmom komunalnym wywóz odpadów. Teraz chcą skarżyć spółdzielnie za obciążanie ich przez samorządy dodatkowymi obowiązkami, generującymi dodatkowe koszty. Od 1 lipca br. śmieci staną się własnością miasta i to miasto będzie organizować ich wywóz, zdecyduje o sposobie ich zagospodarowania i utylizacji. Wybierze do tego zadania firmy w przetargu. Mieszkańcy zaś wniosą tzw. podatek śmieciowy do miejskiej kasy. Spółdzielnie będą płacić za śmieci miastu, rozliczany będzie każdy budynek. Pieniądze od lokatorów ma ściągać także spółdzielnia, która odegra tu rolę inkasenta. Rola zarządców, w tym spółdzielni mieszkaniowych, w łańcuchu procedur śmieciowych została ograniczona. – Są sprowadzane do jednego elementu w całym tym systemie – zbierania pieniędzy. Wychodzimy z założenia, że jeśli samorządy powinny zajmować się całością spraw – organizować przetarg, ustalać stawkę, to powinny też zbierać pieniądze. Natomiast zarządcy – m.in. spółdzielnie – powinny tylko zapewniać miejsce na ustawienie pojemników i urządzeń do wywozu śmieci. Bo jeśli my mamy zbierać opłaty i przekazywać je gminie, to ponosimy koszty, których nikt nie zrefunduje. – podkreśla Jerzy Jankowski, przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej. Zwraca również uwagę na poważniejszy problem związany ze ściąganiem opłat. W spółdzielniach są osoby mające odrębną własność lokalową, a więc wyprowadziły majątek poza spółdzielnię. Mimo to miałaby ona ściągać od nich opłaty za śmieci. Czyli w stosunku do spółdzielni działałyby przepisy jak w ordynacji podatkowej, natomiast w relacji między członkiem a spółdzielnią takich możliwości ustawa nie dopuszcza. Przewodniczący podkreśla też, że podatek od nieruchomości czy opłata za wieczyste użytkowanie są wnoszone przez spółdzielnię, ale tylko za osoby, które zajmują lokale na warunkach spółdzielczych. Odrębni właściciele idą do urzędu i płacą sami. Wybór stawki za śmieci segregowane i niesegregowane przez spółdzielnie będzie dokonywany prawdopodobnie podczas obrad organów danej spółdzielni. Należy pamiętać, że dla tych, którzy nie będą przestrzegać zadeklarowanej segregacji będą kary. W przypadku domu jednorodzinnego wiadomo, kogo ewentualnie ścigać. Ale w budynku wielorodzinnym pojawia się szereg komplikacji. Jeśli choć jedna rodzina nie będzie segregować odpadów, kara będzie miała charakter odpowiedzialności zbiorowej, bo Ustawa o spółdzielniach mówi, że koszty eksploatacji rozliczamy na każdą nieruchomość osobno – stwierdza J. Jankowski. Spółdzielcy uważają również, że preferowana w niektórych miastach metoda naliczania opłaty za wywóz śmieci od gospodarstwa domowego w zasobach spółdzielczych jest nieekonomiczna i niesprawiedliwa społecznie. Nie da się zastosować w budownictwie wielorodzinnym takich samych zasad rozliczania czegokolwiek jak w domu jednorodzinnym. Proponują podobne rozwiązanie jak przy rozliczaniu np. kosztów eksploatowania windy, które przeliczane są na mkw mieszkania. Przewodniczący zwraca również uwagę na dodatkowe koszty dla spółdzielni, jakie wiązałyby się z pozyskiwaniem zaświadczeń o liczbie lokatorów zamieszkujących dany lokal. W przypadku, gdy samorząd nie podjął uchwał „śmieciowych” do końca ubiegłego roku, to takie spółdzielnie nie znają stawki, nie wiedzą, kto będzie wywodził śmieci – to jak mają wypowiedzieć umowy o wywóz? Zdaniem spółdzielców zmiany zaproponowane przez senat do ustawy to za mało. W związku z tym przygotowują wniosek do Trybunału o uznanie Ustawy o utrzymaniu czystości za niekonstytucyjną. AG Więcej na temat Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na stronie www.administrator24.info/odpady. www.administrator24.info Zmiana w zasadach składania wniosków o przyznanie premii kompensacyjnej Od 1 stycznia 2013 wnioski o przyznanie premii kompensacyjnej w ramach Ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów składane są według reguły zawartej w przepisach Ustawy z 16 listopada 2012 r. o redukcji obciążeń administracyjnych w gospodarce (DzU nr 1342 z 30 listopada 2012 r.), zawierającej zmodyfikowany zapis art. 15 ust. 3 Ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów (DzU nr 223/2008 poz. 1459 z późn. zm.), który odtąd brzmi: „Do wniosku o przyznanie premii kompensacyjnej dołącza się dokumenty lub ich kopie potwierdzające informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 3, oraz dokumenty lub ich kopie potwierdzające, że są spełnione warunki, o których mowa w art. 10 ust. 1 lub 2.”. W porównaniu z dotychczas obowiązującą wersją ustawodawca odstąpił od wymogu składania uwierzytelnionych kopii dokumentów potwierdzających: dane identyfikacyjne budynku mieszkalnego; imię i nazwisko inwestora, adres do korespondencji i numer PESEL, a w przypadku cudzoziemca nazwę i numer dokumentu tożsamości; informacje o lokalach kwaterunkowych, ich powierzchni użytkowej i okresach, w jakich ich wynajem podlegał ograniczeniom (art. 2 pkt 13), w zakresie, w jakim wymagane są do obliczenia wysokości premii kompensacyjnej zgodnie z art. 11 i 11a. Zmiana oznacza, że odtąd kopie tych dokumentów nie muszą być dodatkowo uwierzytelniane. Ustawodawca dopuścił także możliwość przedstawiania kopii dokumentów potwierdzających, że inwestor jest osobą fizyczną, który jest właścicielem budynku mieszkalnego z co najmniej jednym lokalem kwaterunkowym albo właścicielem części budynku mieszkalnego i w dniu 25 kwietnia 2005 r. był właścicielem tego budynku mieszkalnego albo jego części, albo nabył ten budynek albo część budynku w drodze spadkobrania od osoby będącej w tym dniu właścicielem. W przypadku współwłasności budynku mieszkalnego albo części tego budynku, o których mowa w ust. 1, inwestorem są łącznie wszyscy współwłaściciele będący osobami fizycznymi, którzy byli współwłaścicielami tego budynku albo części budynku także w dniu 25 kwietnia 2005 r., lub nabyli współwłasność tego budynku albo jego części w drodze spadkobrania od osoby będącej w tym dniu właścicielem lub współwłaścicielem. Dotychczas w tej sprawie musiały być przedstawiane jedynie oryginalne dokumenty. jasa Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 4 stycznia 2013 r. odszedł nasz Kolega i Współpracownik Śp. Andrzej Karp Był profesjonalistą: zarządcą, biegłym sądowym, szkoleniowcem. I ciepłym człowiekiem. Żegnaj Andrzeju! Będziemy o Tobie pamiętać pracownicy redakcji miesięcznika „Administrator” i portalu „Administrato24.info” styczeń 2013 Wypis z KW przez Internet Rada Ministrów jeszcze w grudniu ub.r. przyjęła projekt ustawy o zmianie Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości. Jej celem jest umożliwienie łatwiejszego i szybszego dostępu do jawnej księgi wieczystej za pośrednictwem Internetu, a także zwiększenie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami. Zgodnie z nowymi regulacjami, księgi wieczyste będzie można przeglądać przez Internet. Księga musi mieć wersję elektroniczną, a dane muszą być zamieszczone w Centralnej Bazie Danych Ksiąg Wieczystych. Ponadto wnioskodawca musi złożyć elektroniczny wniosek zawierający prawidłowy numer księgi wieczystej. Wtedy możliwe stanie się bezpłatnie przeglądanie księgi wieczystej na ekranie własnego monitora. Kolejna zmiana dotyczy wydawania odpisów i wyciągów z ksiąg wieczystych oraz zaświadczeń o ich zamknięciu. Nowe przepisy przewidują możliwość złożenia tych wniosków w formie elektronicznej, a także samodzielne wydrukowanie otrzymanych dokumentów. Wydrukami będzie można się posługiwać w obrocie prawnym tak samo, jak dokumentami papierowymi, wydawanymi przez CIKW. Przeglądanie księgi wieczystej za pośrednictwem Internetu ma być możliwe od 1 lipca 2013 r., a składanie wniosków w formie elektronicznej o wydanie odpisu i wyciągu z księgi wieczystej czy zaświadczenia o jej zamknięciu – od 1 stycznia 2014 r. KS Spis treści rocznika ADMINISTRATOR/FACILITY MANAGEMENT 2012 Na portalu Administrator24.info zamieściliśmy spis treści wszystkich artykułów opublikowanych w 2012 roku na łamach miesięcznika Administrator i Facility Management. Więcej na: www.administrator24.info/spis-tresci-2012 7 WYWIAD Irena Scholl Jak minął rok 2012? Już tradycyjnie od wielu lat pytamy w styczniu prezydentów federacji jak minął rok i jakie mają zamierzenia na rok, który się właśnie rozpoczął. W 2013 roku rozmawiamy z prezydentami pięciu federacji „nieruchomościowych”, wśród nich jest nowicjusz, Leszek Hardek, którego serdecznie witamy w gronie naszych – mamy nadzieję – wiernych Czytelników. „Bądźmy nadal razem” Rozmowa z Arkadiuszem Borkiem, prezydentem Federacji Gospodarki Nieruchomościami 8 z licencjami, którzy poszukują pracy w innych zawodach. Tak więc deregulacja nie będzie zmniejszała bezrobocia, ale je powiększała, zwłaszcza dotykając te środowiska zawodowe, które profesjonalnie wykonują usługi związane z zarządzaniem i pośrednictwem. Popierający deregulację chyba widzą też, że rynek nieruchomości, wraz z rynkiem budowlanym przeżywają w tej chwili głęboki kryzys. Obserwując wskaźniki makro i mikro ekonomiczne, nie spodziewajmy się pozytywnych zmian na tym rynku w ciągu najbliższych 2–3 lat. Jaki stąd wniosek, jak postępować, by ten kryzys odczuwać jak najmniej boleśnie? Konieczna jest konsolidacja i zgodność działań wszystkich federacji, którą przed rokiem rozpoczęliśmy. To bezdyskusyjna kwestia. To muszą zrozumieć wszyscy, także w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, z którym jeszcze ściślej powinniśmy współpracować, aby skuteczniej szukać sposobu wybrnięcia z tej niebezpiecznej zapaści na rynku budownictwa i nieruchomości. Będziemy na tyle silni, na ile będziemy zjednoczeni, i na tyle słabi, na ile będziemy podzieleni. Nie do końca przekonuje mnie argumentacja zwolenników deregulacji, że to „magiczna ręka” wolnego rynku ułatwi rozwiązywanie naszych problemów. Nie tędy droga! W interesie wszystkich powinno być, aby zarządca Fot. FGN IS Czy nastąpi, Pana zdaniem, deregulacja zawodów „nieruchomościowych”? AB Nasze „Porozumienie” negatywnie zaopiniowało najpierw sam pomysł, a potem projekt ustawy deregulacyjnej, dotyczącej m.in. zarządców nieruchomości i pośredników w obrocie nieruchomościami. Przedstawiliśmy nasze propozycje zmian przepisów. Zorganizowaliśmy pokojową manifestację przed gmachem Sejmu, odbyły się rozmowy z parlamentarzystami, wystosowaliśmy apel do premiera, porozumiewaliśmy się z ministrem Gowinem… Nie będę wdawał się w szczegóły, bo zapewne moi koledzy będą o nich mówili. Po prostu wierzyć mi się nie chce, by nasze wytrwałe wyjaśnianie, że wymóg posiadania licencji jest uzasadniony m e r y t o r y c z n i e, że bronić trzeba j a k o ś c i rynku, który jest ważny dla właścicieli nieruchomości i dla ogółu obywateli. Czy decydenci to wreszcie zrozumieją, nie wiem. Jest we mnie optymista, ale i sceptyk. Mam nadzieję, że w miarę upływu czasu i docierania z naszą argumentacją do środowisk mających wpływ na kształt ostateczny prawa, powiększy się grupa posłów z różnych opcji politycznych, także osób związanych z samym rynkiem nieruchomości, dostrzegających niebezpieczeństwa, które niesie deregulacja, a które zagrażają i majątkowi narodowemu i ludziom. Natomiast już teraz widać wyraźnie, jak szybko rośnie grupa osób Arkadiusz Borek, prezydent FGN nieruchomości i pośrednik w obrocie nieruchomościami byli osobami wykształconymi i kompetentnymi. W wielu krajach UE funkcjonuje nadal z dobrym skutkiem certyfikacja, są licencje zawodowe w obszarze zarządzania i pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Stąd też już docierają do nas wyraźne sugestie i nasilające się naciski ze strony naszych stowarzyszeń i ich członków, aby w przypadku deregulacji tych dwóch zawodów nieruchomościowych, federacje wprowadziły jednolite zasady certyfikacji osób zajmujących się zarządzaniem i pośrednictwem w obrocie nieruchomościami. To z kolei podważa zasadność www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata FORUM DLA ZARZĄDCÓW Profesjonalne zarządzanie nieruchomościami publicznymi Być albo nie być? Być, jeśli interesuje Cię profesjonalne zarządzanie nieruchomościami publicznymi! Zapamiętaj! 16 kwietnia 2013 r. będziesz miał okazję poznać podstawy racjonalnej polityki samorządowej w dziedzinie gospodarowania publicznym zasobem nieruchomości. II Forum dla Zarządców poświęcone będzie, m.in. tworzeniu wieloletnich programów finansowania remontów i rewitalizacji przy promocja II Forum – to niepowtarzalna okazja do podniesienia kwalifikacji zawodowych, spotkania profesjonalistów z całej Polski i wymiany doświadczeń. II Forum – to szansa na spotkanie i dyskusję z gościem honorowym – ministrem Piotrem Styczniem. Szczegółowe informacje oraz program II Forum znajdziesz na załączonej ulotce oraz na www.konferencja.administrator24.info styczeń 2013 użyciu środków budżetowych samorządów oraz z innych źródeł. Praktycy opowiedzą o swoich doświadczeniach w realizacji planów budżetowych gminy jako właściciela lub współwłaściciela nieruchomości. Podzielą się spostrzeżeniami na temat barier realnych i mentalnych w zarządzaniu nieruchomościami publicznymi oraz roli pełnomocnika we wspólnocie mieszkaniowej. Kim on jest? Aktywnym współwłaścicielem czy oportunistą? Pamiętaj, nie przegap! 16 kwietnia 2013 r., godz. 9:00, Radisson Blu Centrum Hotel Warszawa 9 WYWIAD Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 10 www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 11 WYWIAD Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 12 www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata wszyscy są na... Nowoczesna czytelnia on-line dla fachowców: promocja pełne numery „Administratora” pełne wydania innych tytułów GRUPY MEDIUM. e-czytelnia.eu oferuje: dostęp do wszystkich zgromadzonych czasopism już przy najniższym abonamencie możliwość dokonania płatności elektronicznej w wybranej formie, także SMS-em korzystanie z zamieszczonych treści bez konieczności instalowania aplikacji na komputerze użytkownika kompatybilność z systemami operacyjnymi Windows, Linux oraz MAC OS X. e-mail: [email protected] styczeń 2013 www.e-czytelnia.eu 13 WYWIAD Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 14 www.administrator24.info WYWIAD Sabina Augustynowicz Jak minął rok 2012? – Rok 2012 upłynął pod dwoma hasłami: walki z projektem ustawy deregulacyjnej przygotowanej przez ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina oraz pod znakiem obchodów 20-lecia Ogólnopolskiej Izby Gospodarki Nieruchomościami – mówi Aleksandra Kurzyk, prezes Polskiej Federacji Organizacji Zarządców, Administratorów i Właścicieli Nieruchomości. Generalnie jednak działo się naprawdę dużo, aczkolwiek przyznać trzeba, że choć było pracowicie, to by mierzyć efekty wszystkich podjętych działań, potrzebna byłaby dobra wola resortów, a tej niestety jakby zabrakło. Przykłady? Proszę bardzo. W celu uświadomienia parlamentarzystom i resortowi budownictwa zgubnych skutków likwidacji uprawnień zawodowych – licencji dla zarządców nieruchomości, nasza Federacja przystąpiła do tzw. „Porozumienia 10 federacji", uczestnicząc w konferencji prasowej, demonstracjach ulicznych przed Sejmem i innych akcjach protestacyjnych. Przekazaliśmy również do MTBiGM stanowisko w sprawie deregulacji, poparte prawdziwymi przykładami skutków działań i zaniedbań w zakresie utrzymania nieruchomości. Zarządcy-amatorzy nie biorą udziału w szkoleniach profesjonalnych dla zarządców i administratorów. Uważają, że są one zbędne, bo przecież wszystko można przeczytać w Internecie. Nie są więc im potrzebne ani konsultacje, ani porady fachowców. Skutek? Pseudozarządca wytrzymuje tylko rok, najwyżej dwa w jednej nieruchomości i przenosi się do kolejnej. Bezkarnie, wszak nie ma obowiązku prowadzenia pełnej księgowości. Czuje się więc bezpiecznie i znajduje następną naiwną wspólnotę, a oszukanym właścicielom pozostaje jedynie droga sądowa. Przekazaliśmy również do resortu budownictwa uwagi „światłych” zarządców i właścicieli nieruchomości o konieczności bardzo pilnej nowelizacji Ustawy o własności lokali i Ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nie doczekaliśmy się rozpatrzenia naszych wniosków, niestety. Warto tu zauważyć, że nasza Federacja bardzo czynnie włączyła się również w walkę prowa- Pytanie o to, jak minął ubiegły rok w Polskiej Federacji Organizacji Zarządców, Administratorów i Właścicieli Nieruchomości zadaliśmy również Aleksandrze Kurzyk, prezes PFOZiAN. dzoną przez spółdzielczość mieszkaniową pod hasłem „Sami chcemy decydować o sobie” – o swojej formie organizacyjnej, o wspólnym majątku, uprawnieniach członków. Uważamy bowiem, że przymuszanie spółdzielni do tworzenia wspólnot mieszkaniowych, przy złej Ustawie o własności lokali jest szczytem absurdu. Naszą opinię przedstawiliśmy Komisji Sejmowej. Nie sposób pominąć faktu, że na ten ciągle zmieniający się proces legislacyjny nałożyła się projektowana do wdrożenia w 2013 roku Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z absurdalnymi warunkami narzucenia zarządcom nieruchomości nowych obowiązków w zakresie obsługi całego procesu zbierania opłat i utrzymania segregacji odpadów będziemy nadal walczyć. Ponieważ gminy wybierają metodę ustalania Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 15 PRAWO Paweł Puch Fot. Legi Polska prawnik Obecnie coraz powszechniejszym zjawiskiem są zamknięte osiedla budowane jako jeden ogrodzony kompleks mieszkaniowy ze wspólną infrastrukturą wewnętrzną. W związku z tym wśród zarządców rodzi się pytanie jak i czy w ogóle da się zarządzać takim zamkniętym osiedlem. Z reguły tworzy się wspólnoty mieszkaniowe jednobudynkowe. Generalnie jednak przepisy nie wykluczają budowania przez deweloperów i tworzenia wspólnot wielobudynkowych. W przypadku zamkniętych osiedli mieszkaniowych ze wspólną infrastrukturą towarzyszącą (wspólne parkingi, drogi dojazdowe, place zabaw, ogrodzenie, monitoring itd.) właśnie ze względu na tę wspólną infrastrukturę najwłaściwsze byłoby tworzenie jednej wspólnoty mieszkaniowej wielobudynkowej, której nieruchomość wspólną tworzyłby cały teren osiedla i wszystkie budynki. Przy takim rozwiązaniu prawnym osiedle ma jeden zarząd i jednego zarządcę. Taka wspólnota mieszkaniowa podejmuje też decyzje odnośnie całego terenu osiedla, także kosztów związanych z całą infrastrukturą. Przy zastosowaniu innego rozwiązania statusu prawnego osiedla, np. stworzeniu kilku wspólnot jednobudynkowych brak jest ABSTRAKT W artykule przedstawiono możliwe formy prawne jakie może przybrać zamknięte osiedle oraz możliwości zarządzania takimi osiedlami a także trudności wynikające z ograniczeń w zarządzaniu tymi zamkniętymi enklawami. 16 Zarządzanie zamkniętymi osiedlami prawnych możliwości podejmowania przez te wspólnoty wspólnych decyzji. Osiedle domów jednorodzinnych Zamknięte osiedle może też przybrać formę skupionych na danym terenie domów jednorodzinnych. Wówczas pod względem prawnym są to pojedyncze działki zabudowane budynkami wolnostojącymi, stanowiące wyłączną własność pojedynczych osób oraz niezabudowane działki będące drogami dojazdowymi i terenami zielonymi na osiedlu, będące współwłasnością właścicieli domów. Nie jest to jednak wspólnota mieszkaniowa bo podstawą do powstania wspólnoty jest wyodrębnienie lokali, a w takim osiedlu nie ma lokali. Skoro poszczególne nieruchomości zabudowane domami stanowią wyłączną własność pojedynczych właścicieli to zarządzają nimi i wyłączne decyzje ich dotyczące podejmują właśnie ich właściciele. Wszystkie media dostarczane są do budynków na podstawie indywidualnych umów z dostawcami i indywidualnie rozliczane między dostawcą, a właścicielem budynku. Każdy właściciel ponosi też indywidualnie koszty napraw i remontów swojego budynku. Oprócz domów istnieją jednak tereny wspólne będące współwłasnością i tutaj istnieje konieczność współdziałania właścicieli. Do niezabudowanych nieruchomości na takim osiedlu domów mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego (KC) dotyczące współwłasności. Zgodnie z KC współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z nieruchomością w stosunku do wielkości swoich udziałów. Współwłaściciele podejmują decyzje w formie zgody na ich dokonanie. Brak jest jakichkol- wiek obostrzeń jak ta zgoda ma być podjęta. Do czynności zwykłego zarządu potrzebna jest zgoda współwłaścicieli posiadających większość udziałów w nieruchomości. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności. Do czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli (jednomyślność). W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. W przypadku terenów wspólnych na osiedlu nie ma zarządu i co do zasady współwłaściciele zarządzają tymi terenami wspólnymi sami. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie aby współwłaściciele w drodze umowy zlecili zarządzanie terenami wspólnymi zarządcy. Jednak jako że jest to czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli. W celu ułatwienia zarządzania tymi terenami powołany może być też odrębny podmiot np. stowarzyszenie. Należy jednak pamiętać, że aby odrębny podmiot mógł zarządzać terenami nie będącymi jego własnością musi mieć albo podpisaną umowę z właścicielami – i wówczas stowarzyszenie może podejmować decyzje w ramach tej umowy; albo właściciele muszą wyrazić zgodę na daną czynność. Jeżeli brak jest takiej umowy lub upoważnienia właścicieli do dokonania w ich imieniu danej czynności przez stowarzyszenie nie ma ono żadnej legitymacji do działania w imieniu współwłaścicieli tych terenów. www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 17 PRAWO PRAWO ORZECZNICTWO SĄDOWE Koszty zarządu tylko zgodnie z wysokością udziałów Wysokość zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną powinno określać się na podstawie poniesionych wydatków. Przy czym rozliczeń tych kosztów nie można dokonywać w stosunku do powierzchni użytkowej lokalu, jeśli nie odpowiada ona udziałowi. Nie należy również uzależniać opłat za windę od liczby mieszkańców a za domofon od ilości mieszkań – uznał Sąd Apelacyjny w Szczecinie. W przedmiotowej sprawie powodowie złożyli pozew przeciwko wspólnocie mieszkaniowej o uchylenie uchwał dotyczących przyjęcia sprawozdania finansowego i udzielenia absolutorium, w sprawie ustalenia zaliczki na pokrycie kosztów zarządu oraz zatwierdzenia rocznego planu gospodarczego. Jednak Sąd Okręgowy w Szczecinie powództwo oddalił gdyż jego zdaniem możliwe jest uczestniczenie przez właścicieli w kosztach zarządu w stosunku do m.kw. powierzchni użytkowej lokali mimo, że ze względu na różnice w powierzchni poszczególnych lokali i pomieszczeń przyna- leżnych może dojść do znaczących dysproporcji pomiędzy obciążeniami poszczególnych właścicieli. Powodowie złożyli apelację od wyroku, a Sąd Apelacyjny w Szczecinie uznał, że apelacja powodów zasługiwała na uwzględnienie. Zgodnie z art. 12 ust. 2 Ustawy o własności lokali, jeżeli kwota uzyskanych przychodów i pożytków przekroczy wydatki wspólnoty mieszkaniowej, pożytki i inne przychody z nieruchomości wspólnej służą pokrywaniu wydatków związanych z jej utrzymaniem, a w części przekraczającej te potrzeby przypadają właścicielom lokali w stosunku do ich udziałów. W takim samym stosunku właściciele lokali ponoszą wydatki i ciężary związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej w części nie znajdującej pokrycia w pożytkach i innych przychodach. Jako błędną należy więc ocenić praktykę polegającą na obliczaniu wysokości zaliczek i opłat związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej w stosunku do powierzchni użytkowej lokalu, a nie do wielkości udziału we współwłasności przymusowej (por. Własność lokali – R. Strzelczyk i A. Turlej, C.h.Beck, Warszawa 2007, s. 254). Podobnie Ewa Bończak–Kucharczyk w komentarzu do przepisów art. 13 i 14 Ustawy o własności lokali podkreśla, że „właściciele lokali zobowiązani są opłacać koszty zarządu nieruchomością wspólną nie w proporcji do liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej ich lokali, lecz w proporcji do posiadanych przez nich udziałów w nieruchomości wspólnej. Te natomiast mogą być równe lub mogą nie być proporcjonalne do powierzchni poszczególnych lokali. Jeśli więc nie mamy do czynienia z celowym zróżnicowaniem obciążeń właścicieli poszczególnych lokali (np. ze zwiększeniem obciążeń właścicieli lokali użytkowych kosztami utrzymania nieruchomości wspólnej), to zaliczki opłacane przez poszczególnych właścicieli powinny być proporcjonalne do ułamka ich udziału we współwłasności nieruchomości wspólnej. Nie muszą one zresztą w ogóle być ustalane w relacji do powierzchni. Powinna być za to znana kwota zaliczki, jaką uiszczać mają poszczególni właściciele (w innym przypadku dochodzenie tych należności byłoby problematyczne), a kwota Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 18 www.administrator24.info PRAWO PRAWO ORZECZNICTWO SĄDOWE Kilka zasad podejmowania uchwał we wspólnocie Prawo zaskarżenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej, w sytuacji gdy lokal jest własnością małżonków, ma każdy z nich, chyba że drugi się temu wyraźnie sprzeciwi. Wspólnota może określić cenę sprzedaży lokalu powstałego w wyniku adaptacji części nieruchomości wspólnej opierając się na wycenie sporządzonej na zlecenie kupującego. Pełnomocnictwo do głosowania nad uchwałą nie musi być udzielone w formie aktu notarialnego nawet wówczas gdy uchwała wymaga zaprotokołowania przez notariusza. Skoro wspólnota może podejmować uchwały nawet bez zebrania w trybie indywidualnego zbierania głosów, to nie ma przeszkód, by na zebraniu podjąć decyzje w przedmiocie zmiany zasad głosowania, a także uchwały nie objęte porządkiem obrad – wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. W przedmiotowej sprawie jeden z właścicieli domagał się uchylenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej dotyczącej wyrażenia zgody na wyodrębnienie nowego lokalu i jego sprzedaż jednemu z członków wspólnoty. Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił powództwo. W toku postępowania Sąd ustalił, że uprawnienie do zaskarżenia uchwały wspólnoty przyznaje właścicielowi lokalu i nie stoi temu na przeszkodzie okoliczność, iż lokal jest przedmiotem współwłasności małżeńskiej czy też współwłasności ułamkowej. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie przewidują, aby do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólnoty, której członkami są oboje małżonkowie, przez jednego z nich, konieczna była zgoda drugiego. Zwłaszcza, że w sprawie nie wykazano, by małżonka powoda przed wytoczeniem powództwa wyrażała sprzeciw w trybie art. 361 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ponadto zdaniem sądu nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby wspólnota określiła cenę sprzedaży lokalu powstałego w wyniku adaptacji części nieruchomości wspólnej, opierając się na wycenie sporządzonej na zlecenie kupującego, o ile oczywiście wycena ta jest rzetelna i sporządzona z uwzględnieniem jasno określonych kryteriów. Jest to o tyle zasadne, iż zwalnia wspólnotę z konieczności ponoszenia kosztów takiej wyceny, nie pozbawiając możliwości kontroli i ostatecznej decyzji, co do akceptacji wartości wynikającej z takiej wyceny. Sąd zwrócił także uwagę, że współwłaściciele nie sprzedają swoich udziałów, lecz przeznaczają ich część w celu wyodrębnienia nowego lokalu jako całości, mającej stanowić przedmiot odrębnej własności. W wyniku tego dojdzie do zmniejszenia wysokości ich udziałów, ale będzie to pochodną nie tyle ich sprzedaży, co skutkiem wyodrębnienia kolejnego lokalu i wynikającego stąd zmniejszenia powierzchni części wspólnych nieruchomości. Tym samym, zdaniem Sądu pierwszej instancji, kwestionowana uchwała w tym zakresie odpowiada prawu i nie ma podstaw do jej uchylenia z tego powodu. W przedmiotowej sprawie padły też zarzuty proceduralne, a mianowicie powoda nie dopuszczono do udziału zebraniu w charakterze pełnomocnika jednego ze współwłaścicieli mimo iż dysponował pełnomocnictwem. Sąd uznał, że wbrew stanowisku wspólnoty peł- Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 19 PRAWO Katarzyna Jachacy adwokat Umowa deweloperska Ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego i domu jednorodzinnego weszła w życie w kwietniu ubiegłego roku. Jej celem jest ochrona interesów nabywcy lokalu od dewelopera. Dotychczas omówione zostały przepisy pierwszych 5 rozdziałów ustawy*). Kolejne 4 rozdziały, dotyczące m.in. umowy deweloperskiej, omówiono poniżej. R ozdział 6 Ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego i domu jednorodzinnego z 16 września 2011 roku nosi tytuł umowa deweloperska. Definicja tej umowy zawiera się w przepisie art. 3 pkt 5 ustawy. Przepis art. 22 wylicza natomiast elementy umowy, które muszą się w niej znaleźć, a ich brak powodowałby brak ważności umowy deweloperskiej. Prawniczo można określić, że są to elementy umowy przedmiotowo istotne (essentialnia negotii). Zgodnie z przepisem art. 23 ustawy – umowa deweloperska stanowi podstawę do wpisu do księgi wieczystej nieruchomości – roszczenia nabywcy o wybudowanie budynku, wyodrębnienie lokalu mieszkalnego i przeniesienie prawa własności tego lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z lokalu na nabywcę, albo przeniesienia na nabywcę własności nieruchomości wraz z domem jednorodzinnym lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub przeniesienia ułamkowej części nieruchomości wraz z prawem korzystania *) zob. artykuł pt. „Ustawa deweloperska” w „Administratorze” nr 12/12, s. 10. 20 z części nieruchomości służącej zaspakajaniu potrzeb mieszkaniowych. Przepis ar t. 24 reguluje harmonogram przedsięwzięcia deweloperskiego, a przepis art. 25 mówi o wysokości odsetek zastrzeżonych na rzecz dewelopera. Umowa deweloperska ma formę aktu notarialnego, co reguluje przepis art. 26 pkt 1 ustawy. Punkt 2 przepisu ustala, że koszty sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego ponoszą w częściach równych deweloper i nabywca. Pokreślenia wymaga, iż niezachowanie formy aktu notarialnego przy zawieraniu umowy deweloperskiej powoduje bezwzględną nieważność tej umowy, ze wszystkimi negatywnymi skutkami płynącymi z tego faktu dla obu stron. Podstawą dla nieważności w takim przypadku jest przepis art. 73 par. 2 Kodeksu cywilnego. Przepis art. 27 ustawy reguluje zagadnienia związane z odbiorem lokalu. Odbiór następu- Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata ABSTRAKT Artykuł stanowi kontynuację omówienia poszczególnych przepisów ustawy z dnia 16 września 2011 roku o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego i domu jednorodzinnego, tym razem skupiając się m.in. na umowie deweloperskiej oraz warunkach odstąpienia od umowy. www.administrator24.info FINANSE Mirosław Gorczyca dr hab. n. ek., prof. w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Rosnące koszty utrzymania zasobów mieszkaniowych, wzrost wydatków na mieszkanie przy zubożeniu znaczącej części społeczeństwa, prowadzi do rosnących zaległości w opłatach za użytkowanie mieszkań. L iczba użytkowników mieszkań zalegających z opłatami za nie wynosiła w końcu 2011 r. 1 858 tys. Stanowili oni 28,5% ogólnej liczby użytkowników. Najbardziej uciążliwi z nich to przeszło 581 tys. zalegających z opłatami ponad 3 miesiące. Mieli oni 8,9% udziału w pełnej zbiorowości użytkowników lokali mieszkalnych. W ogólnej liczbie dłużników najbardziej ważyli zalegający w opłatach za mieszkania spółdzielcze, stanowiący 51,4% oraz 31,2% z długiem ponad trzymiesięcznym. U pozostałych gestorów udziały te przedstawiały się następująco (w %): wspólnoty mieszkaniowe 22,7 i 24,3 gminy 21,7 i 38,7 zakłady pracy 2,0 i 3,1 TBS-y 1,2 i 0,8 Skarb Państwa 1,0 i 1,8 inne podmioty 0,1 i 0,1 Rosną długi mieszkaniowe a pomoc maleje 1033 zł. Jego wysokość zależała w dominancie od wielkości długów ponad trzymiesięcznych. Przecież tylko 14,8% takich dłużników wygenerowała prawie 70% ogólnego zadłużenia. I tak, ponad trzymiesięczne długi wynosiły średnio 2311 zł, tzn. reprezentowały poziom kilka razy większy od przeciętnego. Chociaż brak takiej statystyki, to wiadomo, że trzon długów mieszkaniowych tworzą najbardziej „zatwardziali” z nich, zalegający kilkanaście lub kilkadziesiąt miesięcy. Długi mieszkaniowe dynamicznie rosną Spektakularną egzemplifikacją zwiększających się długów mieszkaniowych jest rosnący poziom jednostkowego zadłużenia. Skalę problemu najlepiej oddają dane dotyczące największych i najbardziej reprezentatywnych dysponentów zasobów mieszkaniowych, tzn. gmin i spółdzielni, zestawione zostały w tabeli 3. Największy wzrost spowodowany był w latach 90. „urynkowieniem” usług mieszkaniowych i komplementarnych (wycofanie dotacji i uwolnienie cen regulowanych). Eksmisyjne remedium Różnice udziału w liczbie dłużników i długu wynikały ze zróżnicowanego poziomu jednostkowego długu. Średnio ponad 1 tys. zł długu Przeciętny poziom długu na 1 zalegającego z opłatami za mieszkanie wynosił w 2011 r. 22 Różne są sposoby rozwiązywania problemu długów mieszkaniowych. Mało skuteczne są starania, aby dłużnicy odpracowywali długi, czy też – niezgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych – publikowanie ich listy (np. „dziękujemy mieszkańcom lokali x, y za terminowe wnoszenie opłat”). Najskuteczniejszym, choć drastycznym, remedium jest eksmisja najuciążliwszych dłużników. W 2011 r. z 24,8 tys. toczących się w sądzie postępowań eksmisyjnych 65,9% dotyczyło lokatorów mieszkań gminnych, 12,3% spółdzielni mieszkaniowych, 5,8% zakładów pracy, <11% osób fizycznych w budynkach wspólnot 20% i <3% w pozostałych. Większość z nich dotyczyła postępowań z tytułu zaległości w opłatach (97,6% w zasobach zakładów pracy, 96,5% spółdzielni mieszkaniowych i 79,1% gmin). Wykonano eksmisje z 6,6 tys. lokali, w tym: 61,0% dotyczyło zasobów gminnych i ok. 24% spółdzielczych [4]. Liczba eksmisji orzeczonych w stosunku do wykonanych przedstawiała się w przeszłości w zasobach spółdzielni jak: 4677 do 2370 w 1998 r. oraz 3156 do 1611 w 2001 r. Dla ABSTRAKT Publikacja omawia poziom i strukturę zaległości mieszkaniowych w Polsce głównie dla 2011 r. [2], w rozbiciu na dysponentów zasobów na tle kilkunastoletniego okresu referencyjnego opracowanych na podstawie danych statystycznych GUS [1, 2] oraz wyników opracowań autora [3–6]. Ponadto autor porusza kwestie związane z malejącą pomocą mieszkaniową – w kontekście rosnących kosztów utrzymania zasobów lokalowych, zaległości w opłatach za nie, a także zubożenia znaczącej części społeczeństwa. www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym reklama Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 23 FINANSE Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 24 www.administrator24.info INTERPRETACJE PODATKOWE PRAWO Refakturowanie kosztów dostaw ciepła Wspólnota mieszkaniowa, działając jako podatnik, nabywa usługę dostawy ciepła we własnym imieniu, a następnie wyświadcza tę usługę na rzecz pozostałych wspólnot mieszkaniowych i dokonuje faktycznie odsprzedaży zakupionych wcześniej usług, a czynność taka podlega opodatkowaniu według stawek właściwych dla odsprzedawanych usług. Na osiedlu działają trzy wspólnoty mieszkaniowe, do których ciepło dostarczane jest z miejskiej ciepłowni. Ponadto wszystkie wspólnoty są współwłaścicielami ciepłociągu doprowadzającego ciepło z ciepłowni na osiedle. Niemniej miejska ciepłownia zawarła umowę na dostarczanie ciepła do osiedla tylko z jedną wspólnotą i tylko na tą jedną wystawiane są faktury VAT. Wspólnota ta dokonuje następnie refakturowania kosztów całości zakupionego ciepła na pozostałe dwie wspólnoty w taki sposób, iż odczytuje pomiary zużycia ciepła z zainstalowanych urządzeń pomiarowych na poszczególnych liniach przesyłowych. Następnie wystawia faktury VAT, którymi obciąża każdą z pozostałych dwóch wspólnot wartością stanowiącą iloczyn ilości zużytego ciepła pomnożonej przez jego stawkę jednostkową netto (w GJ) w wysokości analogicznej do stawki netto w fakturze. Do tak obliczonej wartości netto zużytego ciepła doliczony jest podatek VAT w obowiązującej wysokości (aktualnie 23%). W ocenie wspólnoty, sposób fakturowania jest prawidłowy, gdyż poprzez refakturowanie nie zarabia ona na tej czynności. Organ podatkowy przyznał rację wspólnocie i uznał jej stanowisko za prawidłowe w świetle obowiązujących przepisów. Organ podatkowy przywołał przepisy art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. IMBERAL® 2K Winter 26B GRUBOWARSTWOWA HYDROIZOLACJA BITUMICZNA MODYFIKOWANA TWORZYWEM SZTUCZNYM może być stosowany i składowany w temperaturze do -5°C Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym szybko utwardzalny również w niskich temperaturach Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata łatwy w stosowaniu Informacje: reklama VISBUD-Projekt Sp. z o.o. ul. Bacciarellego 8E/I, 51-649 Wrocław tel. (+48) 71 344 04 34, Fax. (+48) 71 345 17 72 [email protected], www.visbud-projekt.pl styczeń 2013 JAKOŚĆ 25 OD PIWNICY AŻ PO DACH FINANSE Stella Brzeszczyńska doradca podatkowy W artykule poruszono tylko jeden aspekt rozliczeń podatkowych – zaliczki od właścicieli lokali użytkowych. Wokół tego zagadnienia narosło wiele błędnych poglądów, które podziela – niestety także Naczelny Sąd Administracyjny. Z godnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 Ustawy o CIT wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi – w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi. Adresatem tego przepisu są podmioty, których działalność i status prawny różnią się od siebie w zasadniczy sposób. Podstawowym problemem w stosowaniu tego przepisu jest kompletny brak definicji zastosowanych w nim pojęć, w tym przede wszystkim „gospodarka zasobami mieszkaniowymi”. Wykładnia ministra finansów Jak powszechnie wiadomo, minister finansów dokonał ogólnej wykładni tego pojęcia w interpretacji z dn. 5.03.2008 r.*). Ma ona jednak sporo wad, w tym jedną fundamentalną *) Interpretacja ogólna ministra finansów z 5 marca 2008 r. NR DD6/8213/11/KWW/07/MB7/82 – w sprawie stosowania postanowień art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. 26 Gospodarka zasobami mieszkaniowymi a lokale użytkowe – a mianowicie minister nie zauważył różnicy między spółdzielnią mieszkaniową a wspólnotą mieszkaniową uznając, że oba te podmioty w identyczny sposób zajmują się gospodarką mieszkaniową. W wykładni mowa jest o tym, że: „Mimo, iż ustawy określające zasady funkcjonowania podmiotów zajmujących się gospodarką mieszkaniową nie zawierają definicji, która określałaby wprost przedmiot gospodarki zasobami mieszkaniowymi, to jednak analiza postanowień tych ustaw, w szczególności Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (USM), jest pomocna przy określeniu zakresu pojęcia «zasoby mieszkaniowe oraz gospodarka zasobami mieszkaniowymi», używanego w art. 17 ust. 1 pkt 44 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z zapisów Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, że podstawowym celem spółdzielni mieszkaniowych jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych ludności przez dostarczanie im oprócz lokali mieszkalnych, także lokali o innym przeznaczeniu. Osoby, w posiadaniu których znajdują się lokale obowiązane są uczestniczyć w wydatkach nie tylko związanych z eksploatacją i utrzymaniem tych lokali, ale również z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych oraz kosztami ich zarządu (por. art. 1 i art. 4 USM). Podobnie stanowią przepisy regulujące prawa i obowiązki właścicieli lokali tworzących wspólnotę mieszkaniową [por. art. 12–15 Ustawy o własności lokali z 24 czerwca 1994 r. (UWL)].” Każdy, kto zajmuje się prawem nieruchomościowym (czy to w praktyce, czy w teorii) wie, że spółdzielnie mieszkaniowe – zwłaszcza w czasie, kiedy tworzono przepis art. 17 Ustawy o CIT w jego pierwotnym kształcie – miały własny majątek, z którego „wydzielały do korzystania” lokale o statusie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. W obu jednak przypadkach lokale należały do majątku spółdzielni, która nimi „gospodarowała” jako ich właściciel. Wspólnoty mieszkaniowe mają zupełnie inny status prawny, inna jest też ich rola. Przede wszystkim wspólnota powstaje wtedy, gdy w budynku zostaje wyodrębniony na rzecz nabywcy choćby jeden lokal. Generalnie wspólnota nie jest właścicielem „zasobów mieszkaniowych” (choć nie można wyłączyć sytuacji, w których będzie właścicielem lokalu), a więc nie może nimi „gospodarować”. Jedyne czym wspólnota z pewnością „gospodaruje” to nieruchomość wspólna. Przepis art. 3 ust. 2 UWL definiuje ją jako „grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali”. W przypadku wspólnot, pojęcie „zasobów mieszkaniowych”, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 44 Ustawy o CIT, może objąć wyABSTRAKT Artykuł dotyczy problemu wpłat pobieranych w formie zaliczek od właścicieli lokali użytkowych we wspólnotach. Autorka stara się usystematyzować podstawowe, aczkolwiek nastręczające trudności interpretacyjnych, pojęcie „gospodarki zasobami mieszkaniowymi”, przytaczając interpretację ministra finansów oraz stanowisko przyjęte w orzecznictwie, wskazując także na poprawną interpretację zgodną z przepisami Ustawy o własności lokali. www.administrator24.info DAKORIT ® Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym KOMPLEKSOWY SYSTEM KRYCIA I NAPRAWY POWIERZCHNI DACHÓW Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata DAKORIT ® PUR 1K DAKORIT ® RUFLEX DAKORIT ® SPM VESTEROL ® TG Informacje: reklama VISBUD-Projekt Sp. z o.o. ul. Bacciarellego 8E/I, 51-649 Wrocław tel. (+48) 71 344 04 34, Fax. (+48) 71 345 17 72 [email protected], www.visbud-projekt.pl styczeń 2013 JAKOŚĆ 27 OD PIWNICY AŻ PO DACH FINANSE na rok 2013 +dostęp do wersji elektronicznej „Administratora” CENA PRENUMERATY BEZ ZMIAN: • półroczna – 105 zł • roczna – 184 zł • dwuletnia – 345 zł + atrakcyjne pakiety na konferencje i seminaria +wydania specjalne w ramach serii „Teczka Administratora” Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym 28 Zamów pocztą Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. ul. Karczewska 18 04-112 Warszawa przez telefon: 22 810 21 24 faksem: 22 810 27 42 wyślij e-mail: [email protected] elektronicznie na: www.administrator24.info/prenumerata promocja Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/ prenumerata www.administrator24.info HADALAN® Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym SYSTEMY RENOWACJI BALKONÓW I TARASÓW bezszwowe powłoki uszczelniające mineralne i poliuretanowe Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata mrozoodporne, antypoślizgowe i wytrzymałe powierzchnie dekoracyjne bogata skala barw i możliwości kształtowania okładzin posadzkowych Informacje: reklama VISBUD-Projekt Sp. z o.o. ul. Bacciarellego 8E/I, 51-649 Wrocław tel. (+48) 71 344 04 34, Fax. (+48) 71 345 17 72 [email protected], www.visbud-projekt.pl styczeń 2013 JAKOŚĆ 29 OD PIWNICY AŻ PO DACH ZARZĄDZANIE Anna Gilewska Dla zapewnienia bezpieczeństwa prowadzonej działalności – zarządzania nieruchomościami oraz bezpieczeństwa osób korzystających z usług licencjonowanych zarządców nieruchomości, są oni zobowiązani do posiadania obligatoryjnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. J ego zakres określony jest w rozporządzeniu ministra finansów z 12 października 2010 r. (DzU nr 205, poz. 1359). Natomiast na podstawie przepisu art. 186 ust. 3 Ustawy o gospodarce nieruchomościami (DzU z 2010 r. nr 102, poz. 651) zarządca nieruchomości podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności zarządzania, o których mowa w art. 185 ust. 1 i 2. Polisa OC obowiązkowa dla zarządcy W odróżnieniu od dobrowolnego ubezpieczenia OC wspólnoty mieszkaniowej, ubezpieczenie zarządcy jest obowiązkowe i musi on je zawrzeć z towarzystwem ubezpieczeniowym najpóźniej na dzień przed rozpoczęciem zarządzania nieruchomością. W podpisywanej umowie, np. ze wspólnotą mieszkaniową powinno znaleźć się oświadczenie zarządcy o ubezpieczeniu OC i wysokości sumy gwarancyjnej. Z kolei wspólnota, zanim powierzy obowiązki zarządcy, powinna sprawdzić, czy polisa zarządcy jest aktualna. Podobnie jak pośrednikom w obrocie i rzeczoznawcom majątkowym, prawo zezwala zarządcom na wykonywanie opracowań, ekspertyz i doradztwo z zakresu zarządzania nieruchomościami. Polisa bowiem ma zapewnić bezpieczeństwo prowadzonej przez zarządcę działalności, ale także bezpieczeństwo osób korzystających z jego usług. W myśl przepisów, jeśli zarządca/doradca wykonuje swoje zadania przy pomocy innych 30 Spokojna wspólnota z bezpiecznym zarządcą osób, które pozostają pod jego nadzorem, a więc osób nieposiadających licencji, np. administratorów, ubezpieczeniem OC objęta jest również odpowiedzialność cywilna zarządcy za szkody wyrządzone przez te osoby, a spowodowane ich działaniem czy zaniechaniem. W rozporządzeniu z 2010 r. zrezygnowano z nakładania na przedsiębiorcę prowadzącego firmę, zajmującą się zarządzaniem nieruchomościami obowiązku posiadania odrębnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Obowiązek wykupienia polisy OC mają wyłącznie osoby fizyczne. Natomiast firmy zarządzające mogą się ubezpieczyć dobrowolnie. Coraz powszechniejsza staje się praktyka, że zarządcy nieruchomości uzyskują licencję pośrednika w obrocie czy rzeczoznawcy majątkowego, a więc zawodów, od których wymaga się również obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej. Taka polisa wymagana jest dla każdego zawodu z osobna. tyczy to wyłącznie szkód wyrządzonych w ramach wykonywanego przez niego zawodu, a nigdy za szkody powstałe z winy umyślnej. Przypisanie zarządcy odpowiedzialności za spowodowanie szkody konieczne będzie udowodnienie zaniedbania jego obowiązków określonych w umowie o zarządzanie (np. niedopełnienie obowiązku przeprowadzenia kontroli przewodu kominowego). Zgodnie bowiem z rozporządzeniem, ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna zarządcy za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, w związku z wykonywaniem czynności zarządzania nieruchomością (par. 2 ust. 1). Czynności zarządzania zostały określone w Ustawie o gospodarce nieruchomościami, czyli podejmowanie decyzji i dokonywanie czynności mających na celu zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno-finansowej nieruchomości, zapewnianie bezpieczeństwa ABSTRAKT A co się stanie, jeśli zarządca nie ma obowiązkowego ubezpieczenia? Nic szczególnego, dopóki nie wydarzy się coś złego. Ani Ustawa o gospodarce nieruchomościami, ani rozporządzenie ministra finansów nie przewidują żadnych sankcji. Za brak OC może zarządca otrzymać np. upomnienie lub naganę od zawodowego stowarzyszenia, o ile jest jego członkiem. Może dlatego wiele towarzystw ubezpieczeniowych uważa, że spora grupa zarządców nie wykupuje polis. Ubezpieczenie się zarządcy gwarantuje, że wspólnota otrzyma odszkodowanie, choć do- Artykuł dotyczy obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej, jakich ustawowo wymaga się od zarządców nieruchomości. Dodatkową możliwością jest zawarcie dobrowolnego ubezpieczenia (tzw. nadwyżkowego) a także podwyższenie sumy gwarancyjnej, jeśli określona kwota wydaje się być zbyt niska dla bezpieczeństwa prowadzonej przez zarządcę działalności. Ponadto autorka zwraca uwagę na zdarzenia nie objęte polisą OC, a także odpowiedzialność odszkodowawczą ciążącą po stronie ubezpieczyciela. www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 31 ZARZĄDCA PUBLICZNY Grzegorz Okoński licencjonowany zarządca nieruchomości, dyrektor firmy zarządzającej Trwający od początku lat 90. ubiegłego wieku proces prywatyzacji komunalnego zasobu mieszkaniowego na rzecz ich dotychczasowych najemców stworzył wiele tysięcy wspólnot mieszkaniowych, w których do dziś swoje udziały ma właściciel publiczny. S ą wręcz miasta gdzie większość mieszkań komunalnych jest zlokalizowanych w budynkach wspólnot mieszkaniowych, a udziały w częściach wspólnych są znaczące. Jest to więc mienie publiczne, na którego utrzymzanie przeznaczane są publiczne pieniądze co powoduje, że reprezentowanie udziałów jest lub powinno z założenia być jednym z poważniejszych zadań miejskich samorządów. Miasto – udziałowiec jak każdy inny…? Charakterystycznym zjawiskiem w wielu nieruchomościach mieszkaniowych jest sytuacja, iż status publicznego dawnego właściciela a dziś współwłaściciela we wspólnotach bywa postrzegany bardzo różnie przez indywidualnych właścicieli. Art. 4 Ustawy o własności lokali jasno wskazuje, że dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości co do niewyodrębnionych lokali oraz co do nieruchomości wspólnej przysługują takie same uprawnienia, jakie przysługują właścicielom lokali wyodrębnionych; odnosi się to także do jego obowiązków. Pomimo tak jednoznacznych zapisów ustawowych praktyka pokazuje jednak, że w wielu przypadkach niektórzy mieszkańcy próbują traktować miasto jako podmiot o innej roli niż pozostali współwłaściciele nieruchomości, pomniejszać jego 32 Miasto we wspólnocie mieszkaniowej znaczenie, czy też odwrotnie, oczekując od publicznego współwłaściciela różnego rodzaju świadczeń przewyższających zobowiązania wynikające z jego udziałów w nieruchomości. Dzieje się tak przeważnie dlatego, że z jednej strony publiczny właściciel kojarzy się z dawną rolą właściciela i zarazem zarządcy budynku, który za niego odpowiadał i w poprzednich latach przeważnie z braku środków nie wykonywał wszystkich oczekiwanych remontów. Paradoksalnie jednak często bywa, że taka sytuacja wynikała nie tylko z pewnych zaniedbań miasta, a z powodu zbyt niskich czynszów (niepokrywających kosztów remontów) płaconych przez lokatorów zasobu komunalnego, którzy dziś są już właścicielami swoich mieszkań. Tak więc miejski współwłaściciel jest czasem tzw. „złem koniecznym”. Zdarza się także odwrotnie, kiedy to publiczny zarządca dobrze pełnił swoją rolę rozwiązując wszystkie problemy budynku i jego mieszkańców. Niekiedy w nowej sytuacji własnościowej i prawnej, kiedy powstaje wspólnota siłą przyzwyczajenia chciałoby się utrzymania dotychczasowej odpowiedzialności za budynek przez samorząd. Zdarza się także, że sam publiczny właściciel reprezentuje swoje udziały w sposób mało aktywny lub sztampowy, np. nie zgadzając się co do zasady na podnoszenie stawek na utrzymanie części wspólnej bez wnikania w specyfikę i realne potrzeby danej nieruchomości wspólnoty mieszkaniowej. Takie zachowania przeważnie nie budzą zaufania oraz szacunku do pełnomocników miasta. Często prowadzi to do głosowań w trybie „jeden właściciel jeden głos” – zgodnie z art. 23 ust. 2a Ustawy o własności lokali (UWL) – a wiec do faktycznej marginalizacji ich roli. Taka sytuacja jest jednak dla samorządów groźna, bowiem posiadając mieszkania komunalne, a więc udziały w nieruchomościach wspólnych, których właścicielem i zarządcą jest wspólnota mieszkaniowa, odpowiedzialne są za racjonalność wydatkowania środków publicznych na ich utrzymanie. Biorą także odpowiedzialność za właściwe korzystanie z praw wynikających chociażby z art. 12 ust. 2UWL, który wskazuje, że pożytki i inne przychody z części wspólnej służą pokrywaniu wydatków związanych z jej utrzymaniem, a w części przekraczającej te potrzeby przypadają właścicielom lokali w stosunku do ich udziałów (...). W przypadku wielu samorządów miejskich, które swój zasób komunalny zlokalizowany mają w budynkach wspólnotowych, decyzje podejmowane przez wspólnoty mają bezpośrednie przełożenie na wydatki budżetowe całego miasta. Tak więc właściwy nadzór nad wykonywaniem funkcji współwłaściciela – to nadzór nad mieniem publicznym, jego racjonalnym gospodarowaniem oraz środkami publicznymi na jego utrzymanie, które miasto w postaci zaliczek wpłaca na konta wspólnot. Tej odpowiedzialności z publicznych udziałowców nie zdejmuje fakt, iż zarząd nieruchomością sprawuje zarząd złożony z osób fizycznych, a zarządza budynkiem na przykład zatrudniony prywatny zarządca. Oczywiście, zgodnie z prawem, to zarządca odpowiada za szereg czynności i bezpieczeństwo nieruchoABSTRAKT Autor artykułu, w oparciu o zapisy ustaw przekonuje, że miasto jako udziałowiec we wspólnocie mieszkaniowej ma takie same prawa i obowiązki jak właściciele wyodrębnionych lokali. www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 33 ZARZĄDCA PUBLICZNY Jarosław Kowszuk prawnik, pracownik samorządowy Własność publiczna a zasiedzenie Zasiedzenie nieruchomości publicznych może odbywać na warunkach odmiennych niż zasiedzenie innych nieruchomości. To samo dotyczy możliwości zasiedzenia nieruchomości przez jednostki samorządu terytorialnego i Skarb Państwa. P osiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa jej własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Jeżeli posiada nieruchomość w złej wierze, to nabywa jej własność po upływie lat trzydziestu. Niemniej jednak jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania (także tytułem dziedziczenia), obecny posiadacz może doliczyć ABSTRAKT Artykuł traktuje o specyfice własności nieruchomości publicznych w kontekście zasiedzenia, a także opisuje specyfikę zasiedzenia przez podmioty publiczne. Wychodząc od konstrukcji zasiedzenia, autor omawia społeczno-gospodarcze skutki zasiedzenia, następnie tok postępowania sądowego o zasiedzenie, aby na tak zarysowym tle przedstawić specyfikę rzeczonej problematyki. 34 do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Kluczowym elementem dla możliwości zasiedzenia jest zatem władanie nieruchomością tak jak właściciel przez pewien określony czas. Władanie to musi odbywać się zamiast właściciela, a nie zaś w jego imieniu lub na jego rzecz. Kwestia dobrej, czy złej woli ma wpływ jedynie na okres potrzebny do zasiedzenia nieruchomości. Dobrą wiarę ocenia się na moment objęcia nieruchomości w posiadanie, przy czym późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tę ocenę i w konsekwencji – na długość potrzebnego dla nabycia własności przez zasiedzenie (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 25.06.2003 r., sygn. akt III CZP 35/03). Choć nie wynika to wprost z przepisów to zarówno doktryna jak i judykatura przyjmują możliwość zasiedzenia także użytkowania wieczystego, co wywodzi się z możliwości zastosowania przepisów o zasiedzeniu nieruchomości w drodze analogi (por. chociażby postanowienie Sądu Najwyższego z 06.10.2000 r., sygn. akt IV CKN 137/00). Można też oczywiście nabyć i inne prawa do nieruchomości w drodze zasiedzenia (zob. służebność gruntowa). Społeczno-gospodarcze skutki zasiedzenia Zasiedzenie jest kolejną instytucją prawną, która reguluje stosunki własnościowe w Polsce. Przyczynia się ono do tego, iż właściciel, który nie interesuje się nieruchomością, np. porzuca ją, po pewnym czasie traci jej własność na rzecz tego, kto faktycznie nią włada. Innymi słowy reguluję ona w pewnych sytuacjach problem nieruchomości, którymi właściciel się kompletnie nie interesuje. Zasiedzenie nieruchomości jest poniekąd w swoich skutkach podobne do nabycia nieruchomości przez gminę w drodze spadkobrania, o czym była mowa w poprzednim numerze Administratora (Nr 12/2012, s. 26). Wykonywanie władztwa przez samoistnego posiadacza nieruchomości, przy braku zainteresowania nieruchomością przez właściciela, może bowiem niwelować skutki związane z porzuceniem nieruchomości, np. jej fizyczną degradację, negatywne oddziaływanie na inne nieruchomości lub osoby trzecie, czy też wreszcie może wreszcie wskazać osobę za nią odpowiedzialną na gruncie różnych przepisów: cywilistycznych, karnych, prawa budowlanego, czy też fiskalnych. W piśmiennictwie podkreśla się fakt, iż funkcja zasiedzenia polega przede wszystkim na usuwaniu rozbieżności pomiędzy stanem prawym a stanem faktycznym.*) W odczuciu społecznym *) por. Ignatowicz J., Stefaniuk K. Prawo rzeczowe, LexisNexis, Warszawa 2009, s. 104 www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 35 PSYCHOLOGIA W ZARZĄDZANIU mgr Anna Dessoulavy-Śliwińska trener umiejętności psychospołecznych PTP, doradca w zakresie komunikacji Trudni lokatorzy Praca zarządcy (a także administratora) nieruchomości wiąże się w dużej mierze z wchodzeniem z ludźmi (w tym przypadku – lokatorami) w interpersonalny kontakt. Interesem obu stron powinno być jak najszybsze i w miarę bezkonfliktowe załatwienie trudnej bądź pilnej sprawy. Życie pokazuje jednak, że nie zawsze tak się dzieje. N ie zawsze tak się dzieje ponieważ – po pierwsze, strona zgłaszająca jakieś zastrzeżenia (np. lokator), nie zawsze jest kierowana dobrą wolą i tak naprawdę chce od nas czegoś zupełnie innego np. szuka towarzystwa, a sprawa z którą przychodzi staje się jedynie pretekstem. Po drugie, sami zarządcy czy administratorzy, usidleni w pułapce etykietowania „trudnego” lokatora, zamykają się na kontakt z nim. W ten sposób błędne koło zamyka się. Siła osobista Zanim przejdę do opisu potencjalnych sytuacji konfliktowych chciałabym poświęABSTRAKT Artykuł rozpoczyna cykl publikacji dotyczących postaw „trudnych lokatorów”, z jakimi zarządcy spotykają się w swojej codziennej pracy. Autorka podpowiada jak interpretować ich konfliktowe zachowania, oraz jak opanować niepotrzebne w trudnych sytuacjach emocje. Jako pierwszy analizie został poddany typ lokatora agresywnego i roszczeniowego. 36 a strategie indywidualne cić odrobinę miejsca kwestii siły osobistej. Zapewne każdy z nas mógłby instynktownie zdefiniować pojęcie owej siły. Nie ma ona nic wspólnego z szeroko rozumianymi atrybutami zewnętrznymi – wysokością zarobków, stanem konta, pozycją społeczną, dobrami materialnymi itd. Najbliższym jej określeniem może być „adekwatność” tzn. zgodność tego, co czujemy z tym co myślimy i jak postępujemy. Siła osobista płynie z szacunku jaki żywimy sami wobec siebie. Taki szacunek wynika z realistycznej samooceny, akceptacji siebie i życzliwego nastawienia do własnej osoby i ludzi wokół. Siła osobista wiąże się z pewnością siebie, ale z tą nie arogancką i fasadową, która może maskować naszą niepewność i poczucie zagrożenia. Myślę tu o pewności płynącej z adekwatnego postrzegania rzeczywistości i zaufania do siebie. Ludzie, którzy zyskali dostęp do wspomnianych powyżej zasobów osobistych, emanują spokojem, empatią i pewnego rodzaju mądrością. Oto bowiem możemy obserwować kogoś, kto nie przekracza własnych granic, ani granic innych, a w sytuacji wymagającej interwencji potrafią odważnie zabrać głos. Wyznacznikami siły osobistej są: Świadomość własnych emocji: wiele osób nie potrafi nazwać uczuć, jakich doświadczają. W procesie „zaciemniania emocji” zdarzają się dwa zjawiska. Można je skutecznie wypierać, twierdząc, że nie czujemy nic, albo coś innego (zamiennego) np. zamiast smutku możemy czuć złość albo od- wrotnie (stłumiona złość zostaje zamieniona na smutek). Drugim sposobem odcinania się od odpowiedzialności za własne uczucia jest oskarżanie innych o to, że je spowodowali. Świadomość własnych emocji wymaga od nas zauważenia ich, potraktowania ich z pełną powagą, a także właściwego rozpoznania ich i nazwania. Poczucie równowagi: oznacza umiejętność oceny naszych potrzeb i potrzeb innych ludzi i adekwatne reagowanie. Z poczuciem równowagi wiąże się proces stawiania granic (zarówno sobie jak i innym). Np. powodowani oceną sytuacji, szukamy balansu między chęcią okazania komuś pomocy a koniecznością odmowy, albo balansu między potrzebą wysłuchania skarg najemcy, a koniecznością przerwania rozmowy, która prowadzi do nikąd. Stałość: wyposażeni w wiedzę na temat własnych emocji i osobistych granic jesteśmy stali, tzn. przewidywalni w swoich zachowaniach. Oczywiście każdy z nas ma lepsze i gorsze dni, ale siła osobista pozwala nam na podobne reagowanie w podobnych sytuacjach niezależnie od czasu, w którym się wydarzają. O ludziach „stabilnych” mówi się np. „on zawsze wysłucha”, albo „przy nim trzeba wyłuszczyć problem w ciągu kwadransa. Nie lubi długich rozmów”, lub „jeśli coś obieca, zrobi to”. Niezależność od warunków zewnętrznych: jak już wspominałam wcześniej, siła osobista istnieje niezależnie od stanu posiadania, www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 37 Jak odmieniono pewną Wspólnotę Mieszkaniową? Od jakości administrowania nieruchomościami wspólnot mieszkaniowych zależy przede wszystkim poziom życia ich mieszkańców. Na rynku można dostrzec pozytywne przykłady firm zarządczych, których praca doprowadziła do poprawy płynności finansowej wspólnot i do wygenerowania środków, które pozwoliły na wykonanie wielu istotnych inwestycji. S ztandarowym przykładem w zakresie efektywnego administrowania nieruchomościami jest duża Wspólnota Mieszkaniowa zlokalizowana w Warszawie przy ul. Pieńkowskiego 5, zarządzana przez firmę Business Consulting Solutions Sp. z o.o. (obejmująca 130 lokali mieszkalnych). Budynek liczy 6 700 m2 powierzchni i został zbudowany w drugiej połowie lat 70. XX w. Z tego faktu wynikały bardzo znaczące zaległości remontowe. Objęcie w administrowanie Wspólnoty przez firmę Business Consulting Solutions Sp. z o.o. nastąpiło z początkiem lutego 2011 roku. Bezzwłocznie przystąpiono do analizowania kondycji technicznej budynku i sytuacji finansowej Wspólnoty. Efektem ww. analizy było przedłożenie Zarządowi szerokiego planu działań i przedsięwzięć, którego głównym założeniem było wykonanie maksymalnie kompleksowych prac: wymiany wszystkich instalacji (c.o., wod-kan, deszczowej, elektrycznej), wykonanie termomodernizacji i wymiana okien, drzwi oraz wind, by zapewnić bezawaryjne funkcjonowanie budynku na najbliższe lata, a tym samym zmniejszyć koszty konserwacji, eksploatacji oraz utrzymania budynku. Za namową nowej administracji Wspólnota wykonała również monitoring, dzięki któremu poprawiło się bezpieczeństwo, a także wyeliminowano akty wandalizmu. Prace remontowe ruszyły wczesnym latem 2011 r., a ich centralnym punktem było przeprowadzenie termomodernizacji całego budynku (docieplenie budynku oraz kompleksowa wymiana instalacji c.o). Prace te udało się wykonać w kwocie nieporównywalnie mniejszej niż w innych tego typu budynkach w okolicy. W następnej kolejności wymieniono instalację wodno-kanalizacyjną, deszczową i elektryczną w całym budynku. Zamontowano estetyczne, a jednocześnie energooszczędne oświetlenie klatek schodowych wraz czujnikami ruchu. Aktualnie zakończono kompleksową wymianę wind we wszystkich trzech klatkach. Umieszczono w nich elektroniczne panele LCD, podpięte do autorskiego systemu zarządzania treścią, dzięki któremu mieszkańcom Wspól- noty w szybki i wygodny sposób prezentowane są ważne informacje. Prace są jeszcze w toku. Na realizację oczekuje wykonanie nasad kominów wentylacyjnych, instalacja p. poż. (nawodniona instalacja hydrantowa, klapy oddymiające) oraz kompleksowy remont klatek schodowych. Na wszystko Wspólnota ma zabezpieczone fundusze, głównie dzięki precyzyjnie rozplanowanemu budżetowi, oszczędnościom wygenerowanym w trakcie prac już przeprowadzonych oraz dzięki przyszłym oszczędnościom (wynikającym z przeprowadzonych modernizacji instalacji), a także otrzymanej premii termomodernizacyjnej. Sprawnie prowadzona jest też windykacja – kwota zaległości we wpłatach została zredukowana w ciągu roku o kilkadziesiąt procent, co również przyczyniło się do utrzymania bezpiecznego poziomu płynności finansowej Wspólnoty. Dzięki wymienionym działaniom zdecydowanej poprawie uległa satysfakcja mieszkańców z warunków w jakich obecnie mieszkają. Ocenili oni bardzo pozytywnie firmę Business Consulting Solutions Sp. z o.o. zarówno pod względem jakości obsługi w zakresie administracji, jak i poziomu świadczonych usług w obszarze finansowo-księgowym. Business Consulting Solutions Sp. z o. o. Fot. Wejście do budynku przed i po remoncie 38 ARTYKUŁ SPONSOROWANY Al. Jerozolimskie 44/1130 XI p. 00-024 Warszawa tel. 22 333 73 97 www.bcs-solutions.pl e-mail: [email protected] www.administrator24.info EKSPLOATACJA Jolanta Słowińska Czy podzielniki kosztów ciepła...? Z godnie z ustawą Prawo energetyczne z 10 kwietnia 1997 r., każde mieszkanie w nowo wznoszonym obiekcie musi mieć instalację c.o. zaprojektowaną w sposób umożliwiający indywidualne opomiarowanie licznikiem ciepła. Służyć to ma rozliczaniu kosztów ciepła w myśl art. 45a ust. 4 tej ustawy, tj. odpowiedzialności właściciela bądź zarządcy za sprawiedliwy ich podział na poszczególne lokale – wysokość opłat powinna być ustalana w taki sposób, aby zapewniała wyłącznie pokrycie ponoszonych przez odbiorcę kosztów. Ustęp 8 tego artykułu określa też metody rozliczania, wykorzystujące wskazania ciepłomierzy albo urządzeń wskaźnikowych, nie będących przyrządami pomiarowymi w rozumieniu przepisów metrologicznych i powierzchnię lub kubaturę tych lokali. Rolą właściciela/zarządcy jest dobranie takiej metody, która uwzględni współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku określonych w odrębnych przepisach, i będzie stymulowała energooszczędne zachowania oraz zapewniała ustalanie opłat (art. 45a ust. 9). Rozliczanie kosztów ciepła Wybór podzielników kosztów nakłada na zarządców szczególny obowiązek staranności w ich stosowaniu. Warto zaznaczyć, że konstrukcja tych urządzeń nie jest określona szczegółową dokumentacją, żadnymi parametrami, które powinny spełniać, ani określona prawnie, poza ogólnymi przepisami zawartymi w normie PN-EN834. Ponadto, urządzenia te nie rejestrują ilości zużytego ciepła, a jedynie służą do podziału kosztu energii cieplnej, dostarczonej do budynku na poszczególnych użytkowników lokali, którzy powinni być wyposażeni w jeden styczeń 2013 typ podzielników. Podzielniki nie mierzą żadnej wielkości fizycznej, a przyrost ich wskazań (niemianowane działki) zależy od temperatury powierzchni grzejnika w miejscu instalacji podzielnika i czasu oddawania ciepła przez grzejnik. Nie uwzględniają też ciepła dostarczanego przez piony grzewcze i ciepła przenikającego z sąsiednich lokali. Może to spowodować brak wskazań zużycia ciepła w jednych lokalach, przy zawyżonych odczytach w pozostałych. Jednym ze skuteczniejszych sposobów rozliczania kosztów ciepła jest metoda tzw. komfortu cieplnego, wyznaczająca koszty zużycia energii jako iloczyn powierzchni lokalu i różnicy średnich temperatur lokalu i powietrza – dla danego okresu rozliczeniowego. Innym sposobem, pozostającym w zgodzie z PN-EN ISO 13790 i ustawą Prawo energetyczne jest metoda MP– 2010, według której całkowite koszty ogrzewania budynku dzieli się na koszty stałe, przypadające proporcjonalnie do powierzchni poszczególnych lokali, i koszty zmienne, wynikające z jednostek zużycia ciepła i iloczynu różnicy średniej temperatury zewnętrznej w sezonie grzewczym oraz powierzchni rozliczanego lokalu. Obowiązkiem zarządcy jest wybranie metody, (zgodnie z 9 ust. Ustawy) i wdrożenie (po zaakceptowaniu przez właścicieli w podjętej uchwale) wewnętrznego regulaminu rozliczeń ciepła dostarczanego centralnie, a przeznaczonego na ogrzewanie budynku i przygotowanie c.w.u. Powinien on umożliwiać zamienne rozliczanie opłat za ciepło dla lokali mieszkalnych lub użytkowych na podstawie ich powierzchni lub kubatury oraz określać warunki stosowania zamiennego rozliczania. Prawidłową podstawą do rozliczeń kosztów energii między jej dostawcą a spółdzielnią czy wspólnotą mieszkaniową, są wskazania ciepłomierza zainstalowanego w węźle cieplnym. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zobowiązuje zarządców do rozliczania kosztów ogrzewania budynków, a co za tym idzie, do wprowadzenia indywidualnego systemu ich rozliczania. Co wybrać? Warto mieć świadomość, że do rejestracji jednostek zużycia ciepła mogą być stosowane dwa rodzaje podzielników: wyparkowe (cieczowe) – ampułkowe i kapilarne oraz elektroniczne – jednoczujnikowe i dwuczujnikowe. Te pierwsze wskazują ilość odparowanych „działek” cieczy. W przypadku ampułkowych, istnieje konieczność wymiany ampułki co 12 miesięcy. Elektroniczne podzielniki mają czujniki mierzące temperaturę grzejnika, a dwuczujnikowe są w stanie mierzyć temperaturę jego powierzchni i obliczyć temperaturę pomieszczenia, korzystając z dwóch czujników. Mają możliwość rejestracji temperatur komfortu cieplnego a mnogość rejestrowanych danych i radiowy odczyt w połączeniu z możliwością odczytu przez złącze optyczne sprawiają, że klasyfikuje się je jako najbardziej zaawansowane tego typu urządzenia. Na kolejnych stronach prezentujemy prze gląd podzielników kosztów ciepła. ABSTRAKT Artykuł wskazuje na obowiązki zarządcy/właściciela nieruchomości związane z rozliczeniem kosztów ogrzewania budynku, wynikające z aktualnych uregulowań prawnych. Ponadto autorka artykułu, stanowiącego wprowadzenie do prezentacji podzielników dostępnych na rynku, charakteryzuje pokrótce ich rodzaje. 39 reklama PRZEGLĄD PODZIELNIKÓW metering solutions Dane teleadresowe producenta/dystrybutora BMETERS Polska sp. z o.o. ul. Główna 60, 51-188 Psary tel.: 71 388 90 83, faks: 71 387 15 37 www.bmeters.pl, [email protected] Hydroclima-Opto Hydroclima-RFM elektroniczny, dwuczujnikowy ze złączem optycznym elektroniczny, dwuczujnikowy ze złączem optycznym oraz modułem radiowym 2 2 bateria litowa, żywotność 11 lat bateria litowa, żywotność 11 lat 2/3 wysokości grzejnika 2/3 wysokości grzejnika Rodzaj odczytu wzrokowy (wyświetlacz), optyczny (złącze IR) radiowy (Wireless MBUS), wzrokowy (wyświetlacz), optyczny (złącze IR) Miejsce przechowywania danych pamięć wewnętrzna + bazy danych centrum rozliczeniowego BMETERS pamięć wewnętrzna + bazy danych centrum rozliczeniowego BMETERS LCD, 6 znaków LCD, 6 znaków Nazwa podzielnika Zdjęcie Rodzaj podzielnika Liczba czujników Zaopatrzenie w energię (bateria, czas pracy) Miejsce montażu na grzejniku Wyświetlacz Wskazywane wartości zużycia Przechowywane dane wskazania jedn. zużycia za aktualny i 9 poprzednich okresów rozliczeniowych; wskazania jedn. zużycia z 24 miesięcy; skala jednostkowa i produktowa (uwzględnia moc grzejnika i/lub położenie lokalu); wskazanie średniej temp. pomieszczenia za aktualny i poprzedni okres; wskazanie temperatur komfortu cieplnego z 24 miesięcy, temperatura minimalna i maksymalna z datą wystąpienia; statystyki temperaturowe – rejestracja ilości pomiarów temperatury grzejnika w zakresach [21°C; 28°C], [28°C; 35°C]; >= 35°C] oraz temperatury otoczenia <16°C; średnia temp. grzejnika w aktualnym i poprzednim okresie rozliczeniowym. Ilość zliczeń wskazań jednostek dla aktualnego i poprzedniego okresu w metodzie jednoi dwuczujnikowej. Możliwość wyboru parametrów wysyłanych drogą radiową; konfiguracja parametrów transmisji radiowej z dokładnością do pojedynczego dnia, dwa rodzaje transmisji radiowej (całoroczna oraz po zakończeniu okresu rozliczeniowego); programowanie daty startu podzielnika; wyświetlanie daty początku zliczania Rozliczenia – system (udział kosztów stałych), współczynniki korygujące udział kosztów stałych ustalany indywidualnie, obsługa współczynników korygujących lokalu i grzejnika. Możliwość uwzględnienia w rozliczeniu kosztów na podstawie średniej temperatury pomieszczeń, szeroki wybór sposobów rozliczenia ryczałtu lokalu i pomieszczenia oraz części wspólnych Zabezpieczenia przed ingerencją użytkownika trwale zamykana obudowa podzielnika – brak dostępu do elektroniki, plomba mechaniczna oraz elektroniczny czujnik otwarcia wraz z rejestracją daty otwarcia Zgodność z normą 40 PN-EN 834, PN-EN 13757 Wireless MBUS, EN 60950-1:2006, ETSI EN 300 220-1, ETSI 301 489-1, ETSI 3001 489-3 www.administrator24.info reklama PRZEGLĄD PODZIELNIKÓW Apator Powogaz S.A ul. K. Janickiego 23/25, 60-542 Poznań tel.: 61 841 81 01, faks: 61 847 25 48 www.powogaz.com.pl, [email protected] ista Polska Sp. z o.o. ul. Powstańców 25A, 31-422 Kraków tel.: 12 418 01 29, faks: 12 418 01 31 www.ista.pl, [email protected] METRONA POLSKA Pomiary i Rozliczenia Sp. z o.o. ul. Taborowa 4, 02-699 Warszawa tel: 22 644 99 01, 641 70 96, 643 83 04, faks: 22 641 98 39 E-ITN 30 doprimo 3 radio net Telmetric star elektroniczny, z radiowym przesyłem danych elektroniczny z wbudowanym modułem radiowym elektroniczny ze zdalnym odczytem drogą radiową 2 + pomiar średniej temperatury pomieszczenia 2 2 3,6 V bateria litowa, 10 lat + rok rezerwy bateria litowa, 10 lat + rezerwa bateria litowa o żywotności 10 lat + rezerwa zgodnie z zaleceniami PN-EN 834 z reguły w 75% wysokości grzejnika, w połowie jego długości zgodnie z PN-EN 834 wzrokowy, elektroniczny, radiowy wzrokowy lub zdalny drogą radiową bez koncentratorów bezprzewodowy odczyt zdalny z wykorzystaniem radiowej transmisji danych pamięć wewnętrzna oraz serwer bazy danych pamięć wewnętrzna oraz serwer bazy danych podzielnik, system rozliczeniowy, opcjonalnie pamięć zewnętrzna oraz serwer bazy danych siedmiosegmentowy – 5 miejsc + 2 znaki specjalne LCD, 5 znaków ciekłokrystaliczny, 5-pozycyjny + symbole graficzne data aktualna i zmiany, zużycie aktualne oraz za ubiegły i przedostatni okres rozliczeniowy; temp. maks. i min. z datami oraz średnia temp. za ostatni okres rozliczeniowy; liczba kontrolna wartość aktualna i z poprzedniego okresu, skala jednostkowa/produktowa wyświetlane informacje: numer podzielnika, jednostki zużycia ostatniego okresu rozliczeniowego, liczba kontrolna, bieżące jednostki zużycia, test wyświetlacza odczyty comiesięczne lub raz na rok; zapisywanie pomiarów ubiegłorocznych, miesięcznych 11 miesięcy wstecz; indywidualne programowanie okresu rozliczeniowego programowanie daty początku i końca okresu rozliczeniowego, odczyt wartości aktualnej, na koniec 12 ostatnich miesięcy oraz z końca 2 poprzednich okresów rozliczeniowych programowanie daty samoczynnego odczytu, pamięć 14. ostatnich wskazań miesięcznych, wartość temp. maks. oraz kod stanu awaryjnego wraz z datą; odczyt po zakończeniu okresu rozliczeniowego, można wykonywać odczyty kontrolne udział kosztów stałych i współczynnik redukcji (położenia lokalu) ustalany indywidualnie; w rozliczeniu uwzględnia koszty ciepła emitowanego przez piony, współczynnik komfortu cieplnego udział kosztów stałych i współczynników korygujących ustalany indywidualne stosowanie współczynników redukcyjnych uwzględniających położenie mieszkania w bryle budynku, procentowy udział kosztów stałych elektroniczne – stała kontrola różnicy temperatur oraz gradientu temperatury pomieszczenia, przełączanie się w tryb pracy jednoczujnikowej; informacja o ingerencji i zapis daty ingerencji plomba elektroniczna dwustopniowe zabezpieczenie: mechaniczne (plomba) oraz elektroniczne; samoczynne powiadomienie drogą radiową o nieuprawnionej ingerencji PN-EN 834 PN-EN 834 PN-EN 834 stryczeń 2013 41 reklama PRZEGLĄD PODZIELNIKÓW Minol Sp. z o.o. ul. Wojska Polskiego 82 95-070 Aleksandrów Łódzki tel.: 42 270 46 00, faks: 42 270 46 31 www.minol.pl, [email protected] Techem Techniki Pomiarowe Sp. z o.o. ul. Romana Maya 1, 61-371 Poznań tel.: 61 650 25 25, faks: 61 650 25 50 www.techem.pl, [email protected] Minometer M7 RADIO data III elektroniczny, radiowy elektroniczny, radiowy 2 2 bateria litowa, żywotność 10 lat + rezerwa 3 V bateria litowa, 10 lat + rezerwa zgodnie z wytycznymi PN-EN 834 zgodnie z wytycznymi firmy Techem wzrokowy (wyświetlacz), zdalny (radiowy, bez urządzeń przekaźnikowych), optyczny (złącze IR) zdalny radiowy bez koncentratora danych lub z koncentratorem dla uzyskania codziennych wartości wskazań pamięć wewnętrzna oraz baza danych podzielnik oraz baza danych firmy Techem LCD, 5 znaków LCD, 5 miejsc Wskazywane wartości zużycia (rodzaj i dokładność danych) zużycie aktualne i poprzednie, data programowania, skala jednostkowa/produktowa (podzielnik zaprogramowany do mocy grzejnika) aktualne oraz na koniec okresu rozliczeniowego; skala produktowa Przechowywane dane (programowanie daty, jak często należy dokonywać odczytów) odczyt wartości aktualnej, z ostatnich 2 okresów rozliczeniowych oraz ostatnich 18 miesięcy, możliwość zaprogramowania dnia obrachunkowego (np. 31 grudnia) zużycie aktualne oraz na koniec okresu rozliczeniowego; zużycia z połowy i końca ostatnich 12 miesięcy; programowanie dowolnej daty startu i końca okresu rozliczeniowego Rozliczenia – system (udział kosztów stałych), współczynniki korygujące udział kosztów stałych i współczynniki korygujące ustalane indywidualnie zgodnie z regulaminem, możliwość zastosowania zużycia minimalnego, średniego; osobisty opiekun w dziale rozliczeń; dodatkowo możliwość zaprojektowania własnych kart rozliczeniowych udział kosztów stałych 30–50% współczynniki korygujące plomba zatrzaskowa, naklejka, elektroniczna rejestracja prób manipulacji regularna kontrola przeprowadzana przez mikrokontroler; nadzór czy nie doszło do manipulacji elektronicznej lub demontażu podzielnika (plomba elektroniczna), rejestracja daty demontażu PN-EN 834, deklaracja zgodności CE PN EN 834; EN 60950–1:2001 ETSI EN 301 489–1 V 1.4.1 oraz ETSI EN 301 489-3 V 1.4.1 ETSI EN 300 220–1 V 2.1.1 oraz ETSI EN 300 220–2 V 2.1.1 Dane teleadresowe producenta/dystrybutora Nazwa podzielnika Zdjęcie Rodzaj podzielnika Liczba czujników Zaopatrzenie w energię (bateria, czas pracy) Miejsce montażu na grzejniku Rodzaj odczytu Miejsce przechowywania danych Wyświetlacz Zabezpieczenia przed ingerencją użytkownika Zgodność z normą 42 www.administrator24.info Poradnik Jak wykonać taras i dach zielony 23 zł brutto w księgarni internetowej EKSPLOATACJA Jacek Sawicki Tarasy, balkony i loggie to newralgiczne elementy elewacji budynków wielkokondygnacyjnych z racji ich szczególnej podatności na wpływy niszczących czynników zewnętrznych, a w przypadku balkonów i loggii także możliwych konsekwencji niebezpieczeństw wynikających z ich oberwania, toteż ich stan techniczny wymaga przeprowadzania regularnych kontroli okresowych i w razie potrzeby konserwacji, napraw, bądź remontów. P odstawowym dokumentem prawnym odnoszącym się do obowiązku utrzymania tarasów, balkonów, loggii we właściwym stanie technicznym jest rozporządzenie ministra infrastruktury z 16.08.1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (DzU nr 74 z 9.09.1999 r., poz. 836 z późn. zm.). Jego przepisy nakładają na zarządców i administratorów budynków mieszkalnych obowiązek przeprowadzania corocznych wiosennych kontroli okresowych, gdzie oceniany jest m.in. stan techniczny balustrad tarasów, loggii i balkonów (§ 5 pkt 2.1). Obowiązek ten wynika też z przepisów Prawa budowlanego (art. 61 i 62 pkt 1.1.a); ich lekceważenie usankcjonowane ABSTRAKT Artykuł sygnalizuje podstawowe kwestie prawne i modernizacyjne dotyczące tarasów, balkonów i loggii w budynkach wielokondygnacyjnych, a ponadto zwraca uwagę na ważność okresowych kontroli stanu technicznego tych elementów oraz wymienia źródła ich uszkodzeń i charakterystyczne przypadki. 44 Tarasy, balkony i loggie w budynku wielokondygnacyjnym jest karą grzywny, ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku (art. 91a). Wnioski i zalecenia pokontrolne muszą być ujęte w protokołach, a informacje w nich zawarte stanowią podstawę do sporządzenia zestawienia robót remontowych budynku, gdzie w zależności od potrzeb prowadzi się roboty konserwacyjne, naprawy bieżące bądź główne. Dopełniając wymagania zarządca powinien dbać o zachowanie prawidłowego odpływu wód opadowych z posadzek, a przy opadach śniegu o jego usuwanie z ich powierzchni. Uszkodzenia Źródła problemów Tarasy, balkony i loggie należą do elementów budynku bezpośrednio narażonych na działanie różnorodnych szkodliwych wpływów zewnętrznych: środowiska atmosferycznego (wiatr, woda, wilgoć, promieniowanie UV), czynników mechanicznych, termicznych, chemicznych, biologicznych i środowiskowych. Ważny czynnik wpływający na ich stan techniczny stanowi też technologia wznoszenia budynku i błędy popełnione jeszcze na etapie opracowywania projektu. Elementami w ich konstrukcjach podlegającym wszelkim uszkodzeniom są płyty balkonowe (dla tarasów płyty stropowe) i balustrady. Najczęściej dochodzi w nich do uszkodzeń warstw otulających konstrukcję, nieprawidłowości w odprowadzeniu wód opadowych oraz braku zachowania wymagań izolacji przeciwwilgociowej i termicznej. To właśnie wilgoć i obecność mostków cieplnych jest przyczyną korozji płyt balkonowych i przemarzania stropów pod tarasami. Wybrane usterki Najbardziej podatne na uszkodzenia są płyty balkonowe/loggiowe. Szczególnie groźne jest zjawisko sukcesywnego zmniejszania się nośności płyty balkonowej na skutek korozji betonu i zbrojenia. Jej oddziaływanie prowadzi do zaistnienia powierzchniowych zarysowań, spękań i deformacji, a w konsekwencji do odspojeń i ubytków zmniejszających przekroje płyt. Na wpływy korozji podatne są również elementy wykończenia balkonów/loggii, takie jak: balustrady, obróbki blacharskie, odwodnienia i warstwy wykończeniowe (płytki i posadzki). Znaczny odsetek uszkodzeń jest skutkiem błędów konstrukcyjnych i technologicznych powstałych w fazach projektowania i wykonawstwa. Niektóre z nich mogą ujawniać się po nieokreślonym okresie użytkowania. Do najczęściej popełnianych takich błędów zalicza się: przyjmowanie w obliczeniach zbyt małych przekrojów poprzecznych belek (głównych elementów konstrukcyjnych balkonów wspornikowych belkowo-płytowych), niedostateczne zakotwianie belek lub płyt w ścianie budynku, nieosiatkowanie dolnych stopek tregli, nieuwzględnianie nadmiernych obciążeń przy obliczeniach, co objawia się np. pęknięciami muru pod belką, nieodpowiednia wytrzymałość betonu i stali zbrojeniowej, błędne mocowanie marek stalowych mocowania balustrad, uszkodzenia zbrojenia i otuliny, niedostateczna grubość otuliny, nieregularny rozstaw prętów, które świadczą o fuszerkach, www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata promocja Organizator: www.konferencjaizolacje.pl styczeń 2013 2013 Sponsorzy główni konferencji: reklama Konferencja ROLA IZOLACJI W NOWOCZESNYM PROJEKTOWANIU I ARCHITEKTURZE 45 mgr inż. poż. Krzysztof Bagiński gł. spec. ds. zabezpieczeń p.poż. – projektant w firmie Mercor SA, rzeczoznawca ds. zabezpieczeń p.poż. Nawet najlepiej zabezpieczony budynek nie zapewni swoim użytkownikom oczekiwanego poziomu ochrony przeciwpożarowej (albo zapewni ją tylko w dniu odbioru), jeśli nie będą w nim prowadzone przeglądy serwisowe. Z godnie z obowiązującym prawem przeglądy powinny być wykonywane przez producenta lub firmy autoryzowane co najmniej raz w roku, co daje użytkownikowi gwarancję prawidłowego działania urządzeń przeciwpożarowych. Należy pamiętać, że serwis jest jednym z elementów analizy ryzyka obiektu. Wykonując serwis, obniżamy ryzyko wystąpienia większych skutków pożaru, a tym samym podnosimy poziom bezpieczeństwa wielorodzinnych budynków mieszkalnych, w których pożary występują stosunkowo często, np. w 2011 roku było ich prawie 13 000, a ich skutkiem było kilkaset ofiar śmiertelnych oraz kilka tysięcy rannych. Najczęściej występującym, i często jedynym, urządzeniem przeciwpożarowym w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych jest system oddymiania grawitacyjnego klatki schodowej. To bardzo istotny element bezpieczeństwa budynków podczas pożaru, ponieważ najgroźniejszy jest dym i towarzyszące mu zjawiska: oddziaływanie toksycznych produktów spalania i rozkładu termicznego na organizm ludzki, obniżenie zawartości tlenu oraz utrata widoczności. Czynniki te odpowiadają za prawie 80% ofiar śmiertelnych w pożarach. Główne cele działania systemów oddymiania to: ograniczenie szkód pożarowych spowodowanych dymem i oddziaływaniem gorących gazów pożarowych, 46 ARTYKUŁ SPONSOROWANY Pamiętajmy o serwisie zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych, czyli klatek schodowych przed zadymieniem, ułatwienie przeprowadzenia skutecznej i bezpiecznej akcji ratowniczo-gaśniczej. Podstawowymi urządzeniami w systemach oddymiania są klapy dymowe (np. mcr PROLIGHT PLUS) montowane w stropodachu nad klatką schodową lub okna oddymiające (np. okienny system oddymiania mcr-OSO) montowane w stropodachu lub elewacji na ostatniej kondygnacji klatki schodowej. Ważnym elementem systemu są także otwory napowietrzające. Najczęściej są to drzwi lub okna, których rolą jest zapewnienie odpowiedniej ilości czystego powietrza uzupełniającego, decydującego o efektywności każdego systemu wentylacji pożarowej, zarówno mechanicznego jak i naturalnego. Odstąpienie od wykonywania przeglądów serwisowych, bądź wykonanie ich przez firmy nieposiadające odpowiedniej autoryzacji producenta może skutkować pogorszeniem poziomu bezpieczeństwa budynku. Poza tym, w przypadku pożaru odpowiedzialność za straty powstałe na skutek nieprawidłowego zadziałania systemu będą ponosili użytkownicy lub zarządca budynku. Istotą przeglądu serwisowego jest sprawdzenie działania systemu oddymiania w warunkach możliwie zbliżonych do pożarowych. Pierwszym etapem jest optyczna kontrola systemu. Następnie dokonuje się otwarcia klap/okien oddymiających, otworów napowietrzających zarówno w trybie alarmowym, jak i wentylacyjnym. Przegląd kończy się sporządzeniem protokołu, wpisem do książki obiektu i wymianą naklejki informacyjnej. Precyzyjne przeglądy serwisowe producenta lub firmy autoryzowanej dają użytkownikowi gwarancję prawidłowego zadziałania systemu oddymiania w odpowiednim momencie. Rezygnując z prowadzenia serwisu lub korzystając z usług osób, którym brak fachowej wiedzy i autoryzacji producenta, działamy niezgodnie z prawem i uzyskujemy tylko pozorne oszczędności. Zdrowy rozsądek, etyka podejmowania decyzji oraz dbałość o ludzkie życie podpowiadają, który wariant działania wybrać.. Mercor, dbając o bezpieczeństwo, zapewnia pełną obsługę serwisową wszystkich swoich urządzeń w trakcie trwania gwarancji i po jej wygaśnięciu. W odniesieniu do dostarczonych przez Mercor urządzeń wymóg ten jest potwierdzony w przekazanej klientowi dokumentacji techniczno-ruchowej. ul. Grzegorza z Sanoka 2 80-408 Gdańsk tel. 58 341 42 45, faks 58 341 39 85 e-mail: [email protected] www.mercor.com.pl www.administrator24.info EKSPLOATACJA Lamperiom mówimy NIE mi na tym, żeby poniższe pomysły nie zawierały żadnych droższych niż farby materiałów wykończeniowych, żeby wytrącić wątpiącym kolejny (ekonomiczny) argument z ręki. Poruszamy się nadal w najniższym poziomie cenowym, uruchamiając jedynie wyobraźnię. Jest to namiastka tego, co można zrobić z wykorzystaniem tylko i wyłącznie farby, ale może stać się inspiracją dla odważniejszych działań twórczych. N Oswoić lamperię Za „tradycyjną” lamperią mogą przemawiać różne względy funkcjonalne. Do tej pory wykonywano ją malując farbą olejną – zmywalną architekt Nowoczesne bryły budynków, ciekawie zaprojektowane wnętrza, odrestaurowane zabytkowe budowle – to znak naszych czasów. Jedno straszy siermiężnością – klatki schodowe w domach z lat 50., 60. i 70., gdzie królują lamperie. (ale „zdrapywalną”, szczególnie jeśli zdrapujący użyje do swojego procederu klucza lub kapsla), do mniej więcej połowy wysokości ściany. W jakimś pięknym kolorze. Możemy więc założyć, że nadal będzie to farba olejna, a lamperia będzie malowana do pewnej wysokości. Proponuję jednak inaczej potraktować styk dwóch farb – matowej i błyszczącej – ot, choćby przenikającym się, bardzo tradycyjnym, ba, nawet klasycznym dekorem – me- źródło: www.okazje.info.pl asza polska rzeczywistość pięknieje. Przechadzamy się rozświetlonymi ulicami, pracujemy w nowoczesnych biurowcach, odwiedzamy kapiące przepychem galerie handlowe i minimalistyczne muzea. Wnętrza naszych mieszkań pokazujemy w kolorowych magazynach, chwalimy się nimi przed znajomymi. Zatrudniamy specjalistę od dekoracji, aranżacji czy oświetlenia. W naszych codziennych wędrówkach jest jednak nadal jeden słaby punkt – klatki schodowe. Oczywiście nie mówimy tu o częściach wspólnych nowoprojektowanych budynków mieszkalnych, lecz blokach powojennych, osiedlach z wielkiej płyty i pierwszych realizacjach lat 90. Tu estetyka stanęła na etapie siermiężnych lat 70. I nie pomagają kolejne remonty – lamperia nadal lamperią stoi, pistacjowa czy w kolorze musztardy straszy tak, jak straszyła. Czy może być inaczej? Oczywiście, może! Wprawdzie z różnych stron słyszę w mojej praktyce zawodowej demotywujące: TAK się nie robi, ale ja wiem, że owszem, że TAK się robi. TAK, czyli inaczej. Korzystając z wypracowanych już trendów wnętrzarskich, które z taką lubością stosujemy w naszych mieszkaniach. Chciałabym pokazać kilka możliwości pomalowania ścian klatki schodowej. Zależy Małgorzata Borys Rys. 1. Lamperia z wykorzystaniem wzoru dekoracyjnego na styku farb ABSTRAKT Autorka przedstawia różne możliwości adaptacji siermiężnych lamperii na klatkach schodowych. Podpowiada jak odnowić ściany korytarzy, zwłaszcza w budynkach z poprzednich dekad, aby stały się przyjazne mieszkańcom i eleganckie. W publikacji można znaleźć również przykłady konkretnych rozwiązań z zastosowaniem nowoczesnych farb i motywów dekoracyjnych. Rys. 2. Lamperia z wykorzystaniem kolorowego paska, podkreślającego dynamikę miejsca styczeń 2013 47 EKSPLOATACJA Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 48 www.administrator24.info Wykańcznie powierzchni ścian korytarzy i klatek schodowych Ściany korytarzy i klatek schodowych zalicza się do najbardziej obciążonych powierzchni wewnątrz budynków. Oprócz ciągłego wycierania, drapania czy uderzania podczas codziennej eksploatacji narażone są także na intensywne brudzenie rękoma czy butami. Caparol oferuje wykańczanie tych powierzchni metodami odpornymi na uszkodzenia a jednocześnie stosunkowo łatwymi w naprawie czy konserwacji: Tynki mozaikowe – wykonane z bardzo drobnych kolorowych kamyczków w dowolnych zestawieniach kolorystycznych – estetyczne, bardzo trwałe, maskujące niedoskonałości podłoża, łatwe Włodzimierz Krupa Dyrektor Techniczny Caparol w punktowej naprawie, bardzo odporne mechanicznie rozwiąza- Polska Sp. z o.o. nie do powierzchni często uszkadzanych; Farby lateksowe – eleganckie i trwałe rozwiązanie tam, gdzie problemem jest utrzymanie w czystości łącznie z dezynfekowaniem, ale nie koniecznie częste naprawy mechaniczne; Wodne żywice epoksydowe – do wykonywania niezwykle odpornych na wszystkie możliwe obciążenia powierzchni, także do renowacji zużytych starych lamperii olejnych. Wszystkie rozwiązania Caparol można zrealizować z uwzględnieniem zasad kontrastowego zestawiania kolorów ułatwiającego orientację w przestrzeni wąskich klatek i korytarzy, także w warunkach niedostatecznego oświetlenia, niezwykle ważną dla osób starszych i wymagających specjalnej opieki. Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/ prenumerata reklama Rodzaj farby styczeń 2013 rodzina farb lateksowych: Latex Samt 10, Latex Satin 20, Latex Gloss 60 rodzina farb dyspersyjnych marki Premium: PremiumClean i PremiumColor Wydajność i siła krycia farby wydajność: 7÷8 m2/l; zdolność krycia: 2 klasa wg normy PN EN 13 300 wydajność: 7÷8 m2/l; zdolność krycia: 2 klasa wg normy PN EN 13 300 Opis produktu, jego przeznaczenie do wykonywania gładkich, bardzo odpornych na zmywanie powłok w pomieszczeniach intensywnie użytkowanych, których powierzchnie wymagają częstego zmywania i czyszczenia, łatwa w aplikacji do wykonywania gładkich, bardzo odpornych na zmywanie powłok w pomieszczeniach intensywnie użytkowanych, których powierzchnie wymagają częstego zmywania i czyszczenia, łatwa w aplikacji Cechy szczególne stopień połysku: półmat (Latex Samt 10), półpołysk (Latex Satin 20), połysk (Latex Gloss 60) odporność na szorowanie: 1 klasa wg normy PN EN 13 300 barwa: biała lub barwiona, sposób nakładania: pędzel, wałek lub natrysk bezemisyjna i bezrozpuszczalnikowa (zawartość lotnych związków organicznych LZO < 1 g/l) stopień połysku: głęboki mat odporność na szorowanie: 1 klasa wg normy PN EN 13 300 barwa: PremiumClean: biała i jasna kolorystyka; PremiumColor: ciemna i intensywna kolorystyka, sposób nakładania: pędzel, wałek lub natrysk bezemisyjna i bezrozpuszczalnikowa (zawartość lotnych związków organicznych LZO < 1 g/l) Caparol Polska Sp. z o.o. ul. Puławska 393 02-801 Warszawa www.caparol.pl 49 ZIELEŃ Anna Skórkowska architekt krajobrazu Niekłopotliwe rośliny iglaste w zieleni osiedlowej Dzięki wykorzystaniu roślin iglastych w przestrzeni osiedli mieszkaniowych, możemy stworzyć kompozycje dekoracyjne przez cały rok. ABSTRAKT Autorka artykułu namawia zarządców nieruchomości do sadzenia roślin iglastych na terenach zarządzanych osiedli. Zaletami wykorzystania gatunków iglastych jest niewątpliwie fakt, iż nie sprawiają one kłopotów pielęgnacyjnych, zapewniają efektowny wygląd otoczenia nieruchomości, a różnorodność odmian (a zatem i gabarytów roślin) pozwala dostosować nasadzenia właściwie do każdego zakątka osiedla. 50 Oczywiście, jak w każdym przypadku, gdy dobieramy rośliny do nasadzeń, trzeba zastanowić się nad ich wymaganiami siedliskowymi, a więc nasłonecznieniem i glebą (jej kwasowością, żyznością i wilgotnością). Bardzo ważna jest też docelowa wielkość i pokrój wybranych gatunków i odmian. Posadzone raz, mają trwać w tym samym miejscu przez wiele lat, rozrastać się wzwyż i na boki, tworzyć z innymi roślinami harmonijną całość. Często zdarza się, że kupujemy i sadzimy nie- Fot. A. Żukowska, Agencja Promocji Zieleni R ośliny iglaste, drzewa i krzewy są wartościowym materiałem roślinnym, wprost niezbędnym przy zagospodarowaniu przestrzeni osiedlowej. Ich głównym atutem jest efektowny wygląd – zwarty pokrój i wyrazista barwa, zazwyczaj niezmienna przez cały rok. A przy tym ta grupa roślin jest ogromnie rozmaita. Do dyspozycji mamy nie tylko drzewa duże, dorastające do kilkudziesięciu metrów, o charakterystycznych szeroko stożkowatych lub wysmukłych koronach, jak świerki, jodły, daglezje czy parasolowatych jak sosny, ale także liczne odmiany dorastające do kilku metrów, niewielkie, których wysokość nie przekracza dwóch metrów i wreszcie te miniaturowe – poniżej metra. Pośród krze- Podstawy decyzji przy zakupie Z daleka od ulicy Fot. 1. Juniperus horizontalis ‘Blue Chip’ – jałowiec płożący – występuje w wielu odmianach. Wszystkie doskonale sprawdzają się jako rośliny okrywowe, do obsadzania skarp i pojemników wów mamy do dyspozycji cyprysiki, choiny, jałowce, żywotniki. W tej mieszczą się grupie krzewy kilkumetrowej wysokości o pokroju kolumnowym lub stożkowym, rozłożyste o średnicy znacznie przekraczającej ich wysokość, a także niskie krzewy płożące i odmiany miniaturowe. Do tego w ofercie szkółkarskiej pojawia się coraz więcej odmian o barwnych igłach (są jasnozielone, niebieskawe, srebrzyste i żółte, a także wielobarwne). Tylko wybierać i sadzić. Rośliny iglaste można wykorzystać w wielu miejscach i funkcjach – zarówno w dużych wnętrzach osiedlowych jak niewielkich skrawkach zieleni, w pojemnikach, żywopłotach i w ogrodach na dachach. Zimozielone iglaste drzewa i krzewy nie tolerują zasolenia gleby, które sprawia, że mimo obecności wody w podłożu, nie mogą z niej korzystać. Rośliny nie przechodzą zimą w stan całkowitego spoczynku (jak liściaste), a ich czynności fizjologiczne są jedynie spowolnione. Brak możliwości pobierania wody z podłoża, przy trwającej cały czas transpiracji, powoduje ich zamieranie częściej niż silny mróz. Dodatkowo zalewanie pędów śnieżną, słoną breją sprawia, że brązowieją i zasychają. Trzeba o tym pamiętać i unikać sadzenia tych gatunków w sąsiedztwie jezdni i parkingów, a także chodników odśnieżanych solą. Jeżeli parking musi zostać zlokalizowany obok egzemplarzy już rosnących, oddzielmy go np. murkiem wysokości około 1 m. www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata Zapraszamy na 6. Mazowiecka Ziele 2013 28 lutego - 1 marca 2013 • 05-604 Jasieniec, ul. Warecka 110 • na terenie szkóki AZUCCY Rewitalizacja parków jako przywracanie cigoci dziedzictwa kulturowego. MAZOWIECKA ZIELE 2013 to: • coraz szersze grono wystawców • moliwo wymiany dowiadcze • konsultacje ze szkókarzami • ciekawostki i nowoci reklama • o wiele wicej ni wystawa rolin • najwaniejsze spotkanie brany przed rozpoczciem sezonu 2013 • seminaria z zakresu rewitalizacji parków prowadzone przezwybitnych specjalistów styczeń 2013 51 ZIELEŃ Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 52 www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 53 ZARZĄDCY PISZĄ PRAWO Problemy z rozliczaniem wody Trwa okres rozliczeniowy wspólnot mieszkaniowych i wobec rosnących kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków powracają problemy kosztów. Niektórzy właściciele wciąż domagają się by rozliczać ich na podstawie „centralnie” określanych ryczałtów, inni nie potrafią zrozumieć że nie mogą się rozliczać samodzielnie z przedsiębiorstwem wodno-kanalizacyjnym (tak jak np. z telekomunikacją), a posiadacze indywidualnych wodomierzy nie chcą płacić więcej niż te wodomierze wykazują. Wszystkie problemy można rozwiązać na podstawie zapisów Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dnia 7 czerwca 2001 r. Ustawodawca w art. 6.1 stwierdza, że stroną umowy jest właściciel lub zarządca budynku (budynków) a w nieruchomościach, w któ- rych są wspólnoty mieszkaniowe – wspólnota. Ustawodawca dopuszcza co prawda możliwość zawierania umów indywidualnych z właścicielami lokali, ale uzależnia to od spełnienia następujących warunków: Art. 6.6. Na wniosek właściciela lub zarządcy budynku wielolokalowego lub budynków wielolokalowych przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne zawiera umowę (…) także z osobą korzystającą z lokalu wskazaną we wniosku, jeżeli: 1) instalacja wodociągowa w budynku jest wyposażona w wodomierze, zainstalowane zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi, przy wszystkich punktach czerpalnych; 2) jest możliwy odczyt wskazań wodomierzy w terminie uzgodnionym przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne z właścicielem lub zarządcą; 3) właściciel lub zarządca rozlicza (…) różnicę wskazań między wodomierzem głównym a sumą wskazań wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych wody; 4) właściciel lub zarządca na podstawie umowy (…) reguluje należności wynikające z różnicy wskazań między wodomierzem głównym a sumą wskazań wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych wody; 5) właściciel lub zarządca określa warunki utrzymania wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych oraz warunki pobierania wody z punktów czerpalnych znajdujących się poza lokalami; 6) został uzgodniony z właścicielem lub zarządcą sposób przerwania dostarczania wody do lokalu bez zakłócania dostaw wody do pozostałych lokali (…); 7) został uzgodniony z właścicielem lub zarządcą sposób przerywania dostarczania wody z punktów czerpalnych znajdujących się poza lokalami, bez zakłócania dostaw wody do lokali. Nie jest więc proste spełnienie warunków, które – jeśli nie będą spełnione – pozwalają Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 54 www.administrator24.info ZARZĄDCYPRAWO PISZĄ Kontrowersyjna uchwała Wydawać by się mogło, że rada po prostu przyjęła zasady sprzedaży, które zazwyczaj są stosowane w obrocie mieszkaniami na wolnym rynku – kupujący w cenie nabywanego mieszkania płaci także za środki pozostawione przez zbywającego na funduszu remontowym wspólnoty. Jest jednak pewne „ale” – w uchwale użyty jest zwrot: „środki przypisane na koncie remontowym”, który w istotny sposób zmienia jej sens. To, że uchwała taki zwrot zawiera, oznacza, iż radni uważają, że gmina niekoniecznie musi zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną „fizycznie” wpłacać ale może je „zarachowywać” w formie „przypisu”. Na koncie funduszu remontowego wspólnot mieszkaniowych, których gmina jest członkiem, znajdować się więc będą „prawdziwe” pieniądze (wpłaty właścicieli lokali wyodrębnionych) oraz deklaracja gminy, że ma określone zobowiązanie. Trudno sobie wyobrazić, że w takiej sytuacji zarząd wspólnoty zdecyduje się na zlecenie remontu – „przypisem” za remont zapłacić się nie da a nie ma żadnej gwarancji, że gmina w każdym momencie zechce swoje zobowiązanie zmaterializować, tym bardziej, że sytuacja finansowa wielu zadłużonych gmin jest nieraz znacznie trudniejsza niż zadłużonych właścicieli lokali. Efektem takiej sytuacji jest niewykonywanie nawet najkonieczniejszych prac remontowych i postępująca dekapitalizacja zasobu mieszkaniowego. Powyższe uregulowania stwarzają wiele sytuacji konfliktowych, także dlatego, że gmina jako członek wspólnoty, będzie starała się utrudnić podjęcie decyzji o wykonaniu remontu do czasu, aż zdecydowaną większość lokali sprzeda. Nie bez znaczenia są także uregulowania zawarte w wyżej cytowanym punkcie 2., z którego nie wynika jednoznacznie kogo – byłego czy nowego właściciela lokalu obciąża zlecony remont. Potencjalni nabywcy z kupnem mieszkania czekają więc do cza- Nowelizując zasady sprzedaży mieszkań komunalnych rada gminy w pewnym kilkudziesięciotysięcznym mieście wprowadziła do uchwały o zasadach sprzedaży następujące zapisy: „1. Najemca nabywający lokal mieszkalny zobowiązany jest zwrócić miastu środki przypisane na koncie remontowym wspólnoty lub zgromadzone na wyodrębnionym koncie funduszu remontowego wspólnoty, przypadające na ten lokal; 2. Zobowiązanie dotyczy tych środków, które nie zostały dotychczas wykorzystane na remont nieruchomości wspólnej i nadal stanowią przypis lub pozostają na wyodrębnionym koncie funduszu remontowego wspólnoty.” Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 55 POCZTA PRAWO ADMINISTRATORA Czy można unieważnić uchwałę Rady Nadzorczej? Posiadałem lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu, ale trzy lata temu Rada Nadzorcza SM podjęła wobec mnie uchwałę wykluczającą z szeregów członków spółdzielni, argumentując swoją decyzję naruszeniem podstawowych interesów, tj. brakiem płatności czynszu. Od uchwały się nie odwołałem, jest więc ona prawomocna. W chwili obecnej nie mam już tytułu prawnego do lokalu ponieważ spółdzielnia po wykreśleniu z rejestru członków skierowała wniosek do sądu o eksmisję z lokalu i taka eksmisja została orzeczona. Przyznane zostało mi także prawo do lokalu socjalnego. I taki stan rzeczy ma miejsce nadal. Mimo bardzo niekorzystnego statusu regularnie spłacam zadłużenie i za jakiś czas doprowadzę do jego całkowitego uregulowania. Niestety za ponowne członkostwo będę musiał sporo zapłacić. Czy nie ma możliwości wystąpienia o unieważnienie uchwały Rady Nadzorczej? Dodam, że kilka lat temu znalazłem się w trudnej sytuacji finansowej (bezrobocie) nie ze swojej winy, normalnie regulowałbym wpłaty, ale nie miałem takich środków. Czytelnik Zgodnie z Ustawą o spółdzielniach mieszkaniowych przez umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zobowiązuje się oddać członkowi lokal mieszkalny do używania, a członek zobowiązuje się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni. Umowa powinna być zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne i wygasa z chwilą ustania członkostwa. Spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego między innymi jeżeli członek pozostaje w zwłoce z uiszczeniem opłat na rzecz spółdzielni za 6 miesięcy. W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu. Warunkiem wypłaty jest opróżnienie lokalu. W przypad- ku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia ogłasza (nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu) przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu. Należy zatem zacząć od podkreślenia, że Czytelnik zawarł ze spółdzielnią umowę, w której spółdzielnia zobowiązała się oddać mu lokal do używania, a on zobowiązał się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni. Jak w każdej umowie strony są zobowiązane dochować obowiązków, do których się zobowiązały. Zatem spółdzielnia zobowiązała się umożliwić Czytelnikowi używanie lokalu, a on zobowiązał się wnieść wkład i uiszczać opłaty. Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata 56 www.administrator24.info INFORMATOR Indeks firm Konferencje i szkolenia dla zarządców nieruchomości ACROCONA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 STYCZEŃ APATOR POWOGAZ . . . . . . . . . . . . . . . 41 BALCO AB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 BMETERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 BUSINESS CONSULTING SOLUTIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Szkolenie „Nowelizacja ustawy VAT w 2013 oraz 2014 roku” 29.01.2013 r., Katowice „eMKa Szkolenia” Magdalena Klepczyńska, kontakt: tel. 32 230 87 98, kom. 695 320 860, e-mail: [email protected] – więcej informacji na stronie www.emkaszkolenia.pl CAPAROL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 GLOBAL PROPERTY . . . . . . . . . . . . . . . . 2 ISTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 LASKOMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 FM MERCOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 METRONA POLSKA POMIARY I ROZLICZENIA . . . . . . . . . 41 MINOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 REJESTR DŁUŻNIKÓW ERIF . . . . . . . . 23 RWE POLSKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 TECHEM TECHNIKI POMIAROWE . . . . . . . . . . . 42 UNIQA TOWARZYSTWO UBEZPIECZEŃ . . . . . 3 VISBUD-PROJEKT . . . . . . . . . . . 25, 27, 29 WELES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 FM Szkolenie „Rozliczenia podatkowe i finansowe w spółdzielniach mieszkaniowych w świetle aktualnego orzecznictwa oraz przepisów prawa” 30.01.2013 r., Warszawa „eMKa Szkolenia” Magdalena Klepczyńska, kontakt: tel. 32 230 87 98, kom. 695 320 860, e-mail: [email protected] – więcej informacji na stronie www.emkaszkolenia.pl Szkolenie „VAT w spółdzielniach mieszkaniowych 2012/2013” 31.01.2013 r., Warszawa „eMKa Szkolenia” Magdalena Klepczyńska, kontakt: tel. 32 230 87 98, kom. 695 320 860, e-mail: [email protected] – więcej informacji na stronie www.emkaszkolenia.pl LUTY Konferencja „Rola izolacji w nowoczesnym projektowaniu i architekturze” 27-28.02.2013 r., Warszawa GRUPA MEDIUM, Izolacje – więcej informacji na stronie www.konferencjaizolacje.pl oraz na s. 45 promocja cena Kupon prenumeraty rocznej cena cena 105 zł 184 zł 345 zł PÓŁROCZNA ROCZNA DWULETNIA ZAMAWIAM PRENUMERATĘ ADMINISTRATORA OD NUMERU NAZWA FIRMY MIESIĘCZNIK DLA ZARZĄDCÓW NIERUCHOMOŚCI ULICA I NUMER KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ PRENUMERATA: » półroczna – 105 zł » roczna – 184 zł » dwuletnia – 345 zł + dostęp do wersji elektronicznej „Administratora” i atrakcyjne pakiety na konferencje i seminaria OSOBA ZAMAWIAJĄCA Lider RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NIP wśród czasopism branżowych E-MAIL TELEFON KONTAKTOWY Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień GRUPY MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam GRUPĘ MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Volkswagen Bank Polska S.A. 09 2130 0004 2001 0616 6862 0001. GRUPA MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez GRUPĘ MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich, a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie danych ma charakter dobrowolny. DATA I CZYTELNY PODPIS styczeń 2013 ul. Karczewska 18 04-112 Warszawa tel. 22 810 21 24 faks 22 810 27 42 e-mail: [email protected] www.administrator24.info [email protected] 57 p o r a d y – r o z w i ą z a n i a – t e c h n o l o g i e Reportaż: jak powstaje Kopernik Park? str. 4 1 /2013 Nakład 9 000 egz. ISSN 0867-5953 INDEKS 320390 Zarządzanie ciągłością działania w FM str. 8 Ryzyko przerwy w dostawie str. 10 reklama prądu OPROGRAMOWANIE DLA ZARZĄDCÓW NIERUCHOMOŚCI Działamy na rynku od 10 lat. Zaufało nam już ponad 500 zarządców w całej Polsce! Oferujemy następce uznanego systemu Weles2FK. Weles3 jest aplikacją internetową, pozwalającą pracować z dowolnego miejsca i o dowolnym czasie. Nie trzeba instalować czegokolwiek na komputerze ani samemu martwić się o bezpieczeństwo danych. Zapraszamy do wypróbowania wersji demonstracyjnej dostępnej przez naszą stronę internetową. Elastyczny system naliczeń i rozliczeń od zawsze był chlubą marki Weles. Weles3 przyjmuje również dane „wstecz” (np spóźnione akty notarialne ze sprzedaży lokalu, poprawki błędnych danych o liczbie osób czy właściwe odczyty liczników) i sam wylicza i wystawia odpowiednie korekty. Powolność i częsta nieaktualność informacji, będąca charakterystyczna dla branży zarządzania nieruchomościami, przestaje być problemem. System posiada zintegrowany, pełny system księgowy, przystosowany specjalnie dla potrzeb zarządzania nieruchomościami. Księgowość zapewnia obsługę VAT oraz integruje się z bankowymi systemami płatności masowych. Każdy z właścicieli lokali w nieruchomości może otrzymać login i hasło, dzięki któremu będzie mógł sprawdzać swoje rozrachunki, dokumenty obciążeniowe, udostępniane mu pliki, głosowane uchwały, dane swoich lokali i dyskusje na forum. Dostępne dane są zawsze aktualne i nie wymagają synchronizacji, jak w innych systemach. Bycie blisko klienta to podstawa sukcesu w naszej branży. Weles3 zapewnia pozycję dwa kroki przed konkurencją! Odwiedź naszą stronę WWW Zajrzyj do nas na Facebooku Skontaktuj się z nami mailem http://www.weles2fk.com http://www.facebook.com/Weles3 [email protected] Zawartość numeru 1/2013 FACILITY MANAGEMENT Jak powstaje KOPERNIK PARK w Olsztynie? – reportaż Katarzyny Czajkowskiej . . . . . . . . . . . 4 Energia jest najważniejsza – Marek Mejssner. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Wydawca GRUPA MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Zarządzanie ciągłością działania w obszarze FM – Bartłomiej Śliwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Przerwa w dostawie prądu – ryzyko awarii w budynku inteligentnym GRUPA Adres redakcji 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18 tel.: 22 512 60 93, 512 60 90 faks: 22 810 27 42 [email protected] www.administrator24.info Redaktor naczelny Sabina Augustynowicz [email protected] Sekretarz redakcji Agnieszka Górska-Szustak [email protected] Redakcja Agnieszka Piksa – red. portalu, Jacek Sawicki, Krystyna Stankiewicz, Marek Mejssner Reklama i marketing tel. 22 810 28 14, 512 60 70 [email protected] Dyrektor biura reklamy i marketingu Joanna Grabek, tel. 600 050 380 Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży Michał Grodzki Kierownik ds. promocji Marta Lesner-Wirkus Prenumerata i kolportaż Jerzy Lachowski tel. 22 810 21 24, 512 60 82 [email protected] Administracja Danuta Ciecierska (HR) Barbara Piórczyńska (Gł Księgowa) Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do ich redagowania, skracania oraz opatrywania własnymi tytułami. Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń. Wszystkie prawa zastrzeżone © by Dom Wydawniczy MEDIUM. Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. ISSN 0867-5953 Zdjęcia: www.sxc.hu – Katarzyna Czajkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Pasaż FM Pasaż FM Nowoczesne nieruchomości oszczędzają energię Energooszczędne nieruchomości to już stały trend w budownictwie europejskim. Dla oszczędzania energii fundamentalne znaczenie ma zmiana sposobu oświetlania wewnątrz i na zewnątrz obiektów. Niedługo „eko-technologie” w budynkach mieszkalnych staną się koniecznością za sprawą Dyrektywy UE „Charakterystyka energetyczna budynków” (Dyrektywa nr 2010/31/UE opublikowana w DzU z dnia 18.06.2010). Od 9 lipca 2013 roku wszystkie nowopowstałe obiekty będą musiały spełniać określone w dyrektywie normy. Wejście w życie dyrektywy wprowadza duże zmiany w polityce spółdzielni mieszkaniowych. Dotyczy ona bowiem także budynków już istniejących: sprzedawanych, wynajmowanych lub podlegających poważniejszej renowacji (gdy całkowity koszt prac renowacyjnych przekracza 25% wartości budynku lub modernizacji podlega ponad 25% powierzchni przegród zewnętrznych). Zarządcy spółdzielni będą musieli rozpocząć na szeroką skalę proces oszczędzania energii w nadzorowanych budynkach. Z pomocą przychodzą nowoczesne energooszczędne technologie. Dla oszczędzania energii elektrycznej najważniejszy jest sam rodzaj oprawy oświetleniowej. Najbardziej energooszczędna jest technologia LED, choć wśród wielu Polaków wciąż funkcjonuje przekonanie, że jest ona zbyt droga. Oprócz lamp LED energooszczędne są także inne źródła światła – świetlówki oraz żarówki halogenowe. Każde z tych rozwiązań pozwoli zaoszczędzić w porównaniu z tradycyjną żarówką wolframową aż 80–90% energii. W Polsce już można znaleźć przykłady energooszczędnych inicjatyw, choćby wśród zarządców spółdzielni mieszkaniowych. Przykładem jest Legnicka Spółdzielnia Mieszkaniowa „Kopernik”. Wprowadzając m.in. kilka nowoczesnych technologii oświetleniowych do zarządzanych przez siebie budynków, udało jej się zaoszczędzić już 12 milionów złotych. Dzięki temu koszty eksploatacji lokali są niższe o prawie 200 zł w porównaniu do innych legnickich osiedli. Deweloperów i osoby rozglądające się za kupnem nieruchomości powinien szczególnie zainteresować program NFOŚiGW „Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych”. Jest to pierwszy, realizowany z funduszy publicznych program dopłat do budowy domów energooszczędnych. Dofinansowanie ma przysługiwać zarówno tym osobom, które budują domy jednorodzinne, jak i nabywającym od deweloperów domy jednorodzinne oraz mieszkania w domach wielorodzinnych. styczeń 2013 3 REPORTAŻ FM Katarzyna Czajkowska Jak powstaje KOPERNIK PARK w Olsztynie? Pięknym w przyszłości, a budującym się dziś kompleksem KOPERNIK PARK w Olsztynie rozpoczynamy cykl reportaży o ciekawych obiektach powstających w Polsce. P omiędzy pięknymi jeziorami i podobnymi do siebie budynkami, tuż przy olsztyńskiej starówce, w centrum miasta, powstaje Kopernik Park, nowoczesne osiedle i centrum biznesowe o wysokim standardzie. Lokalizacja inwestycji zapewni przyszłym mieszkańcom i użytkownikom obiektu doskonałą komunikację z każdą częścią miasta bez konieczności stania w korkach. Powstają tu mieszkania i apartamenty, jak głoszą foldery reklamowe idealne dla dynamicznych i aktywnych osób ceniących łatwy dostęp do wszelkich miejskich atrakcji i udogodnień. Kompleks będzie cechowała nowoczesna architektura, wysoki standard wykonania i wy- 4 kończenia. Ponadto inwestycja ma wyróżniać się spośród innych dbałością o detale, luksusowe korytarze, elegancką elewacją oraz niespotykanymi dotąd w Olsztynie wyróżnikami w postaci prywatnego fitness clubu oraz obsługi portiera, który miałby pełnić również funkcję konsjerża, dbającego o bezpieczeństwo i komfort mieszkańców. Planowany termin oddania inwestycji do użytku to grudzień 2013 r. Część biurowa i handlowo-usługowa Kopernik Park zapowiada się być doskonałą lokalizacją dla biznesu m.in. ze względu na to, iż jest to prestiżowe i reprezentacyjne miejsce w samym sercu miasta. Na terenie kompleksu mieszkalno-biznesowego Kopernik Park powstaje nowoczesne centrum biznesu, które ma wyróżniać się na tle innych olsztyńskich budynków nietypową architekturą i przeszkleniami. Powstający obiekt ma formę prostopadłościanu, a po zakończeniu budowy ma mieć pięć kondygnacji nadziemnych i jedną kondygnację podziemną, mieszczącą garaż. Piąty budynek o nazwie MARS zapewni 2,6 tys. mkw powierzchni handlowo-usługowych i biurowych. Cały parter budynku ma pełnić funkcję handlowo-usługową, natomiast cztery wyższe kondygnacje mieszczą biura i pełnią funkcje biurowo-usługowe. Powierzchnia zabudowy: Wysokość budynku: Kubatura brutto: 698,06 m2 21,80 m 14 765,58 m3 Wejście główne do budynku znajduje się od strony ulicy Partyzantów. Jest umieszczo- www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 5 FACILITY MANAGEMENT Marek Mejssner Naukowcy opracowali baterie podające moc do instalacji domu inteligentnego w momentach najwyższych opłat taryfowych za energię. Jednocześnie inna grupa badaczy stwierdziła, iż energooszczędna konstrukcja budynku inteligentnego musi być kompletna – nieprzemyślane oszczędności zamiast zysków powodują duże straty. N aukowcy i inżynierowie pracujący dla firmy technologicznej Stem, opracowali system baterii zasilania szczytowego, przeznaczony dla budynków inteligentnych. System współpracujący z rozwiązaniem serwerowym, działającym na zasadzie sieci neuronowych jest w stanie określić, według taryf energii, kiedy należy uruchomić jej rezerwy, a kiedy należy ją składować. Właściciel budynku, opierając się na prognozach systemu, może zmniejszyć wydatki na energię elektryczną, ustawiając czujniki termostatów zgodnie ze wskazaniami programów oraz uruchamiając najbardziej energożerne urządzenia tylko w określonych godzinach. Baterie z samochodów do domu Naukowcy połączyli analizę danych pochodzących z czujników umieszczonych na wszystkich odbiornikach prądu w budynku z lokalnym składowaniem energii. Baterie przez nich opracowane nie są ogniwami przeznaczonymi do zasilania awaryjnego. W połączeniu z systemem informatycznym, przeznaczone są do dostarczania odbiornikom w budynku najtańszej formy energii w danym momencie; niekoniecznie przy tym pochodzącej z sieci. Oprogramowanie zastosowane w tym rozwiązaniu używa algorytmów do przewidywania zużycia prądu w budynku w rytmie godzinnym. Ogniwa zaczynają dostarczać energię w chwili, 6 Energia jest najważniejsza kiedy następuje szczyt zapotrzebowania, i co za tym idzie – taryfy za prąd są najwyższe. System pozwala także na określenie „słabych punktów” w budynku, czyli odbiorników zużywających zbyt wiele energii. Dla zmniejszenia kosztów naukowcy zastosowali baterie pochodzące z samochodów elektrycznych i hybrydowych. Są to ogniwa regenerowane, które nie mogą pracować już w instalacjach samochodowych, ale nadal są sprawne i mogą szybko ładować się z sieci energetycznej oraz zasilać budynki. Większość danych dotyczących ich sprawności jest określana przez zainstalowane w nich czujniki; informacje w nich zawarte trafiają do systemu analitycznego w lokalnym komputerze. System taki jest skalowalny, zależy od ilości zastosowanych w nim baterii i może zasilać od niewielkiego domku do dużego biurowca. inteligentnych nie jest nowy, jednak dotychczas nie kojarzono go z zasilaniem przy pomocy OZE. Tymczasem baterie są często używane w rozwiązaniach z zasilaniem pochodzącym z OZE do stabilizowania parametrów napięcia i natężenia prądu pozyskiwanego z tych źródeł. Jak ciekawostkę można przytoczyć jedne z obliczeń badaczy ze Stem, z których wynika, iż dla hotelu posiadającego 100 pokoi wystarczą ogniwa o pojemności pomiędzy 50 kWh a 100 kWh, czyli dwa lub cztery komplety baterii z jednego z najpopularniejszych samochodów elektrycznych w USA – Nissan Leaf. – Spadają ceny baterii, ceny przetwarzania oraz ceny pasma w sieci i powinniśmy zobaczyć takie rozwiązania w każdym budynku na świecie, nie tylko budynku inteligentnym, w ciągu następnych 20–30 lat. Takie systemy Mniejsze koszty z OZE ABSTRAKT Następna wersja systemu, przygotowywana przez badaczy Stem, korzystać będzie z baterii zasilanych niekonwencjonalnymi, odnawialnymi źródłami energii. Naukowcy chcą bowiem skojarzyć baterie z zasilaniem przy pomocy dachowych ogniw słonecznych. Nawet bez takiego zasilania zastosowanie systemu opracowanego przez Stem zmniejsza wysokość rachunków za energię, zależnie od typów zainstalowanych urządzeń (energożerne czy oszczędne) od 5 do 15 proc. Z zasilaniem ogniw przez panele słoneczne koszty rachunków spadną prawdopodobnie o ok. 30 proc. i to nawet dla dużych instalacji biurowych. Pomysł stosowania baterii jako stabilizatorów w instalacjach energetycznych budynków Artykuł prezentuje m.in. koncepcję zasilania budynków inteligentnych za pomocą systemu baterii zasilania szczytowego, który jest w stanie określić kiedy należy uruchomić rezerwy energii, a kiedy ją składować, i w rezultacie – obniżyć koszty zużycia energii w budynku. Na koszty te wpływają ponadto okładziny zewnętrzne budynków a także przeszklenia, powszechnie stosowane w nowoczesnych biurowcach. Autor podpowiada na jakie materiały warto zwrócić uwagę, aby wznoszone budynki były zgodne z pełnymi rozwiązaniami energooszczędnymi i generowały realne oszczędności z ich eksploatacji. www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 7 FACILITY MANAGEMENT dr Bartłomiej Śliwiński doradca w zakresie FM, członek IFMA W dzisiejszych czasach ciągłość działania jest jednym z czynników konkurencji biznesowej organizacji, które muszą funkcjonować w 24-godzinnym trybie realizacji usług, zaś jej utrzymanie jednym z podstawowych zadań menadżerskich. Firmom, którym zależy na uniknięciu przykrych konsekwencji wynikających z zadziałania czynników ryzyka będą z pewnością przydatne procedury związane z zarządzaniem ciągłością działania (Continuity Management), wchodzące w skład kompleksowego zarządzania ryzykiem. P odstawowym pojęciem w powyższym zakresie jest Planowanie Ciągłości Działania (ang. Business Continuity Planning – BCP) – czyli tworzenie, kontrola i aktualizacja planów utrzymywania i wznawiania działań w kluczowych dla organizacji obszarach i procesach, w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej. Sytuacją taką może być najczęściej zdarzenie o niewielkim prawdopodobieństwie wystąpienia i trudnym do przewidzenia czasie wystąpienia, ale o katastrofalnych skutkach dla organizacji. Innym pojęciem jest Planowanie Awaryjne (ang. ABSTRAKT Continuity Management w Facility Management to obszar wymagający szerokiego spojrzenia na problematykę zarządzania ryzykiem. Artykuł omawia zarówno planowanie i tworzenie ciągłości działania a także sam proces zarządzania ciągłością w przypadku wystąpienia zdarzenia kryzysowego – zarówno reagowanie w sytuacji kryzysowej, odzyskiwanie zasobów (w tym danych i lokalizacji), wznawianie procesów i działań organizacji, jak też komunikację kryzysową. 8 Zarządzanie ciągłością działania w obszarze FM Disaster Recovery Planning – DRP), czyli przygotowanie planów odtworzenia krytycznych obszarów działalności, w szczególności infrastruktury krytycznej, po zaistnieniu sytuacji kryzysowej. W praktyce, planowanie ciągłości działania czy awaryjne polega na tworzeniu kompleksowych i sformalizowanych procedur mających zastosowanie podczas wystąpienia katastrofy (np. pożar, skażenie radioaktywne, terroryzm, katastrofa budowlana itp.) oraz po jej wystąpieniu. Procedury im podlegające są dokładnie analizowane (za pomocą analizy ryzyka) i dotyczą one zazwyczaj procesów krytycznych dla organizacji. Scenariusze naruszenia poszczególnych procesów krytycznych są poddawane szczegółowej weryfikacji z przedstawieniem odpowiednich dla różnych czynników ryzyka sposobów utrzymania ciągłości oraz parametrów procesów i działań w organizacji. Zdarzenia zagrażające ciągłości działania Do głównych czynników branych pod uwagę w takim planowaniu należą: cyklon, trzęsienie ziemi, powódź, burza, sztorm, tornado, tsunami, wybuch wulkanu lub inne naturalne; wybuch lub pożar, skażenie chemiczne lub radioaktywne, wyciek paliwa, rozlanie oleju lub wyciek gazu; plaga, zaraza albo epidemia; awaria lub zakłócenie niezbędnej usługi lub infrastruktury; atak terrorystyczny, atak na państwo (wojna); inne zdarzenia podobne do wymienionych powyżej. Lista zdarzeń nie jest zamknięta, mogą tutaj występować potencjalne inne zdarzenia, trudne do przewidzenia bez analizy konkretnego przypadku czy lokalizacji. Opisy zidentyfikowanych zagrożeń powinny również obejmować inne istotne dane, np.: – jaki obszar danego obiektu zostanie objęty działaniem czynnika (w razie potrzeby należy użyć mapowania)? – jaka jest częstotliwość występowania zdarzeń krytycznych (analiza wydarzeń w przeszłości)? – jaka jest trwałość i intensywność zagrożenia (siła, szybkość, czas trwania, itp.)? W celu zrozumienia rodzajów zagrożeń i zagrożeń związanych z obiektem, należy opracować i zrozumieć: – profil użytkowników nieruchomości, w tym zakres niezbędnego wsparcia dla ich procesów podstawowych; – zagrożenia, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie obiektu i związanych z tym zagrożeń; – Konsekwencje finansowe i niefinansowe ryzyka i sytuacji zagrożenia, w tym prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania na użytkowników nieruchomości i zdolność do świadczenia przez nich usług; – Sposoby reagowania i zasoby w obiekcie niezbędne do ich realizacji. Analizy wpływu na działalność Jednym z rodzajów analiz, które będą pomocne przy tworzeniu planów są Analizy Wpływu na Działalność (ang. Business Impact www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata styczeń 2013 9 FACILITY MANAGEMENT Katarzyna Czajkowska Przerwa w dostawie prądu Biurowe budynki inteligentne są często projektowane bez zaspokojenia zapotrzebowania na energię w przypadkach awaryjnych. Obecnie tylko 1 na 7 budynków inteligentnych ma jakąkolwiek instalację rezerwowego zasilania. O becnie system automatyki budynkowej staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem stosowanym w nowo powstających budynkach szczególnie biurowych, ale też i mieszkalnych. Dotychczas wiele osób uważało, że jest to luksus i kosztowna ekstrawagancja, która dodatkowo jest skomplikowana w obsłudze i wymagająca przeprowadzenia dodatkowych remontów. Rzeczywistość wygląda jednak całkiem inaczej. Klasyczne budynki inteligentne zwykle posiadają, jako podstawowe rozwiązania: systemy do monitorowania i kontroli ruchu (często zintegrowane z systemem do kontroli czasu pracy), systemy klimatyzacji i nawiewu oraz automatycznego utrzymywania temperatury i wilgotności w pomieszczeniach, systemy ABSTRAKT Artykuł przedstawia możliwe rozwiązania w przypadku przerw w dostawie energii w budynku inteligentnym z zintegrowanym system automatyki budynkowej. Autorka podpowiada jak nie dopuścić do „blackout’u” energetycznego w budynku, jak podtrzymać systemy w czasie awarii prądu oraz jak zachowują się urządzenia po przywróceniu zasilania. 10 – ryzyko awarii w budynku inteligentnym kontroli dostępu oraz komunikacji automatycznej oraz systemy przeciwpożarowe. Coraz częściej pojawiają się w nich także serwerownie budynków, udostępniające firmom wynajmującym pomieszczenia także zasoby IT. Budynki inteligentne w związku z dość dużą automatyzacją procesów zarządzania mają średnio o 25–35% proc. zwiększone zapotrzebowanie na energię. Mimo tego w większości nowych budynków tego rodzaju nie stosuje się dywersyfikacji źródeł zasilania. Preferuje się jedynie 2–3 punktowe podłączenie do sieci miejskiej. Przerwa w dostawie prądu – i co dalej? Często zdarza się, że sen z powiek spędza nam problem przerwania dostaw energii. Co się stanie w sytuacji, gdy w naszym inteligentnym domu zabraknie prądu? Wszystkie urządzenia w budynku zasilane są przecież prądem, systemy kontroli i bezpieczeństwa, windy, wejścia bramy garażowe itd. W rzeczywistości awaria prądu w przypadku inteligentnego domu wygląda podobnie jak w budynku, w którym tego typu system automatyki budynkowej nie jest zainstalowany. Po prostu określone urządzenia, których funkcjonowanie wymaga prądu, przestają działać, więc musimy przestawić się na sterowanie ręczne. W przypadku katastrofy, jak np. atak terrorystyczny, pożar, awaria sieci, „blackout” energetyczny lub zalanie fragmentu sieci, istnieje prawdopodobieństwo, że instalacje przejdą samoczynnie w stan czuwania, lub zwyczajnie się zatrzymają aby uniknąć uszkodzenia. Oznacza to, że np. windy zatrzymają się między piętrami lub skorzystają z rezerwy mocy, aby zjechać na parter, zatrzaśnięciu ulegną drzwi odblokowywane zamkami elektronicznymi, oświetlenie z wyjątkiem awaryjnego (którego rezerwa mocy wystarcza średnio na godzinę) przestanie działać. Dużym problemem są ciągi komunikacyjne, bo w przypadku awarii, ewakuacji zmuszeni jesteśmy korzystać z klatek schodowych oddalonych od biur. Aby uniknąć niepowołanego dostępu do pomieszczeń biurowych, ognioodporne drzwi na klatki ewakuacyjne zaopatrzono w elektroniczne zamki, znajdujące się zawsze od strony wewnętrznej. W efekcie, w przypadku pożaru i awarii elektryczności z nieprzystosowanego budynku nikt nie wyjdzie – zamki bowiem ulegną zatrzaśnięciu. Elektromagnesy zwalniają się jedynie w części ewakuacyjnej. Próby ewakuacyjne Aby umieć zachować się w takich sytuacjach, co dwa lata zwykle wykonuje się próby ewakuacyjne. Jest to czas by nauczyć użytkowników prawidłowego reagowania. Wewnętrzna instalacja ppoż. Problemem jest też wewnętrzna instalacja przeciwpożarowa. Korzysta ona bowiem z tych samych rozwiązań rezerwy mocy, zgromadzonej w akumulatorach budynku, z których korzysta awaryjne oświetlenie, windy oraz inne instalacje. Zwykle nowoczesne budynki inteli- www.administrator24.info Artykuł w pełnej wersji dostępny tylko w wydaniu papierowym Zamów prenumeratę na www.administrator24.info/prenumerata Zajrzyj na forum! Pomogą Ci nasi eksperci. Masz wątpliwość? Nurtuje Cię pytanie, na które nie możesz znaleźć jednoznacznej odpowiedzi? Musisz rozwiązać problem? Wątki na forum: promocja • Prawo i nieruchomości publiczne • Wspólnota mieszkaniowa • Zarządzanie nieruchomością wspólną • Finanse: podatki, opłaty, dotacje • Umowy, procedury, regulaminy, uchwały, kwestie formalne • Otoczenie budynku, remonty, modernizacje, technika • Zarządzanie nieruchomościami, licencje zawodowe, egzaminy • Co gryzie zarządców i administratorów? styczeń 2013 11 miesięcznik dla zarządców nieruchomości • • • • • • Opinie i komentarze Prawo i finanse Orzecznictwo i interpretacje Zarządzanie w praktyce Eksploatacja Poczta „Administratora” W każdym numerze „Administratora” FM: • porady • rozwiązania • technologie