Zasady opracowywania hasła osobowego

Zasady opracowywania hasła osobowego
Nadesłał Edyta Dobek
ZASADY OPRACOWANIA HASŁA OSOBOWEGOTerminologia stosowana przy opracowaniu haseł
osobowych:autor — osoba fizyczna lub ciało zbiorowe będące twórcą dzieła dopowiedzenie
— część hasła służąca do jego sprecyzowania hasło — wyrażenie o sformalizowanej postaci,
służące do porządkowania zbiorów informacji o dokumentach, zwykle wyróżnione swym umiejscowieniem
w pozycji i/lub formą graficzną hasło dodatkowe — hasło, pod którym dokument należy lub można
— niezależnie od hasła głównego — wykazać w danym zbiorze informacji o dokumentach
hasło główne — hasło, które powinno zawsze towarzyszyć opisowi bliograficznemu dokumentu,
niezależnie od układu zbioru informacji o dokumentach hasło osobowe — hasło, którego jedyną
lub pierwszą częścią jest nazwa osobowa nazwa osobowa — nazwa własna identyfikująca osobę:
imię i nazwisko, pseudonim, nazwa związana z godnością osoby bądź inne określenie przez nią używane
lub pod którą jest ona znana odsyłacz — zapis kierujący od jednego hasła (grupy haseł) lub
pozycji do innego hasła (grupy haseł) lub pozycji odsyłacz całkowity — odsyłacz kierujący za
pomocą skrótu „zob." do ujednoliconej nazwy osobowej od jej odmiany odsyłacz uzupełniający
— odsyłacz wiążący za pomocą skrótu „zob. też" ujednolicone nazwy danej osoby,
występujące w zbiorze informacji o dokumentach pseudonim — każda nazwa różniąca się od
nazwy prawnie przysługującej danej osobie, celowo przez nią przybrana — w tym kryptonim
— lub nadana jej przez innych współtwórca — osoba współdziałająca przy opracowywaniu
dokumentu: redaktor, tłumacz, ilustrator itp. znak umowny — znak oddzielający i/lub oznaczający
poszczególne składniki hasła W haśle osobowym należy podawać nazwę tylko jednej osoby. Hasła
osobowe powinny zawierać nazwy osób wymienionych w opisie bibliograficznym dokumentu, niezależnie
od tego, z jakiego źródła ich nazwy przejęto do opisu oraz w której strefie opisu i na którym poziomie
występują.W razie potrzeby można wykazywać opis pod nazwami osobowymi występującymi w
opisywanym dokumencie, ale nie przejętymi do jego opisu bibliograficznego.
HASŁO GŁÓWNEW haśle głównym należy podawać: a) nazwę jedynego autora dokumentu;Przykład
Wańkowicz / Mieczysław Kurzyna hasło główne: Kurzyna, MieczysławPrzykład Siedem dalekich rejsów :
[powieść] / Leopold Tyrmand hasło główne: Tyrmand, LeopoldPrzykład Stanley Spencer : [album] /
[pref.] Eric Newtonhasło główne: Spencer, Stanley
Przykład Dwa dni w Szwajcaryi Saskiéy w roku 1825 / przez A. E. K. [krypt.] hasło główne: Koźmian,
Andrzej Edward (1804-1864). Przykład Związki zawodowe na zachodzie i u nas / przez B. B. hasło
główne: B.B.
b) nazwę autora uznanego za głównego twórcę intelektualnej lub artystycznej zawartości dokumentu
(np. na podstawie wyróżnienia nazwy tego autora w dokumencie za pomocą odpowiedniego wyrażenia
lub typograficznie), niezależnie od liczby współautorów (nazwy drugiego i trzeciego autora powinny być
podane w hasłach dodatkowych bez okreśŹlenia rodzaju współpracy, jeżeli wszystkich autorów jest nie
więcej niż trzech);
Przykład Vademecum fotografa / oprac. Stanisław Sommer przy współpracy Witolda Dederko hasło
główne: Sommer, Stanisław Przykład Nauczyciel mianowany / Irena Dzierzgowska przy współpr.
autorskiej Marii Kotowskiej.hasło główne: Dzierzgowska, Irena (1946- ).
c) nazwę autora wymienionego w oznaczeniu odpowiedzialności na pierwszym miejscu, jeżeli liczba
autorów nie przekracza trzech i żaden z nich nie został uznany za głównego autora (nazwy drugiego i
trzeciego autora powinny być podane w hasłach dodatkowych bez określenia rodzaju współpracy). Jeżeli
autorów jest więcej niż trzech, opis bibliograficzny nie powinien mieć hasła głównego autorskiego.
Przykład Pedagogika : teksty i ćwiczenia z języka rosyjskiego dla studentów stacjonarnych / Róża
Oleśniewicz, Lubow Salzman hasło główne: Oleśniewicz, Róża (1934- )Przykład Nauczyciel wychowawca /
Garry Hornby, Eric Hall, Carol Hall ; przekł. Jolanta Bartosikhasło główne: Hornby, Garry (1949- )Jeżeli
nie można ustalić nazwy autora prawdziwego, a znana jest nazwa autora wątpliwego, należy ją podać w
haśle.Hasło dodatkowe bez określenia rodzaju współpracyNależy sporządzić hasła dodatkowe
zawierające:a) nazwę drugiego i trzeciego autora, jeżeli w haśle głównym podano nazwę osoby uznanej
za głównego autora, a wszystkich autorów jest nie więcej niż trzech;b) nazwę drugiego i trzeciego
autora, jeżeli w haśle głównym podano nazwę autora wymienionego w oznaczeniu odpowiedzialności na
pierwszym miejscu ;c) nazwę autora wymienionego w oznaczeniu odpowiedzialności na pierwszym
miejscu, jeżeli autorów jest więcej niż trzech i żaden z nich nie został uznany za głównego autora;Nie
należy dodawać określenia rodzaju udziału danej osoby w powstaniu dokumentu.Przykład Poradnik blefu
doskonałego / napisał Peter Gammond, z blefologią Alana Hankinsona hasło główne: Gammond, Peter
http://www.bp.ostroleka.pl/testowy - Serwis Biblioteki Pedagogicznej w Ostrołęce
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 10:30
(1925- )hasło dodatkowe: Hankinson, Alan (1926- ) Przykład Nauczanie biologii w kl. 5 : książka
przedmiotowo-metodyczna / Wiesław Stawiński, Ludwina Palka, Maria Piotrowiczhasło główne: Stawiński,
Wiesław (1928- )hasła dodatkowe: Palka, LudwinaPiotrowicz, Maria (1924-2008).Hasło dodatkowe z
określeniem rodzaju współpracyMożna sporządzić hasła dodatkowe zawierające nazwy współtwórców
dokumentu z określeniem udziału danej osoby w powstaniu dokumentu. Jeżeli jedna osoba spełnia różne
role w powstaniu dokumentu, należy sporządzić tylko jedno hasło, podając w nim określenie funkcji
uznanej za najważniejszą.Przykład Alfabet Urbana : od A do Z / Urban Jerzy ; [rys. Ryszard
Kaliński]hasło główne: Urban, Jerzyhasło dodatkowe: Kaliński, Ryszard. Il.Przykład Sekty / Nathalie Luca
; przeł. Agnieszka Kuryśhasło główne: Luca, Nathalie (1966- )hasło dodatkowe fakultatywne: Kuryś,
Agnieszka. Tł. b) nazwę autora uznanego za głównego twórcę intelektualnej lub artystycznej zawartości
dokumentu (np. na podstawie wyróżnienia nazwy tego autora w dokumencie za pomocą odpowiedniego
wyrażenia lub typograficznie), niezależnie od liczby współautorów (nazwy drugiego i trzeciego autora
powinny być podane w hasłach dodatkowych bez określenia rodzaju współpracy, jeżeli wszystkich
autorów jest nie więcej niż trzech);
Autorstwo dokumentów o specjalnych formach piśmienniczych
1. SłownikiOsoby opracowujące słowniki należy traktować jako autorów. Przykład Słownik polsko-łaciński
do użytku szkół średnich. Z. 1, Litery A-N / oprac. Władysław Wróblewskihasło główne: Wróblewski,
Władysław2. BibliografieOsoby opracowujące bibliografię należy traktować jako autorów i podawać ich
nazwy w hasłach. W opisie bibliografii zespołu osobowego, opisywanej pod hasłem korporatywnym,
nazwę autora bibliografii należy podać w haśle dodatkowym bez określenia rodzaju współpracy.Przykład
Bibliografia prac Adama Andrzeja Witusika / [oprac. Artur Iskrzycki]hasło główne: Iskrzycki, Artur
Przykład Bibliografia publikacji pracowników : 1967-1977 / [oprac. Apolonia Kellerowa, M. Jolanta
Nowaczewska] ; Polska Akademia Nauk. Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt w Jastrzębcu. hasło
główne: Polska Akademia Nauk. Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząthasła dodatkowe: Kellerowa,
Apolonia. Nowaczewska, M. Jolanta
3. Wypisy szkolneOsoby opracowujące wypisy szkolne i wybory tekstów do nauki języka należy traktować
jako autorów i podawać ich nazwy w hasłach.
Przykład Wypisy do ćwiczeń z biochemii / Ewa Piaskowska hasło główne: Piastowska, EwaPrzykład Wybór
tekstów łacińskich dla liceów ogólnokształcących / oprac. Wanda Popiakhasło główne: Popiak, Wanda4.
Zbiory prac różnych autorówOpis zbioru prac różnych autorów nie powinien mieć hasła głównego
autorskiego. Nazwę redaktora zbioru należy podać w haśle dodatkowym z określeniem rodzaju
współpracy. Nazwy autorów można podawać w hasłach dodatkowych bez określenia rodzaju współpracy.
Przykład Badania nad rozwojem języka dziecka : wybór prac / pod red. Grace Wales Shugar i Magdaleny
Smoczyńskiej ; [tł. z ang. Zofia Babska et al.]hasła dodatkowe: Shugar, Grace. Red.Smoczyńska,
Magdalena. Red. hasło dodatkowe fakultatywne: Babska, Zofia. Tł.5. AntologieOpis antologii nie powinien
mieć hasła głównego autorskiego. Nazwę twórcy antologii należy podać w haśle dodatkowym z
określeniem rodzaju współpracy.Przykład Pieśń zostaje za nami : antologia poezji / wyboru dokonał,
notami i wstępem opatrzył Czesław Sobkowiak ; [il. Witold Michorzewski]hasła dodatkowe: Sobkowiak,
Czesław (1950- ). WybórMichorzewski, Witold. Il.Przykład Tylko ziemia przetrwa ... : mała antologia
dawnej i współczesnej literatury Indian Ameryki Północnej / wybór i oprac., [wstęp, komentarze] Leszek
Michalik ; [przekł. z ang. L. Michalik et al. : il. na podstawie rys. Fredericka Weygolda - Zdzisław
Mańkowski]hasła dodatkowe: Michalik, Leszek (1955- ). Oprac. Mańkowski, Zdzisław. Il.6. Przepisy
prawne i administracyjneHasła osobowe dla opisów nieurzędowych zbiorów przepisów prawnych i
administracyjnych należy opracować zgodnie z zasadami dotyczącymi hasła głównego i haseł
dodatkowych. Przykład Prawo cywilne 2008 : teksty ustaw i rozporządzeń wraz z indeksem rzeczowym /
[red. Aneta Flisek, Aleksandra Dróżdż]hasła dodatkowe: Flisek, Aneta. Red.Dróżdż, Aleksandra. Red.
Przykład Prawo cywilne w kazusach / Alicja Kędzierska-Cieślak, Adam Jedlińskihasło główne: KędzierskaCieślak, Alicjahasło dodatkowe: Jedliński, Adam7. KorespondencjeNazwy autorów korespondencji należy
podać w haśle głównym i w hasłach dodatkowych bez określenia rodzaju współpracy.Przykład Listy 19471969 / Roman Brandstaetter i Janusz Warnecki ; wybór, oprac. i wstęp Marzena Kuraśhasło główne:
Brandstaetter, Roman (1906-1987)hasła dodatkowe: Warnecki, Janusz (1895-1970)Kuraś, Marzena.
Oprac.Przykład Korespondencja Zygmunta Krasińskiego. Listy do Koźmianów / [oprac. i wstępem
poprzedził. Zbigniew Sudolski]hasło główne: Krasiński, Zygmunt (1812-1859)hasło dodatkowe: Sudolski,
Zbigniew (1930- ). Oprac.8. Adaptacje i inne przeróbkiW haśle głównym należy podać nazwę autora
oryginału. Należy sporządzić hasło dodatkowe z określeniem rodzaju współpracy, zawierające nazwę
twórcy adaptacji lub innej przeróbki. Można sporządzić hasło dodatkowe, zawierające nazwę autora i tytuł
http://www.bp.ostroleka.pl/testowy - Serwis Biblioteki Pedagogicznej w Ostrołęce
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 10:30
oryginału, jeżeli tytuł ten różni się od tytułu adaptacji.Przykład Mała księżniczka : na podstawie powieści
Frances Burnett / adapt. tekstu Chantal Baligand ; il. Alison Winfield ; tł. z fr. Anna Grenhasło główne:
Burnett, Frances Hodgson (1849-1924)hasła dodatkowe: Baligand, Chantal. Adapt.Winfield, Alison. Il.
Gren, Anna. Tł.Przykład Czarna Strzała / Robert L. Stevenson ; [il. Severino Baraldi ; adapt. oryg. Maria
Danesi przy współpr. Anny Casalis ; tł. Teresa Dobrzańska]hasło główne: Stevenson, Robert Louis (18501894)hasła dodatkowe: Baraldi, Severino. Il.Danesi, Maria. Adapt.Casalis, Anna. Adapt.Dobrzańska,
Teresa. Tł.9. WywiadyW haśle głównym należy podać nazwę osoby udzielającej wywiadu. Jeżeli jednak
inna osoba jest wskazana w opisywanym dokumencie jako główny rozmówca, jej nazwę należy podać w
haśle głównym.Należy sporządzić hasła dodatkowe bez określenia rodzaju współpracy, zawierające nazwy
pozostałych uczestników rozmowy.Jeżeli w opisywanym wydaniu hasło główne różni się od hasła
głównego wydania poprzedniego, informację o haśle głównym wydania poprzedniego należy podać w
strefie uwag opisu bibliograficznego.Przykład Żuławski : przewodnik Krytyki Politycznej : (wywiad rzeka)
/ Piotr Kletowski, Piotr Mareckihasło główne: Żuławski, Andrzej (1940- )hasła dodatkowe: Kletowski, Piotr
(1975- )Marecki, Piotr (1976- )Przykład Kobietą być: rozmawiają Anna Mentlewicz i Ewa Żeromska /
[grafiki Agata Olszyńska]hasło główne: Mentlewicz, Anna.hasła dodatkowe: Żeromska, EwaOlszyńska,
Agata. Il.10. AlbumyJeżeli dokument zawiera równoważne tekst i związane z nim ilustracje innej osoby
niż autor tekstu, należy w haśle głównym podać nazwę osoby (autora tekstu bądź autora ilustracji)
wskazanej lub wymienionej w dokumencie jako główny jego twórca lub wymienionej na pierwszym
miejscu. Jeżeli w opisywanym wydaniu hasło główne różni się od hasła głównego wydania poprzedniego,
informację o haśle głównym wydania poprzedniego należy podać w strefie uwag opisu
bibliograficznego.Należy sporządzić hasło dodatkowe bez określenia rodzaju współpracy, zawierające
nazwę współtwórcy.Przykład Opłatek ze Świętym / słowo Jan Paweł II ; fot. Adam Bujak ; koncepcja,
wybór i grafika Leszek Sosnowskihasło główne: Jan Paweł II (papież ; 1920-2005)hasła dodatkowe:
Bujak, Adam (1942- ). Fot.Sosnowski, Leszek (1948- ). Oprac.Przykład 111 arcydzieł Muzeum
Narodowego w Warszawie / pod red. Doroty Folgi-Januszewskiej ; oprac. graf. Lech Majewski i Dorota
Nowacka ; [aut. tekstów Grażyna Bastek et al.]hasło główne: Muzeum Narodowe (Warszawa).hasła
dodatkowe: Folga-Januszewska, Dorota (1956- ). Red.Majewski, Lech (1947- ). Il.Nowacka, Dorota.
Il.Bastek, Grażyna Prace współwydane1. Prace współwydane pod wspólnym tytułemOpis prac
współwydanych różnego autorstwa pod wspólnym tytułem nie powinien mieć hasła głównego
autorskiego.Jeżeli prac współwydanych jest nie więcej niż trzy, należy sporządzić hasła dodatkowe
zawierające nazwy autorów i tytuły poszczególnych prac.Jeżeli liczba prac współwydanych jest większa
niż trzy, ale są one autorstwa dwu lub trzech osób, należy sporządzić hasła dodatkowe zawierające ich
nazwy.Przykład Nowele pozytywistyczne / Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowahasła
dodatkowe: Prus, Bolesław (1847-1912) Konopnicka, Maria (1842-1910) Orzeszkowa, Eliza (18411910)Można sporządzać hasła dodatkowe dla większej liczby autorów i tyŹtułów ich prac.2. Prace
współwydane bez wspólnego tytułuW haśle głównym należy podać nazwę autora pracy, której tytuł jest
wymieniony w opisie bibliograficznym na pierwszym miejscu. Jeżeli prac współwydanych jest nie więcej
niż trzy, należy sporządzić hasła dodatkowe, zawierające nazwę autora i tytuł poszczególnych dalszych
prac.Przykład Wybrane zagadnienia z materiałoznawstwa / Piotr J. Bukowski. EleŹmenty podstaw jakości
i niezawodności maszyn i mechanizmów / Włodzimierz Wieremiejczykhasło główne: Bukowski, Piotrhasło
dodatkowe: Wieremiejczyk, Włodzimierz. Elementy podstaw jakości i niezawodności maszyn i
mechanizmówMożna sporządzać hasła dodatkowe dla większej liczby autorów i tytułów ich prac.KSIĄŻKI
WIELOTOMOWEKsiążki wielotomowe opisywane w całościW haśle głównym opisu książki wielotomowej w
całości sporządzoŹnej na jednym, dwu lub więcej poziomach należy podać nazwę autora pierwszego
tomu. Jeżeli jednak w dalszych tomach nastęŹpują zmiany autorstwa i wszystkich autorów jest więcej niż
trzech, opis nie powinien mieć hasła autorskiego.We wszystkich przypadkach należy sporządzić hasła
dodatkowe, zaŹwierające nazwy autorów poszczególnych tomów, ewentualnie także ich tytuły, jeżeli są
różne.Przykład Ekonomika i organizacja przedsiębiorstww strefie uwag: Cz. l / Adam Kołacki, Jadwiga
Ulatowska. Cz. 2 / Marcin Pietraszewskihasło główne: Kołacki, Adamhasła dodatkowe: Ulanowska,
Jadwiga Pietraszewski, MarcinPrzykład Dzieła / Michał KaleckiT. 1: Kapitalizm : koniunktura i
zatrudnienieT. 2: Kapitalizm i dynamika gospodarczahasło główne: Kalecki, Michałhasła dodatkowe:
Kalecki, Michał. KapitalizmKalecki, Michał. Kapitalizm i dynamika gospodarczaPrzykład Wielka geografia
powszechna [T. 1]: Geografia jako nauka i dzieje odkryć geograficznych / Stanisław Nowakowski[T. 2]:
Życie ziemi / Jan Lewiński(poszczególne dalsze tomy mają innych autorów)hasła dodatkowe:
Nowakowski, Stanisław. Geografia jako nauka i dzieŹje odkryć geograficznychLewiński, Jan. Życie
ziemiJeden tom książki wielotomowejW haśle głównym opisu bibliograficznego pojedynczego tomu,
spoŹrządzonego na jednym poziomie, należy podać nazwę autora tego tomu. Należy sporządzić hasło
dodatkowe, zawierające nazwę autora i tytuł całości książki wielotomowej oraz numer tomu w jej
obręŹbie, jeżeli autorstwo i/lub tytuł tego tomu są różne od autorstwa i/lub tytułu całości książki.Przykład
Lalka. T. l / Bolesław Prushasło główne: Prus, Bolesław (1847-1912) Lalka. T. 2 / Bolesław Prushasło
główne: Prus, Bolesław (1847-1912)Przykład Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz. l / Adam
Kołacki, Jadwiga Ulanowskahasło główne: Kołacki, Adamhasło dodatkowe: Ulanowska, Jadwiga
http://www.bp.ostroleka.pl/testowy - Serwis Biblioteki Pedagogicznej w Ostrołęce
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 10:30
Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz. 2 / Marcin Pietraszewskihasło główne: Pietraszewski,
Marcinhasło dodatkowe: Kołacki, Adam. Ekonomika i organizacja przedsięŹbiorstw. Cz. 2Przykład
Kalendarz życia i twórczości Henryka Sienkiewicza / oprac. Julian Krzyżanowski(Dzieła / Henryk
Sienkiewicz ; t. 57) hasło główne: Krzyżanowski, Julian hasło dodatkowe: Sienkiewicz, Henryk (18461916). Dzieła. T. 57Przykład Życie ziemi / Jan Lewiński(Wielka geografia powszechna ; [t. 2])hasło
główne: Lewiński, Janhasło dodatkowe: Wielka geografia powszechna. [T. 2]Opracowano na podstawie
:„Hasło osobowe : wybór i zasady tworzenia w bibliografii narodowej i katalogach Biblioteki
Narodowej”. Oprac. Maria Janowska. Warszawa : Biblioteka Narodowa, 1998
http://www.bp.ostroleka.pl/testowy - Serwis Biblioteki Pedagogicznej w Ostrołęce
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 10:30