Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi

szkoleniaekspert.pl
Ekspert sp. z o.o.
Udorpie 83C
77-100 Bytów
Tel. (59) 822 3456
[email protected]
Prawo Zamówień Publicznych –
pytania i odpowiedzi
Przygotowanie: Józef Edmund Nowicki
szkoleniaekspert.pl
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
Józef Edmund Nowicki
Ekspert i doradca w dziedzinie zamówień publicznych, z ponad 10 letnią
praktyką, doskonale zorientowany w procedurach udzielania zamówień
publicznych oraz specyfice funkcjonowania podmiotów obowiązanych do
stosowania przepisów o zamówieniach publicznych i wykonawców.
Biegły sądowy w dziedzinie zamówień publicznych.
W latach 1999 – 2007 uczestniczył w przygotowywaniu, przeprowadzaniu
i udzielaniu zamówień publicznych oraz kontrolował udzielanie zamówień
publicznych w dużej jednostce sektora finansów publicznych.
Jeden z najbardziej rozpoznawalnych i doświadczonych wykładowców problematyki zamówień publicznych
w Polsce. Uznany publicysta, autor blisko 300 publikacji i komentarzy z dziedziny prawa zamówień
publicznych, w największych wydawnictwach oraz systemach informacji prawnej specjalizujących się
w problematyce zamówień publicznych. Publikacje m.in. w: Zamówienia Publiczne Doradca, Monitor
Zamówień Publicznych, Prawo Zamówień Publicznych, Wydawnictwo LEX Zamówienia Publiczne (autor
komentarzy do ustawy – Prawo zamówień publicznych), Kontrola Państwowa (wydawnictwo Najwyższej Izby
Kontroli), Finanse Publiczne, Wiedza i Praktyka, Prawo Przedsiębiorcy, Wydawnictwo FORUM,
Wydawnictwo DASHOFER, Rachunkowość Budżetowa, Gazeta Samorządu i Administracji. Członek zespołu
stałych autorów w największych czasopismach specjalizujących się w problematyce zamówień publicznych.
Specjalizuje się w zamówieniach publicznych na roboty budowlane, dostawy nabywane na podstawie
umowy leasingu, a także w zamówieniach sektorowych, zamówieniach publicznych finansowanych
ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz kontroli zamówień publicznych. Doskonale
zorientowany w zamówieniach publicznych na usługi ubezpieczenia w zakresie wszystkich ryzyk.
W 2007 r. nominowany do nagrody w plebiscycie prestiżowego miesięcznika specjalizującego się
w problematyce zamówień publicznych. Popularyzator problematyki zamówień publicznych.
Członek The Association of Certified Fraud Examiners oraz ACFE Polska (międzynarodowej organizacji
zrzeszającej osoby zawodowo zajmujące się zapobieganiem i wykrywaniem oszustw oraz nadużyć
gospodarczych) specjalizujący się w audycie i kontroli zamówień publicznych. Do 2010 r. ekspert (biegły)
The Association of Certified Fraud Examiners oraz ACFE Polska.
szkoleniaekspert.pl
2
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
Witam
Zapraszam Państwa do zapoznania się z publikacją „Prawo Zamówień Publicznych –
pytania i odpowiedzi”.
Firma, którą reprezentuję jest firmą zajmującą się organizacją i przeprowadzaniem
szkoleń.
Publikacja powyższa powstała dzięki dociekliwości i zaangażowaniu uczestników naszych
szkoleń i kursów.
Dzięki szkoleniom, które prowadzimy z Prawa Zamówień Publicznych dowiedzieliśmy się,
które elementy procedur zamówień publicznych są dla Państwa najbardziej
problematyczne, z interpretacją jakich artykułów macie Państwo największe problemy, na
które miejsca w powyższym temacie należy rzucić więcej światła.
Pytania zadane przez Państwa zostały uogólnione, a następnie zostały na nie
przygotowane odpowiedzi.
Odpowiedzi na pytania zawarte w publikacji są wyczerpujące i kompletne.
Publikację kierujemy szczególnie do:
 osób zobowiązanych do stosowania ustawy - Prawo zamówień publicznych,
zwłaszcza kierowników jednostek i pracowników działów zamówień publicznych,
 wykonawców robót budowlanych,
 osób wykonujących kontrolę zamówień publicznych, w tym finansowanych ze
środków pochodzących z funduszy unijnych,
 osób rozpoczynających pracę w zamówieniach publicznych.
Życzę Państwu owocnej lektury.
Roman Podłużny
Prezes
Ekspert Sp. z o.o.
szkoleniaekspert.pl
3
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
Spis treści
1. Czy prace polegające na modernizacji, adaptacji lub rekonstrukcji obiektu budowlanego można uznać za
roboty budowlane w rozumieniu art. 2 pkt 8 Pzp oraz art. 3 pkt 7 ustawy – Prawo budowlane ? .................... 6
2. Czy osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą może ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego ?7
3. Czy Miejski Zarząd Dróg w A., który jest jednostką budżetową Gminy B., może być wykonawcą ? ........... 8
4. Kierownik zamawiającego należącego do jednostki sektora finansów publicznych powołał do komisji
przetargowej głównego księgowego. Czy w takiej sytuacji wystąpi konflikt interesów ? .................................. 9
5. Czy można wykluczyć z postępowania wykonawcę, który posługiwał się w celu sporządzenia oferty
pracownikiem zamawiającego sporządzającym opis przedmiotu zamówienia ? ............................................ 12
6. Czy wezwanie do uzupełnienia dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 Pzp dotyczących innego
członka konsorcjum niż ten, którego dotyczyło wcześniejsze wezwanie, narusza art. 26 ust. 3 oraz art. 7 ust.
1 Pzp, jeżeli wezwany jest on do uzupełnienia tego samego rodzaju oświadczeń lub dokumentów ? .......... 17
7. Co to są oferty równoważne ? .................................................................................................................... 18
8. Czy zamawiający postąpił prawidłowo zamieszczając w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
informację o ustalonej wartości zamówienia ? ................................................................................................ 20
9. Jakie omyłki należy uznać za oczywiste omyłki pisarskie ? ....................................................................... 21
10. W przypadku unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia z przyczyn leżących po stronie
zamawiającego, wykonawcom, którzy złożyli oferty niepodlegające odrzuceniu, przysługuje roszczenie o
zwrot uzasadnionych kosztów uczestnictwa w postępowaniu, w szczególności kosztów przygotowania oferty.
Jakie koszty należy uznać za „uzasadnione koszty uczestnictwa w postępowaniu” ? ................................... 24
11. Uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi przy zabytkach nieruchomych. ............................... 25
12. Posiadanie kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. .................. 27
13. Udział głównego księgowego jednostki sektora finansów publicznych w pracach komisji przetargowej. 29
14. Unieważnienie postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 Pzp. ...................................................... 32
15. Unieważnienie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp. .............................................................................. 34
16. Unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty przez kierownika zamawiającego po
przekazaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 92 ust. 1 Pzp oraz zamieszczeniu informacji, o których
mowa w art. 92 ust. 1 pkt 1 Pzp, na stronie internetowej oraz w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie
zamawiającego. ............................................................................................................................................... 37
17. Obowiązek złożenia pisemnego oświadczenia (kto i kiedy składa pisemne oświadczenie o braku lub
istnieniu okoliczności stanowiących podstawę wyłączenia z postępowania). ................................................. 41
szkoleniaekspert.pl
4
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
18. Kosztorys ofertowy i przedmiar robót w przypadku formy ryczałtowego wynagradzania robót
budowlanych. ................................................................................................................................................... 46
19. Wnoszenie wadium w pieniądzu przelewem. ........................................................................................... 48
20. Warunek posiadania wiedzy i doświadczenia w zamówieniach na roboty budowlane. ........................... 50
21. Strony oraz forma umowy o roboty budowlane. ....................................................................................... 55
22. Sądowa zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego w granicach klauzuli rebus sic stantibus. . 61
23. Czynności dokonywane po wyborze najkorzystniejszej oferty. ................................................................ 64
24. Dowód w postaci raportu z transmisji faksu. ............................................................................................ 66
25. Domniemanie doręczenia przesyłki rejestrowanej, wynikające z dowodu jej nadania, może być przez
adresata obalone przez wykazanie, że nie miał możliwości zapoznania się z zawartym w niej oświadczeniem
woli. .................................................................................................................................................................. 67
26. Zadania uczestników procesu budowlanego. ........................................................................................... 70
27. Dokonywanie odbiorów częściowych i odbioru końcowego. .................................................................... 82
28. Ubezpieczenie architektów oraz inżynierów budownictwa. ...................................................................... 84
29. Umowy z podwykonawcami. .................................................................................................................... 86
30. Gwarancja zapłaty za roboty budowlane. ................................................................................................. 89
31. Ustalanie wartości zamówienia. ............................................................................................................... 90
32. Ustawowe sposoby dzielenia zamówienia ............................................................................................... 93
33. Dzielenie zamówienia publicznego na części oraz zaniżanie wartości w celu uniknięcia stosowania
ustawy – Prawo zamówień publicznych .......................................................................................................... 95
34. Ustalanie wartości zamówienia na roboty budowlane. ............................................................................. 97
35. Specyfika, przedmiot, wielkość lub zakres zamówień uzupełniających. ................................................ 101
36. Treść informacji o przewidywanych zamówieniach uzupełniających. .................................................... 103
37. Ustalanie wartości zamówień dodatkowych na usługi lub roboty budowlane. ....................................... 105
szkoleniaekspert.pl
5
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
1. Czy prace polegające na modernizacji, adaptacji lub rekonstrukcji
obiektu budowlanego można uznać za roboty budowlane w rozumieniu
art. 2 pkt 8 Pzp oraz art. 3 pkt 7 ustawy – Prawo budowlane ?
Robotami budowlanymi w rozumieniu art. 2 pkt 8 Pzp są wykonanie albo zaprojektowanie
i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu PrBud1, a także realizację obiektu
budowlanego w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane, za pomocą dowolnych środków,
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego. Art. 3 pkt 7 PrBud za roboty
budowlane uznaje budowę, a także a także prace polegające na przebudowie, montażu,
remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Przepisy PrBud nie zawierają definicji
legalnych pojęć „modernizacja”, „adaptacja” i „rekonstrukcja” obiektu budowlanego.
Pojęcia te nie są także elementem określonych w art. 3 pkt 6, 7a i 8 PrBud definicji pojęć
„budowy”,
„przebudowy”
i
„remontu”.
Pojęcia
„modernizacji”,
„adaptacji”
oraz
„rekonstrukcji” obiektu budowlanego mieszczą się w zakresie pojęciowym „remontu”,
„przebudowy” lub „rozbudowy”, co wiąże się z treścią decyzji organu administracji
architektoniczno – budowlanej w sprawie wydania pozwolenia na budowę. Rekonstrukcja
to odtworzenie części lub całości struktury (zewnętrznej lub wewnętrznej) obiektu
budowlanego. Adaptacja to przystosowanie obiektu budowlanego do nowej funkcji
użytkowej (także przystosowanie obiektu budowlanego do wykorzystania go w innym celu,
niż wskazywało jego pierwotne przeznaczenie albo nadanie temu obiektowi nowych cech
użytkowych. Modernizacja (unowocześnienie) to wyposażenie obiektu budowlanego lub
jego elementów składowych w elementy (np. instalacje) lub cechy będące wytworem
postępu.
1
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.).
szkoleniaekspert.pl
6
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
2.
Czy osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą może ubiegać się
o udzielenie zamówienia publicznego ?
Wykonawcą w rozumieniu art. 2 pkt 11 Pzp jest osoba fizyczna, osoba prawna albo
jednostka
organizacyjna
nieposiadająca
osobowości
prawnej,
która
ubiega
się
o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie
zamówienia publicznego. Art. 2 pkt 11 Pzp nie nakłada na wykonawcę obowiązku bycia
przedsiębiorcą w chwili ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego, składania
oferty lub zawierania umowy w sprawie zamówienia publicznego. Warunek taki należałoby
uznać za naruszenie określonej w art. 7 ust. 1 Pzp zasady zachowania uczciwej
konkurencji. Osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami mogą także, na podstawie art.
23 Pzp, wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego.
szkoleniaekspert.pl
7
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
3. Czy Miejski Zarząd Dróg w A., który jest jednostką budżetową Gminy
B., może być wykonawcą ?
Zgodnie z art. 2 pkt 11 Pzp wykonawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie
zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia
publicznego. Wykonawca musi więc posiadać zdolność prawną i zdolność do czynności
prawnych. Zdolność prawna wynika z posiadanej osobowości prawnej lub z przepis
ustawy (art. 33a § 1 K.c.). Definicję jednostki budżetowej zawiera art. 20 ust. 1 ustawy
o finansach publicznych2, zgodnie z którym jednostkami budżetowymi są takie jednostki
organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio
z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów
budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Ponieważ z przepisów
ustawy nie wynika przyznanie tym jednostkom budżetowym zdolności prawnej, uznać
należy, że jednostka budżetowa nie posiada zdolności prawnej, a w konsekwencji również
zdolności do czynności prawnych. W obrocie prawnym jednostki budżetowe funkcjonują
jako jednostki organizacyjne Skarbu Państwa (statio fisci) lub jednostki samorządu
terytorialnego (statio municipi) i pomimo tego, że działają na podstawie statutu
określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności, prowadzenia
gospodarki finansowej według zasad określonych w ustawie oraz sporządzania, a także
tego, ze podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów
i wydatków, nie mają osobowości prawnej. Podstawą uznania jednostek budżetowych za
wykonawcę nie może być również fakt, iż korzystają one z osobowości prawnej Skarbu
Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Oznacza to, że nie działają w imieniu
własnym, nie stanowią samoistnego podmiotu prawa i nie mogą być samodzielnym
podmiotem stosunku cywilnoprawnego ani nie mogą zaciągać we własnym imieniu praw
i obowiązków (patrz: wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 lipca 2005 r., sygn. akt VI SA/Wa
2083/04, LEX 190634).
2
Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.).
szkoleniaekspert.pl
8
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
4. Kierownik zamawiającego należącego do jednostki sektora finansów
publicznych powołał do komisji przetargowej głównego księgowego. Czy
w takiej sytuacji wystąpi konflikt interesów ?
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy Pzp komisja przetargowa jest zespołem pomocniczym
kierownika zamawiającego powoływanym do oceny spełniania przez wykonawców
warunków udziału w postępowaniu oraz badania i oceny ofert. Czynności określone w art.
20 ust. 1 ustawy Pzp to czynności wykonywane w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego. Na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy Pzp kierownik zamawiającego może
także powierzyć komisji przetargowej dokonanie innych, niż określone w art. 20 ust. 1
ustawy Pzp, czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz czynności
związanych z przygotowaniem postępowania o udzielenie zamówienia.
Członkiem komisji przetargowej w jednostce sektora finansów publicznych może być
główny księgowy jednostki sektora finansów publicznych. Za nadinterpretację art. 54 ust. 1
pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz.
1240) – w skrócie „ustawa o finansach publicznych”, należy uznać pogląd, że powołanie
głównego księgowego na członka komisji przetargowej uniemożliwi mu dokonywanie
wstępnych kontroli oraz czynności, o których mowa w art. 54 ust. 1 pkt 3 tej ustawy.
Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o finansach publicznych główny księgowy jednostki sektora
finansów publicznych jest obowiązany do:
1) prowadzenia rachunkowości jednostki;
2) wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi;
3) dokonywania wstępnej kontroli: zgodności operacji gospodarczych i finansowych
z planem finansowym oraz kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji
gospodarczych i finansowych.
Czynności określone w art. 20 ust. 1 ustawy Pzp nie obejmują prowadzenia
rachunkowości jednostki (zamawiającego). Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 29
września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.)
szkoleniaekspert.pl
9
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
w skrócie „ustawa o rachunkowości”, rachunkowość jednostki obejmuje: przyjęte zasady
(politykę) rachunkowości, prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg
rachunkowych,
i
ujmujących
systematycznym,
okresowe
zapisy
zdarzeń
ustalanie
lub
w
porządku
sprawdzanie
chronologicznym
drogą
inwentaryzacji
rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie
wyniku
finansowego,
sporządzanie
sprawozdań
finansowych,
gromadzenie
i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej
ustawą o rachunkowości oraz oddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych
w przypadkach przewidzianych ustawą.
Czynności określone w art. 20 ust. 1 i 2 ustawy Pzp nie obejmują również wykonywania
dyspozycji środkami pieniężnymi oraz wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych
i finansowych z planem finansowym oraz wstępnej kontroli kompletności i rzetelności
dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych. Operacja gospodarcza
to każde zdarzenie gospodarcze, które wywiera wpływ na aktywa lub pasywa danej
jednostki, w związku z czym podlega odpowiedniemu zapisowi w księgach rachunkowych
tej jednostki. Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o rachunkowości zdarzenia, w tym operacje
gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu
finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Czynności, o których mowa w art. 20 ust.
1 i 2 ustawy Pzp nie wywołują zmian w składnikach majątku zamawiającego,
a dokumentacji postępowania nie ujmuje się w księgach rachunkowych (dokumentacja
postępowania nie stanowi podstawy zapisów w księgach rachunkowych zamawiającego).
Udział głównego księgowego w pracach komisji nie ogranicza również jego prawa do:
1) żądania od kierowników innych komórek organizacyjnych jednostki udzielania w formie
ustnej lub pisemnej niezbędnych informacji i wyjaśnień, jak również udostępnienia do
wglądu dokumentów i wyliczeń będących źródłem tych informacji i wyjaśnień (art. 54 ust. 7
pkt 1 ustawy o finansach publicznych);
2) wnioskowania do kierownika jednostki o określenie trybu, zgodnie z którym mają być
wykonywane przez inne komórki organizacyjne jednostki prace niezbędne do zapewnienia
prawidłowości gospodarki finansowej oraz ewidencji księgowej, kalkulacji kosztów
i sprawozdawczości finansowej (art. 54 ust. 7 pkt 2 ustawa o finansach publicznych).
szkoleniaekspert.pl
10
Prawo Zamówień Publicznych – pytania i odpowiedzi
Główny księgowy nie może być członkiem komisji przetargowej w sytuacji, gdy kierownik
zamawiającego jednocześnie powierzy mu pisemnie na podstawie art. 18 ust. 2 zd. drugie
ustawy Pzp wykonywanie zastrzeżonych dla niego czynności, określonych w art. 14 – 27
ustawy Pzp (np. dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty, unieważnienie postępowania,
wykluczenie wykonawcy). Główny księgowy nie może wykonywać także czynności w
postępowaniu, jeżeli podlega wyłączeniu z postępowania na podstawie art. 17 ust. 1
ustawy Pzp.
Zaznaczyć należy, że głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych, może
być wyłącznie pracownik jednostki sektora finansów publicznych (art. 54 ust. 1 ustawy
o finansach publicznych).
szkoleniaekspert.pl
11