tutaj - Q Zmianom

Temat lekcji: Razem możemy więcej!
Scenariusz lekcji wychowawczej stanowi kontynuację projektu „Ja- Młody Obywatel”
realizowanego przez Stowarzyszenie Q Zmianom.
1. Cele dydaktyczne i wychowawcze: zapoznanie z typowymi rolami grupowymi i
ich rolą w otoczeniu, rozwijanie umiejętności współpracy w grupie.
2. Przygotowanie sali: ławki odsuwamy pod ściany, a na środku sali tworzymy krąg z
krzeseł. Wszyscy siadają w kręgu.
Ćwiczenie Nr 1: AUTOGRAF KING – KONGA
•cele ćwiczenia: budowanie więzi w grupie
• czas trwania: 10 min.
• materiały dydaktyczne: szary papier, gruby flamaster dla każdej grupy, chustki do
zawiązania oczu
• przebieg ćwiczenia:
Prowadzący dzieli klasę na kilka grup. W każdej grupie znajduje się maksymalnie 5 osób.
Grupa zastanawia się czyj autograf chciałaby zdobyć (np. King- Konga, Bogusława Lindy,
Stinga). Następnie wybiera dwie osoby, które w jej imieniu będą zdobywać autograf. Mają
one zawiązane oczy. Między sobą trzymają pionowo arkusz szarego papieru. Jedna osoba
zaopatrzona we flamaster, stoi nieruchomo naprzeciwko nich. Osoba trzymająca arkusz nie
może wykonywać samowolnych ruchów, wykonuje wyłącznie polecenia grupy. Grupa tak
kieruje trzymającymi arkusz, wydając polecenia typu: w górę, w dół, w prawo, ukośnie w
górę, aby powstał autograf wybranej osoby. Jeśli wydający polecenia stoją naprzeciwko
trzymających arkusz powinni pamiętać o „lustrzanym odbiciu”.
Podsumowanie: Co w tym ćwiczeniu było najtrudniejsze? Co Ci pomagało w wykonaniu tego
ćwiczenia? Co przeszkadzało?
www.qzmianom.org , www.mlodyobywatel.org
str. 1
Ćwiczenie Nr 2: ZGADNIJ, KIM JESTEM
•cele ćwiczenia: zapoznanie z podstawowymi rolami w grupie oraz ich rolą w otoczeniu
• czas trwania: 30 min.
• materiały dydaktyczne: flipcharty, markery, karteczki z zapisanymi rolami
• przebieg ćwiczenia:
Zapoznanie z różnymi rolami, jakie odgrywamy w grupie. Na flipcharcie zapisane są
podstawowe informacje o najczęściej spotykanych rolach grupowych.
SZEF – ten, kto wydaje polecenia, przewodzi, rządzi innymi, podejmuje decyzje;
EKSPERT – wszystko wie, objaśnia, inni zwracają się do niego z pytaniami;
KRYTYKANT – wiecznie niezadowolony, zrzędzi, przewiduje same porażki;
BUNTOWNIK – nie chce podporządkować się decyzjom szefa lub całej grupy, buntuje się,
czasem podburza innych;
LOKOMOTYWA – osoba wyróżniająca się w grupie, dynamiczna, impulsywna. Osoba ta
posiada wysoką motywację i potrzebę osiągnięć. Jego rolą jest inspirowanie akcji i rozwijanie
samodzielności innych osób. Może przewodzić grupie, lecz dąży do osiągnięcia celów za
wszelką cenę. Lokomotywa nastawiona jest na rywalizację i zwycięstwo bez względu na
poniesiony wysiłek.
MYŚLICIEL - jest osobą o bardzo twórczym umyśle. Jest osobą kreatywną i innowacyjną w
związku z tym jest źródłem pomysłowych rozwiązań i nowatorskich strategii. Preferowanym
przez niego stylem jest praca niezależna, intensywne myślenie, podążanie za swoimi
projektami i kierowanie się własnymi zasadami. Lubi angażować się w poważne projekty,
zaniedbując przy tym mniej skomplikowane zadania. Sposób, w jaki traktują go inni
członkowie grupy, jest bardzo ważny, gdyż myśliciel bardzo łatwo obraża się, jest także czuły
na pochwały.
POSZUKIWACZ ŹRÓDEŁ- to ekstrawertyk o wysokich umiejętnościach interpersonalnych.
Szybko i chętnie nawiązuje kontakty i na ogół jest bardzo lubiany ze względu na swój
otwarty i przyjazny stosunek do innych oraz optymizm i pogodę ducha.
www.qzmianom.org , www.mlodyobywatel.org
str. 2
BŁAZEN – stale się wygłupia, rozśmiesza innych, nawet gdy trzeba, nie potrafi być
poważny;
SIEROTKA – jest nieporadny, wiecznie skrzywdzony, oczekuje pomocy;
LUZAK – nic go nie obchodzi, w nic się nie włącza;
Do ćwiczenia potrzebnych jest dziesięcioro uczniów, którzy będą brali aktywny udział w grze.
Pozostali pełnią funkcję obserwatorów, przy czym każdy otrzymuje dokładną instrukcję, kogo
i co ma obserwować. „Aktorzy” będą grali role członków koła turystycznego, którzy wygrali
właśnie prestiżowy konkurs i w nagrodę otrzymali fundusze na daleką podróż. Mają przy tym
do wyboru trzy możliwości. Mogą się udać:
• jeepami do Azjii;
• samolotem do Afryki;
• żaglowcem do Nowej Zelandii.
Zadaniem członków koła turystycznego jest ustalenie:
a) dokąd chcą pojechać,
b) jakie zadania muszą wykonać (mają tylko pieniądze, resztę muszą załatwić sami), c) kto i
w
jakim
terminie
podejmie
się
realizacji
tych
zadań.
Każdy uczeń losuje małą karteczkę, na której opisana jest rola, jaką będzie w tej sytuacji
odgrywał, wraz z krótką instrukcją. Gdy uczniowie zapoznają się ze swoimi rolami (nie wolno
innym zdradzać swej roli), mogą w razie wątpliwości skonsultować się z prowadzącym.
Warto pamiętać, że odgrywanie ról grupowych może niektórym uczniom sprawić trudność –
zadaniem prowadzącego jest zatem pomoc w określeniu, jakie zachowania i wypowiedzi
będą charakterystyczne dla ich roli, ale w taki sposób, by inni tego nie słyszeli. Aktorzy
siadają w kręgu na środku klasy i próbują w podanym przez prowadzącego czasie (10-15
minut) ustalić, który wariant podróży wybierają oraz kto podejmie się realizacji
poszczególnych zadań. Aktorzy zachowują się zgodnie z instrukcją, ale nie mogą otwarcie
nazwać odgrywanej przez siebie roli.
Instrukcja dla obserwatorów brzmi: „Twoim zadaniem jest obserwowanie Jasia B. Zanotuj na
kartce jego wypowiedzi i zachowanie. Staraj się odgadnąć, jaką rolę odgrywa. Po czym to
rozpoznałaś/-eś?”.
www.qzmianom.org , www.mlodyobywatel.org
str. 3
Omówienie sytuacji: obserwatorzy dzielą się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi zachowań i
wypowiedzi poszczególnych aktorów, a następnie wszyscy starają się (o ile to możliwe, bez
pomocy grających) ustalić odgrywane przez nich role. Osoba prowadząca prosi uczniów o
dobranie ich do grających. Warto także zwrócić uwagę na jedno lub dwa typowe dla tej roli
zachowania. Gdy uda się to ustalić, aktorzy mogą opowiedzieć o swoich odczuciach, jak się
czuli w danej roli oraz o swoim stosunku do roli, w którą przyszło im się wcielić - czy jest ona
bliska ich własnemu stylowi zachowania w sytuacjach grupowych, czy budzi ich sympatię,
jakie są jej przyjemne, a jakie niemiłe strony itp.
Podsumowanie: zwrócenie uwagi, że każda rola grupowa może być dla grupy cenna, i
poproszenie uczniów, by wskazali pozytywne aspekty takich ról, jak „błazen”, „sierotka”,
„luzak”.
Osoba prowadząca dotyka każdego ucznia w ramię. Jest to symboliczne zdjęcie roli z
każdego dziecka. Podkreślenie, że była to tylko rola, w którą się wcielili, na co dzień tacy nie
jesteśmy.
Ćwiczenie Nr 3: DOMINO
•cele ćwiczenia: rozwój spostrzegawczości, lepsze poznanie się uczestników
• czas trwania: 5 min.
• przebieg ćwiczenia:
„Domino”
to
gra
polegająca
na
łączeniu
takich
samych
elementów.
Prowadzący staje w środku koła i mówi: „Jestem pierwszym elementem domina. Proszę do
siebie kogoś kto, tak jak ja, … lubi wesołe piosenki”. Kto pierwszy chwyci prowadzącego za
rękę wygrywa i teraz on zaprasza kogoś o podobnych upodobaniach. Ostatnia osoba zamyka
krąg i łączy wszystkich.
www.qzmianom.org , www.mlodyobywatel.org
str. 4