Powikłania kardiologiczne

Transkrypt

Powikłania kardiologiczne
Powikłania
kardiologiczne –
szczególny stan ryzyka
Cukrzyca
a choroba wieńcowa
Cukrzyca stanowi ważny czyn­nik
ryzyka chorób układu sercowo-naczy­
niowego. Dlatego każdy, kto choruje
na cukrzycę, musi traktować zagroże­
nie chorobą wieńcową niezwykle po­
ważnie. Ryzyko wystąpienia tej cho­
roby u osób cierpiących na cukrzycę
jest bowiem takie samo jak ryzyko
ponownych incydentów wieńcowych
u pac­jentów, u których rozwinęła się
choroba wieńcowa.
Co więcej, to właśnie choroba nie­
dokrwienna serca związana z przed­
wczesnym rozwojem zmian miaż­
dżycowych w naczyniach wieńcowych
jest najczęst­szym powikłaniem
cukrzycy oraz główną przyczyną
zwiększonej śmiertelności w tej grupie
chorych. Uważa się, iż jednoczesne
występowanie cukrzycy i choroby
niedokrwiennej serca zwiększa
u mężczyzn około dwu-, trzykrotnie
ryzyko śmierci, zaś u kobiet nawet
trzy-, pięciokrotnie.
Wpływ cukrzycy na zwiększoną
śmiertelność z powodu choroby nie­
dokrwiennej serca potwierdziły liczne
bada­nia kliniczne. Wykazano w nich
m.in., iż u pacjentów cierpiących na
choroby układu sercowo-naczyniowe­
go, u których rozpoznano cukrzycę,
ryzyko zawału serca i udam mózgu
jest 2,8 razy wyższe niż u osoby, która
na cukrzycę nie zachorowała. Wystę­
powanie cukrzycy wpływa również
niekorzystnie na szansę powrotu do
22
pełnej sprawności fizycznej u ludzi
z ostrymi zespoła­mi wieńcowymi
oraz u chorych po zabiegach przez­
skómej plastyki naczyń wieńcowych
(balonikowania) i kardiochirurgicz­
nych (bypassach).
Ryzyko wystąpienia choroby niedo­
krwiennej serca u diabetyka wiąże się
zarówno z klasycznymi czyn­nikami
charakterystycznymi dla tego scho­
rzenia, jak i z czynnikami zależnymi
stricte od cukrzycy, do których należą
m.in.:
– otyłość brzuszna,
– insulinooporność i hiperinsuli­
nomia,
– hiperglikemia – dowiedziono, że
hiperglikemia, poprzez skompliko­
wane procesy zapalne, prowadzi do
uszko­dzenia i zaburzeń funkcji śród­
błonka naczyniowego, uszkodzenia
ściany naczyniowej, zaburzeń meta­
bolizmu lipidów i nadkrzepliwości
krwi,
– dyslipidemia – zmniejszone stęże­
nie cholesterolu HDL (tego „dobrego”)
oraz zwiększone stężenie triglicery­
dów,
– zaburzenia krzepnięcia krwi.
Specyficznym dla osób chorujących
na cukrzycę wskaź­nikiem ryzyka
miażdżycy, a w konsekwencji zagroże­
nia chorobą niedokrwienną serca jest
także wydalanie z moczem niewiel­
kich ilości białka (mikroalbuminuria).
Cechą charakterystyczną zespołu
insulinooporności jest bowiem uszko­
dzenie funkcji śródbłonka naczynio­
wego. Wskaźnikiem tego uszkodzenia,
a zarazem czynnikiem ryzyka chorób
serca i naczyń jest właśnie zwiększone
wydalanie albuminy z moczem, czyli
mikroalbuminuria lub inaczej biał­
komocz. Te zaburzenia metaboliczne
są przyczyną wielu procesów patofi­
zjologicznych na poziomie komórko­
wym i ogólnoustrojowym. Badania
dowiodły, że u chorych cierpiących
na cukrzycę, u których występuje
mikroalbuminuria, częstość choroby
niedokrwiennej serca wzrasta dwu-,
trzykrotnie, a śmiertelność rośnie
około pięciokrotnie.
Ważnym czynnikiem ryzyka chorób
układu naczy­niowo-sercowego jest
także nadciśnienie tętnicze. Tymcza­
sem u osób chorujących na cukrzycę
typu 2 nad­ciśnienie tętnicze wystę­
puje dwu-, trzykrotnie częściej niż
u osób nieobciążonych tą chorobą.
Dlatego, lekarze stawiają swoim
pacjentom chorującym na cukrzycę
wymagania wyższe co do normy ciś­
nienia krwi (130/85) i poziomu chole­
sterolu LDL (poniżej 100) niż osobom
nieobciążonym tą chorobą.
Cukrzyca a rozwój
choroby wieńcowej
Prowadzone wśród osób choru­
jących na cukrzycę liczne badania
kliniczne dowiodły, że do rozwoju
choroby wień­cowej dochodzi jeszcze
przed wykryciem jawnej cukrzycy
w tzw. okresie przedcukrzycowym.
U prawie 75% pac­jentów, u których
rozpoznaje się cukrzycę typu 2, leka­
rze obserwują także trwałe zmiany
chorobowe w ścianach drobnych
naczyń (mikroangiopatia). Dlatego
uzasad­nione jest przekonanie, że
okres przedcukrzycowy jest istotny
w procesie powstawania zarówno
miażdżycy jak i choroby wieńcowej.
Miażdżvca – szczególnie
groźna dla diabetyka
Zwężanie się tętnic wieńcowych
może mieć rozmaite przyczyny.
Zdecydowanie najczęstszą z nich jest
właśnie miażdżyca, czyli deformacja
fragmentów ściany naczyniowej spo­
wodowana gromadzeniem się w niej
cholesterolu i innych lipidów, uszko­
dzeniem wew­nętrznej wyściółki tętnic
(tzw. śródbłonka) i lokalnym pogru­
bieniem ich ściany. Nasilenie procesu
miażdżycy w okresie przedcukrzy­
cowym wiąże się przede wszystkim
z insulinoopornością, czyli utratą
wrażliwości mięśni, tkanki tłuszczo­
wej, wątroby oraz praktycznie wszyst­
kich tkanek organizmu na insulinę
wraz z konsekwencjami takiego stanu.
Insulinooporność oraz zaburzenia
wydzielania insuliny (prowadzące do
zwiększonego jej stężenia, czyli tzw.
hiperinsulinemii) są przyczyną wystę­
powania otyłości brzusznej (inaczej:
wisceralnej), będącej jednym z ele­
mentów zespołu metabolicznego. Ten
rodzaj otyłości – który często dotyczy
osób chorujących na cukrzycę – cha­
rakteryzuje się nagromadzeniem dużej
ilości tkanki tłuszczowej wewnątrz
jamy brzusznej. Taka wisceralna tkan­
ka tłuszczowa cechuje się szczególną
opornością na działanie insuliny.
Czym jest zespół
metaboliczny?
Lekarze rozpoznają zespół me­
taboliczny, gdy u pacjenta występuje
otyłość brzuszna, mierzona obwodem
talii – u mężczyzn ≥ 102 cm, u pań
≥ 88 cm oraz gdy spełnia­ją oni 2 z 4
następujących kryteriów:
– stężenie triglicerydów ≥ 150 mg/dl,
lub leczenie tego zaburzenia lipido­
wego,
– obniżone stężenie HDL choleste­
rolu: u mężczyzn < 40 mg/dl, u kobiet
< 50 mg/dl, lub leczenie tego zaburze­
nia lipidowego,
– podwyższone ciśnienie tętnicze
krwi ≥ 130/85 mmHg lub leczenie
nadciśnienia tętniczego,
– podwyższone stężenie glukozy
na czczo ≥ 100 mg/dl lub wcześniej
rozpoznana cukrzyca typu 2.
Ocenia się, iż częstość występowa­
nia zespołu meta­bolicznego w Polsce
wynosi około 20% i jest nieco wyższa
u kobiet niż u mężczyzn. Wzrasta ona
w starszych grupach wiekowych. Po
65 roku życia osiąga aż 38%.
Zespół metaboliczny stwarza po­
ważne zagrożenie chorobą wieńcową,
a także miażdżycą naczyń móz­
gowych i miażdżycą kończyn dolnych.
Może też prowadzić do uszkodzenia
nerek. Przypomi­
namy o tym jakże
groźnym zespole za­
burzeń metabolicz­
nych jako jednym
z podstawowych
– w przypadku
osób cierpią­cych na
cukrzycę – wska­
zań do szczególnej
troski o utrzymanie
prawidłowej masy
ciała, dbałości
o odpo­wiedni
poziom aktywności
fizycznej, a także
o koniecz­ności
leczenia wszystkich
chorób i zaburzeń
towarzyszą­cych
cukrzycy, szczegól­
nie zaś – choroby
wieńcowej. Walkę
z chorobą wieńcową
i zaburzeniami go­
spodarki tłuszczo­
wej na ogół trzeba
oprzeć na farma­
koterapii, bowiem
w przypadku osób cierpiących na
cukrzycę wymóg skuteczności lecze­
nia jest zaostrzony.
Diabetycy – jako osoby szczególnie
narażone na wystąpienie chorób ukła­
du sercowo-naczyniowego – stanowią
specyficzną grupę pacjentów kardio­
logicznych. Kardiolodzy uważają
nawet, iż leczenie osoby chorującej
na cukrzycę powinno opierać się na
podobnych zasadach, jak terapia pa­
cjentów po przebytym zawale mięśnia
sercowego.
Apelujemy więc do osób choru­
jących na cukrzycę, a także ich
najbliższych o szczególną rozwagę
i dbałość o wszystkie te elementy
postę­powania leczniczego, które
mogą przyczynić się do zmniejsze­
nia zagrożenia poważnymi epizoda­
mi kardiologicznymi.
Z materiałów
„Informatora dla Diabetyka”
23