116 Szubzda.qxp

Transkrypt

116 Szubzda.qxp

Fizjoterapia Polska
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Maciej Szubzda1(A,B,D,E), Urszula KaŸmierczak1(B,D,E,F),
Wojciech Hagner2(C,D,G), Maciej Dzier¿anowski1(B,F)
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Wp³yw masa¿u leczniczego na poprawê
ruchomoœci i zmniejszenie dolegliwoœci
bólowych krêgos³upa
1
Katedra i Zak³ad Kinezyterapii i Masa¿u Leczniczego Collegium Medicum UMK, Bydgoszcz
Klinika i Katedra rehabilitacji Collegium Medicum UMK, Bydgoszcz
1
Department and Division of Kinesitherapy and Therapeutic Massage, Collegium Medicum in Bydgoszcz,
Nicolaus Copernicus University, Poland
2
Department of Rehabilitation, Collegium Medicum in Bydgoszcz, Nicolaus Copernicus University, Poland
tio
np
roh
ibit
2
Improvement of spinal joint mobility and relief
of low back pain by soft tissue massage of the
spine
ibu
-d
istr
STRESZCZENIE
on
al
us
eo
nly
Wstêp. Celem pracy jest ocena wp³ywu masa¿u leczniczego na poprawê ruchomoœci i zmniejszenie dolegliwoœci bólowych krêgos³upa.
Materia³ i metoda. W badaniach wziê³o udzia³ 25 pacjentów, leczonych w Pracowni Usprawniania Leczniczego w MSWiA
w Olsztynie. W grupie 25 chorych u 13 stwierdzono dyskopatiê szyjn¹, z czego 4 by³o z rw¹ barkow¹ (u 2 ból promieniowa³
do ramienia i u 2 do przedramienia), u 12 dyskopatiê lêdŸwiow¹ z czego u 8 ból promieniowa³ do stopy. W badaniach zastosowano liniowy pomiar ruchomoœci krêgos³upa i zmodyfikowany kwestionariusz bólu Melzacka. Badania wykonano
w pierwszym dniu zabiegowym oraz po zakoñczeniu serii 10 zabiegów. Zastosowano masa¿ suchy ca³ego krêgos³upa
z wiêkszym naciskiem na odcinek objêty dolegliwoœciami bólowymi.
Wyniki. Uzyskane wyniki wskazuj¹ na statystycznie zmienny wzrost wartoœci œrednich zakresu ruchów krêgos³upa po serii
zabiegów masa¿u. Po serii zabiegów masa¿u zaobserwowano zdecydowan¹ zmianê w umiejscowieniu bólu u pacjentów z lewo- i prawostronn¹ rw¹ kulszow¹. Zdecydowan¹ poprawê zaobserwowano równie¿ u pacjentów z rozpoznan¹ rw¹ barkow¹.
Wnioski. Po zakoñczeniu serii zabiegowej zmieni³ siê rodzaj bólu, a tak¿e uleg³ zmniejszeniu.
pe
rs
SUMMARY
is c
op
y is
for
Background. The aim of this paper is an evaluation of the effect of remedial massage on the improvement of mobility
and reduction of pain in the lower back.
Material and method. The study enrolled 25 outpatients treated at the Therapeutic Mobilization Laboratory, Ministry of
Internal Affairs and Administration Medical Centre in Olsztyn. Of the 25 patients, 13 were diagnosed with cervical discopathy, including 4 with brachial neuralgia (with pain radiating to the arm in 2 patients and to the forearm in the other two), and 12
with lumbar discopathy, including 8 with pain radiating to the foot. Sources of data comprised linear measurements of spine
mobility and a modified Melzack Pain Questionnaire. The data were obtained on the first medical day and at the end of a course of 10 procedures. Dry massage was applied to the entire spinal column with heavier pressure on the area where the
pain originated.
Results. The results indicate a statistically significant increase in mean spinal range of movement after the course of
massage procedures. After the massage treatment, a definite change occurred in the location of pain in the patients with
left-sided and right-sided sciatic neuralgia. There was also a definite improvement in the patients with brachial neuralgia.
Conclusions. The massage treatment brought about a reduction in the pain and altered its quality.
Liczba s³ów/Word count: 3511
Tabele/Tables: 1
Ryciny/Figures: 2
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Maciej Szubzda
Katedra i Zak³ad Kinezyterapii i Masa¿u Leczniczego, Collegium Medicum UMK im. L. Rydygiera
85-094 Bydgoszcz, ul. M. Sk³odowskiej-Curie 9, Tel./fax: (0-52) 585-49-65
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
S³owa kluczowe: masa¿, ruchomoœæ krêgos³upa, zespó³ bólowy
Key words: massage, spine mobility, pain syndrome
Piœmiennictwo/References: 19
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
18.08.2005 r.
11.01.2006 r.
-
ed
.
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
-
-
© MEDSPORTPRESS, 2007; 2(4); Vol. 7, 165-170
165
BACKGROUND
The spine is the most important and highly specialised
part of the skeletal system.
The spine can be regarded as a whole or as a group of
functional units comprising pairs of adjacent vertebrae, the
intervertebral discs between them, their connections, ligaments, and muscles. A holistic view of the spine sees it as
a complex biological mechanism with a number of degrees
of freedom. This view lies at the basis of understanding the
role of body position and some movement acts in the generation of situations conducive to pain experiences and in
the alleviation and prevention of such pain [1,2].
The initial event underlying most spinal lesions is a disturbance of intervertebral disc physiology (decreased
mucoprotein content, increased collagen content, dehydration of the nucleus pulposus, reduction in height, loss of
elasticity) resulting from acute or chronic spinal overload,
history of injury, or congenital abnormalities. The stability
within intervertebral spaces decreases due to changes in
longitudinal ligament tension, loss of disk shock-absorbing
capacity, and dislocations within intervertebral joints. The
posterior part of the annulus fibrosus becomes weak and
subject to strain during sudden, uncoordinated movements,
leading to protrusion of the nucleus pulposus (protrusio seu
retropulsio nuclei pulposi). Subsequently, the degenerated
and weakened annulus fibrosis breaks, as a result of which
parts of the nucleus are displaced into the spinal canal,
causing nerve root compression and pain.
Pain in the lumbar, thoracic and cervical spine are currently the most common complaints related to the human
musculoskeletal system. Sufferers seek medical advice
from physicians of different specialities, mainly neurologists, orthopaedists, rheumatologists, and rehabilitation specialists. Due to a considerable number of patients suffering
from spinal pain, this ailment has been announced a global health problem of the 20th century [3,4,5,6,7,8].
Spinal pain syndromes may be of spinal origin (discopathy, degenerative changes, lesions in intervertebral joints,
abnormalities of bone structure that result in deformities
and fractures (osteoporosis), vertebral malformations, lateonset traumatic sequelae, instability, narrow spinal canal)
with and without neurological deficits, and of non-spinal origin [9].
A number of methods are currently available for treating spinal pain. Surgery is used where clinical symptoms
and signs correlate with imaging data (CT, MRI, X-ray) and
when the type of lesions and their stage of progression detected by these investigations correspond to the type and
intensity of the clinical signs and symptoms. Luckily, most
patients may first be treated conservatively, including treatment by remedial massage. Therapeutic massage stimulates the nervous system, which, influences all organs and
systems of our body via reflex function and the integrative
capacities of the cerebral cortex [10,11,12,13].
The aim of this paper is an evaluation of the effect of
remedial massage on the improvement of spinal mobility
and reduction of pain in various pain syndromes.
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
us
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
WSTÊP
Krêgos³up stanowi najwa¿niejsz¹, wysoko wyspecjalizowan¹ czêœæ uk³adu szkieletowego.
Mo¿na go rozpatrywaæ jako ca³oœæ lub jako zespó³ jednostek funkcjonalnych, obejmuj¹cych dwa s¹siednie krêgi,
tarczê miêdzykrêgow¹, ich po³¹czenia, wiêzad³a i miêœnie.
Postrzeganie krêgos³upa jako ca³oœci jako z³o¿onego biomechanizmu o znacznej liczbie stopni swobody stwarza podstawy dla zrozumienia roli pozycji cia³a i niektórych aktów ruchowych w stwarzaniu sytuacji sprzyjaj¹cych wyst¹pieniu dolegliwoœci bólowych ich profilaktyce i ³agodzeniu [1,2].
Wiêkszoœæ zmian chorobowych krêgos³upa rozpoczyna siê od zaburzenia fizjologicznych funkcji kr¹¿ka miêdzykrêgowego (zmniejszenie zawartoœci mukoprotein, wzrost
zawartoœci kolagenu, odwodnienie j¹dra mia¿d¿ystego, obni¿enie wysokoœci kr¹¿ka, utraty sprê¿ystoœci), w wyniku
ostrego lub przewlek³ego przeci¹¿enia krêgos³upa, przebytego urazu lub zmian wrodzonych krêgos³upa. Zmniejsza
siê stabilnoœæ przestrzeni miêdzykrêgowych, w wyniku
zmian w napiêciu wiêzad³a pod³u¿nego, utraty w³aœciwoœci
amortyzuj¹cych kr¹¿ka miêdzykrêgowego, przemieszczeñ
w obrêbie stawów miêdzykrêgowych. Os³abieniu ulega tylna czêœæ pierœcienia w³óknistego, a podczas gwa³townych,
nieskoordynowanych ruchów mo¿e dojœæ do naderwania
pierœcienia i do protruzji j¹dra mia¿d¿ystego (protrusio seu
retropulsio nuclei pulposi). W dalszym etapie zwyrodnia³y
i os³abiony pierœcieñ pêka i powoduje przemieszczenie fragmentów j¹dra do kana³u krêgowego, ucisk korzenia nerwowego i wyst¹pienie dolegliwoœci bólowych.
Bóle krêgos³upa lêdŸwiowego, piersiowego czy szyjnego to aktualnie najczêstsze dolegliwoœci w narz¹dzie ruchu
cz³owieka, z którymi chorzy zg³aszaj¹ siê do lekarzy ró¿nych specjalnoœci, g³ównie neurologów, ortopedów, reumatologów, specjalistów rehabilitacji. Z powodu znacznej liczby pacjentów cierpi¹cych na bóle krêgos³upa, dolegliwoœæ
tê uznano za chorobê cywilizacyjn¹ XX wieku [3,4,5,6,7,8].
Zespo³y bólowe krêgos³upa mog¹ wystêpowaæ z przyczyn krêgos³upowych (dyskopatie, zmiany zwyrodnieniowe, zmiany w stawach miêdzykrêgowych, zmiany struktury
kostnej prowadz¹ce do zniekszta³ceñ i z³amañ (osteoporoza), wady rozwojowe krêgów, póŸne zmiany pourazowe,
niestabilnoœæ, ciasnota kana³u) z zaburzeniami neurologicznymi i bez zaburzeñ i poza krêgos³upowych [9].
Medycyna aktualnie dysponuje ró¿nymi metodami leczenia bólów krêgos³upa. Wykorzystuje siê metody operacyjne,
gdzie decyzjê podejmuje siê w tych przypadkach, kiedy objawy kliniczne i obrazowe (tomografia komputerowa, magnetyczny rezonans j¹drowy, zdjêcia rtg.) koreluj¹ ze sob¹ wzajemnie
i kiedy rodzaj i zaawansowanie zmian w tych¿e badaniach odpowiada rodzajowi i intensywnoœci badanych objawów klinicznych. Na szczêœcie u wiêkszoœci chorych mo¿na na pocz¹tku
zastosowaæ leczenie zachowawcze, w którym mo¿emy wykorzystaæ np. masa¿ leczniczy. Jego dzia³anie polega na pobudzaniu uk³adu nerwowego, który za pomoc¹ odruchów i czynnoœci koordynacyjnych kory mózgowej wp³ywa na wszystkie
narz¹dy i uk³ady naszego organizmu [10,11,12,13].
Celem pracy jest ocena wp³ywu masa¿u leczniczego
na poprawê ruchomoœci krêgos³upa i zmniejszenie dolegliwoœci bólowych w ró¿nych zespo³ach bólowych.
-
-
-
-
-
Szubzda M. i wsp., Masa¿ leczniczy a schorzenia krêgos³upa
166
MATERIAL AND METHODS
The study enrolled 25 outpatients treated at the Therapeutic Mobilization Laboratory, Ministry of Internal Affairs
and Administration Medical Centre in Olsztyn. The time
frame was from November 2003 to April 2004. The study
involved 21 women and 4 men with signs and symptoms of
radicular pain syndromes.
The patients were 31-68 years of age (mean 44.7
years, SD 9 years).
Of the 25 patients, 13 (52%) were diagnosed with cervical discopathy, including 4 with brachial neuralgia (with
pain radiating to the arm in 2 patients and to the forearm in
the other two), and 12 (48%) with lumbar discopathy, including 8 with sciatic neuralgia and pain radiation to the foot.
All subject represented a subacute stage. The most commonly used medication included Naproxen and Fastum.
Linear measurements of spine mobility and a modified
Melzack Pain Questionnaire were used for the purposes of
this study [14].
The Melzack Protocol is one of the most popular tools
for pain measurement. It allows the description of a patient's complaints both quantitatively and qualitatively. The
original Melzack Quiestionnaire contains 78 adjectives
describing different properties of pain, while the Polish version comprises 74 adjectives. The adjectives are divided
into 4 categories and 20 groups.
The above mentioned tests were performed on the first
treatment day, before the first massage procedure, and after
a course of 10 procedures applied every day.
Dry massage was applied to the entire spinal column
with heavier pressure on the area where the pain originated. In patients with pain radiation, classic massage was
additionally performed in the area to which the pain radiated. During the first two procedures, the massage treatment
consisted only in stroking, rubbing, gentle kneading, and
vibration massage above and below particularly painful
areas. During subsequent sessions, the intensity of the
massage was enhanced and the following techniques were
included: stroking, rubbing, kneading, percussive strokes,
and vibration massage.
Parametric significance tests were used to verify the
hypothesis that massage has an overall positive effect on
various functions of the spine. A significance level of a=0.05
was assumed with 24 degrees of freedom. The t-Student
test for paired data was used (for direct comparisons of the
range of motion in specific parts of the spine before and
after the massage procedure) [15].
y is
for
pe
rs
on
al
us
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
MATERIA£ I METODY
Badaniami objêto 25 pacjentów, leczonych ambulatoryjnie w Pracowni Usprawniania Leczniczego w Zespole Zak³adów Opieki Zdrowotnej Zarz¹du S³u¿by Zdrowia MSWiA
w Olsztynie. Badania by³y prowadzone od listopada 2003 r.
do kwietnia 2004 r. Objêto nimi 21 kobiet i 4 mê¿czyzn,
u których stwierdzono objawy zespo³ów korzeniowych.
Wiek chorych wynosi³ od 31-68 lat, œredni wiek pacjentów wynosi³ 44,7 lat, przy standardowym zró¿nicowaniu
wieku 9 lat.
W grupie 25 chorych u 13 (52%) stwierdzono dyskopatiê szyjn¹ z czego 4 by³o z rw¹ barkow¹ (u 2 ból promieniowa³ do ramienia i u 2 do przedramienia), u12 (48%) dyskopatiê lêdŸwiow¹, z czego u 8 rwê kulszow¹ z promieniowaniem bólu do stopy.
Wszyscy badani byli w okresie podostrym, a najczêœciej stosowanymi œrodkami farmakologicznymi by³ Naproxen i Fastum.
W badaniach zastosowano liniowy pomiar ruchomoœci
krêgos³upa, a tak¿e zmodyfikowany kwestionariusz bólu
Malzacka [14].
Kwestionariusz Malzacka – nale¿y do najczêstszych
narzêdzi pomiaru bólu. Charakteryzuje siê tym i¿ mo¿na
za jego pomoc¹ okreœliæ zarówno iloœciowe jak i jakoœciowe doznania badanego. W wersji oryginalnej kwestionariusz sk³ada siê z 78, a w wersji polskiej z 74 przymiotników
opisuj¹cych ró¿norodne w³aœciwoœci bólu Przymiotniki te
s¹ podzielone na 4 kategorie i 20 grup.
Wykonano ww. badania w pierwszym dniu zabiegowym, przed pierwszym masa¿em, oraz po zakoñczeniu serii 10 zabiegów wykonywanych codziennie.
Zastosowano masa¿ suchy ca³ego krêgos³upa z wiêkszym naciskiem na odcinek objêty dolegliwoœciami bólowymi. W przypadku pacjentów z bólem promieniuj¹cym opracowano klasycznie równie¿ tê okolicê, do której ból promieniowa³. Podczas pierwszych dwóch zabiegów masa¿u ograniczono siê do g³askañ, rozcierañ, delikatnych ugniatañ oraz
wibracji powy¿ej i poni¿ej miejsc szczególnie bolesnych.
Podczas kolejnych zwiêkszono intensywnoœæ masa¿u
i w³¹czono techniki: g³askania, rozcierania, ugniatania, oklepywania oraz wibracji.
W celu zweryfikowania hipotezy o przeciêtnym pozytywnym wp³ywie masa¿u na poszczególne funkcje krêgos³upa wykorzystano parametryczne testy istotnoœci. Testy
przeprowadzono na poziomie istotnoœci, przy 24 stopniach
swobody. Zastosowano statystykê t-Studenta dla par wi¹zanych (w celu bezpoœredniego porównania zakresów ruchu krêgos³upa w wyró¿nionych odcinkach przed i po zabiegach masa¿u) [15].
op
WYNIKI
Th
is c
Celem ustalenia wp³ywu masa¿u na poszczególne partie krêgos³upa dokonano pomiarów zgiêcia, wyprostu,
i skrêtu w poszczególnych jego odcinkach zarówno przed,
jak i po serii zabiegowej.
Na podstawie danych zawartych w Tab 1. stwierdzono
statystycznie zmienny wzrost wartoœci œrednich zakresu ruchów krêgos³upa po serii zabiegów masa¿u.
RESULTS
In order to establish the effect of the massage treatment on certain parts of the spine, flexion, extension and
rotation of different parts of the spine were measured before and after the series of 10 procedures.
The results shown in Table 1 indicate a statistically significant increase in mean spinal range of movements after
the course of massage procedures.
-
-
-
-
-
Szubzda M. et al., Remedial massage and spine diseases
167
tio
np
roh
ibit
ed
.
Tab. 1. Wartoœci œrednie wyników pomiarów (w cm) zakresów ruchu krêgos³upa dla ogó³u pacjentów poddanych zabiegom masa¿u
(N=25)
Table 1. Mean values of spinal range-of-motion measurements (in centimetres) for all patients who received the massage treatment (N=25) (P=right, L=left)
us
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
Pacjenci wype³niali równie¿ kwestionariusze (przed i po
zabiegach) zawieraj¹ce przymiotniki opisuj¹ce ból.
Najczêœciej osoby poddane zabiegom okreœla³y odczuwany ból zarówno przed, jak i po zabiegach jako: dokuczliwy (przed zabiegami – 23 osoby, po zabiegach – 13 osób),
uci¹¿liwy (przed zabiegami – 21 osób, po zabiegach – 10
osób), mêcz¹cy (przed zabiegami – 20 osób, po zabiegach
– 14 osób), promieniuj¹cy (przed zabiegami – 18 osób, po
zabiegach – 13 osób), uciskaj¹cy (przed zabiegami – 13
osób, po zabiegach – 10 osób), nieznoœny (przed zabiegami – 12 osób, po zabiegach – 4 osoby), przenikaj¹cy (przed
zabiegami – 10 osób, po zabiegach – 6 osób).
Po serii zabiegów masa¿u zaobserwowano zdecydowan¹ zmianê w umiejscowieniu bólu u pacjentów z lewoi prawostronn¹ rw¹ kulszow¹. Wszyscy pacjenci z tej grupy chorobowej (8) odczuwali promieniowanie bólu do stopy przed zabiegami, po zabiegach zakres promieniowania
bólu znacznie siê zmniejszy³. W 6 przypadkach ból przesun¹³ siê do poœladka, w 2 do uda.
Zdecydowan¹ poprawê zaobserwowano równie¿ u pacjentów z rozpoznan¹ rw¹ barkow¹. U 2 pacjentów przed
zabiegami ból promieniowa³ do ramienia, u kolejnych 2 zaœ
do przedramienia. Po zabiegach ból przesun¹³ siê we
wszystkich 4 przypadkach do stawu barkowego.
-
-
-
eo
nly
-d
istr
ibu
-
-
168
Additionally, the patients filled out questionnaires (before and after the treatment) which included adjectives
describing pain.
Both before and after the massage treatment, the patients most often described the pain as: nagging (before
treatment – 23 patients, after treatment – 13 patients), troublesome (before treatment – 21 patients, after treatment
– 10 patients), tiring (before treatment – 20 patients, after
treatment – 14 patients), radiating (before treatment – 18
patients, after treatment – 13 patients), pressing (before
treatment – 13 patients, after treatment – 10 patients), unbearable (before treatment – 12 patients, after treatment –
4 patients), and penetrating (before treatment – 10 patients,
after treatment – 6 patients).
After the course of massage treatments, a definite change
occurred in the location of pain in patients with left-sided
and right-sided sciatic neuralgia. All patients in this subgroup (8) reported pain radiation to foot before the treatment; after the treatment, the extent of pain radiation decreased considerably, the pain reaching as far as the buttocks in 6 patients and the thigh in the other 2.
A pronounced improvement was also reported by patients with known sciatic neuralgia. Before the treatment,
the pain radiated to the arm in 2 patients and to the fore-
ibu
-d
istr
eo
nly
Ryc. 1. Umiejscowienie bólu u pacjentów z rozpoznan¹ rw¹ kulszow¹ przed i po zabiegach
Fig. 1. Location of pain in patients with known sciatic neuralgia before and after the massage treatment
us
al
on
pe
rs
for
Ryc. 2. Porównanie umiejscowienia bólu pacjentów z rozpoznan¹ rw¹ barkow¹ przed i po zabiegach
Fig. 2. Location of pain in patients with known brachial neuralgia before and after the treatment
y is
DYSKUSJA
Th
is c
op
Po przeprowadzeniu zabiegów we wszystkich grupach
wiekowych z wyró¿nionymi jednostkami chorobowymi stwierdzono statystycznie istotn¹ zmianê w ka¿dym z mierzonych zakresów ruchomoœci krêgos³upa. Wnikliwa analiza wyników pomiarów zakresów ruchu w wyró¿nionych odcinkach krêgos³upa potwierdza zatem hipotezê o istotnie
pozytywnym wp³ywie zabiegów masa¿u na zakres funkcji
krêgos³upa, a tym samym celowoœæ przeprowadzenia zabiegów.
Mo¿liwoœæ uzyskania pozytywnych efektów przy zastosowaniu zabiegów masa¿u w aspekcie poprawy ruchomo-
arm in the other 2. Following the treatment the radiation
was to the shoulder joint in all four patients.
DISCUSSION
There was a statistically significant change in each
range of motion of the spine measured after completion of
the series of treatments in all age groups and across all
designated categories of medical conditions. A thorough
analysis of the results of range of motion measurements in
the selected segments of the spine confirms the hypothesis that massage has a significantly positive effect on the
range of spine functions, thus demonstrating the usefulness of these procedures.
The possibility of obtaining positive results with therapeutic massage with respect to the improvement of mobili-
-
-
-
-
tio
np
roh
ibit
ed
.
-
Szubzda M. et al., Remedial massage and spine diseases
169
ty and pain relief has also been confirmed also by studies
of other authors, such as Witkowski, Andrzejewski and
Kossolik [16].
Spinal pain syndromes can be managed with kinesitherapy and physiotherapy as well as remedial massage
and medication. These are conservative treatments, affording substantial benefits in the early and with lesions that
are not too advanced. The purpose of remedial massage is
to help the body fight off factors affecting health in order to
regain functional and homeostatic independence [17,18,19].
Implementing proper treatment at that stage, which involves reinforcing the musculature, reducing body weight,
avoiding overload and incorrect postures as well as improving the ability to perform the activities of daily living in an
optimal manner, may prevent recurrent pains and development of organic lesions [2,8]. Prevention should certainly
begin very early in life and society should be taught to follow the principles of spine biomechanics at home, at work,
in sport, and so on.
WNIOSKI
CONCLUSIONS
PIŒMIENNICTWO / REFERENCES
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
eo
nly
1. The study showed a substantial improvement in spinal
joint mobility after a course of remedial massage in all
patients, despite differences in specific pain syndromes,
sex and age, as well as different stages of disease progression.
2. The massage treatment altered pain quality and decreased pain radiation, with a substantial improvement
reported by patients with brachial neuralgia.
us
1. Z powy¿szych badañ wynika, ¿e u wszystkich przebadanych pacjentów, mimo ró¿nych zespo³ów bólowych
krêgos³upa, ró¿nej p³ci i wieku, a tak¿e ró¿nego stopnia
zaawansowania schorzenia, po zastosowaniu serii zabiegów masa¿u leczniczego nast¹pi³a wyraŸna poprawa ruchomoœci krêgos³upa.
2. Po serii zabiegów zmieni³ siê rodzaj bólu i zmniejszy³o
siê równie¿ promieniowanie bólu- znaczn¹ poprawê
zaobserwowano u chorych z rw¹ barkow¹.
ed
.
œci, a tak¿e zniesienia dolegliwoœci bólowych potwierdzaj¹
równie¿ badania innych autorów Witkowski, Andrzejewski
i Kossolik [16].
W leczeniu zespo³ów bólowych krêgos³upa mo¿emy
zastosowaæ metody kinezyterapeutyczne, fizykoterapeutyczne, zabiegi masa¿u leczniczego, a tak¿e farmakologiê. Bêdzie to leczenie zachowawcze, daj¹ce du¿e efekty we
wstêpnych fazach choroby i przy ma³ym zaawansowaniu
zmian. Istot¹ masa¿u leczniczego jest pomoc organizmowi
w jego walce z czynnikami zagra¿aj¹cymi zdrowiu dla odzyskania samodzielnoœci funkcjonalnej i homeostatycznej
[17,18,19].
W³aœnie w tym okresie podjêcie odpowiedniego leczenia tj. wzmocnienia gorsetu miêœniowego, zmniejszenie
masy cia³a, unikania przeci¹¿eñ, nieprawid³owych pozycji,
a tak¿e umiejêtnoœci w³aœciwego wykonywania codziennych czynnoœci mo¿e zapobiec rozwojowi zmian chorobowych, czy nawrotom dolegliwoœci bólowych [2,8]. Bardzo
wa¿na jest profilaktyka od najm³odszych lat, nale¿y uczyæ
spo³eczeñstwo poszanowania zasad biomechaniki krêgos³upa w domu, w szkole, w pracy, w sporcie itp.
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
on
al
1. Nowotny J, Kwaœny K, Nowotny-Czupryna O, Czupryna K, Kwaœny L. Pas odci¹¿aj¹cy jako œrodek pomocniczy w profilaktyce
i terapii zespo³ów bólowych dolnego odcinka krêgos³upa. Fizjoterapia 1995; 3 (4): 21-23.
2. Kiwerski J, Fiutko R. Bóle krêgos³upa. Warszawa: PZWL; 2001.
3. Andersson GBJ, Deyo RA. History and physical examination in patients with herniated lumbar discs. Se, 1996; 24: 548-550.
4. Bigos SJ, Handler NM, Liang MH.: Discussion of nonoperative care for low back pain. W: Weinstein JN, editors. Clinical efficacy and outcome in the diagnosis and treatment of low back pain. New York: Raven Press Ltd; 1992.
5. Dziak A. Bóle krzy¿a. III wyd. Warszawa: PZWL; 1990.
6. Taylor VM i wsp. Low back pain hospitalization; Recent United States trends and regional variations. Se, 1994; 11: 1207-1212.
7. Rakowski A. Krêgos³up w stresie. Gdañsk: GWP; 2001.
8. Stodolny J. Choroba przeci¹¿eniowa krêgos³upa. Kielce: ZL „NATURA”; 2001.
9. Komentarz prof. dr hab. med. Jana Haftka do „Zaleceñ stosowania fizjoterapii u pacjentów z bólami krzy¿a”. Rehabilitacja Medyczna 2004; 8: 38-39. Numer specjalny.
10. Prochowicz Z. Podstawy masa¿u leczniczego. Warszawa: PZWL; 1991.
11. Walaszek R. Masa¿ z elementami rehabilitacji. Kraków: REHMED; 1999.
12. Nyka W, Nyka WM. Fizjoterapia i programy rehabilitacyjne w niedomodze krêgos³upa. W: Mazur R, Podemski R, Ksi¹¿kiewicz
B, red. Neurologiczne powik³ania niedomogi krêgos³upa. Gdañsk: Via Medica; 2003. str. 137-156.
13. Dziak A. Leczenie bólów krzy¿a. Rehabilitacja medyczna 2000; 6 (1): 26-44.
14. Dobrogowski J, Kuœ M, Sedlak K, Wardliczek J. Ból i jego leczenie. Warszawa: Springer PWN; 1996.
15. Sobczyk M. Statystyka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej; 2000.
16. Andrzejewski W, Witkowski T, Kassoliok K. Masa¿ medyczny w przewlek³ych zespo³ach bólowych uk³adu ruchu, a zmiennoœæ
rytmu serca oceniana w 24-godzinnym zapisie EKG metod¹ Holtera. Fizjoterapia 2003; 11 (4): 23-26.
17. Cho³odecki D, Kassolik K, Zosu³ G, Krawiecka-Jaworska E. Masa¿ medyczny jako œrodek terapeutyczny w leczeniu bólów dolnego odcinka krêgos³upa. Polska Medycyna Rodzinna 2001; 3 (3): 217-220.
18. Kassolik K. Czym jest masa¿ medyczny? Fizjoterapia 1998; 6 (1-2): 63-64.
19. Kassolik K, Nowak B. Masa¿ medyczny w leczeniu zespo³u bólowego dolnego odcinka lêdŸwiowego, Polska Medycyna Rodzinna 2000; 2 (1): 55-57.
-
-
-
-
-
170

116 Szubzda.qxp

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wrażliwość na prąd galwaniczny u pacjentów leczonych z po

Interdyscyplinarne postępowanie w bólu mięśniowo

FULL TEXT - Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja

2013, Vol. 67, No. 2 Spis treści Content

FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Fundacja Chustka

This copy is for personal use only