PODRĘCZNIK ELEKTROKARDIOGRAFII / Barbara Dąbrowska

SPIS TREŚCI
1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ogólny opis krzywej elektrokardiograficznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zjawiska elektryczne w izolowanym włóknie mięśnia sercowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powstawanie i przewodzenie bodźców w mięśniu sercowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Automatyzm, pobudliwość i warunki przewodzenia bodźców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podstawowe wiadomości o budowie i czynności układu bodźcoprzewodzącego . . . . . .
Związek między krzywą EKG a zjawiskami elektrycznymi zachodzącymi w sercu . . . . . .
Ocena pola elektrycznego serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Układy odprowadzeń standardowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oznaczanie osi elektrycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oznaczanie gradientu komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Układy odprowadzeń ortogonalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zasady oceny wektokardiogramu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
12
13
16
16
18
24
25
28
31
33
35
38
39
2. Rejestracja elektrokardiogramu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
Odprowadzenia elektrokardiograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odprowadzenia rutynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odprowadzenia dodatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odprowadzenia przełykowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Technika wykonania zapisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Badanie rutynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Metody długotrwałej rejestracji elektrokardiogramu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rejestracja czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skala napięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Błędy techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
42
44
45
46
46
47
48
49
50
52
3. Ocena morfologiczna elektrokardiogramu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
54
Załamek P . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odcinek PQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odstęp PQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół QRS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oś elektryczna serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ocena położenia serca w klatce piersiowej na podstawie elektrokardiogramu . . . . . . . . . . .
Punkt łączący J . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odcinek ST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Załamek T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
54
55
56
58
61
65
67
67
70
5
Odstęp QT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Załamek U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
76
77
4. Inne metody oceny czynności elektrycznej serca . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79
Zmienność rytmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Analiza czasowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Analiza częstotliwościowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inne metody oceny zmienności rytmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podstawy fizjologiczne zmienności rytmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Znaczenie kliniczne zmienności rytmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Elektrogramy wewnątrzsercowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Elektrokardiogram uśredniony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Naprzemienność załamków T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79
79
81
82
83
86
88
93
96
98
5. Zaburzenia rytmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
101
Mechanizmy zaburzeń rytmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia fizjologicznego automatyzmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Automatyzm patologiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aktywność wyzwalana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia przewodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Reentry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ukształtowanie zatokowych i pozazatokowych pobudzeń serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nieprawidłowy tor przewodzenia śródkomorowego pobudzeń nadkomorowych . . . . . .
Różnicowanie pobudzeń nadkomorowych o nieprawidłowym torze przewodzenia
z pobudzeniami pochodzenia komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klasyfikacja zaburzeń rytmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia rytmu zatokowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyspieszony rytm zatokowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwolniony rytm zatokowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niemiarowość zatokowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zatokowe wędrowanie rozrusznika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zahamowanie zatokowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok zatokowo-przedsionkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pobudzenia przedwczesne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pobudzenia przedwczesne przedsionkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pobudzenia przedwczesne z łącza przedsionkowo-komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pobudzenia przedwczesne komorowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pobudzenia nawrotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czynne rytmy pozazatokowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Częstoskurcz przedsionkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chaotyczny rytm przedsionków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Częstoskurcz nawrotny z węzła przedsionkowo-komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Częstoskurcze z łącza przedsionkowo-komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Napadowy częstoskurcz komorowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nawracający jednokształtny częstoskurcz komorowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyspieszony rytm komorowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Częstoskurcz dwukierunkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Współrytm – rytm parasystoliczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trzepotanie przedsionków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Migotanie przedsionków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trzepotanie i migotanie komór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pobudzenia i rytmy zastępcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zatrzymanie czynności elektrycznej przedsionków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zatrzymanie czynności elektrycznej komór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
101
101
103
103
105
107
110
113
6
117
119
119
120
121
122
123
124
125
128
129
131
133
137
140
141
142
143
145
146
149
149
150
151
152
155
157
159
160
162
163
Złożone zaburzenia rytmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Interferencyjne rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe z blokiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół tachykardia-bradykardia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
163
163
164
165
166
167
6. Zaburzenia przewodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
170
Bloki przedsionkowo-komorowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok przedsionkowo-komorowy I° . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok przedsionkowo-komorowy II° . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok przedsionkowo-komorowy typu Wenckebacha (typu Mobitza I) . . . . . . . . . . .
Blok przedsionkowo-komorowy typu Mobitza (typu Mobitza II) . . . . . . . . . . . . . . .
Blok przedsionkowo-komorowy 2 :1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaawansowany blok przedsionkowo-komorowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok przedsionkowo-komorowy III° . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bloki odnóg pęczka Hisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok prawej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezupełny blok prawej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok lewej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezupełny blok lewej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok wiązek lewej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok przedniej wiązki lewej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok tylnej wiązki lewej odnogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Blok wiązki przegrodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bloki wielowiązkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inne formy zaburzeń przewodzenia śródkomorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia przewodzenia śródprzedsionkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
170
170
173
173
174
175
177
178
180
181
182
184
186
188
189
190
192
193
194
195
198
198
7. Arytmogenne zespoły elektrokardiograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
200
Zespół preekscytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół typowej preekscytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odmiany zespołu preekscytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia rytmu serca w zespole preekscytacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Napadowy częstoskurcz przedsionkowo-komorowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Migotanie przedsionków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół długiego QT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wrodzony zespół długiego QT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nabyty zespół długiego QT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół krótkiego QT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół Brugadów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
200
201
206
207
207
211
213
213
216
217
217
219
8. Sztuczna stymulacja serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
221
Metody sztucznej stymulacji serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obraz elektrokardiograficzny w czasie sztucznej stymulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Typy sztucznych rozruszników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozpoznawanie sposobu sztucznej stymulacji na podstawie elektrokardiogramu . . . . . . . .
Elektrokardiograficzna ocena przebiegu sztucznej stymulacji serca . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia rytmu serca w czasie prawidłowej stymulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia stymulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wpływ zewnętrznego masażu serca na obraz elektrokardiograficzny . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
221
222
224
230
234
235
237
242
243
7
9. Przerost mięśnia sercowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
245
Patogeneza cech przerostu komór w obrazie elektrokardiograficznym . . . . . . . . . . . . . . . .
Przerost lewej komory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przerost prawej komory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Patogeneza cech przerostu przedsionków w obrazie elektrokardiograficznym . . . . . . . . . . .
P mitrale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
P pulmonale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
245
246
249
252
253
254
255
10. Zaburzenia ukrwienia mięśnia sercowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
257
Unaczynienie serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mechanizm powstawania zmian elektrokardiograficznych w przebiegu niedokrwienia
mięśnia sercowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przemieszczenie odcinka ST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmiany kształtu załamka T i dyspersja odstępów QT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmiany procesu depolaryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zawał serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kryteria diagnostyczne nieprawidłowego załamka Q . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ewolucja zawału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozpoznawanie umiejscowienia zawału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozpoznawanie miejsca zamknięcia tętnicy wieńcowej na podstawie EKG . . . . . . . . . .
Różnicowanie nieprawidłowych załamków Q . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozpoznawanie zawału u osób ze zmienionym torem przewodzenia śródkomorowego .
Inne zmiany elektrokardiograficzne w zawale serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tętniak pozawałowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zawał przedsionka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cechy skutecznej reperfuzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inne formy zaburzeń ukrwienia mięśnia sercowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stabilna dławica piersiowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niestabilna choroba wieńcowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dławica piersiowa Prinzmetala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
257
11. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych
Ostre zapalenie osierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaciskające zapalenie osierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zapalenie mięśnia sercowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmiany elektrokardiograficzne w wadach serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej typu ostium secundum . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej typu ostium primum . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubytek przegrody międzykomorowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przetrwały przewód tętniczy Botalla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół Eisenmengera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół Fallota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anomalia Ebsteina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skorygowane przełożenie wielkich naczyń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwężenie ujścia pnia płucnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwężenie lewego ujścia żylnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niedomykalność zastawki dwudzielnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wypadanie płatka mitralnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwężenie lewego ujścia tętniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niedomykalność zastawki tętnicy głównej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wady zastawki trójdzielnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawostronne położenie serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół serca płucnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ostre serce płucne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
259
259
262
263
264
264
265
267
276
277
280
283
286
286
287
289
289
292
292
293
298
298
300
301
303
303
304
305
306
306
308
308
309
309
310
311
311
313
314
315
315
316
316
Przewlekłe serce płucne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kardiomiopatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Choroby tkanki łącznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rany i nowotwory serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadczynność tarczycy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niedoczynność tarczycy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia elektrolitowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hiperkaliemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hipokaliemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hiperkalcemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hipokalcemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wpływ układu autonomicznego na elektrokardiogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hipersympatykotonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzmożona aktywność beta-adrenergiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzmożona aktywność alfa-adrenergiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hiperwagotonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ostre naczyniopochodne uszkodzenie mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uszkodzenie rdzenia kręgowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Guz chromochłonny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zespół wczesnej repolaryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hipotermia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hipertermia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niedokrwistość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rażenie prądem elektrycznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Elektrokardiogram u osób z przeszczepionym sercem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
317
319
322
323
324
325
325
326
327
328
328
329
330
330
332
333
334
335
335
337
339
340
340
340
341
343
12. Wpływ leków na elektrokardiogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
347
Glikozydy naparstnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leki antyarytmiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leki psychotropowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leki cytostatyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
347
349
352
353
354
13. Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
355
Technika badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Diagnostyczna próba wysiłkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wskazania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ocena wyniku badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyczyny fałszywie dodatnich wyników próby wysiłkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyczyny fałszywie ujemnych wyników próby wysiłkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prognostyczna próba wysiłkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
356
362
364
366
369
369
370
372
14. Inne próby czynnościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
374
Próba z dobutaminą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Próba z ergonowiną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Próba z atropiną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Próba z adenozyną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Masaż zatoki tętnicy szyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Próba pochyleniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
374
375
376
377
378
378
379
15. Diagnostyczna stymulacja serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
381
Stymulacja przedsionkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
381
9
Test szybkiej stymulacji w diagnostyce choroby wieńcowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Testy stymulacji w diagnostyce choroby węzła zatokowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czas przewodzenia zatokowo-przedsionkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czas powrotu rytmu zatokowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Testy stymulacji przedsionkowej w diagnostyce zaburzeń przewodzenia przedsionkowo-komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obliczanie okresów refrakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ocena przewodzenia przedsionkowo-komorowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Diagnostyczna stymulacja komorowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ocena przewodzenia komorowo-przedsionkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Programowana stymulacja komór w diagnostyce częstoskurczu komorowego . . . . . . . .
Ocena skuteczności leczenia antyarytmicznego metodą programowanej stymulacji
komór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
381
383
383
385
387
387
389
390
390
392
394
395
397