Krusensternowie Mikołaj Kawelin, jedna z najbardziej znanych i

Krusensternowie
Mikołaj Kawelin, jedna z najbardziej znanych i popularnych postaci w przedwojennym
Białymstoku, wywodził się z osiadłego w „ hrabstwie zabłudowskim” rodu Krusensternów.
Był prawnukiem znakomitego żeglarza Adama Johanna von Krusensterna. Odziedziczył też
wiele po swoim słynnym pradziadku: zewnętrze podobieństwo, siłę, zamiłowanie do przygód,
życzliwość do innych. Krusensternowie, z których pochodził poprzez matkę byli „bałtyckimi
Niemcami”, osiadłymi w Estonii. Sława rodu, a także majątek i pozycja w Cesarstwie
Rosyjskim, zaczęła się od Adama Johanna Krusensterna.
Johann Adam Krusenstern urodził się 19 listopada 1770 r. w Hagudi koło Rapli w Estonii w
zubożałej rodzinie szlacheckiej. Wykształcenie zdobył w Morskiej Akademii Kadetów w
Kronsztadzie. Po ukończeniu szkoły został powołany do służby wojskowej i brał udział w
wojnie rosyjsko–szwedzkiej (1789–1790). Wtedy też wyróżnił się szczególnym męstwem.
To zapewne spowodowało, że w trzy lata później został wysłany na dalsze studia do Anglii.
Tam został skierowany na wyprawę do wybrzeży Ameryki Północnej, gdzie brał udział w
potyczkach z flotą francuską. W latach 1793-1799, służąc na statkach angielskich, pływał po
Atlantyku, Oceanie Indyjskimi i Morzu Południowochińskim.
Po powrocie do Rosji przedłożył carowi Pawłowi I projekt szlaków handlowych łączących
Rosję z portami na Bałtyku i Alasce. Jego bogate doświadczenia zdobyte w marynarce
angielskiej zostały wykorzystane do przygotowania pierwszej rosyjskiej wyprawy dookoła
świata. Dowodząc ekspedycją składająca się z dwóch okrętów Nadziei i Newy w 1803 r.
wyruszył z Kronsztadu. Celem ekspedycji było nawiązanie kontaktów handlowo-politycznych
z Chinami i Japonią, a także zbadanie wybrzeży Alaski. Maskotką rosyjskiej wyprawy
dookoła świata został ulubiony spaniel Krusenstern, który towarzyszył swemu panu w wielu
wyprawach morskich. W 1804 r. rosyjska ekspedycja dotarła do przylądka Horn, stamtąd
przez Pacyfik do Polinezji i na Hawaje po Wyspy Japońskie, później opłynięto Sachalin,
Kamczatkę i Afrykę, kierując się w stronę wybrzeży Rosji. W 1806 r. po zakończeniu
ekspedycji Adam Johan Krusenstern został mianowany admirałem oraz honorowym
członkiem Akademii Nauk w Petersburgu. Wtedy też zaczął spisywać swoje relacje z podróży
dookoła świata. W latach 1809-1811 zostały wydane „Podróż dookoła świata” (tłumaczona w
siedmiu językach), „Atlas z podróży dookoła świata” zawierający około 100 map i rysunków.
W okresie wojny Rosji z napoleońską Francją wyjechał do Anglii z misją dyplomatyczną. Po
zakończeniu wojny w latach 1815-1818 i 1823-1826 wyruszył wraz z Ottonem von Kotzebue
i dr Karlem Espenbergiem w ponowną podróż dookoła świata. Tym razem głównym celem
ekspedycji było prowadzenie badań na Alasce i Pacyfiku.
Po powrocie z podróży admirał Krusenstern osiadł w majątku Kiltsi. Wtedy też napisał i
wydał „Atlas Mórz Południowych”, zawierający liczne mapy i opisy, będące wynikiem badań
prowadzonych na Pacyfiku.
Jolanta Szczygieł – Rogowska