Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia

Seminarium Bolońskie
Krajowe Ramy Kwalifikacji.
Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
12 kwietnia 2011
Marek Frankowicz
Warsztaty
Obszar studiów ścisłych i przyrodniczych
Plan warsztatów
Jak formułować i oceniać efekty uczenia się
Macierze kompetencji
Efekty kształcenia – stopień ich uzyskania
Efekty kształcenia - spójność programu
Efekty kształcenia – sposoby ich oceniania
Ćwiczenie - analiza obowiązujących standardów
Opisy efektów kształcenia w obszarze nauk ścisłych i
przyrodniczych
Propozycja wzorca dla studiów chemicznych
Ewaluacja programu studiów – przykład Chemistry
Eurolabels
Przykład: opis modułów w University College Cork
Efekty kształcenia:
Taksonomia Benjamina Blooma
Znajomość faktów: zdefiniować, wymienić,
uporządkować, opisać…
Rozumienie: opisać, objaśnić, zinterpretować, wybrać…
Zastosowanie: wybrać, zastosować, znaleźć,
przewidzieć, rozwiązać, naszkicować, sporządzić…
Analiza: przeanalizować, skrytykować, zbadać,
porównać, …
Synteza: zaproponować, podsumować, zorganizować, …
Ocena: podsumować, ocenić, przewidzieć, oszacować…
Kryteria oceny
NaleŜy stopniować, np.
na bdb: potrafi dobrać/ocenić metodę…
na db: potrafi stosować metodę…
na dst: potrafi omówić metodę…
a nie (jak to się czasami zdarza):
na bdb: pamięta min. 80% treści
na db: pamięta min. 65% treści
na dst: pamięta min. 50 % treści
What is the pass mark for an airline pilot? 100%!
(John W. Scott, Founding CEO of Bahrain Polytechnic)
Macierze kompetencji
Przydatnym narzędziem przy budowie i analizie
programów studiów są macierze kompetencji.
MoŜna wyróŜnić z grubsza trzy ich rodzaje:
A: określające poziom kompetencji
B: sprawdzające czy dane kompetencje
wystepują w danym programie studiów
C: określające oczekiwania wobec studentów i
podające sposoby/metody oceny
A: określające poziom kompetencji
Kompetencja
Poziom
minimalny
K1
K2
....
typowy
wysoki
Przykład progresji kompetencji SBS Environment
Excellent performance
Typical performance
Threshold performance
Critical approach to academic
Highly developed critical
approach to academic literature literature and other sources of
and other sources of information. information.
Basic approach to academic
literature and other sources of
information.
Recognition and discussion of Recognition of the moral and
the moral and ethical dimensions ethical dimensions of issues and
of issues and investigations and investigations and the need for
the need for professional codes professional codes of conduct.
of conduct.
Ability to describe the moral and
ethical dimensions of issues and
investigations and the need for
professional codes of conduct.
Highly developed ability to
Ability to describe and record
describe and record materials in materials in the field and
the field and laboratory.
laboratory.
Basic ability to describe and
record materials in the field and
laboratory.
Ability to interpret practical
results with flair.
Basic ability to interpret practical
results.
Ability to interpret practical
results in a logical manner.
B: sprawdzające czy dane kompetencje
występują w danym programie studiów
Kompetencja
Kurs/moduł/określony typ zajęć dydaktycznych
M1
K1
K2
....
M2
....
Macierz kompetencji (1)
Znajomość i
zrozumienie
(Z&Z)
Chemia
teoretyczna
Laboratorium z chemii
organicznej
Z&Z podstawowych
pojęć
Podst. pojęcia (lista)
--------(realizowane w ramach
innych zajęć z chemii
organicznej)
Z&Z implikacji
filozoficznych
Zagadnienia filozoficzne
mechaniki kwantowej
--------(realizowane w ramach
innych zajęć z chemii
organicznej)
Z&Z implikacji
technologicznych
Komputery kwantowe,
nanotechnologie…
Pojawiają się w sposób
naturalny, przy omawianiu
poszczególnych ćwiczeń
Macierz kompetencji (2)
Umiejętność (U)
Chemia
teoretyczna
Laboratorium z chemii
organicznej
U. stosowania
metod
matematycznych
Np. metoda wariacyjna,
metody rozwiązywania
równań róŜniczkowych...
--------
U. stosowania
metod
numerycznych
Metody obliczeniowe
chemii kwantowej
Opracowanie danych
U. stosowania
metod
doświadczalnych
------------------
Metody doświadczalne
chemii organicznej
U. pracy w zespole
Praca grupowa (np..
wspólne tematy referatu
dla kilku osób)
Praca grupowa (np..
wspólne ćwiczenia
laboratoryjne dla kilku
osób)
Macierz kompetencji (3)
Znajomość i
zrozumienie
(Z&Z),
Umiejętności (U)
Z&Z
U
Przedmiot/
moduł 1
...
...
Przedmiot/
moduł N
Cele
kształcenia/
Efekty
kształcenia
(całe studia)
Pojęcia1
Zastosowania 1
…………………
...
...
Pojęcia 2
Zastosowania 2
…………………
Pojęcia
Zastosowania
………………
Stos. metod 1
Rozwiąz. probl. 1
……………
...
...
Stos. metod 2
Rozwiąz. probl. 2
…………………
Metody
Rozwiąz. probl.
………………
Opis
celów/efektów N
Opis programu
studiów
Cele
Opis
celów/efektów 1
kształcenia/
Efek. kształcenia
(przed./moduł)
..
..
C: określające oczekiwania wobec
studentów i podające sposoby/metody
oceny
Oczekiwania wobec
studentów
Kompetencja
K1
K2
....
Sposoby/metody oceny
Matching Learning Outcomes to Assessment
Types ( Adapted from Nightingale et al. ,1996)
Types of Learning:
Learning outcomes
Thinking critically and making
judgments
What is required from
Examples of Assessment
students?
Development of arguments,
Essay, Report, Book review
reflection, judgment, evaluation
Solving problems/developing
plans
Identify problems, define
problems, analyse data, review,
design experiments, plan, apply
information
Performing procedures and
demonstrating techniques
Take readings, use equipment,
follow laboratory procedures,
follow protocols, carry out
instructions
Demonstrating knowledge and Recall, describe, report, identify,
understanding
recognise, recount, relate, etc.
(can be assessed in conjuntion
with the above types of learning)
Problem scenario, Group Work,
Work-based problem , Analyse a
case, Conference paper (or notes
for a conference paper plus
annotated bibliography)
Demonstration, Role Play ,
Make a video (write script and
produce/make a video) , Produce
a poster , Lab report
Written examination, Oral
examination, Essays, Reports,
Short answer questions, Mini
tests
Matching Learning Outcomes to Assessment
Types ( Adapted from Nightingale et al. ,1996)
Types of Learning:
Learning outcomes
Managing/developing yourself
What is required from
Examples of Assessment
students?
Work co-operatively and,
Learning journal
independently, be self-directed, Portfolio
manage time, manage tasks
Learning Contracts
Self-evaluation
Group projects
Peer assessment
Designing, creating, performing Design, create,
Design project, Portfolio,
perform, produce, etc.
Presentation, Performance
Assessing and managing
information
Communicating
Information search and retrival, Annotated bibliographies,
investigate, interprete, review Use of bibliographic software,
information
Library research assignment,
Data based project
Written, oral, visual and
Written presentation, Oral
technical skills
presentation, Discussions
/Debates/ role plays, Group
work
Pouczające ćwiczenie:
Analiza obecnych standardów (w części
‘Efekty kształcenia – umiejętności i
kompetencje’)
na ile są one prawidłowo sformułowane,
czy są ocenialne
Matematyka – kwalifikacje absolwenta
Absolwent powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu matematyki i jej
zastosowań. Absolwent powinien posiadać umiejętności: przeprowadzania
rozumowa matematycznych (dowodów), w szczególności klarownej identyfikacji
załoŜeń i konkluzji; dokonywania złoŜonych obliczeń; przedstawiania treści
matematycznych w mowie i piśmie; wydobywania informacji jakościowych z
danych ilościowych; formułowania problemów w sposób matematyczny w
postaci symbolicznej, ułatwiającej ich analizę i rozwiązanie; korzystania z modeli
matematycznych niezbędnych w zastosowaniach matematyki i rozwijania ich;
posługiwania się narzędziami informatycznymi przy rozwiązywaniu
teoretycznych i aplikacyjnych problemów matematycznych oraz samodzielnego
pogłębiania wiedzy matematycznej. Absolwent powinien być przygotowany do:
pracy w instytucjach wykorzystujących metody matematyczne; nauczania
matematyki w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach zawodowych – po
ukończeniu specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia
przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela) oraz podjęcia studiów
drugiego stopnia. Absolwent powinien znać język obcy na poziomie biegłości B2
Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy oraz
umieć posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu matematyki.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Astronomia – kwalifikacje absolwenta
Absolwent posiada wiedzę z zakresu astronomii i fizyki opartą na gruntownych
podstawach nauk matematyczno-przyrodniczych. Absolwent rozumie i umie
opisać zjawiska przyrodnicze, formułować problem badawczy oraz gromadzić,
przetwarzać i przekazywać informacje. Powinien znać język obcy na poziomie
biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady
Europy oraz umie posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu nauk
fizycznych. Absolwent jest przygotowany do podjęcia pracy na stanowiskach
związanych z projektowaniem, produkcją, obsług i konserwacją nowoczesnych
urządzeń nawigacyjnych, obserwacyjnych, pomiarowych, diagnostycznych i
teletransmisyjnych. Jest przygotowany do pracy w szkolnictwie (po ukończeniu
specjalności nauczycielskiej – zgodnie ze standardami kształcenia
przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Absolwent jest
przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
ROLNICTWO
Kształcenie w zakresie ochrony roślin
Treści kształcenia: Rozwój i objawy chorób roślin uprawnych.
Wpływ czynników chorobotwórczych na plonowanie roślin i
jakość plonu. Budowa, rozwój i szkodliwość agrofagów.
Metody oraz sposoby walki z chorobami i szkodnikami
rośliny. Odporność roślin na choroby i szkodniki.
Obliczanie efektywności ekonomicznej zabiegów ochrony
roślin.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
rozpoznawania chorób na podstawie objawów i oznak
etiologicznych; planowania i przeprowadzenia właściwej
ochrony roślin; rozpoznawania gatunków szkodników na
podstawie cech morfologicznych i powodowanych
uszkodzeń; podejmowania decyzji o właściwej technice
ochrony roślin z uwzględnieniem zasad BHP.
ROLNICTWO
Kształcenie w zakresie organizacji i ekonomiki rolnictwa
Treści kształcenia: Istota rachunkowości. Bilans finansowy. Inwentaryzacja,
wycena i księgowanie zdarzeń gospodarczych. Ewidencja pracy i płacy.
Zasady gospodarki materiałowej. Podstawowe sprawozdania finansowe.
Księgowość w nowych podmiotach gospodarczych. Podstawowe
wiadomości z zakresu prawa. Prawo własności. Hipoteka i księgi
wieczyste. Prawodawstwo w zakresie wspólnej polityki rolnej Unii
Europejskiej. Czynniki produkcji rolniczej. Ekonomika działów i gałęzi
produkcji rolniczej. Organizacja terytorium gospodarstwa. Planowanie
produkcji. Rachunek ekonomiczny w rolnictwie. Sporządzanie analizy
gospodarczej i biznesplanu. Strategia marketingowa.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: prowadzenia ewidencji
materiałowej w gospodarstwie rolnym; prowadzenia prostej
księgowości; sporządzania sprawozdań finansowych; wypełniania
formularzy związanych z systemem dopłat; sporządzania
biznesplanów oraz projektów organizacji terytorium gospodarstwa.
INśYNIERIA MATERIAŁOWA
Kształcenie w zakresie technologii procesów materiałowych
Treści kształcenia: Procesy wytwarzania materiałów inŜynierskich. Techniki otrzymywania metali i stopów.
Metalurgia proszków. Technologie wytwarzania powłok. Techniki otrzymywania nanomateriałów i
materiałów nanostrukturalnych, szkieł metalicznych, materiałów kompozytowych i cienkich warstw. Metody
produkcji materiałów polimerowych. Otrzymywanie materiałów ceramicznych i kompozytowych. Techniki
przetwórstwa metali i ich stopów – odlewnictwo, obróbka plastyczna (walcowanie, kucie, wyciskanie,
ciągnienie, tłoczenie) na zimno i na gorąco, obróbka cieplna, obróbka cieplnoplastyczna, techniki połączeń
trwałych (spawanie, zgrzewanie, lutowanie), obróbka skrawaniem i zaawansowane technologie obróbki
ubytkowej, nowoczesne techniki kształtowania, metody inŜynierii powierzchni i nanoszenia powłok.
Przetwórstwo materiałów polimerowych (wytłaczanie, wtryskiwanie, prasowanie, kształtowanie,
walcowanie, odlewanie, spawanie, zgrzewanie). Metody wykorzystywane do modyfikacji powierzchni.
Kontrola jakości produkowanych materiałów. Ochrona _środowiska naturalnego przy róŜnych
technologiach produkcji materiałów. Metody recyklingu i odzysku materiałów. Metody pozyskiwania
materiałów z odpadów i w efekcie unieszkodliwiania odpadów (fizyczne, chemiczne, cieplne i biologiczne).
Techniki i technologie słuŜące pozyskiwaniu i przekształcaniu odpadów. MoŜliwości wykorzystywania
przetworzonych odpadów. Podstawy komputerowego wspomagania wytwarzania CAM (Computer Aided
Manufacturing).
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje:
stosowania technologii wytwarzania w celu kształtowania
produktów, ich struktury i własności; projektowania i
wdraŜania technik recyklingu materiałów.
Uwaga: nadmierna rozbudowa treści
Ochrona środowiska
Kształcenie w zakresie polityki ochrony środowiska
Treści kształcenia: Problemy strategiczne ochrony środowiska na świecie i w Polsce.
Ochrona środowiska a polityki sektorowe Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna
państwa. Regionalne i lokalne strategie i programy ochrony środowiska. Zasady i
metody prognozowania w ochronie środowiska. Instrumenty administracyjne i
rynkowe. Podział kompetencji. Odpowiedzialność w ochronie środowiska. Udział
społeczeństwa w realizacji celów polityki środowiskowej. Pozarządowe
organizacje ekologiczne w Polsce i na świecie. Programy ochrony środowiska.
Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zmian w
polityce ochrony środowiska; rozumienia uwarunkowań politycznych i
prawno-ekonomicznych w ochronie środowiska; rozumienia zasad
polityki ekologicznej; wykorzystywania wiedzy z zakresu problematyki
środowiskowej w edukacji i kształtowaniu świadomości ekologicznej
społeczeństwa i tworzeniu programów ochrony środowiska na róŜnych
poziomach.
Skład zespołu ds. opracowania opisu efektów
kształcenia dla obszaru nauk ścisłych
Prof. dr hab. Stanisław Chwirot – KA KRASP, Uniwersytet im. M.
Kopernika w Toruniu, Instytut Fizyki, ul. Grudziądzka 5-7, 87-100 Toruń
Prof. dr hab. Kazimierz Goebel – Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej, Zakład Równań RóŜniczkowych, pl. Marii CurieSkłodowskiej 1/221, 20-031 Lublin
Prof. dr hab. Henryk Koroniak – Uniwersytet Adama Mickiewicza w
Poznaniu, Wydział Chemii, ul. Grunwaldzka 6, 60-780 Poznań
Prof. dr hab. Jerzy Kreiner – Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
(astronomia), Instytut Fizyki, ul. PodchorąŜych 2, 30-084 Kraków
Prof. dr hab. Jan Ryszard Madey – Rada Główna (informatyka),
Uniwersytet Warszawski, Instytut Informatyki, ul. Krakowskie
Przedmieście 26/28, 02-097 Warszawa
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Opisy efektów kształcenia w obszarze nauk ścisłych - przykład
I stopień
II stopień
III stopień
posiadają wiedzę w zakresie
podstawowych koncepcji, zasad i
teorii, a takŜe ich historycznego
rozwoju i znaczenia dla postępu
nauk ścisłych/przyrodniczych,
poznania świata i rozwoju
ludzkości,
mają znajomość matematyki na
poziomie wyŜszym w zakresie
niezbędnym dla ilościowego opisu,
zrozumienia oraz modelowania
problemów o „średnim poziomie
złoŜoności”
znają podstawowe zasady
bezpieczeństwa i higieny pracy
posiadają rozszerzoną w stosunku
do studiów I stopnia wiedzę ogólną
w zakresie głównych obszarów
studiowanej dziedziny
posiadają poszerzoną wiedzę w
zakresie najwaŜniejszych
koncepcji, zasad i teorii, a takŜe ich
historycznego rozwoju i znaczenia
dla postępu nauk ścisłych/
przyrodniczych, poznania świata i
rozwoju ludzkości
posiadają wiedzę w zakresie
najnowszych światowych osiągnięć
w zakresie wybranej specjalizacji
posiadają wiedzę szczegółową w
zakresie wybranej specjalizacji
znają zasady bezpieczeństwa i
higieny pracy w stopniu
pozwalającym na samodzielną
pracę na stanowisku
badawczym/pomiarowym
znają zasady bezpieczeństwa i
higieny pracy w stopniu
pozwalającym na samodzielną
organizację własnej i zespołowej
pracy w pracowni naukowej )
Opisy efektów kształcenia
w obszarze nauk przyrodniczych (1)
I stopień
Wiedza dotycząca fundamentów
nauk przyrodniczych (fizyki,
chemii, na poziomie
ponadlicealnym)
Elementarna wiedza w
wybranych podstawowych
obszarach studiowanej
dyscypliny kierunkowej oraz jej
związki i zaleŜności między
innymi dyscyplinami
przyrodniczymi
Znajomość podstawowych
kategorii pojęciowych i
terminologii przyrodniczej.
Znajomość historycznego
rozwoju danej dziedziny wiedzy i
rozwoju metod badawczych
II stopień
Zaawansowana wiedza z fizyki,
chemii; wyspecjalizowana w zal.
od kierunku studiów (np.
biofizyka, geochemia,
biogeochemia, geofizyka, itd.)
Pogłębiona wiedza na temat
wybranej kierunkowej dyscypliny
nauki, umoŜliwiająca
dostrzeganie związków i
zaleŜności.
III stopień
Rozumienie relacji między
naukami ścisłymi a naukami
przyrodniczymi
Znajomość aktualnego stanu
wiedzy z danej dyscypliny
naukowej
Znajomość waŜnych
nierozwiązanych problemów
danej dyscypliny. Szczegółowa
wiedza w tematyce uprawianej
przez doktoranta (na poziomie
aktualnych publikacji w
czołowych specjalistycznych
czasopismach światowych, takŜe
jeszcze niepublikowanych
doniesień z waŜnych konferencji
międzynarodowych)
Znajomość bieŜących problemów
uprawianej dziedziny nauki (na
poziomie aktualnych publikacji w
wiodących przeglądowych
czasopismach światowych)
Opisy efektów kształcenia
w obszarze nauk przyrodniczych (2)
I stopień
II stopień
III stopień
Podstawowe techniki i
Zasady planowania badań
narzędzia badawcze zjawisk oraz nowoczesne techniki
przyrodniczych
zbierania danych oraz
narzędzia badawcze
Znajomość warsztatu
metodologicznego
uprawianej dyscypliny nauki
oraz szczegółowych technik
stosowanych w uprawianej
specjalizacji
Znajomość zasad
finansowania badań jako
stymulatora rozwoju
gospodarczego
Wiedza na temat form
pozyskiwania funduszy na
badania i rozwój
gospodarczy oraz zasad
tworzenia projektów
badawczych.
Zaawansowana wiedza na
temat form pozyskiwania
funduszy na naukę i zasad
tworzenia projektów
badawczych.
Znajomość podstawowego
słownictwa w danej
dziedzinie w wybranym
języku nowoŜytnym (j.
angielski)
Znajomość słownictwa
fachowego w danej
dziedzinie w wybranym
języku nowoŜytnym (j.
angielski)
Zaawansowana znajomość
słownictwa fachowego w
danej dziedzinie w co
najmniej jednym języku
nowoŜytnym (j. angielski)
Opisy efektów kształcenia
w obszarze nauk przyrodniczych (3)
I stopień
II stopień
Umiejętność stosowania na
poziomie podstawowym
metod matematycznych i
statystycznych do opisu
zjawisk i analizy danych
Umiejętność samodzielnego Zaawansowana umiejętność
stosowania metod
stosowania i doskonalenia
metod analizy danych.
matematycznych i
statystycznych do opisu
zjawisk i analizy danych
Umiejętność wykonywanie
w terenie/laboratorium /
zakładzie pracy prostych
pomiarów fizycznych lub/i
biologicznych lub/i
chemicznych oraz
obserwacji
Umiejętność zbierania
danych empirycznych oraz
ich interpretacji
Umiejętność poprawnego
Umiejętność wyciągania
wnioskowania na podstawie wniosków oraz
danych z róŜnych źródeł
formułowania sądów na
podstawie danych z róŜnych
źródeł
III stopień
Umiejętność aplikacji teorii
fizycznych/biologicznych/ch
emicznych w badaniach
przyrodniczych
Umiejętność krytycznej
oceny (recenzowania)
teksów naukowych
(publikacji, projektów
badawczych itd)
Opisy efektów kształcenia
w obszarze nauk przyrodniczych (4)
OstroŜność i krytycyzm w
przyjmowaniu informacji
dostępnej w masowych
mediach, mających
odniesienie do nauk
przyrodniczych
Potrzeba stałego
aktualizowania wiedzy
kierunkowej
Odpowiedzialność za
bezpieczeństwo pracy
własnej i innych
Nawyk korzystania z
obiektywnych źródeł
informacji naukowej oraz
posługiwania się zasadami
krytycznego wnioskowania
przy rozstrzyganiu
praktycznych problemów
Świadomość waŜnych
nierozwiązanych problemów
w danej dziedzinie wiedzy i
zdolność do formułowania
obiektywnych ocen
problemów cywilizacyjnych,
społecznych i
gospodarczych na podstawie
krytycznej analizy danych
naukowych
Aktywna aktualizacja wiedzy Nawyk poszukiwania i
przyrodniczej i praktycznego wdraŜania nowych
jej stosowania
rozwiązań
badawczych/praktycznych w
zakresie nauk
przyrodniczych
Odpowiedzialność za ocenę Pełna odpowiedzialność za
zagroŜeń wynikających ze
bezpieczeństwo pracy w
stosowanych technik
tworzonych nowych
badawczych i tworzenie
miejscach pracy i
warunków bezpiecznej pracy organizacja bezpiecznych
warunków pracy
Przykład: propozycja wzorca chemicznego
Wzorzec chemiczny winien być przydatny zarówno dla studiów
chemicznych o nachyleniu ogólnym bądź technologicznym, jak
teŜ dla studiów interdyscyplinarnych z dominującą komponentą
chemiczną (‘przymiotnikowych’ studiów chemicznych) oraz studiów
łączonych (typu ‘major+minor’). Studia takie są popularne w krajach
anglosaskich. W Polsce pewną analogią są "makrokierunki" i
nauczycielskie studia 2-przedmiotowe.
Wzorzec chemiczny powinien określać zakres wiedzy z nauk
chemicznych i pokrewnych (matematyka, fizyka), niezbędne
umiejętności związane z chemią, niezbędne umiejętności ogólne
oraz kompetencje personalne i społeczne właściwe dla obszarów
nauk ścisłych i przyrodniczych oraz dla poziomu kształcenia
(studia I, II i III stopnia).
Wzorzec chemiczny powinien brać pod uwagę doświadczenia/tradycje
krajowe (zarówno pozytywne jak i negatywne), doświadczenia
międzynarodowe (w szczególności rezultaty prac ECTN/EC2E2N oraz
projektu TUNING ), trendy/tendencje w rozwoju nauk chemicznych
oraz dynamikę Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego.
Chemia - wzorce międzynarodowe
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
N. Mbajiorgu, N. Reid: Factors Influencing Curriculum Development in
Chemistry. A Physical Sciences Practice Guide. Higher Education
Academy Physical Sciences Centre, Hull, March 2006.
S. Hanson, T. Overton: Skills required by new Chemistry graduates and
their development in degree programmes. Higher Education Academy
Physical Sciences Centre, Hull, November 2010.
Eilks, B. Byers (Eds.): Innovative Methods of Teaching and Learning
Chemistry in Higher Education. Royal Society of Chemistry, Cambridge
2009.
Subject Benchmark Statement Chemistry. QAA 2007.
Scheikunde. QANU 2007.
Федеральный государственный стандарт высшего
профессионального образования Химия (2010).
Reference Points for the Design and Delivery of Degree Programmes in
Chemistry. Tuning Project, University of Deusto, Bilbao 2008.
NFQ Awards Standards Science. HETAC, August 2005.
Cel studiów chemicznych
Zasadnicze cele kształcenia na studiach
chemicznych to przygotowanie do wypełniania
zadań, z jakimi będą mieli do czynienia absolwenci
tych studiów, w szczególności:
Prowadzenie badań podstawowych i stosowanych
WdraŜanie innowacji/ulepszanie istniejących technologii
Prowadzenie kształcenia i szkoleń w zakresie nauk
chemicznych (na róŜnych szczeblach edukacji)
Działania na rzecz podnoszenia jakości Ŝycia
Budowa pozytywnego wizerunku chemii w
społeczeństwie
Efekty kształceniadla kierunku chemia
WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI PROFESJONALNE
Po zakończeniu studiów 1 stopnia absolwent :
Posiada wiedzę z matematyki pozwalającą na posługiwanie się metodami
matematycznymi w chemii, umiejętność opisu matematycznego zjawisk i
procesów fizycznych i chemicznych oraz zdolność abstrakcyjnego rozumienia
problemów z zakresu fizyki i chemii.
Posiada wiedzę z zakresu fizyki umoŜliwiającą rozumienie zjawisk i procesów
fizycznych w przyrodzie oraz wykorzystywania praw przyrody w technice i Ŝyciu
codziennym, jak równieŜ umiejętność dokonywania pomiaru lub określania
podstawowych wielkości fizycznych.
Posiada wiedzę z zakresu podstaw metod obliczeniowych oraz oprogramowania
uŜytkowego pozwalającą na ich stosowanie w Ŝyciu codziennym i zawodowym
Posiada wiedzę z zakresu nauk biologicznych umoŜliwiającą dokonywanie opisu i
interpretacji zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie oŜywionej oraz
umiejętność posługiwania się podstawowymi technikami biochemii i
wykorzystania prostych procesów biologicznych w chemii i technice.
Efekty kształcenia dla kierunku chemia
WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI PROFESJONALNE (c.d.)
Po zakończeniu studiów 1 stopnia absolwent :
Posiada wiedzę z zakresu podstawowych działów chemii (pozwalającą na
posługiwanie się terminologią i nomenklaturą chemiczną; omówienie
właściwości pierwiastków i związków chemicznych oraz stanów materii,
charakteryzowanie podstawowych typów reakcji chemicznych oraz ich
mechanizmów; określanie podstawowych właściwości oraz reaktywności
związków nieorganicznych i organicznych w aspekcie termodynamicznym i
kinetycznym, określania relacji między strukturą a reaktywnością połączeń
chemicznych, interpretację i dokonywanie opisu fenomenologicznego i
molekularnego procesów i właściwości fizykochemicznych, wykorzystanie
podstawowych metod kwantowochemicznych do opisu właściwości, struktury i
reaktywności układów chemicznych.)
Posiada podstawową umiejętność syntezowania, oczyszczania, analizowania
składu i określania struktury związków chemicznych z zastosowaniem metod
klasycznych i instrumentalnych;
Posiada umiejętność pomiaru lub wyznaczania wartości oraz oceny wiarygodności
wielkości fizykochemicznych, przeprowadzania analizy statystycznej oraz
krytycznej oceny wiarygodności wyników oznaczeń;
Efekty kształcenia dla kierunku chemia
WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI PROFESJONALNE (c.d.)
Po zakończeniu studiów 1 stopnia absolwent :
Posiada pogłębioną wiedzę i umiejętności w zakresie wybranej specjalizacji
chemicznej
Posiada wiedzę z zakresu BHP, a w szczególności zasady bezpiecznego
postępowania z chemikaliami oraz selekcji i utylizacji odpadów chemicznych,
jak równieŜ znajomość podstawowych regulacji prawnych związanych z
bezpieczeństwem chemicznym oraz umiejętność odpowiedzialnego stosowania
tej wiedzy w pracy zawodowej (w tym dokonywanie analizy ryzyka).
Posiada podstawową wiedzę i umiejętności pozwalające na korzystanie z literatury
fachowej, baz danych oraz innych źródeł informacji w celu pozyskania
niezbędnych informacji oraz podstawową zdolność oceny rzetelności
pozyskanych informacji
Posiada umiejętność planowania i wykonywania podstawowych badań,
doświadczeń i obserwacji dotyczących określonych zagadnień poznawczych w
ramach swojej specjalności oraz krytycznej oceny własnych wyników
eksperymentów, obserwacji i obliczeń teoretycznych i dyskusji błędów
pomiarowych
Efekty kształceniadla kierunku chemia
WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI PROFESJONALNE (c.d.)
Po zakończeniu studiów 1 stopnia absolwent :
Potrafi przedstawić wyniki badań własnych w postaci referatu/prezentacji
zawierającej opis i uzasadnienie celu pracy, przyjętą metodologię, wyniki oraz
ich znaczenie na tle innych podobnych badań.
Potrafi odnieść zdobytą wiedzę do pokrewnych dyscyplin naukowych oraz
pracować w zespołach interdyscyplinarnych.
Potrafi w sposób popularny przedstawić aktualne zagadnienia związane z chemią i
pokrewnymi dziedzinami
Zna język angielski w stopniu niezbędnym do posługiwania się podstawową
literaturą fachową w zakresie chemii i nauk pokrewnych
Efekty kształceniadla kierunku chemia
KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE
Ma świadomość potrzeby przestrzegania zasad etyki zawodowej i poszanowania
prawa, w tym praw autorskich.
Potrafi pracować autonomicznie mając świadomość odpowiedzialności za
podejmowane inicjatywy badań, eksperymentów i obserwacji.
Potrafi pracować w zespole i ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie
realizowane zadania, związane z pracą zespołową
Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego
dokształcania się - podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych, potrafi
określić kierunki dalszego uczenia się i realizować proces samokształcenia
Potrafi formułować opinie dotyczące kwestii zawodowych oraz argumentować na
ich rzecz zarówno w środowisku specjalistów jak i niespecjalistów.
Absolwent studiów chemicznych II stopnia
Posiada poszerzoną wiedzę z matematyki, fizyki, nauk biologicznych
i/lub nauk technicznych pozwalającą na posługiwanie się metodami i
pojęciami właściwymi dla danej specjalizacji (szczególnie waŜne w
kontekście specjalizacji interdyscyplinarnych).
Posiada zaawansowaną wiedzę i umiejętności z zakresu metod
obliczeniowych właściwych dla danej specjalizacji
Posiada pogłębioną wiedzę i umiejętności z zakresu danej specjalizacji
pozwalające na samodzielną pracę badawczą
Posiada dobrą orientację w aktualnych kierunkach rozwoju chemii
oraz – w przypadku absolwentów studiów 1 stopnia innych niŜ chemia
– podstawową wiedzę w zakresie głównych działów chemii
Posiada wiedzę z zakresu BHP oraz znajomość regulacji prawnych
związanych z wybraną specjalnością umoŜliwiające odpowiedzialne
stosowanie nabytej wiedzy w pracy zawodowej.
Posiada zaawansowaną wiedzę i umiejętności pozwalające na
korzystanie z literatury fachowej, baz danych oraz innych źródeł
informacji w celu pozyskania niezbędnych informacji oraz podstawową
zdolność oceny rzetelności pozyskanych informacji.
Absolwent studiów chemicznych II stopnia
Posiada umiejętność samodzielnego planowania i wykonywania badań
teoretycznych i/lub eksperymentalnych w ramach swojej specjalności
oraz krytycznej oceny wyników tych badań
Potrafi przedstawić wyniki badań własnych w postaci samodzielnie
przygotowanej rozprawy (referatu) zawierającej opis i uzasadnienie
celu pracy, przyjętą metodologię, wyniki oraz ich znaczenie na tle
innych podobnych badań.
Potrafi odnieść zdobytą wiedzę do pokrewnych dyscyplin naukowych
oraz pracować w zespołach interdyscyplinarnych.
Potrafi w sposób popularny przedstawić najnowsze wyniki odkryć
dokonanych w ramach swojej i pokrewnych specjalnościach.
Zna język angielski w stopniu niezbędnym do posługiwania się
specjalistyczną bieŜącą literaturą fachową w zakresie chemii i
nauk pokrewnych
Absolwent studiów chemicznych II stopnia
Ma świadomość potrzeby przestrzegania zasad etyki zawodowej i
poszanowania prawa, w tym praw autorskich.
Potrafi pracować samodzielnie mając świadomość odpowiedzialności
za podejmowane inicjatywy badań, eksperymentów i obserwacji.
Potrafi pracować w zespole, pełnić w nim róŜne funkcje (w tym
kierownicze) i ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie
realizowane zadania, związane z pracą zespołową
Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie
potrzebę ciągłego dokształcania się - podnoszenia kompetencji
zawodowych i osobistych, potrafi określić kierunki dalszego uczenia
się i realizować proces samokształcenia
Potrafi formułować opinie dotyczące kwestii zawodowych oraz
argumentować na ich rzecz zarówno w środowisku specjalistów jak i
niespecjalistów.
Kryteria ewaluacji: Chemistry
Eurobachelor
„Fitness for Purpose” – punkt odniesienia
Efekty kształcenia (dość dokładnie określone)
Struktura programu studiów (w tym: określenie
„objętości” przedmiotów chemicznych)
Metody dydaktyczne
Sposoby oceny
Zatrudnialność
Kryteria ewaluacji: Chemistry
Euromaster
„Fitness for Purpose” – punkt odniesienia
Kryteria wejściowe
Efekty kształcenia - zindywidualizowane
Struktura programu
Metody dydaktyczne
Sposoby oceny
Zatrudnialność
University College Cork – przykład
dobrej praktyki
Declan Kennedy „Writing and Using Learning
Outcomes. A Practical Guide
UCC Book of Modules:
http://www.ucc.ie/modules/
Podsumowanie: Projektowanie/ modyfikacja
programu studiów
Określenie celu programu, przy uwzględnieniu
Zasobów ludzkich i materialnych uczelni
Zapotrzebowania (szeroko pojętego) na absolwentów
Obowiązujących standardów/wzorców krajowych
Standardów/wzorców/trendów międzynarodowych
Określenie kompetencji absolwenta (w języku
weryfikowalnych efektów uczenia się)
Konstrukcja macierzy kompetencji (efekty kształcenia –
przedmioty/moduły)
Uszczegółowienie opisu modułów (efekty uczenia się dla
modułów, metody dydaktyczne, sposoby oceniania)
Dziękuję za uwagę
[email protected]