mgr Elżbieta Anna Filipow Uniwersytet Warszawski Polityka

mgr Elżbieta Anna Filipow
Uniwersytet Warszawski
Polityka kulturalna w liberalnej wizji demokracji Richarda Rorty’ego
Rorty w pracy Filozofia jako polityka kulturalna zauważa, iż cechą
społeczeństwa liberalnego, demokratycznego i pluralistycznego jest to, że ono „stara
się pozostawić możliwie najwięcej wolnego miejsca jednostkom, by kształtowały
sobie własne poczucie, kim są i po co żyją, i oczekuje tylko, by przestrzegały zasady
Milla i darzyły też innych tolerancją, którą same się cieszą”. Jednostki mogą tworzyć
swoje półprywatne gry językowe pod warunkiem, że nie będą zmuszały innych do
grania w nie. Pytanie, w którą grę językową grać, powinno należeć do sfery polityki
kulturalnej. Oznacza to próbę odpowiedzi na pytanie: jak członkowie społeczeństw
demokratycznych mogą „najlepiej wyważyć między powinnościami wobec samych
siebie a powinnościami wobec współobywateli”. Polityka kulturalna jest czymś w
rodzaju meta-narzędzia do kreowania pewnych zasad w wyborze naszych gier
językowych. Rorty zdaje się zatem nadbudowywać nad poziomem społeczeństwa
liberalnych ironistek pewien meta-poziom, który „ustala reguły gry”. Jak zatem można
pogodzić ten poziom z poziomem koncepcji społeczeństwa liberalnego? Kto ma
decydować o tym, w jakie gry językowe możemy i powinniśmy grać? Czy nie pojawia
się w koncepcji Rorty’ego wybieg ku krypto-elitarności? Można by również zapytać,
czy na tym meta-poziomie kończy się ontologia Rorty’ego, a może zakłada ona
jeszcze wyższy poziom, który miałby rozstrzygać, kto ma decydować o wyborze gier
językowych? Czy nie jest to ontologiczny regres nieskończony? Czy w takiej
koncepcji mamy do czynienia z wolnością, tak jak stara się nas przekonywać Rorty?
Czy jest jakaś sfera wolnego wyboru przy decydowaniu o wyborze gier językowych
wspólnych jednostkom i społeczeństwu? Może zatem jednostki same nie wybierają
gry językowej, lecz korzystają z gotowego wzorca wyboru?