Streszczenia / Abstracts 12 / 2013
Transkrypt
Streszczenia / Abstracts 12 / 2013
Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Tomasz Chady Ryszard Sikora Badania nieniszczące: historia, stan obecny i perspektywy rozwoju Non-destructive testing: history, current state and development directions Streszczenie W artykule w skrócie przedstawiono historię, stan obecny i perspektywy rozwoju badań nieniszczących. Wskazano na ich wpływ na poprawę bezpieczeństwa urządzeń, środowiska i ludzi. Zasygnalizowano, że badania nieniszczące można podzielić na metody: testowania (pomiaru), rozpoznawanie, gromadzenia danych, obróbki informacji i podejmowania decyzji o stanie badanego obiektu. Wszystkie wymienione operacje podlegają ciągłemu rozwojowi. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, historia, perspektywy Abstract In this paper an overview of the history, current state and prospects of development of non-destructive testing is provided. Their impact on improving the safety, the environment and human health was pointed out. It was also described that the non-destructive testing methods can be divided into several processes: a test (measurement), identification, a data collection, an information processing and algorithms of making decisions about the state of the tested object. All these operations are subject of continuous development. Keywords: non-destructive testing, history, prospects of development Strony / Pages: 13-15 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 1 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Grzegorz Jezierski 100-lecie lampy rentgenowskiej 100 Year of X-ray tube Streszczenie W artykule przestawiono krótki zarys stosowania pierwszych lamp wyładowczych (zwanych też lampami jonowymi i/lub lampami z zimną katodą) stosowanych do wytwarzania promieniowania rentgenowskiego od momentu jego odkrycia w 1895 do 1913 r., kiedy to pojawiła się właściwa lampa rentgenowska. Lampa ta, zwana lampą próżniową z gorącą katodą, wykorzystująca dzięki zjawisku termoemisji efektywne, sterowalne źródło elektronów, otworzyła nową erę w praktyce radiologicznej zarówno medycznej, jak i przemysłowej. Twórcą tej lampy był amerykański wynalazca William D. Coolidge zwany popularnie ojcem lampy rentgenowskiej. Słowa kluczowe: lampa rentgenowska, historia, badania nieniszczące Abstract This article presents short outline of application of first discharge lamps (called also ion lamps or lamps with cold cathode), used to fabricating X ray radiation from the moment of its discovery in 1895 to 1913, when proper X- ray lamp appeared. This Lamp called vacuum lamp with hot cathode, due to phenomenon of thermo emission, taking advantage effective, steerable source of electrons, has opened new era in medical and also industrial radiology practice. The Author of this Lamp was American inventor William D. Coolidge called popularly the father of X-ray tube (lamp). Keywords: X-ray tube, history, non-destructive testing Strony / Pages: 16-21 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 2 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Tomasz Babul Sylwester Jończyk Tadeusz Samborski Sylwia Włodarczyk Wykrywanie niejednorodności materiału i lokalnych zmian mikrostruktury metodą prądów wirowych Detection of heterogeneity and local microstructure changes using eddy current method Streszczenie Celem badań było określenie możliwości wykrywania lokalnych różnic we właściwościach części wykonanych ze stali 40HNMA, spowodowanych obróbką cieplną, obróbką powierzchniową oraz miejscowymi przypaleniami szlifierskimi. Zmiany te mają istotny wpływ na trwałość wyrobów, zwłaszcza kół zębatych. Zastosowano układ pomiarowy nowej generacji: Wirotest 302 oraz sondy o zróżnicowanej częstotliwości nominalnej od 250 kHz do 2 MHz. Dokonano oceny wpływu zmian strukturalnych, stanu powierzchni, a także obecności pęknięć na charakterystyki wiroprądowe. Badania potwierdziły także skuteczność wykrywania lokalnych zmian mikrostruktury spowodowanych przypaleniami szlifierskimi. Wyniki badań zweryfikowano przez pomiar mikrotwardości i chropowatości. Słowa kluczowe: pęknięcia, mikrostruktura, badania wiroprądowe Abstract Numerical simulations play an increasingly important role in nondestructive testing. They are widely used for the development of testing methods to confirm their effectiveness. Their main purpose is to support the analysis and interpretation of the research results. The paper shows the possibilities of ultrasonic testing modeling on immersion testing of composite test piece example. In the component made of carbon-epoxy composite, intentionally created defects are located. The defects were made by lamination of thin, flat, rectangular teflon inserts of known dimensions. The ultrasonic immersion tests of the component are compared with the results of simulations carried out for the created numerical model. The results showed the high value of the numerical simulation. Keywords: cracks, microstructure, Eddy current testing Strony / Pages: 25-28 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 3 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Piotr Baniukiewicz Optymalizacja procedury progowania radiogramów Optimization of radiogram thresholding procedure Streszczenie Praca porusza zagadnienia związane z procesem automatycznej obróbki i analizy cyfrowych zdjęć radiograficznych połączeń spawanych. W pracy zaprezentowano metodę doboru parametrów progowania zdjęć radiograficznych celem ekstrakcji obiektów – potencjalnych niezgodności spawalniczych. Dobór optymalnych parametrów procedury progowania dokonywany jest za pomocą techniki programowania genetycznego. Słowa kluczowe: analiza radiogramów, digitalizacja, wspomaganie komputerowe Abstract This study deals with the automated segmentation of radiographic pictures, which is an important task in the process of automatic weld defect recognition. Generally, the process of radiogram binarisation is controlled by several parameters, the selection of which is a very demanding task that strongly influences the overall results. This paper presents an algorithm for an automatic selection thresholding method as well as its parameters using genetic programming techniques. The proposed method could be applied as part of the industrial process of automatic radiogram analysis. Keywords: radiographic pictures, digitations, computer analysis Strony / Pages: 29-31 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 4 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Joe Buckley Opracowanie optymalnej głowicy oponowej Phased Array do badań kompozytów z włóknem szklanym Development of an optimized array wheel probe for inspection of fibre glasscomposites Streszczenie Wraz z rosnącym zaawansowaniem energetyki wiatrowej pojawiła się potrzeba maksymalizacji sprawności i pewności elementów turbiny wiatrowej. Jednym z ważniejszych zadań była redukcja masy, kosztów wytwarzania i ciężaru przekładni, łożysk oraz innego wyposażenia. Redukcja masy łopat wirnika musi być związana z pewnością bezawaryjnego działania zgodnie z założeniami projektowymi. Badania nieniszczące (NDT) są jednym z narzędzi kontrolnych. Większość konstrukcji łopat wirników zawiera duże ilości włókna szklanego, które jest znane jako bardzo trudny materiał do badań technikami ultradźwiękowymi. Sonatest udoskonalił wariant oponowej głowicy Phased Array, optymalizując ją do badań tych trudnych kompozytów przez zastosowanie częstotliwości niższej niż normalnie. Ten artykuł pokazuje dokonaną optymalizację oraz osiągnięte rezultaty. Słowa kluczowe: badania ultradźwiękowe, kompozyty, włókno szklane Abstract With growing maturity in the wind power industry has come the need to maximise the efficiency and reliability of turbine equipment. One key aspect of this is weight reduction, both to reduce manufacturing cost and to reduce loading on gearboxes, bearings and associated equipment. However to reduce the weight of the blades we must ensure that they perform as designed. Non–destructive testing is a key element of this. Most turbine blade structures contain a large amount of glass–fibre, which is a notoriously difficult material to inspect with ultrasonic techniques. Sonatest have developed a variant of their array wheel probe, optimised for inspection of difficult composite materials and employing “lower than normal” inspection frequencies. This paper discusses the design optimisations, and details the results obtained. Keywords: ultrasonic testing, composites, glass-fibre Strony / Pages: 32-36 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 5 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Tomasz Chady Grzegorz Psuj Dimosthenis Liaptsis Stavros Avramidis Ivan Castro Kenneth Lobato Neil Hankinson Chris Gregory Ignacio Ugarte Azpiri Ultradźwiękowa i elektromagnetyczna inspekcja kolejowych osi drążonych Ultrasonic and electromagnetic inspections of railway hollow axles Streszczenie Integralność zestawów kołowych taboru kolejowego ma ogromne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa. W niniejszej pracy zostały przedstawione nowe technologie kontroli oparte na metodzie ultradźwiękowej (UT) i elektromagnetyczną (EM) dostosowane do kontroli osi drążonych. Zasadniczą różnicą w porównaniu z metodami ręcznej kontroli jest to, że kontrola może być przeprowadzona bez demontażu osi i przy minimalnym demontażu kół. Oba rodzaje czujników (UT i EM) zostały opracowane w celu wykrywania pęknięć o głębokości nie mniejszej niż 0,5 mm i znajdujących się w dowolnym miejscu na osi. Zasadniczo, technika ultradźwiękowa może być wykorzystywana do kontroli w całej objętości osi, ale nie jest wystarczająco czuła na płytkie defekty powierzchniowe. W związku z tym technika elektromagnetyczna została wykorzystana do wykrywania tego typu pęknięć. Słowa kluczowe: osie kolejowe, badania ultradźwiękowe, badania elektromagnetyczne Abstract The structural integrity of wheelsets used in rolling stock is of great importance to the safety. In this paper, new inspection technologies based on Ultrasonic Testing and Electromagnetic techniques suitable for the inspection of hollow axles have been developed. The key difference between the developments of this technology compared to other existing manual inspection techniques is that the inspection can be conducted in-situ without removing the axles and associated bogies from the train and with minimal disassembly of the wheelset. Both kinds of probes (UT and EM) have been developed to detect cracks of 0.5 mm deep anywhere within the axle. Ultrasound technique can be utilized to inspect the whole axle, but it is not sufficiently sensitive to the surface breaking shallow defects. Therefore, the electromagnetic technique is used to detect surface breaking cracks that cannot be detected by ultrasonic technique. Keywords: railway hollow axles, ultrasonic testing, electromagnetic inspection Strony / Pages: 37-41 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 6 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Marek Chalimoniuk Artur Kułaszka Ocena dekohezji łopatki turbiny gazowej metodą tomografii komputerowej Evaluation of the decohesion effect on gas turbine blades with use of computer tomography Streszczenie W procesie eksploatacji lotniczych silników turbinowych podstawową metodą diagnozowania stanu łopatek wirnikowych jest metoda wizualna (wideoendoskopowa), a wyniki potwierdza się badaniami metalograficznymi, metodą niszczącą. W artykule omówiono metodę – rentgenowską tomografię komputerową (CT) oraz możliwości jej stosowania do diagnozowania zmian stanu łopatek turbin gazowych, jako metodę badań nieniszczących (NDT). Tomografia jest transmisyjną techniką diagnostyczną umożliwiającą uzyskiwanie warstwowych obrazów detalu. Jest ona wykorzystywana w laboratoriach naukowo-badawczych i stosowana w procesie kontroli jakości produkcji. Artykuł przedstawia wyniki badań oceny stanu eksploatowanych łopatek turbiny gazowej metodą wizualną oraz rentgenowską tomografią komputerową. Wyniki te zweryfikowano badaniami metodą metalograficzną. Stwierdzono, że metoda radiograficzna, generując przestrzenny obraz wnętrza łopatek, umożliwia rozpoznanie rodzaju wad, ich wielkości i umiejscowienia. Ponadto zaprezentowano możliwości techniczne tomografu V/tome/x m o mocy lampy 300 kV oraz możliwości obróbki danych w programie do rekonstrukcji VG Studio Max2. Równolegle prowadzone są prace z lampą do nanotomografii o mocy 180 kV i rozdzielczości do 0,5 μm, szczególnie przydatną do badań materiałów kompozytowych. Słowa kluczowe: dekohezja, łopatki turbiny gazowej, tomografia komputerowa Abstract The basic diagnostic method usually applied to assess technical condition of rotor blades is the visual inspection carried out with use of a video endoscope. The outcome of such an inspection is validated by means of destructive tests by investigation of metallographic polished specimen. This paper outlines the innovative technique of Computer Tomography (CT) and presents its applicability and diagnostic advantages when the method is used for Non-Destructive Tests (NDT) aimed at determination how much blades of gas turbines are deteriorated due to the effect of the operational environment. The method is used by research and scientific laboratories as well as in other fields, including quality control at manufacturing plants. The paper compares results for evaluation of technical condition demonstrated by gas turbine blades and acquired from visual inspections against the ones from investigations by means of Computer Tomography. Finally, the results were validated by investigation of metallographic microsections. It was found out that the X-ray method is capable of producing 3D images for inner spaces of blades and thus enables identification of defect types, their sizes and locations. In addition, the paper presents technical performances of the V/tome/x m tomography with the X-ray tube for 300 kV voltage and capabilities of the VG Studio Max2 software designed for reconstructions of images. In parallel, investigations with the use of a tube for nanotomography for the voltage of 180 kV and resolution of 0.5 μm are also in progress since that type of tube is particularly useful for investigation of composite materials. Keywords: decohesion effect, rotor blade, Computer Tomography Strony / Pages: 42-45 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 7 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Gerd Dobmann NDT i SHM w ocenie właściwości zmęczeniowych i pęknięć NDT and SHM for fatigue and fracture mechanical property determination Streszczenie Elementy elektrowni jądrowych i fabryk chemicznych, np. rafinerii, są wykonywane z wysokostopowych stali austenitycznych ze względu na dużą odporność na korozję. Jednak elementy często pracują w temperaturze powyżej dopuszczalnej wynoszącej 280÷3000C i poddawane są cyklicznym deformacjom. Elementy zaprojektowane tak by, miały odpowiednią odporność na pęknięcia, ulegają zniszczeniu w wyniku rozwoju lokalnej wady. W przypadku gdy cykliczne deformacje znajdują się w przedziale LCF (małe cykliczne zmęczenia, wynoszące kilka tysięcy cykli w całym okresie pracy), nie występują groźne złamania. Ze względu na to, że stal austenityczna nie jest ferromagnetyczna, nie jest możliwe wykorzystanie metody strumienia rozproszonego. Do wykrywania wad powierzchniowych używana jest metoda penetracyjna. W elektrowniach jądrowych używana jest metoda prądów wirowych. Obecnie podejmowane są wysiłki mające na celu wydłużenie czasu pracy elektrowni jądrowych. Z tego powodu rozwijane są metody wczesnego wykrywania starzenia się materiału. Celem jest wykrycie i ilościowa ocena starzenia przed powstaniem wady. Umożliwiają one wczesną ocenę stopnia starzenia się materiału. W pierwszym kroku te metody są używane w laboratorium. Następnie zostaną one wykorzystane w badaniach przemysłowych, w szczególności w badaniu starzenia się rurociągów. Rozwijane metody są bardzo użyteczne w testowaniu pęknięć, bez użycia ich proces jest bardzo czasochłonny. W obecnej pracy jest opisana faza laboratoryjna. Posługując się metodą ultradźwiękową, można wykryć wadę we wczesnej fazie. Metoda powinna być testowana i oceniana ilościowo. Czas testowania zostanie wyraźnie skrócony. Przewiduje się dalsze badania. Obecnie w tym celu używany jest specjalnie skonstruowany tester ultradźwiękowy EMAT. Słowa kluczowe: właściwości zmęczeniowe, pęknięcia, rurociągi, tester ultradźwiękowy Abstract Plant components in power plants like nuclear power plants (NPP) and chemical plants like refineries are very often manufactured in austenitic stainless steel because of the resistance of the material against corrosion. However, the components are very often under elevated service temperatures in the 280°÷300°C regime and under mechanical cyclic deformation. The components – so far designed with sufficient fracture toughness – fail by fatigue crack initiation, crack growth to local leak and normally not break. When the cyclic deformation is in the LCF (low-cyclefatigue, some thousand load cycles till end of life) regime the cracking is due surface-breaking cracks. NDT technology most applied is MT, i.e. magnetic testing as magnetic particle inspection based on the magnetic leakage fields of the surface cracks. So far the components are not ferromagnetic; PT (penetrant testing) is well introduced. In the nuclear field, because of the reason of contamination of the inspection media very often in the last years eddy current inspection (ET) was introduced and qualified. However, worldwide there is the strategy to life extent the nuclear power plants, and therefore in the last decade R&D to NDT for nuclear safety has concentrated to develop material characterization techniques for early detection of ageing phenomena. The objective is to detect and quantify ageing in the material microstructure before a macroscopic crack occurs. These techniques were applied to monitor the fatigue behavior in the laboratory at servo-hydraulic machines. The next step is planned to implement the technology into lifetime management strategies of NPP to monitor components, i.e. pipes like the surge line or spray lines. The developed techniques also have a high potential to monitor fracture mechanical tests which normally are very time-consuming. First approaches are discussed in the here presented contribution. By using UT and time-of-flight of the surface-acoustic wave (Rayleigh wave) the crack-initiation at a fracture mechanical test specimen can be detected. Keywords: fatigue properties, fracture, pipeline, ultrasonic tester Strony / Pages: 46-50 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 8 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Krzysztof Dragan Michał Dziendzikowski Artur Kurnyta Adam Laoszek Wykrywanie uszkodzeń w konstrukcji samolotu w trakcie realizacji pełnoskalowej próby zmęczeniowej z wykorzystaniem czujników zintegrowanych Damage detection in the aircraft structure during the full scale fatigue test with the use of integrated sensors operated Streszczenie Opracowanie niezawodnych systemów zautomatyzowanego monitorowania stanu konstrukcji lotniczych (SHM), pozwalających na zdalną ocenę stanu danego statku powietrznego oraz obniżenie kosztów jego eksploatacji stanowi jeden z wiodących kierunków rozwoju technologii w przemyśle lotniczym. Jedną z idei budowy takiego systemu jest wykorzystanie fal Lamba wzbudzonych w danym elemencie konstrukcji przez sieć przetworników piezoelektrycznych PZT. W artykule przedstawiono holistyczną koncepcję detekcji uszkodzeń oraz bieżącego monitorowania ich rozwoju w strukturze samolotu. Trzon systemu stanowią czujniki PZT, uzupełnione w wybranych lokalizacjach przez czujniki rezystancyjne i próżniowe CVMTM. W artykule poruszono wybrane zagadnienia związane z opracowywanym systemem, w szczególności dotyczące wnioskowania o obecności oraz rozwoju uszkodzenia, jak również przedstawiono przykładowy wynik działania systemu. Słowa kluczowe: wykrywanie uszkodzeń, samolot, próby zmęczeniowe Abstract Providing reliable and universal Structural Health Monitoring (SHM) system allowing for remote aircraft inspections and maintenance costs reduction is one of the major issues in the aerospace industry. SHM based on guided Lamb waves is one of the approach able to address the matter and satisfy all the requirements. In the paper a holistic approach for the continous real time damage growth monitoring and early damage detection of the aircraft structure is presented. The main component of the system is piezoelectric transducers (PZT) network. These are complemented by other SHM methods: Comparative Vacuum Monitoring (CVMTM) and Resistance Gauges at selected aircraft hot-spots. Description of damage detection capabilities are delivered in the paper. In particular some issues concerning the statistical inference about a damage presence and its growth are discussed. Keywords: damage detection, aircraft, fatigue properties Strony / Pages: 54-57 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 9 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Anatolij A. Dubov Określanie lokalnych stref koncentracji naprężeń w wyrobach przemysłu maszynowego – brakujące ogniwo w systemie badań nieniszczących Stress-strain state control of main gas pipelines – the lacking link in the assessment of their reliability Streszczenie Coraz więcej specjalistów zdaje sobie sprawę, że faktyczny stan naprężenia i odkształcenia (SNO) gazociągów magistralnych (GM) oraz rurociągów gazowych stacji kompresorowych określa nie tylko niezawodność materiałowa rur, ale również niezawodność izolacji, niezależnie od technologii jej nakładania i składu jakościowego. Konieczność badań nieniszczących (NDT) SNO rurociągów gazowych powstaje w przypadku rozmaitego rodzaju naruszeń w gruntach (osuwisk, sezonowych zmian temperatury itp.). W referacie zwrócono uwagę na konieczność prowadzenia badań nieniszczących gazociągów magistralnych podczas ich remontu i przedłużania okresu eksploatacyjnego. Wykazano, że brak badań nieniszczących SNO GM podczas ich remontu kapitalnego wraz z wymianą izolacji powoduje, iż uszkodzenia lokalne rozwijające się w strefach maksymalnej koncentracji naprężeń pozostają niewykryte i dopuszczone do dalszej eksploatacji na długi czas. Wysiłki większości specjalistów zajmujących się badaniami NDT są skoncentrowane na ocenie średnich naprężeń objętościowych w rurociągu. Jednocześnie wiadomo, że podstawowymi źródłami postawania i rozwoju uszkodzeń rurociągów są lokalne strefy koncentracji naprężeń (SKN). Do oceny stanu rurociągów gazowych w lokalnych SKN proponowana jest metoda magnetyczna pamięci metalu (MPM). Metoda ta nie wymaga żadnych prac przygotowawczych i różni się od innych metod NDT tym, że pokazuje poziom koncentracji naprężeń, tzn. wskazuje stopień niebezpieczeństwa wykrytych wad. Przedstawiono możliwości metody MPM dotyczące określania uszkodzeń korozyjnonaprężeniowych na wczesnym etapie ich rozwoju. Słowa kluczowe: koncentracja naprężeń, badania nieniszczące, rurociągi gazowe Abstract A growing number of experts realize that the actual stress-strain state (SSS) of main gas pipelines (MG) and compressor station gas line piping determines not only the pipe metal’s reliability but also the insulation reliability regardless of its application technology and qualitative composition. The necessity of gas pipelines SSS non-destructive testing (NDT) occurs at various irregularities in soils (landslides, seasonal temperature fluctuations). The paper highlights the necessity of MG SSS control during their repairs and extension of service lifetime. It is demonstrated that the lack of MG SSS non-destructive testing (NDT) during their overhaul with insulation replacement leads to the fact that local developing defects in the maximum stress concentration zones remain undetected and are admitted for further long-term operation. Efforts of the majority of experts involved in practical SSS control are focused on the assessment of mean, volumetric stresses in the pipeline. At the same time it is known that the major sources of pipeline damages occurrence and development are local stress concentration zones (SCZs). It is proposed to use the metal magnetic memory (MMM) method to assess the pipelines’ condition in local SCZs. The MMM method does not require any preparatory works during the inspection and differs from other NDT methods by the fact that it indicates the stress concentration level, i.e. it indicates the degree of the detected defects hazard. Capabilities of the MMM method for detecting of stress corrosion damages at an early stage of their development are presented. Keywords: stress-strain state, non-destructive testing, gas pipelines Strony / Pages: 58-63 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 10 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Hans Felius Bezinwazyjna metoda badania wymienników ciepła Non-invasive inspection of heat exchanger tubes Streszczenie Dwie znane metody inspekcji rur i przewodów rurowych to Acoustic Pulse Reflectometry (APR) oraz GuidedWaves(GW). Obie metody oparte są na próbkowaniu rur/ przewodów za pomocą długich fal akustycznych, albo za pośrednictwem powietrza w rurach (APR) lub ścian rurowych(GW). Obie metody mają taką zaletę że, umożliwiają bardzo krótki czas kontroli, rzędu 10 sekund na rurę. Ponadto, każda z tych metod ma wady i zalety komplementarne. APR dla przykładu może wykryć blokad i bardzo małe kratery, ale jest niewrażliwa na wady na średnicy zewnętrznej (OD).Metoda GW, z drugiej strony, może wykryć błędy na średnicy zewnętrznej (OD), ale nie może z łatwością odróżnić wżerów od otworów przelotowych. W przeciwieństwie do APR, która jest stosowana do inspekcji rur przez kilka lat, GW był używany głównie do przesiewania aplikacji w rur o dużej średnicy. W tym artykule najpierw przedstawimy kilka wdrożeń i zastosowań GW, które mogą pasować do rurek tak małych, jak 3/4” i być zdolne do wykrywania, klasyfikacjii wielkości wad. Będzie to implementacja Ultrasonic Reflectometry Pulse(UPR). Następnie pokażemy, jak łączyć układy zawierające zarówno APR oraz UPR w jedno kompleksowe stanowisko do inspekcji rur, umożliwiające bardzo szybką kontrolę i zdolne do wykrywania wszystkich typowych uszkodzeń rur. Słowa kluczowe: wymiennik ciepła, rury, badania nieniszczące Abstract Two well-known methods for inspection of tubes and pipes are Acoustic Pulse Reflectometry (APR) and Guided Waves (GW). Both are based on probing the tubes/pipes using long range acoustic waves, either through the air in the tubes (APR) or the tube walls (GW). Both methods share the advantage of being non-traversing, enabling very short inspection times, on the order of 10 seconds per tube. In addition, each method has complementary advantages and disadvantages. APR for example can detect blockages and very small pinholes but is in sensitive to Outer Diameter (OD) defects. GW, on the other hand, can detect OD faults but can not easily distinguish pitting from through-holes. As opposed to APR, which has been applied to tube inspection for several years, GW has been used mainly for screening applications in large diameter pipes. In this paper we firs present several recent developments in GW, giving an implementation that can fit into tubes as small as 3/4” and capable of detecting, classification and sizing of defects. We term this implementation Ultrasonic Pulse Reflectometry (UPR). We then show how a combined system containing both APR and UPR in a single probe provides a comprehensive solution to tube inspection, enabling very rapid inspection and capable of detecting all typical tube defects. Keywords: heat exchanger, pipes, non-destructive testing Strony / Pages: 64-69 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 11 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Wiesława Głodkowska Janusz Kobaka Ocena przydatności metod ultradźwiękowej i indukcji elektromagnetycznej do identyfikacji właściwości fibropiaskobetonu Usefulness assessment of ultrasound and electromagnetic induction methods for the identification of steel fibre reinforced fine aggregate concrete properties Streszczenie W artykule dokonano oceny przydatności metod nieniszczących, ultradźwiękowej oraz indukcji elektromagnetycznej, do określania właściwości fibropiaskobetonu. Sformułowano równania regresji opisujące właściwości takiego kompozytu w zależności od prędkości propagacji fali ultradźwiękowej oraz natężenia indukowanego prądu w zbrojeniu rozproszonym. Równania poddano weryfikacji praktycznej przeprowadzając badania kompozytu wykonanego w warunkach przemysłowych. Uzyskano zadowalającą zgodność wyników otrzymanych na drodze eksperymentalnej i analitycznej. Słowa kluczowe: fibropiaskobeton, badania nieniszczące Abstract In the article the usefulness of two methods for the determination of fine aggregate steel fibre reinforced concrete properties was assessed. The regression equations were formulated. The equations were describing the properties of such composite depending on the speed of the ultrasound wave propagation and intensity of induced in steel fibres electric current. The equations were verified in practice by testing composite made under industrial conditions. The compatibility of the results obtained experimentally and analytically was satisfactory. Keywords: fine aggregate steel fibre reinforced concrete, properties, assessment Strony / Pages: 70-74 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 12 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Paweł Grzywna Dominik Kukla Wpływ eksploatacji na wybrane właściwości mechaniczne stali X10CrMoVnB9-1 (P91) Influence of exploitation conditions on mechanical properties of X10CrMoVnB9-1 (P91) steel Streszczenie Przedstawienie wyników badań stali P91 w stanie dostawy i po 80 000 h przepracowanych na rurociągu pary świeżej oraz wskazanie parametrów porównawczych stanowi treść niniejszego opracowania. W pracy przedstawione zostały wyniki badań składu chemicznego, mikrostruktury, statycznej próby rozciągania oraz charakterystyki Wöhlera. Nawiązano też do wyników badań nieniszczących otrzymanych przy użyciu metody prądów wirowych umożliwiających ilościową ocenę stopnia degradacji zmęczeniowej stali P91. Słowa kluczowe: energetyka, stal, P91, rurociąg pary świeżej Abstract Tests results of P91 steel taken from a scrap of a new pipeline and a pipeline after 80 000 h of its exploitation in real steam conditions were presented. Additionally, in the present paper comparative parameters were indicated. Chemical composition analysis, microstructural observations, static tensile tests were carried out; also Wöhler’s characteristics were outlined. Moreover, there were considered results of nondestructive methods such us eddy currents that allow quantitative assessment of fatigue damage evolution of P91 steel. Keywords: power plants, steel, P91, steam pipeline Strony / Pages: 75-77 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 13 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Radosław Karczewski Tomasz Lusa Andrzej Zagórski Rafał Wiśniowski Wykorzystanie emisji akustycznej do monitorowania rozwoju pęknięć w konstrukcjach betonowych Monitoring of crack propagation in concrete structures using the acoustic emission method Streszczenie Badania laboratoryjne nad zastosowaniem technik nieniszczących do oceny stanu technicznego konstrukcji pracujących w warunkach dużych obciążeń eksploatacyjnych pozwalają istotnie poszerzyć wiedzę o mechanizmach zniszczenia. Szczególną rolę odgrywa w tym aspekcie metoda emisji akustycznej (AT). Artykuł pokazuje możliwości zastosowania tej metody do monitorowania istniejących i rozwijających się mikropęknięć w konstrukcjach betonowych, co stwarza możliwość detekcji powstającego zagrożenia i pozwala uchronić obiekt przed zniszczeniem. Badania w statycznej próbie ściskania rdzeni betonowych z równoczesną rejestracją sygnałów akustycznych pozwoliły określić charakterystyczne parametry sygnałów generowanych przez tarcie oraz tworzenie się oraz rozwój mikropęknięć. Analiza zmian intensywności i aktywności emisji akustycznej umożliwiła wykrycie momentu, w którym istniejące w materiale mikropęknięcia propagują w materiale i doprowadzają do całkowitego zniszczenia konstrukcji. Zebrana w ten sposób charakterystyka akustyczna pozwoli skutecznie monitorować rozwój mikropęknięć podczas badań konstrukcji betonowych. Słowa kluczowe: beton, pęknięcia, obciążenie, kontrola Abstract Laboratory research using non-destructive techniques for assessment of structures working under heavy operating loads, significantly extends knowledge about the failure mechanisms. A special role in this aspect plays the acoustic emission method (AT). The article shows the possibilities of this method to monitoring of existing and propagating micro-cracks in concrete structures. It allows to detect emerging risk and to protect object from damage. Static compression tests with simultaneous recording of acoustic signals generated in the material helped to determine the characteristic parameters of the signals generated by friction and the formation and propagation of micro-cracks. Analysis of acoustic emission intensity and activity allowed to detect the point at which the existing micro-cracks propagation in the material and lead to destruction of the structure. Identification of the characteristics of acoustic emission signals allows effective monitoring of concrete constructions in service conditions. Keywords: concrete, cracks, heavy load, monitoring Strony / Pages: 78-82 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 14 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Tomasz Klinkosz Marcin Wołejko Zastosowanie metodologii RBI do doboru metod NDT w diagnostyce urządzeń technicznych podlegających dozorowi UDT RBI methodology application in selection of NDT methods in the diagnostics of technical equipment under inspection of office of technical inspection Streszczenie Artykuł dotyczy wykorzystania metodologii RBI (Risk Based Inspection) w ustalaniu aktywności mechanizmów degradacji urządzeń ciśnieniowych i odpowiednim doborze metod NDT w tworzeniu programów inspekcji. Opisano zasady RBI oraz omówiono aspekty utrzymywania integralności mechanicznej urządzeń ciśnieniowych w przemyśle petrochemicznym. Omówiono zależność doboru metod NDT od spodziewanych rodzajów uszkodzeń urządzeń ciśnieniowych wykonanych z metali. Omówiono parametry materiału konstrukcyjnego oraz fizykochemiczne parametry medium procesowego, mające znaczenie w aktywności mechanizmów degradacji urządzeń ciśnieniowych. Na przykładzie stali niskostopowej Cr-Mo omówiono przyczyny zagrożenia siarczkowym pękaniem naprężeniowym. Odniesiono się do istotności doboru standardów projektowych oraz do doboru kryteriów akceptacji badań NDT na etapie wytwarzania i eksploatacji z zastosowaniem przewidywania aktywności mechanizmów degradacji przy doborze metod inspekcyjnych. Zaproponowano rozszerzone wymagania dotyczące opracowania badań NDT na etapie eksploatacji. Słowa kluczowe: metodologia RBI, urządzenia ciśnieniowe, degradacja Abstract Article relates to the use of the RBI (Risk Based Inspection) methodology in determining of active degradation mechanisms of pressure equipment and the suitable choice of NDT methods in development of the inspection programs. It describes RBI rules and discusses aspects of maintaining the mechanical integrity of the pressure equipment in petrochemical industry. Discusses dependency of NDT methods selection on the expected failure modes of pressure equipment. Discusses the parameters of the material of construction and physicochemical parameters of the process medium and their impact on the degradation mechanisms activity in pressure equipment. Discussion was carried out on the example of sulfide stress cracking of Cr-Mo low-alloy steel. Article points out the importance of selection of design standards and acceptance criteria during selection of the NDT methods at the production, and later at operational stage, using prediction of degradation mechanisms activity. The article suggests the need for expanded reporting requirements of NDT during operational stage of pressure equipment. Keywords: RBI methodology, pressure equipment, failure models Strony / Pages: 83-87 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 15 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Dominik Kukla Justyna Szlagowska–Spychalska Paweł Grzywna Andrzej Zagórski Identyfikacja uszkodzenia zmęczeniowego stopu aluminium 2017 na podstawie pomiarów konduktywności Conductivity measurements to the identification and location of fatigue failure in the aluminum alloy 2017 Streszczenie Zaprezentowane badania skupiały się na ocenie możliwości wykorzystania pomiarów konduktywności do identyfikacji i lokalizacji uszkodzenia zmęczeniowego w próbkach ze stopu aluminium 2017. Monitorowanie zmian przewodności w wybranych punktach próbki po kolejnych cyklach obciążeń rozciągających pozwoliło stwierdzić spadek tego parametru w miejscu powstania i rozwoju uszkodzenia, prowadzącego do pęknięcia próbki. Istotne zmiany przewodności występują w ostatnim etapie zmęczenia i są związane prawdopodobnie z lokalnym odkształceniem plastycznym towarzyszącym rozwojowi pęknięcia dominującego. Testy prowadzono na próbkach wyciętych z blachy walcowanej o grubości 1, 2 i 3 mm poddanych cyklicznym obciążeniom rozciągającym. Pomiar konduktywności realizowany był kilkakrotnie, po zadanej sekwencji cykli, w siedmiu miejscach po obu stronach próbki, co umożliwiło na lokalizację uszkodzenia zmęczeniowego. Słowa kluczowe: aluminium, konduktywność, badania nieniszczące Abstract The research have focused on the use of conductivity measurements to the identification and location of fatigue failure in the aluminum alloy 2017 samples. Monitoring changes in conductivity at selected points of the samples, following subsequent tensile load, have revealed the decrease in conductivity in place of the initiation and development of damage, before the cracks sample. Significant changes in conductivity occur in the last stage and the associated fatigue are likely to be a local plastic deformation accompanying the development of cracks dominant. Tests performed on samples cut from the rolled sheet with a thickness of 1, 2 and 3 mm treated with a cyclic tensile stress. Conductivity was carried out several times, the key sequence cycles in seven locations on both sides of the sample, allowing the location of fatigue damage. Keywords: aluminum, conductivity, non-destructive testing Strony / Pages: 88-91 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 16 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Marek Lipnicki Krzysztof Mroczek Diagnostyka nieniszcząca, ryzyko awarii i strat oraz ubezpieczenia w eksploatacji Non-destructive diagnostic, braekdown and losses risk as well as insurances in exploitation Streszczenie Szeroko pojęta diagnostyka eksploatowanych urządzeń i instalacji przemysłowych jest w krajach o rozwiniętych technologiach podstawą do racjonalnego planowania i podejmowania działań remontowych, modernizacyjnych, strategicznych oraz ubezpieczeniowych. Trafność podejmowanych decyzji, ich margines ryzyka, koszty remontów, zakres gwarancji producenta oraz wysokość składek ubezpieczeniowych zależą wprost od zakresu i wiarygodności zastosowanych procedur i narzędzi diagnostycznych. W sposób ogólny przedstawiono wskaźniki oceny poziomu ryzyka awarii i fragment diagnostyki związany z popularnymi badaniami nieniszczącymi, które stosowane są w eksploatacji. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, diagnostyka, ubezpieczenia Abstract Widely understood diagnosis of different units and industrial systems during expoitation is in many developed countries fundamental for taking rational and efficient planning and repairs, modernizations as well as strategic and insurance procedures and actions. Undertaken decisions accuracy, their risk margin, cost of repairs, range of guarantee given by manufacturer and level of insurance rate in standard reality depend directly on the range and reliability of applied procedures and tools of inspection. The paper shows in general indexes for breakdown risk level evaluation and standard part of popular NDT usually applied during exploitation. Keywords: non-destructive testing, diagnostics, insurances Strony / Pages: 92-96 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 17 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Bogusław Ładecki Tadeusz Skowronek Problemy uszkodzeń zmęczeniowych osi pojazdów szynowych Problems of fatigue damage of axis rail vehicles Streszczenie Pomimo projektowania osi pojazdów szynowych w zakresie tzw. nieograniczonej wytrzymałości zmęczeniowej, wobec podwyższania prędkości pojazdów oraz występowania złożonych zjawisk eksploatacyjnych i materiałowych, rejestrowane są kolejne przypadki występowania uszkodzeń takich osi. W artykule przedstawiono wyniki badań nieniszczących 120 szt. osi pojazdów szynowych, dla których po ok. 4 latach eksploatacji, dla 8 szt. osi stwierdzono występowanie pęknięć zmęczeniowych. Badania defektoskopowe wykonane metodami ultradźwiękową i magnetyczno-proszkową pozwoliły wytypować element, z którego pobrano próbki do wykonania badań składu chemicznego materiału, pomiarów twardości, badań mikroskopowych i fraktograficznych. Analiza uzyskanych wyników badań wykazała, że przyczyną wykrytych pęknięć zmęczeniowych osi było powstanie pęknięć hartowniczych w obszarze karbu geometrycznego. Słowa kluczowe: pojazdy szynowe, zniszczenie zmęczeniowe, osie Abstract Despite axis design of rail vehicles for so-called unlimited fatigue strength, towards increase of the speed of vehicles and occurrence of a number of operational and materials complex phenomena, more cases of damages to such axis are recorded. This article presents the results of non-destructive testing of 120 pcs of axis of rail vehicles, for which after about four years of operation, for eight pieces of axis fatigue cracks were found. Completed nondestructive examination, using ultrasonic and magnetic-particle methods, helped predict the element from which were taken samples for testing the material chemical composition, hardness measurements, microscopic and fractographic examination. Analysis of the tests results showed that the cause of detected fatigue cracks of axis were quenching cracks arisen in the notch geometry. Keywords: fatigue strength, railway vehicles, axis Strony / Pages: 97-100 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 18 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Przemysław Łopato Tomasz Chady Badania nieniszczące materiałów kompozytowych metodą terahercową Nondestructive testing of composite materials using terahertz method Streszczenie Ciągły postęp w elektronice wysokich częstotliwości, fotonice i inżynierii materiałowej umożliwił szybki rozwój technologii terahercowej w ostatniej dekadzie. Badania nad źródłami i detektorami fal elektromagnetycznych w zakresie terahercowym umożliwiają ich zastosowanie w różnych dziedzinach nauki i techniki, począwszy od medycyny i biotechnologii, a kończąc na przemyśle farmaceutycznym, chemicznym i inżynierii materiałowej. W niniejszej pracy przedstawione zostaną wybrane zastosowania w dziedzinie badań nieniszczących, ze szczególnym uwzględnieniem badań materiałów kompozytowych wzmocnionych włóknem szklanym i bazaltowym. Słowa kluczowe: metoda terahercowa, badania nieniszczące, materiały kompozytowe Abstract Advances in high frequency electronics, photonics and materials science enabled rapid development of terahertz technology in the last decade. Research on reliable sources and detectors of electromagnetic waves in the terahertz range allows their application in various fields of science and technology ranging from medicine and biotechnology to pharmaceutical, chemical and material sciences. In this paper selected applications in nondestructive testing are shown, especially glass and basalt fiber-reinforced composites inspection. Keywords: high frequency method, non-destructive testing, composites Strony / Pages: 101-103 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 19 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Dariusz Mężyk Energetyczne rurociągi wysokoprężne – instalacje po długoletniej eksploatacji High-energy pipelines installations after long term operated Streszczenie Długotrwała eksploatacja bloków energetycznych związana jest z pracą w warunkach zmiennych pól naprężeń i temperatury. Materiały konstrukcyjne rurociągów narażone są na oddziaływanie środowiska czynnika roboczego oraz obciążeń mechanicznych. Czynniki te powodują w okresie eksploatacji degradację mikrostruktury, a w rezultacie pogorszenie właściwości materiału. Obciążenia mechaniczne i cieplne skutkują zmiennymi naprężeniami w instalacjach rurociągowych. W dłuższym czasie są one przyczyną zarówno pękania złączy spawanych, jak i awarii elementów kształtowych. Ze względu na parametry pracy szczególną uwagę należy zwrócić na eksploatacje rurociągów wysokoprężnych. Właściwie dobrany i realizowany proces diagnostyczny w istotny sposób wpływa na bezpieczeństwo pracy obiektów energetycznych. Słowa kluczowe: rurociągi, energetyka, eksploatowane Abstract Long-term operation of power units is related to work in conditions of variable stress fields and temperatures. Materials of construction of pipelines are exposed to environments working medium and the action of mechanical loads. These factors cause degradation over the lifetime of microstructure and consequently the deterioration of mechanical properties. Tensions in pipeline installations are results of variable mechanical and thermal load. After a longer period of time they are a reason of stress cracking of welded joints and faults moldings thermal plants and energy facilities of pressure. Due to the parameters of the special care diagnostic diesel pipelines should be covered. A properly run the diagnostic process has a direct impact on safety and reliability of operation of energy facilities. Keywords: pipelines, power plants, long-term used Strony / Pages: 104-109 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 20 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Leszek Misztal Wykorzystanie technik bazujących na teorii zbiorów przybliżonych w procesie detekcji i klasyfikacji niezgodności spawalniczych The use of rough sets theory in process of detection and classification of welding imperfections Streszczenie Przetwarzanie znaczących ilości informacji pochodzących z obrazów radiograficznych oraz automatyczne wykrywanie wad połączeń spawalniczych z dużą dokładnością jest możliwe dzięki zastosowaniu rozwiązań opartych na teorii zbiorów przybliżonych oraz zastosowaniu jej w systemach komputerowych, które umożliwiają szybkie przetwarzanie znaczących ilości danych. Wspomniana metoda ma solidne podstawy matematyczne, których zastosowanie umożliwia określenie istotności atrybutów mających znaczenie dla identyfikacji niedoskonałości, natomiast ostateczna ocena reguł tworzy bazę wiedzy umożliwiająca komputerowe wskazywanie określonej klasy wady spawu. Opisana technika umożliwiła klasyfikację wad w bardzo wysoką dokładnością dla rzeczywistych danych pochodzących ze zdjęć rentgenowskich połączeń spawalniczych. Słowa kluczowe: teoria zbiorów, badania nieniszczące, niezgodności spawalnicze Abstract Processing of large amount of information deriving from radiographic images and automatically detecting of welding joints imperfections with high accuracy is possible by applying solutions based on rough sets theory and usage of this theory on computer systems that are capable to make fast calculations on huge number of information. The theory posses solid and confirmed mathematical foundation that allows applying it for calculation of attribute importance that have huge significance for identification of weld imperfections, whereas final extracting rules creates knowledge base that gives possibility for computer aided pointing specific class of weld imperfection. Technique that is described in the paper was capable of classification of weld defects with very high accuracy for real data originating from radiographic images of weld joints. Keywords: sets theory, non-destructive welding, welding imperfections Strony / Pages: 110-113 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 21 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Simon Niederhauser Robert Ernst Doświadczenia ze stosowania kierowanych fal ultradźwiękowych do monitorowania korozji rurociągów Field experience of using guided waves for corrosion monitoring of piping Streszczenie DEKRA Industrial AB już od kilku lat stosuje technikę ultradźwiękową fal kierowanych (dalej nazywaną GWUT). Podczas tego okresu DEKRA zdobyła wiele praktycznych doświadczeń w stosowaniu tej techniki oraz wraz z klientami próbuje znaleźć jej graniczenia. Niniejszy artykuł stanowi zwięzły opis podstaw techniki GWUT i prezentację wybranych wyników badań w terenie. Niezależnie od zdobytych już doświadczeń DEKRA wspólnie z klientami wciąż próbuje znaleźć nowe możliwości i obszary zastosowania tej techniki. Słowa kluczowe: korozja, rurociągi, badania ultradźwiękowe Abstract DEKRA Industrial AB has used Guided Waves Ultrasonic Technique (hereafter called GWUT) for some years now. During time, DEKRA has acquired a lot of field experience with this technique and together with customers tried to find the limits of the technique. This article gives an overview on the technique and shows some results from field testing. Nonetheless of the experience acquired, DEKRA and its customers are still trying to find new possibilities for using the technique and find new areas to employ it. Keywords: corrosion, pipelines, ultrasonic testing Strony / Pages: 110-116 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 22 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Łukasz Olichwer Zakres badań nieniszczących i kryteria ich akceptacji wg norm zharmonizowanych z dyrektywą 97/23/WE w praktyce jednostki notyfikowanej 1433 Scope of non-destructive testing and it’s acceptance criteria according to standards harmonized witch the 97/23/EC directive in practice of notified body 1433 Streszczenie W artykule przedstawiono wymagania podano w normach zharmonizowanych z dyrektywą 97/23/WE dla urządzeń takich jak kotły, zbiorniki i rurociągi technologiczne odnośnie zakresu wymaganych badań nieniszczących, zasad badania złączy w niepełnym wymiarze i kryteriów akceptacji badań nieniszczących. Omówiono spotykane w praktyce jednostki notyfikowanej UDT błędy przy sprawozdaniach z wykonanych badań nieniszczących. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, badania złączy, kryteria akceptacji Abstract The paper shows the requirements set out in the standards harmonized witch Directive 97/23/EC for pressure equipment such as boilers, vessels and pipelines in scope of the non-destructive testing, testing rules of partial testing and non-destructive testing acceptance criteria. Discusses errors found in non-destructive testing rapports taken from common practice of the notified body UDT. Keywords: non-destructive testing, joints testing, acceptance criteria Strony / Pages: 117-120 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 23 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Krystian Paradowski Andrzej Zagórski Jan Płowiec Michał Bardadyn Badanie możliwości monitorowania stanu technicznego rurociągów podziemnych z wykorzystaniem emisji akustycznej Evaluation of acoustic emission utility for monitoring the technological conditions of underground pipelines Streszczenie Badania nieniszczące (NDT) są istotnym elementem diagnozowania bezpiecznej eksploatacji rurociągów podziemnych. W przypadku nowych rurociągów o dużych średnicach badania NDT są prowadzone przy użyciu tzw. tłoków inteligentnych, których zastosowanie jest nie zawsze możliwe. W tym kontekście przedstawiono wyniki badań nad wykorzystaniem emisji akustycznej (AT) do monitorowania wad w rurociągach podziemnych. Badania AT prowadzone w warunkach laboratoryjnych miały na celu opracowanie metodyki pomiarowej, która miałaby zastosowanie w rzeczywistych warunkach eksploatacyjnych. Uzyskane wyniki potwierdziły możliwości AT w lokalizowaniu i monitorowaniu defektów powstających w podziemnych rurociągach. Przeprowadzono badania na rurociągach w rzeczywistych warunkach eksploatacyjnych. Ich efektem są wytyczne do stworzenia systemu badawczego do detekcji i lokalizacji nieciągłości w przemysłowych podziemnych rurociągach przesyłowych. Słowa kluczowe: emisja akustyczna, rurociągi podziemne, warunki technologiczne Abstract Non destructive testing (NDT) is of significant importance when it comes to safety evaluation of underground pipeline exploatation. In addition to regular NDT, an intelligent piston is used in a case of great diameter pipelines, although its usage is not always possible. In this respect, the results from monitoring underground pipeline defects with Acoustic Emission testing (AE) were presented. AE laboratory research was carried out to develop a methodology of measurements that could be applied in the real technological conditions. The obtained results prove the utility of AE testing in localizing and monitoring defects in underground pipelines. A part of a research was carried out in real technological conditions. As a result, new guidelines were set up for scientific researches on detection and localization of material defects in underground pipelines under technological conditions. Keywords: acoustic emission, underground pipelines, technological conditions Strony / Pages: 121-124 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 24 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Maciej Roskosz Mateusz Dedyk Anna Sołtysik Badania eksperymentalne wpływu geometrii na sygnał diagnostyczny w metodzie magnetycznej pamięci metalu Experimental studies of the impact of geometry on the diagnostic signal in the metal magnetic memory testing method Streszczenie Dla próbek ze stali 16Mo3 badano wpływ geometrii na wartości składowych wektora natężenia własnego magnetycznego pola rozproszonego WMPR oraz na wartości ich gradientów. Stwierdzono dobrą relację składowej stycznej WMPR mierzonej w kierunku działania naprężeń głównych z wartościami zadawanych obciążeń. Widoczny jest wpływ geometrii próbek, lecz ilościowo jest on niewielki w stosunku do zmian wartości wywołanych obciążeniami. Natomiast wpływ geometrii próbek na wartości gradientów jest znaczący. Nie można tego wpływu pomijać przy opracowywaniu wartości granicznych kryteriów oceny w metodzie MPM, stąd też metodyka tej metody wymaga poprawy i uzupełnienia. Słowa kluczowe: magnetyczna pamięć metalu, badania nieniszczące, geometria Abstract The impact of geometry on the values of the residual magnetic field (RMF) strength vector components and on the values of their gradients was studied for 16Mo3 steel samples. A good correlation was found between the RMF tangential component measured in the direction of principal stress and the values of pre-set loads. The sample geometry impact is visible but in terms of quantity it is slight compared to the changes in values induced by varying loads. However, the impact of the sample geometry on the value of gradients is significant. This impact must not be ignored while developing boundary values of evaluation criteria in the MMM testing method, whose methodology should therefore be improved and supplemented. Keywords: metal magnetic memory, non-destructive testing, geometry Strony / Pages: 125-129 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 25 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Maciej Roskosz Stefan Griner Piotr Sosnowski Analiza możliwości oceny stopnia deformacji plastycznej stali austenitycznych metodą magnetycznej pamięci metalu Analysis of the possibility of evaluation of the degree of plastic deformation of austenitic steels using the metal magnetic memory testing method Streszczenie Celem badań była analiza możliwości identyfikacji obszarów odkształconych plastycznie oraz ilościowej oceny stopnia deformacji plastycznej stali austenitycznych na podstawie pomiarów własnego magnetycznego pola rozproszenia WMPR standardowymi przyrządami stosowanymi w metodzie MPM. Przedstawiono wyniki pomiarów WMPR próbek z dwóch stali austenitycznych X15CrNi- Si20-12 i X2CrNi18-9 o różnych stopniach trwałej deformacji. Stwierdzono, że dla stali X15CrNiSi20-12 nie występują, mierzalne standardową aparaturą metody MPM, zmiany WMPR. W przypadku stali X2CrNi18-9 obszary trwale odkształcone wyróżniają się na rozkładach składowych WMPR i jest możliwa ich identyfikacja. Opracowano ilościowe relacje pomiędzy stopniem deformacji plastycznej a wartościami gradientów. Niestety, jednoznaczne określenie stopnia deformacji możliwe jest dopiero dla dużych jej wartości, bo dopiero powyżej 10% odkształcenia trwałego relacje stają się jednoznaczne. Ogranicza to bardzo istotnie możliwość jej praktycznego zastosowania. Słowa kluczowe: magnetyczna pamięć metalu, stal austenityczna, odkształcenia plastyczne Abstract The aim of the research was to analyze the possibility of identification of areas featuring plastic strain and quantitative evaluation of the degree of plastic deformation of austenitic steels based on measurements of the residual magnetic field (RMF) with standard tools used in the metal magnetic memory testing method. Results of the RMF measurements for samples made of two grades of austenitic steel: X15CrNi- Si20-12 and X2CrNi18-9 with a different degree of plastic strain are presented. It is found that for steel X15CrNiSi20-12 there are no changes in the RMF that can be measured using standard MMM testing method tools. In the case of steel X2CrNi18-9, the areas with plastic strain stand out in the distributions of the RMF components and their identification is possible. Quantitative relationships between the degree of plastic strain and the values of gradients are developed. Unfortunately, the degree of plastic strain can be determined unequivocally only for its large values because it is only after plastic strain exceeds 10% that the relationships become unambiguous. Consequently, the possibility of applying it in practice is substantially limited. Keywords: magnetic metal memory, austenitic steel, plastic deformation Strony / Pages: 130-135 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 26 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Łukasz Sarniak Radosław Karczewski Maciej Szwed Zastosowanie symulacji numerycznych w badaniach ultradźwiękowych detali kompozytowych Application of numerical simulations of composite components ultrasonic testing Streszczenie Symulacje numeryczne odgrywają coraz bardziej istotną rolę w badaniach nieniszczących. Są powszechnie wykorzystywane do opracowywania metod badawczych oraz potwierdzania ich skuteczności. Ich głównym celem jest wspomaganie analizy i interpretacji wyników badań. Artykuł pokazuje możliwości modelowania badań ultradźwiękowych na przykładzie badań zanurzeniowych detalu kompozytowego. W detalu wykonanym z kompozytu węglowo-epoksydowego zlokalizowane są wady celowo wytworzone przez zalaminowanie cienkich, płaskich, prostokątnych wstawek teflonowych o znanych wymiarach. Wykonano ultradźwiękowe badania zanurzeniowe detalu i porównano je z wynikami symulacji przeprowadzonej dla utworzonego modelu numerycznego. Uzyskane wyniki dowiodły wysokiej wartości użytkowej symulacji numerycznej. Słowa kluczowe: badania ultradźwiękowe, kompozyty, modelowanie komputerowe Abstract Numerical simulations play an increasingly important role in nondestructive testing. They are widely used for the development of testing methods to confirm their effectiveness. Their main purpose is to support the analysis and interpretation of the research results. The paper shows the possibilities of ultrasonic testing modeling on immersion testing of composite test piece example. In the component made of carbon-epoxy composite, intentionally created defects are located. The defects were made by lamination of thin, flat, rectangular teflon inserts of known dimensions. The ultrasonic immersion tests of the component are compared with the results of simulations carried out for the created numerical model. The results showed the high value of the numerical simulation. Keywords: ultrasonic testing, composites, computer aid modeling Strony / Pages: 136-138 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 27 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Krzysztof Schabowicz Metoda tomografii ultradźwiękowej – próba nieniszczącej lokalizacji zbrojenia w elemencie betonowym Ultrasonic tomography method – non-destructive testing of location reinforcement in the concrete element Streszczenie W artykule przedstawiono próbę nieniszczącej lokalizacji zbrojenia w elemencie betonowym z zastosowaniem nowoczesnej nieniszczącej metody badawczej tomografii ultradźwiękowej. Metoda ta nie jest przeznaczona do lokalizacji zbrojenia, ale podczas testów laboratoryjnych otrzymano interesujące wyniki, które zamieszczono w niniejszej pracy. Były to sygnały, jakie otrzymano dla próbki betonowej wykonanej w laboratorium, w której umieszczono zamodelowaną siatkę prętów zbrojeniowych. Analiza uzyskanych rezultatów wykazała, że jest możliwe określenie lokalizacji siatki zbrojeniowej za pomocą metody tomografii ultradźwiękowej, ale do głębokości ok. 200 mm elementu betonowego. Zwrócono uwagę, że potrzeba większej liczby takich sygnałów (zobrazowań) wzorcowych, które mogą być przydatne do monitoringu i diagnostyki obiektów wykonanych z betonu. Słowa kluczowe: beton, zbrojenie, lokalizacja Abstract The paper presents the location of the non-destructive test of reinforcement in concrete element with the use of modern non-destructive testing method of ultrasonic tomography. This method is indeed dedicated to the location of the reinforcement, but during laboratory tests gave interesting results, which are presented in this paper. There were signals that were obtained for the samples of concrete performed in the laboratory, which provided a grid of reinforcing bars modeled. Analysis of the results showed that it is possible to determine the location of the reinforcing fabric by the method of ultrasonic tomography, but to a depth of about 200 mm of the concrete element. It was noted that there is a need to develop more of these signals (imaging) model, which can be useful for monitoring and diagnosis of buildings made of concrete. Keywords: concrete, rainforcement, ultrasonic tomography, localization Strony / Pages: 139-141 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 28 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Jacek Słania Krzysztof Staniszewski Katarzyna Hyc Ocena przełomów złączy spawanych po próbie łamania Assessment of weld joints fractures after fracture Streszczenie Omówiono próbę łamania złączy spawanych prowadzoną zgodnie z wymaganiami PN-EN 1320:1999. Przedstawiono wymagania dotyczące przygotowania próbek do tej próby i jej realizację. Dokonano oceny przełomów złączy spawanych. Na zdjęciach przełomów zaznaczono niezgodności spawalnicze ujawnione w próbie łamania. Dla każdego przełomu przeprowadzono ocenę wraz z opisaniem niezgodności spawalniczych i zakwalifikowaniem ich do odpowiednich poziomów jakości zgodnie z PN-EN ISO 5817:2009. Słowa kluczowe: ocean, próba łamania, przełomy Abstract The breaking welded joints performed according to the requirements of PN-EN 1320:1999 was presented in the book. Moreover, all the requirements related to the preparation of samples to the trial of breaking welded joints and its realization were introduced. An assessment of welded joints fractures after the breaking trial was discussed. The photographs of fractures show welding defects revealed during the breaking trial. For each fracture and assessment with a description of welding defects is given. Moreover, all the defects are classified into the relevant quality levels in accordance with the PN-EN ISO 5817:2009. Keywords: weld damage, fracture, assessment Strony / Pages: 142-151 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 29 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Bohdan Stawiski Nieniszcząca identyfikacja wadliwości ceramicznych płytek posadzkowych typu gres Non-destructive identification of defect rate for stoneware type ceramic floor tiles Streszczenie Ceramiczne płytki podłogowe na posadzki przemysłowe typu gres są formowane metodą prasowania. Normatywa kontrolna jakości wyrobów finalnych przewiduje badanie wytrzymałości płytek na zginanie. Parametr ten bardzo słabo informuje o ich jakości. W procesie użytkowania posadzki polegającego między innymi na jeżdżeniu po niej wózkami widłowymi z kołami z tworzywa sztucznego dochodzi do powstawania uszkodzeń krawędziowych zazwyczaj przy jednym końcu płytki. Aby wyjaśnić przyczynę uszkodzeń, wykonano ultradźwiękowe badania jednorodności gresu w płytkach. Do badań zastosowano metodę powierzchniową z wykorzystaniem głowic punktowych. Wykazano, że nie uszkadzają się płytki o dobrej jednorodności. Defekty pojawiły się w płytkach o znacznej niejednorodności. Podano granice wartości dopuszczalnej niejednorodności i zalecono metodę do bieżącej kontroli produkowanych płytek. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, identyfikacja, niezgodności Abstract Stoneware type ceramic floor tiles for industrial floors are formed using the compacting method. Standard quality control for finished products anticipates testing of flexural strength for tiles. This parameter provides very poor information about their quality. In the process of floor utilization, consisting, among other things, in driving of fork lift trucks with plastic wheels on it, edge damages occur usually near one end of the tile. In order to investigate the cause of the damage, ultrasound tests of homogeneity of stoneware in the tiles were conducted. The surface method with ‘spot’ heads was used for the tests. It was established that tiles with good homogeneity do not get damaged. Defects appeared in tiles with considerable heterogeneity. Limits for acceptable values of heterogeneity were given and the method for ongoing control of manufactured tiles was recommended. Keywords: non-destructive testing, identification, imperfection Strony / Pages: 152-155 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 30 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Jacek Szelążek Rozwój głowic piezoelektrycznych do pomiarów dwójłomności akustycznej Development of piezoelectric probeheads for acoustic birefringence measurements Streszczenie W artykule opisano rozwój głowic ultradźwiękowych do pomiarów dwójłomności akustycznej, budowanych od początku lat 70. ub.w. w Pracowni Badań Ultradźwiękowych prof. Juliana Deputata, a obecnie w Pracowni Badań Nieniszczących Zakładu Wytrzymałości Materiałów IPPT PAN. W pracy omówiono różne zastosowania pomiarów dwójłomności akustycznej, a także przedstawiono historię rozwoju głowic wyposażonych w przetworniki piezoelektryczne. Opisane głowice budowane były głównie z myślą o pomiarach naprężeń własnych w wieńcach monoblokowych kół kolejowych. Przedstawiono różne układy przetworników, w jakie wyposażano kolejno głowice, oraz zalety i wady zbudowanych głowic. Słowa kluczowe: dwójłomność akustyczna, głowice do badań, koła kolejowe Abstract The paper describes the development of ultrasonic probeheads, built since 70-ties in Ultrasonic Testing Division lead by prof. Julian Deputat and than in Nondestructive Testing Division IPPT PAN. Presented are applications of acoustic birefringence measurements and the history of development of probeheads equipped with piezoelectric transducers. Described are probeheads with various piezoelements configurations, designed mainly for residua stress evaluation in monoblock railroad wheels. Presented are advantages and disadvantages of various probeheads. Keywords: acoustic birefringence, ultrasonic probeheads, railroad wheels Strony / Pages: 156-161 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 31 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Romuald Sztukiewicz Wykorzystanie badań ultradźwiękowych do diagnozy nawierzchni asfaltowej Use of ultrasonic testing for diagnosis asphalt pavement Streszczenie W artykule przedstawiono dotychczasowe wyniki badań ultradźwiękowych wykorzystane do diagnozy warstwy wierzchniej nawierzchni asfaltowej. Zdobyte doświadczenia w badaniach próbek i modeli nawierzchni wykonanych z betonu asfaltowego dały możliwość prowadzenia badań metodami ultradźwiękowymi in situ. Badania ultradźwiękowe były wykonane na drogowym odcinku doświadczalnym w Poznaniu. Po opisaniu budowy warstwy wierzchniej autor artykułu wykazał, że zmiany zachodzące w niej są zmianami pierwotnymi, a zmianami wtórnymi są zmiany powierzchni geometrycznej warstwy wierzchniej. Potrzebne są zatem urządzenia ultradźwiękowe do badań ciągłych nawierzchni drogowych, rejestrujące zmiany pierwotne zachodzące w strefie warstwy wierzchniej. Słowa kluczowe: badania ultradźwiękowe, asfalt, warstwa wierzchnia Abstract The paper describes the current results of ultrasound used to diagnose the surface layer of asphalt. The experience gained in the research specimens and models of surfaces made of asphalt concrete allowed the opportunity to conduct research ultrasonic methods in situ. Ultrasonic testing was performed on the experimental road section in. After describing the construction of the surface layer of the paper the author showed that the changes in the area of the surface layer are changes in primary and secondary changes are changes in the surface geometry of the surface layer. We need, therefore, ultrasound devices for testing continuous recording paving the primary changes are occurring in the surface layer. Keywords: ultrasonic testing, asphalt concrete, surface layer Strony / Pages: 162-166 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 32 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Marek Śliwowski Wiarygodność wyniku badania – walidacja zmechanizowanego badania ultradźwiękowego złączy spawanych Reliability of testing result – validation of mechanized ultrasonic inspection of welded joints Streszczenie W artykule przedstawiono pewne rozwiązania aplikacyjne TOFD przy badaniach zmechanizowanych ultradźwiękową techniką TOFD + PE obwodowych doczołowych złączy spawanych na rurociągach w zakresie średnic DN 300 ÷ 800 mm oraz zakresie grubości 6÷20 mm. Jako podstawowe zalety cyfrowego skanowania techniką TOFD oraz echa PE należy wymienić pełne zobrazowanie stanu złącza w przekroju podłużnym wzdłuż głębokości, co stanowi komplementarną informację do wyników badania radiograficznego oraz podwyższoną wiarygodność wyników – wynikającą z mechanizacji skanowania i zastosowania techniki wielu głowic pracujących w różnych modach do potwierdzania wskazań w tych samych obszarach. Przedstawiono weryfikację nastaw systemu do ciągłej pracy w układzie zmechanizowanym na próbkach odniesienia (zakres i czułość badania). W szczególności zwrócono uwagę na badania walidacyjne wyników uzyskiwanych techniką TOFD + PE w oparciu o wyniki badania radiograficznego lub ultradźwiękowego ręcznego. Słowa kluczowe: złącza spawane, weryfikacja wyników, badania nieniszczące Abstract The paper presents application of TOFD technique in mechanized ultrasonic inspection of girth welds on pipelines in the range of diameter DN 300 ÷ 800 mm and thickness 6 ÷ 20 mm. The full image of weld status in cross-section along its depth can be listed as a good points of digital scanning using combined techniques: TOFD and Pulse Echo – PE. It constitutes complementary information to radiographic inspection and increased results reliability – resulting from mechanized scanning and multiprobe technique, which allowed to confirm the same indication by probes, working in different modes. It is presented verification of ultrasonic system settings on the specific reference blocks (range and sensitivity settings). The validation of TOFD + PE results in respect of results of radiography or manual ultrasonic be especially studied. Keywords: welded joints, non-destructive testing, results validation Strony / Pages: 167-174 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 33 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Katarzyna Ulas Wybrane aspekty techniczne akredytacji Badawczego Laboratorium Chemicznego Selected technical aspects of accreditation process of the Chemical Research Laboratory Streszczenie W artykule opisano proces opracowania oraz wdrożenia czterech zasadniczych elementów dotyczących akredytacji laboratorium badawczego w Polskim Centrum Akredytacji. Przedstawiono sposób dokonania walidacji, szacowania niepewności i sprawdzenia metod badawczych za pomocą metod statystycznych. Opisano udział w badaniach biegłości i/lub międzylaboratoryjnych. Przedstawiono sposób oceny laboratoriów badawczych, kryterium stosowane przez organizatora podczas dokonywanej oceny, a także korzyści i trudności, jakie niesie za sobą udział w badaniach biegłości i/lub międzylaboratoryjnych. Słowa kluczowe: akredytacja, warunki, laboratorium Abstract The paper contained description of the process of development and implementation of four basic elements relating to accreditation of the research laboratory in the Polish Accreditation Centre. The paper presents methods of validation, methods of uncertainty assessment and methods of testing the research methods by statistical calculations. Participation In efficiency testing and/or interlaboratory testing was described. It also contains the following: how the research labs are ranked, which criteria are used in ranking by the organizer, what are the advantages and disadvantages of participating in efficiency testing and/or interlaboratory testing. Keywords: accreditation, criteria, laboratory Strony / Pages: 175-178 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 34 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Hannelore Wessel-Segebade Quality in NDT – two approaches Jakość w badaniach NDT – dwa podejścia Streszczenie Jakość badań nieniszczących jest podstawowym czynnikiem dla bezpieczeństwa konstrukcji i urządzeń. W artykule są przedstawione dwa różne podejścia do tego zagadnienia. Pierwsze wiąże jakość badań z ich sprawnością i przedstawia procedurę oferowaną przez Niemieckie Towarzystwo Badań Nieniszczących. Drugie podejście związane jest z edukacją zawodową w Niemczech. Od 1 sierpnia 2013 roku jest dostępne szkolenie zawodowe młodych ludzi w dziedzinie badań nieniszczących. Szkolenie to jest oferowane przez szkoły państwowe pod patronatem Niemieckiej Izby Przemysłu i Handlu. W artykule przedstawiony jest sposób w jaki powiązano tę nową gałąź edukacji państwowej z wymaganiami kwalifikacji i certyfikacji wg EN ISO 9712. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, weryfikacja wyników, jakość, kwalifikacje Abstract Quality in NDT is the key for safety of constructions and facilities. Two different approaches will be presented. The first approach deals with proficiency tests of ondestructive testing. A procedure offered by the German Society for NDT will be presented. The second approach deals with vocational education in Germany. Starting in August 1st this year, vocational education of young people is available within the field of nondestructive testing of materials. This education is a stateorganized training offered by state vocational schools under the umbrella of the German Chamber of Industry and Commerce. The presentation will show how this new branch of education is linked to the qualification and certification requirements of the standard EN ISO 9712. Keywords: non-destructive testing, results validation, quality, qualifications Strony / Pages: 179-182 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 35 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Bernard Wichtowski Romuald Hałas Stan techniczny stalowego zbiornika o pojemności 570 m3 w świetle badań nieniszczących Condition of steel tank capacity 570 m3 in the light of non-destructive testing Streszczenie Badania są konieczne przy analizowaniu stanu technicznego konstrukcji eksploatowanej przez czas dłuższy. Omówione w artykule badania nieniszczące in situ, elementów stalowych i żelbetowych zbiornika magazynującego kwas siarkowy pozwoliły: – oszacować aktualne właściwości materiałów oraz ich stopień degradacji i korozji, – określić stan graniczny bezpiecznej użytkowalności konstrukcji, – wyjaśnić przyczyny wzmożonej korozji płaszcza zbiornika cylindrycznego, – przyjąć optymalny sposób restytucji podstawy słupa podpierającego dno zbiornika. Słowa kluczowe: zbiornik, stan techniczny, kwasy, korozja Abstract Studies are needed and necessary for analyzing the technical condition of the structure operated for a long time. Discussed in this paper non-destructive testing of steel and reinforced concrete storage of the tank sulfuric acid allowed: – estimate the actual properties of materials and their degree of degradation and corrosion, – determine safe serviceability limit states design, – explain the reasons for increased corrosion of tank shell, – take optimal restitution base of pillar supporting the bottom of the tank. Keywords: tank, technical condition, acids, corrosion Strony / Pages: 183-188 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 36 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Bernard Wichtowski Romuald Hałas Diagnostyka stalowej rurowej wieży antenowej o wysokości 30 m w świetle badań jej pionowości Diagnostic of the steel pipe antenna tower of 30 m high according to its plumbing measurements Streszczenie Wymagania dotyczące terminów i zakresu badań diagnostycznych wież i masztów telekomunikacyjnych podano w „Instrukcji ER-01. Eksploatacja wież i masztów”. W artykule przedstawiono kilkakrotne geodezyjne pomiary wychylenia poziomego wieży antenowej o wysokości 30 m. Uzyskane wyniki zinterpretowano zgodnie z zaleceniami obowiązujących przepisów oraz zaleceniami literaturowymi. Podane wnioski mogą być przydatne przy projektowaniu tych konstrukcji i przy badaniach diagnostycznych. Słowa kluczowe: wieża antenowa, stan techniczny, korozja, pionowość Abstract The requirements concerning the terms and the scope of diagnostic tests of radio-television towers and masts are given by the “ER-01 Instructions-Operation of Towers and Masts”. Results of geodetic measurements, several times made, of the horizontal deflection of the aerial pipe steel tower of high 30 m have been presented. The results were interpreted in accordance with codes and standards. The given conclusions may be useful in designing of those structures and in the diagnostic tests. Keywords: tower, technical condition, corrosion, horizontal deflection Strony / Pages: 189-194 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 37 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Marta Wojas Badania nieniszczące w diagnostyce technicznej Non-destructive testing in technical diagnostic Streszczenie Artykuł dotyczy wykorzystania tzw. technik przesiewowych (screening techniques) w diagnostyce eksploatowanych urządzeń technicznych, zastosowanych głównie do wykrywania korozji/erozji w rurach i zbiornikach. W artykule przedstawiono wybrane techniki, ich możliwości i ograniczenia, a także korzyści z ich stosowania. Jednak celem artykułu nie jest szczegółowa prezentacja takich technik, lecz metodologia postępowania, gdy chcemy je wykorzystywać w programach nadzorowania urządzeń technicznych. Istotne jest, jak wybrać odpowiednią technikę do określonego zastosowania na podstawie wiedzy o tym, co chcemy wykryć i co dana technika „może wykryć” oraz jaki jest stopień zaufania w przypadku, gdy nie zostały wykryte żadne defekty. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, diagnostyka, stan techniczny Abstract The paper describes the application of non-destructive testing in the diagnostic of operating technical equipment with particular emphasis on the so-called screening techniques, used primarily for the detection of corrosion / erosion in pipes and tanks. This paper presents some techniques and their capabilities and limitations, and benefits from their use. However, the objective of the paper is the methodology to use them in monitoring program of the operating equipment but not presentation of such techniques with the details. It is important to choose the appropriate technique for a specific application based on the knowledge about the expected defect and what is the level of trust in case you do not get any defects. Keywords: non-destructive testing, technical conditions, diagnostics Strony / Pages: 195-201 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 38 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Marta Wojas Diagnostyka w bezpiecznej eksploatacji urządzeń technicznych Diagnostics and operation safe of technical equipment Streszczenie Artykuł dotyczy roli diagnostyki w działaniach na rzecz bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń technicznych i ich niezawodności. W artykule wskazano, że diagnostyka odgrywa ważną rolę na wszystkich etapach funkcjonowania urządzenia, począwszy od projektowania, poprzez budowę, eksploatację, remonty i modernizację aż po magazynowanie. Wskazano na znaczenie badań i kontroli w procesach oceny zgodności urządzeń podczas ich wytwarzania i po wytworzeniu jako wkładu do wiedzy o urządzeniu, a także działań diagnostycznych podczas eksploatacji, remontów i modernizacji oraz podczas magazynowania. Słowa kluczowe: badania nieniszczące, diagnostyka, stan techniczny Abstract The paper presents the role of diagnostics in actions for the safety and reliability of the technical equipment. The paper indicates the role of diagnostics at all stages of life equipment from design through construction, operation, maintenance and modernization, and the storage. There is highlighted the importance of research and monitoring in the conformity assessment processes during and after production as a contribution to knowledge about the device, and diagnostic activities during the operation, maintenance and modernization, and during storage. Keywords: non-destructive testing, technical conditions, diagnostics Strony / Pages: 203-205 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 39 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Anna Wróbel–Knysak Kamila Sołtys Ocena jakości i stopnia zużycia rur kotłowych na podstawie obserwacji mikrostruktury metodą replik Quality evaluation and wear degree of boiler pipes based on the microstructure observation using replica method Streszczenie W opracowaniu przedstawiono wyniki badań mikrostruktury nieniszczącą metodą replik stali 16Mo3 rur kotłowych po długotrwałej eksploatacji. Celem badań była analiza ewentualnych zmian w mikrostrukturze – ocena jakości i stopnia zużycia stali rur kotłowych. Repliki na powierzchni wytrawionej stali zostały odwzorowane w dwóch różnych miejscach rurociągu (próbka 1 – niższe naprężenia termiczne, próbka 2 – wyższe naprężenia termiczne). Badania wykonano przy użyciu mikroskopu świetlnego Optatech. Na podstawie badań stwierdzono niewielkie zmiany w mikrostrukturze stali, nieodbiegające od mikrostruktury w stanie wyjściowym. Efekt eksploatacji rur został uwidoczniony jedynie wydzieleniami węglików wewnątrz i na granicach ziaren ferrytu. Słowa kluczowe: rury kotłowe, mikrostruktura, metoda replik, trybologia Abstract The article presents the result of the microstructure researches by nondestructive replica method of steel (16Mo3) on boiler pipes after long-term operation. The aim of the performed research was to analyze the possible changes in the microstructure – quality evaluation and steel boiler pipes wear degree. The research was performed on replicas taken from the etched surface of steel in two different places of pipeline (sample 1: lower thermal stresses and sample 2: higher thermal stresses). The research was carried out using an optical microscope Optatech. The process of examination has shown a small change in the microstructure of steel which slightly differs from the microstructure of steel in the initial state. The effect of exploitation of pipes was visualized only by precipitates of carbide inside and on the grain boundaries of ferrite. Keywords: nondestructive replica method, boiler pipes, long-term operation, microstructure Strony / Pages: 206-208 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 40 Streszczenia / Abstracts 12 / 2013 Chunguang Xu Hongbo Wang Ultrasonic fields and inspection of composites Pola ultradwiękowe i badania kompozytów Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki symulacji komputerowej i wyniki pomiarów rozkładu ciśnienia akustycznego fal przechodzących przez płyty kompozytowe o różnych grubościach. Symulacje wykonano dla głowicy ogniskującej pracującej w zanurzeniu. Wpływ kompozytu na kształt wiązki przejawia się głównie w skróceniu długości ogniskowej. W badaniach eksperymentalnych zastosowano głowic o częstotliwości 1 MHz pracujące w zanurzeniu, a badaniu podlegały rozkłady pola akustycznego po przejściu fal przez zbrojone włóknem węglowym próbki kompozytowe o grubościach od 10 do 25 mm. W drugiej części przedstawione są wyniki badania zakrzywionych próbek kompozytowych zawierających wady sztuczne. Badania wykonano metodą przepuszczania głowicami ze sprzężeniem strumieniem wody. Głowice prowadzone były przez dwa współpracujące roboty. Słowa kluczowe: kompozyty, symulacja komputerowa, badania ultradźwiękowe Abstract Composites are widely used in aerospace, shipbuilding, automobile industry and other fields. Reliability and effectiveness of composites whose primary structural components are fiber-reinforced material need a significant demand for nondestructive testing. Mathematical modeling has evolved as an important tool to providing an aided analysis and optimize experimental setups. Modeling will help to reveal the quantitative features relationship in ultrasonic physical phenomena and to accelerate the development of new NDT techniques. Gaussian beam superposition technique has been developed for homogeneous anisotropic materials and extended to simulate in inhomogeneous structures. Modeling the transducer generated sound beam in composites is very difficult, especially when the geometry structure and the material component are complex. However, methods based on the paraxial approximations that model the transducer wave field with a superposition of Gaussian beams are computationally efficient and well behaved. In this paper, the multi-Gaussian beam model for calculating ultrasonic acoustic field in anisotropic material is introduced and developed to calculate the propagation and penetration of Gaussian beams in composite materials. It is presented that numerical simulations and experimental results of transmitted ultrasonic field for composites with different thickness are effective. Accuracy of the proposed model is verified by comparing model-based predictions with experimental results. Automated ultrasonic scanning technology by means of immersion tank and squirter has been extensively applied in composite quality inspection. But the reliability and repeatability of inspection results are strongly depend on the understanding of ultrasonic propagation model in composites. Keywords: composites, computer simulation, ultrasonic testing Strony / Pages: 209-211 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 12/2013 Strona 41