docDarmowy fragment www.bezkartek.pl
download 
Reklamacja Transkrypt
Darmowy fragment www.bezkartek.pl
E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 © Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011 Recenzent: prof. nadzw. dr hab. Wiesław Sikorski Redakcja wydawnicza: Magdalena Polek Opracowanie typograficzne: Anna Bugaj-Janczarska Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska t en m l ragek.p f wy kart o rm.bez a D ww w ISBN 978-83-7587-676-5 Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (12) 422-41-80, fax (12) 422-59-47 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2011 Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in4 4 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 Spis treści Wstęp (Emilia Lichtenberg-Kokoszka, Ewa Janiuk, Jerzy Dzierżanowski) .... 7 Emilia Lichtenberg-Kokoszka Zmiany bio-psycho-społeczne zachodzące w organizmie kobiety, wynikające z poczęcia dziecka ......................................... 11 Wojciech Guzikowski Granice między fizjologią a patologią ciąży – wybrane zagadnienia .................................................................... 19 Ewa Janiuk Położna z kobietą i rodziną od poczęcia do narodzin ................... 27 t en Gabriela Eliasz-Łukasiewicz m g .kobiety pl warunkowane Zmiany w statyceraciała k f e poczęciem dziecka wy art........................................................................ 35 o k rm.bez a Danuta Opozda D ww wbłogosławiony czy ciężar (?) – z psychopedagogicznej Stan problematyki postaw wobec „wczesnego rodzicielstwa” Uwagi wybrane ............................................................................. 41 Magdalena Kosno Oczekiwania i wyobrażenia rodziców wobec poczętego dziecka i rodzicielstwa .................................................................. 57 Mirosław Hanulewicz Uciemiężony czy szczęśliwy, czyli dziewięć miesięcy oczekiwania na narodziny dziecka z perspektywy męża ............... 63 Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in5 5 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 6 Spis treści Maria Wojaczek Rozwój więzi z dzieckiem w prenatalnym okresie życia ............... 81 Barbara Jakel Prenatalne korzenie przywiązania w psychoterapii ....................... 93 Jerzy Dzierżanowski Specyfika trudności przeżywanych przez rodziców poczętego dziecka wobec niepomyślnej diagnozy lekarskiej ......... 117 Maria Nowak Ciąża czy stan błogosławiony ....................................................... 125 Noty o autorach .......................................................................................... 139 t en m l ragek.p f wy kart o rm.bez a D ww w Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in6 6 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 Wstęp Proponując temat kolejnej konferencji ujęty w formie pytania: „Ciąża czy stan błogosławiony?”, nie przypuszczaliśmy nawet, że wzbudzi on takie zainteresowanie i tyle emocji, że pokaże tak ogromny zasób wiedzy medycznej, psychologicznej, pedagogicznej, socjologicznej, teologicznej. Wielokrotnie wysuwana teza, że poczęcie dziecka wywołuje ogromne przemiany w życiu małżeńsko-rodzinnym, skłania do stwierdzenia, że w zależności od wielu kontekstów może być to czas „błogosławiony” lub że „ciąża może ciążyć”, i to nie tylko kobiecie, która stała się matką, ale i mężczyźnie – ojcu poczętego dziecka. Okres ciąży to również czas prenatalnego rozwoju dziecka i jako taki posiada fundamentalne znaczenie dla kształtowania się jego osobowości. Dla dorosłego człowieka może być w związku z tym czasem upragnionym, do którego wraca się w chwilach ciężkich (relaksujemy się w otoczeniu przypominającym to zapamiętane z okresu płodowego), lub ciężarem, który utrudnia funkcjonowanie nt traumy pre- i perinatalne). w postnatalnym życiu (nieuświadomione e m Z medycznego punktu widzenia ag k.plciąża rozpatrywana jest zazwyczaj pod kątem r f zmian fizycznych wywołujących y arte dolegliwości ciężarnej. Psychiką kobiety medycyw o na zajmuje się tylko zk o ile nasila ona owe nieprzyjemne odczucia, kierując je m obetyle, r a w stronę patologii. D ww.Niemniej nie można nie zauważyć, że i medycyna coraz bardziej otwiera w się na ludzkie potrzeby, przyzwalając na obecność mężczyzny podczas wizyt kontrolnych, wspomagając w ten sposób i jego dojrzewanie do ojcostwa. Z psychopedagogicznego punktu widzenia istotne są kondycja psychofizyczna matki i ojca poczętego dziecka, proces uczenia się nowych ról, kształtowania więzi z poczętym dzieckiem. Coraz częściej i coraz głośniej mówi się również o znaczeniu okresu prenatalnego dla całego dalszego życia człowieka, a nawet dla jego potomstwa. Tymczasem człowiek to jedność bio-psycho-społeczna i duchowa. Niedomaganie jednej sfery powoduje niedomaganie pozostałych. Radzenie sobie w jednej kwestii pomaga w poradzeniu sobie z innymi. Niemniej istotne jest tutaj nie to, jak wygląda rzeczywistość, ale to, jak ona jest odbierana i interpretowana przez konkretną osobę. Dla jednych kobiet nudności poranne będą utrapieniem, dla innych błogosławieństwem, które pomaga im w podjęciu decyzji o tym, co Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in7 7 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 8 Wstęp dla niej i dla rozwoju jej poczętego dziecka jest korzystne, a co szkodliwe. Podobnie jest ze zmianami nastroju („humorami”) ciężarnych, stanowiącymi dla większości mężczyzn prawdziwy problem. Dla jednych będą one utrapieniem, dla innych wielką lekcją rozwiązywania konfliktów, a tym samym wzrastania w małżeństwie, rodzicielstwie, człowieczeństwie. Jak stwierdzili J. Pulikowska i J. Pulikowski, „radosne macierzyństwo jest »zaraźliwe«” . To oczywiste: najwięcej uczymy się (zwłaszcza dzieci) przez naśladowanie. Przykład musi być jednak przekonujący i pociągający. Do traktowania rodzicielstwa jako wartości trzeba zachęcać, „idąc przodem”, nie popychać. Najważniejszym elementem jest tutaj przykład radosnego, co nie oznacza łatwego i beztroskiego, macierzyństwa i ojcostwa: macierzyństwa własnej matki, babki, ciotki, sąsiadki... i ojcostwa – swojego ojca, dziadka, wujka, sąsiada... Boga . To takie proste i takie ogromnie trudne zarazem. Jak cieszyć się z macierzyństwa, kiedy poczęcie dziecka następuje nie w porę – za szybko (ciąża nieletnich, niezwiązanych węzłem małżeńskim, samotnych fizycznie i duchowo, niedojrzałych emocjonalnie), za późno (po 35. roku życia, w okresie przekwitania, kiedy nasze ciała i umysły są mniej sprawne, kiedy potrzebujemy więcej ciszy i spokoju), za często (bo co powiedzą ludzie na to, że mamy więcej niż dwoje dzieci; jak zapewnimy im byt materialny i dobre wykształcenie, co do których wymagania są obecnie bardzo wysokie), za rzadko (kiedy dziecko zjawia się po wielu latach leczenia niepłodności, gdy ugruntowany od dawna styl życia rodziców, nakierowany na własną wygodę, doznaje głębokiego wstrząsu w zetknięciu z nową rzeczywistością wymagającą podporządkowania wszystkiego maleństwu). To takie proste i takie trudne... Możemy szukać rozwiązań, wytłumaczenia, ratunku, tu t nbiblijna i teraz. Możemy się też oprzeć jak Elżbieta i Maria na Bogu. Na ufności, e m wprowadził, l że „Ten, który nas w tę sytuację zna też drogę wyjścia” ... g .p k fratego, Niezależnie jednakyod jakiego wyboru dokonamy: czy uznamy poczęe rt wczykza a o cie dziecka za ciążę, stan błogosławiony, musimy mieć świadomość jego m bez r a wielu, często konsekwencji. Konsekwencją pierwszego podejścia D długofalowych, w. fizycznej, w będą problemy natury psychicznej, społecznej i duchowej utrudniające w życie codzienne kobiety matki, mężczyzny ojca i poczętego dziecka. Przekazana kolejnym pokoleniom informacja, że rodzicielstwo to nadludzki wysiłek niewarty zachodu, będzie ponadto zniechęcać do wiązania się z drugim człowiekiem, zawierania małżeństwa czy zakładania rodziny. Drugie podejście zaowocuje rozkwitem kobiecości i męskości. Pokaże, że macierzyństwo i ojcostwo to cudowny dar, jaki otrzymujemy od dziecka. Dar, dzięki któremu możemy wzrastać i stawać się bardziej podobni Bogu. To dobre życzenie, by i inni mogli osiągnąć taką J. Pulikowska, J. Pulikowski, Jak wygrać macierzyństwo?, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2006, s. 42. Tamże, s. 44. Zob. artykuł M. Nowak Ciąża czy stan błogosławiony w niniejszej publikacji. Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in8 8 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 9 Wstęp radość, jaka jest naszym udziałem. I nikogo do niczego nie trzeba tu zachęcać. Tu po prostu rodzi się naturalne pragnienie, które kiedyś będzie mogło się ziścić w formie własnego rodzicielstwa (fizycznego lub duchowego). Wybór należy do nas, ale to, czy był on słuszny, pokażą przyszłe pokolenia... Szeroki zakres tematyczny podejmowany w ramach niniejszej publikacji ma na celu ukazanie interdyscyplinarności i doniosłości zagadnienia obejmującego swym zasięgiem nie tylko kobietę matkę, ale i mężczyznę ojca oraz poczęte za ich sprawą dziecko. Książkę otwiera artykuł Emilii Lichtenberg-Kokoszki poświęcony zmianom bio-psycho-społecznym zachodzącym w organizmie kobiety, a wynikającym z poczęcia dziecka. Dalej Wojciech Guzikowski przedstawia granice między fizjologią a patologią ciąży. Ewa Janiuk omawia rolę położnej w opiece nad kobietą i rodziną od chwili poczęcia do narodzin. Gabriela Eliasz-Łukasiewicz charakteryzuje zmiany w statyce ciała kobiety warunkowane poczęciem dziecka. Danuta Opozda podejmuje zaś próbę psychopedagogicznego wglądu w problematykę postaw wobec „wczesnego rodzicielstwa”. Dalej Magdalena Kosno przedstawia oczekiwania i wyobrażenia rodziców wobec poczętego dziecka i rodzicielstwa, z kolei Mirosław Hanulewicz, zarówno na podstawie analizy literatury, jak i badań własnych podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy ojciec poczętego dziecka jest „uciemiężony czy szczęśliwy”. Maria Wojaczek przedstawia rozwój więzi z dzieckiem w prenatalnym okresie życia. Barbara Jakel zaprezentowała autorski program psychoterapii więzi prenatalnej i okołoporodowej w aspekcie prenatalnych korzeni przywiązania, znaczenia ich deficytu oraz możliwości leczenia podczas psychoterapii, a ks. Jerzy Dzierżanowski podjął się niezwykle trudnego ntki trudności przeżywanych przez rodziców zadania, jakim jest pokazanie specyfi e m poczętego dziecka wobec niepomyślnej ag k.pl diagnozy lekarskiej. Książkę wieńczy arr f e tykuł Małgorzaty Nowak odpowiadający niejako na postawione w tytule pytanie: wy kart o „Ciąża czy stan błogosławiony?”. ez z tego, że wielu istotnych zagadnień nie udało się omób arm ZdajemyD sobie sprawę . w wić, a poruszane ww tutaj kwestie stanowią raczej tło do dalszych poszukiwań niż kompendium wiedzy. Niemniej mamy nadzieję, że przedstawione rozważania zachęcą czytelników, rodziców planujących poczęcie dziecka, oczekujących na jego narodziny, a także położne oraz lekarzy, psychologów, pedagogów i wszystkich tu niewymienionych, którym drogi jest los macierzyństwa i ojcostwa oraz poczętych dzieci, do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, czy ten najważniejszy dla nas okres ludzkiego życia jest ciężarem czy stanem błogosławionym. Odpowiedź ta zawsze – świadomie lub nieświadomie, w słowach lub czynach, w życiu codziennym i chwilach wyjątkowych – przekazywana jest dalej... kolejnym pokoleniom. Emilia Lichtenberg-Kokoszka Ewa Janiuk Jerzy Dzierżanowski Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in9 9 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 Emilia Lichtenberg-Kokoszka Zmiany bio-psycho-społeczne zachodzące w organizmie kobiety, wynikające z poczęcia dziecka Mimo że ciąża w życiu kobiety jest oczywiście wydarzeniem należącym do sfery zdrowia, a nie choroby, trudno byłoby nie zauważyć zmian, jakie towarzyszą temu wydarzeniu. A są to przeobrażenia zarówno miejscowe, jak i ogólne, fizyczne, psychiczne, społeczne i duchowe. Rozpocznę od omówienia przeobrażeń fizycznych zachodzących w organizmie kobiety, a zapoczątkowanych poczęciem dziecka. Należy przy tym podkreślić istnienie pewnych zależności pomiędzy tym, co dzieje się z ciałem kobiety, t en żony w kobietę matkę. W sytuacji prawia tym, jak przeobraża się ona zm kobiety l dłowej identyfikacji z podejmowaną ragek.p rolą zmiany fizjologiczne ułatwiają kobiecie f jej psychospołeczneodojrzewanie. wy kart Pozwalają na stopniowe, łagodne stawanie się matką. Nieprawidłowa rm.bezidentyfikacja z tą rolą może natomiast powodować nasia D wwobjawów aż do granic patologicznych, zwiększać negatywne lenie pierwotnych w doznania wynikające z faktu poczęcia, a tym samym niechęć do samego dziecka . Objawem bezpośrednio związanym z faktem zaistnienia nowego życia jest powstanie zarówno zmian miejscowych, w obrębie macicy, jak i ogólnoustrojowych. W naukach medycznych określa się je mianem „przystosowania ciążowego” . Ich celem jest takie dostosowanie funkcji organizmu ciężarnej, by był możliwy prawidłowy rozwój poczętego dziecka. Można wręcz powiedzieć, że pierwsze objawy ciąży są przejawami adaptacji organizmu kobiety do nowej sytuacji. D. Kornas-Biela, Wokół początku życia ludzkiego, Pax, Warszawa 2004, s. 27–28. L. Pawelczyk, Rozpoznanie ciąży [w:] T. Pisarski (red.), Położnictwo i ginekologia, PZWL, Warszawa 1993, s. 139. Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in11 11 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 12 Emilia Lichtenberg-Kokoszka Tymczasem do niedawna w ginekologii i położnictwie funkcjonowało sformułowanie sugerujące, że symptomy wynikające z faktu poczęcia dziecka są wyrazem obrony kobiety przed „inwazją tkanek jaja płodowego” . To stwierdzenie bardzo dosadnie podkreślało, że poczęte dziecko jest „ciałem obcym”, „intruzem”, który zamieszkał w macicy, a kobieta ma się prawo bronić przed niechcianą „inwazją”. Ma prawo jako „właścicielka brzucha” do podjęcia decyzji o aborcji . W psychopedagogice prenatalnej tymczasem podkreśla się inne znaczenie objawów poczęcia dziecka. Są one interpretowane jako przekazywane przez dziecko informacje o tym, że istnieje i że się rozwija. Ich zadaniem jest jak najszybsze poinformowanie kobiety i mężczyzny o tym, że zostali rodzicami, oraz zachęcenie ich do zwiększenia dbałości o środowisko życia ich dziecka. Najczęściej jako pierwszy objaw ciąży wymienia się brak krwawienia miesięcznego . Tymczasem kilka dni wcześniej, około 7–10 dnia od chwili połączenia komórki jajowej z plemnikiem, w okresie implantacji zapłodnionej komórki jajowej następuje podwyższenie podstawowej temperatury ciała. Osoby, które wśród metod planowania poczęcia stosują metodę termiczną, mogą być niemal pewne, że dziecko zostało poczęte , a wykonany później test ciążowy potwierdza tylko zaistniałe przypuszczenia. Kolejnymi objawami są nudności, wymioty, ślinotok, zgaga oraz nadmierne łaknienie lub jego brak, niechęć lub, przeciwnie, chęć spożywania określonych pokarmów. Mdłości, częste w pierwszym trymestrze ciąży, są wręcz błogosławieństwem, gdyż zmuszają do unikania substancji szkodliwych. Wiele bowiem kobiet stwierdza niechęć do palenia papierosów, picia kawy czy alkoholu. Przyczyną zaburzeń łaknienia są zmiany hormonalne oraz pobudzenie układu autonomicznego. Ponadto duży wpływ na występowant zwłaszcza nudności i wymiotów, ma stan nie i nasilenie się tych dolegliwości, e m l psychiczny ciężarnej wynikający z jej sytuacji socjoekonomicznej czy ag k.pchociażby r f . kondycji psychofizycznej e wy następują art w samym narządzie rozrodczym . Macica poo k Największe zmiany z rm be ciążą do 1 kg w okresie okołoporodowym, a jej pojemwiększa sięDza60 g .przed w ność wzrastawzw5 ml do 5 l. Następuje zasinienie i rozpulchnienie szyjki macicy oraz pochwy i sromu, a śluz tworzy czop zamykający kanał szyjki, utrudniając tym samym wniknięcie drobnoustrojów. Następuje powiększenie jajników, zwłaszcza L. Pawelczyk, Rozpoznanie ciąży..., dz. cyt. D. Kornas-Biela, Psychologia prenatalna wobec aborcji [w:] B. Chazan, W. Simon (red.), Aborcja. Przyczyny, następstwa, terapia, Wektory, Wrocław 2009, s. 114. Należy jednak pamiętać, że w czasie pierwszego trymestru ciąży nadal może występować krwawienie oraz że zatrzymanie krwawienia może mieć zupełnie inne, chorobowe, przyczyny. Wyjątek stanowi podwyższenie temperatury ciała z powodu choroby lub pod wpływem innych czynników zaburzających prawidłowy wykres temperatury, znanych osobom stosującym metodę termiczną (alkohol, stres, nieprawidłowa ilość snu itd.). D. Kornas-Biela, Wokół początku..., dz. cyt., s. 42. Szerzej o zmianach fizycznych wynikających z faktu poczęcia dziecka w: E. Lichtenberg-Kokoszka, Ciąża zagadnieniem biomedycznym i psychopedagogicznym, Impuls, Kraków 2008, s. 33–49. Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in12 12 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 Zmiany bio-psycho-społeczne zachodzące w organizmie kobiety... 13 tego, w którym rozwija się ciałko żółte ciążowe. Skurcze mięśnia macicy występują ze zmienną częstotliwością przez cały okres ciąży. Początkowo są to niebolesne skurcze Braxtona-Hicksa, później rzadsze, ale silniejsze skurcze Alvareza. Następuje przebudowa gruczołów sutkowych. Znaczące zmiany zachodzą również w układzie pokarmowym. Wraz z czasem trwania ciąży zmniejszają się kwasota i ilość wydzielanej pepsyny w żołądku, a jego opróżnianie trwa znacznie dłużej. Stąd prawdopodobnie skłonność kobiet do spożywania kwaśnych potraw. Powiększająca się macica powoduje przesunięcie się ku górze i na boki jelit i wyrostka robaczkowego oraz przemieszczenie się żołądka, co wraz z zaburzeniami perystaltyki jelit powoduje cofanie się treści żołądka do przełyku (zgagę) oraz zaparcia. Wynikiem przyspieszonego metabolizmu insuliny oraz zmian w tzw. metabolizmie międzyposiłkowym jest częste uczucie głodu, pojawiające się również w nocy. Prawidłowe odżywianie jest czynnikiem istotnym nie tylko dla zapewnienia prawidłowej kondycji matki, ale i dla rozwijającego się w niej dziecka. Zaburzenia w tym zakresie są też istotnym objawem nieradzenia sobie z faktem poczęcia dziecka. Kolejne zmiany ogólnoustrojowe dotyczą układu krążenia. Do najważniejszych z nich należy wzrost objętości krwi, przy czym wzrost ilości erytrocytów jest nieproporcjonalny do wzrostu objętości osocza, co powoduje objawy względnej niedokrwistości osiągającej swój szczyt w 32. tygodniu ciąży. Następuje zwiększenie pojemności wyrzutowej serca, częstości jego uderzeń oraz jego delikatne przemieszczenie. Zwiększa się ukrwienie macicy, nerek i skóry. Ciśnienie tętnicze nieznacznie się obniża, wzrasta natomiast ciśnienie żylne w kończynach dolnych, co predysponuje do pojawienia się żylaków. nt zmiany strukturalne i czynnościowe. NaW układzie oddechowym zachodzą e m pl stępuje zmiana toru oddychania na przeponowy, a wentylacja wzrasta ag zk.żebrowego r f e o około 40%. Oddech staje się głębszy, ale nie częstszy. wy kart układ moczowy. Ich skutkami są utrudniony odo Kolejne zmiany obejmują rm.bez skłonność do zakażeń, obrzęków oraz częstsze oddapływ moczuDi a tym samym w wanie moczuwwwmałych ilościach. W tej sytuacji istotne okazuje się zarówno właściwe odżywianie, jak i racjonalne spożywanie płynów. Również statyka ciężarnej jest mocno zachwiana. Macica i piersi wysuwają się do przodu, wskutek czego do przodu wysuwa się również środek ciężkości ciała. Aby zachować równowagę, kobieta musi przechylać się ku tyłowi poprzez niewielki ruch wyprostny w stawach skokowych lub zwiększenie krzywizny lędźwiowej. Nadmierne rozluźnienie w stawach miednicy oraz większa praca wykonywana głównie przez mięśnie grzbietu i brzucha predysponują do bólów krzyża i pleców. Jedną ze zmian wywierających największy wpływ zarówno na fizyczne, jak i psychiczne aspekty ciąży są zmiany równowagi hormonalnej. Przedni płat przysadki mózgowej traci kontrolę nad wytwarzaniem hormonów płciowych, a podstawowym organem produkującym w tym czasie większość hormonów staje Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in13 13 2011-05-10 08:46:06 E. Lichtenberg-Kokoszka, E. Janiuk, J. Dzierżanowski (red. nauk.), Ciąża czy stan błogosławiony?, Kraków 2011 ISBN: 978-83-7587-676-5, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011 14 Emilia Lichtenberg-Kokoszka się łożysko. Następuje przerost i rozrost wielu gruczołów wydzielania wewnętrznego, zwłaszcza przysadki mózgowej, gruczołu tarczowego, kory nadnerczy, jajników, trzustki i przytarczyc. Autonomiczny układ nerwowy wykazuje w czasie ciąży chwiejność i wzmożoną reaktywność, a rezultatem wielu zmian następujących w jego obrębie jest zmniejszona równowaga pomiędzy bodźcami korowymi i podkorowymi. Prowadzi to do labilności psychicznej i zmienności nastrojów . Zmiany w układzie hormonalnym oraz nerwowym wpływają w pewnym stopniu na zmiany psychiczne u ciężarnej, ale nie są jedynymi ich determinantami. Psychiczne dojrzewanie do macierzyństwa można podzielić na trzy okresy, najczęściej pokrywające się z trymestrami ciąży, jednak rzeczywista długość każdego z tych okresów jest indywidualna dla każdej kobiety i zależy od wielu czynników. Należą do nich chociażby planowanie poczęcia, związek uczuciowy z partnerem, wykonywana praca, hierarchia wartości czy światopogląd wyniesiony z domu rodzinnego lub propagowany przez społeczność, do której się należy. Pierwsze tygodnie od chwili poczęcia dziecka są dla kobiety niezwykle trudne. Zmiany natury fizycznej, psychicznej, społecznej czy duchowej wymagają ponownego przewartościowania dotychczasowego życia. Współczesna kobieta przeżywa ponadto konflikt ról, starając się pogodzić obowiązki domowe, małżeńskie, wychowawcze, zawodowe, społeczne itd. Powoduje to frustrację, która odbija się negatywnie na wszystkich komponentach jej zdrowia i utrudnia akceptację macierzyństwa oraz poczętego dziecka. Psycholodzy bardzo często określają to mianem „kryzysu psychicznego” , który manifestuje się najsilniej zwłaszcza przy pierwszym dziecku. Jego poczęcie stawia bowiem kobietę w nowej sytuant zobowiązuje ją rola matki, kobieta dopiero cji życiowej. Wszystkiego, do czego e m musi się nauczyć. ag k.pl r f Ciąża i macierzyństwo y tsąe dla współczesnej kobiety wielkim wyzwaniem. ow zkar z jednej strony zanik tradycyjnego wzoru roli Można bowiemmzaobserwować r .be macierzyńskiej z drugiej próby nakreślenia bardziej aktualnego, odDawiwojcowskiej, powiadającego potrzebom zreorganizowanej rodziny i rodzicielstwa schematu w postępowania. Bardzo pobieżnie ujmując sedno sprawy, można powiedzieć, że następuje zmiana tradycyjnego modelu ról pełnionych przez kobietę i mężczyznę opartego na dualizmie ról płciowych w kierunku modelu nowego – opartego na partnerstwie, gdzie zarówno kobieta, jak i mężczyzna w zależności od predyspozycji, potrzeb i możliwości mogą dokonywać wyboru ról oraz sposobu, w jaki chcą je pełnić. Kobiety, realizując się zawodowo, wspierają finansowo budżet domowy, opiekują się dziećmi i prowadzą dom. Mężczyźni, tradycyjnie, pracują zawodowo, zapewniając byt materialny rodzinie i coraz chętniej dzielą z żoną trudy i radości opieki nad dziećmi i ich wychowania, z mniejszym entuzjazmem S. Kitzinger, Szkoła rodzenia, Wyd. Wojciech Pogonowski, Warszawa 1996, s. 66. D. Kornas-Biela, Wokół początku..., dz. cyt., s. 25. Lichtenberg_Ciaza - 10 V 2011.in14 14 2011-05-10 08:46:06
