szkolny konkurs ekologiczny staw i jezioro jako przykłady

Kod ucznia ......................
Liczba punktów ...............
SZKOLNY KONKURS EKOLOGICZNY
pod hasłem
STAW I JEZIORO
JAKO PRZYKŁADY EKOSYSTEMÓW WODNYCH
(eliminacje do rejonowego etapu)
17 marca 2014 godz. 14.00
I.
Prezentowane
i nadwodne.
zdjęcia
przedstawiają
wybrane
organizmy
wodne
1. (0-10) Rozpoznaj zaprezentowane rośliny (wodne lub nadwodne) i wpisz, w miejsce kropek,
ich nazwy gatunkowe.
A. .........................................................
F. .........................................................
B. .........................................................
G. .........................................................
C. .........................................................
H. .........................................................
D. .........................................................
I. ..........................................................
E. .........................................................
K. .........................................................
2. (0-10) Rozpoznaj zaprezentowane zwierzęta wodne i wpisz, w miejsce kropek, ich nazwy
rodzajowe.
L. .........................................................
M. .........................................................
N. .........................................................
O. .........................................................
P. .........................................................
R. .........................................................
S. .........................................................
T. .........................................................
U. .........................................................
W. .........................................................
II. Wykonaj poniższe polecenia. Na udzielenie odpowiedzi masz 45
minut.
3. (0-6) Wpisz, w miejsce kropek, nazwy rodzajowe organizmów, których opisy podano
poniżej:
A. Jest to roślina wieloletnia dorastająca do wysokości ok. 1,5 m, z długim pełzającym kłączem. Jej
zielonkawe kwiatostany w postaci kolby osiągają długość 4-10cm. Kłącza zawierające goryczkę
i olejki eteryczne są stosowane jako środek rozkurczowy i uśmierzający ból. Substancje
aromatyczne wytwarzane przez tę roślinę są wykorzystywane do produkcji likierów i napojów
orzeźwiających.
...........................................................
B. Organizm ten tworzy gęsty "trawnik" z "zielonej waty" na powierzchni wody (zwykle
w miesiącach letnich). Po podniesieniu "waty" widać jej nitkowatą strukturę. Pod lupą we wnętrzu
nici można dostrzec zielony, śrubowato skręcony chloroplast. Rozmnaża się przez podział komórek
oraz poprzez koniugację (tworzenie nowej nici z dwóch innych leżących obok siebie i połączonych
mostkiem cytoplazmatycznym, przez który przekazywana jest informacja genetyczna z jednej nici
do drugiej).
.........................................................
C. Organizm ten tworzy długie, zielone nici z licznymi rozwidleniami, przytwierdzone do podłoża
za pomocą chwytników. Inkrustowany jest węglanem wapniowym, dlatego jest bardzo łamliwy
i kruchy. Występuje w głębszych strefach zbiorników wodnych. W plątaninie rozgałęzień
i chwytników kryją się larwy żagnic. Bierze udział w odwapnianiu wód.
..........................................................
D. Jest to krzew lub drzewo o długich i giętkich gałęziach, zasiedlający brzegi podmokłych
terenów. Jego gałęzie nadają się do wyplatania koszy. Z tego powodu mogą być regularnie
obcinane, w wyniku czego stare okazy mają charakterystyczne głowiaste pnie.
..........................................................
E. Jest to zwierzę o zwiniętej talerzowato (w jednej płaszczyźnie) muszli koloru oliwkowego do
ciemnobursztynowego. Żywi się podwodnymi roślinami. Jako zwierzę płucodyszne od czasu do
czasu wynurza się na powierzchnię.
..........................................................
F. Jest to drobny organizm licznie zasiedlający stawy. Okryty jest przeźroczystym chitynowym
pancerzem i zaopatrzony w dwa duże czułki. Stanowi składnik planktonu.
..........................................................
4. (0-4) Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując x w odpowiednie kwadraty w kolumnie
P jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli zdanie jest fałszywe.
P
F
A. Dwutlenek węgla jest dobrze rozpuszczalny w wodzie.
B. Im głębiej tym wyższe ciśnienie hydrostatyczne.
C. Małże oczyszczają wodę ze szczątków organicznych.
D. Moczarka żyje stale pod wodą i tylko kwiaty męskie
wyrastają nad jej powierzchnię
5. (0-6) Uzupełnij tabelę wpisując przystosowania ryb do życia w wodzie oraz znaczenie tych
cech.
PRZYSTOSOWANIE
ZNACZENIE
budowa zewnętrzna
budowa wewnętrzna
6. (0-6) W każdym punkcie zaznacz znakiem x literę, której przyporządkowano informację
dotyczącą właściwości wody (podane w legendzie).
I. Gęstość A
/
B.
II. Tlen C
/
D.
III. Dwutlenek węgla E
V. Światło I
/
/
F.
K.
IV. Temperatura G
/
H.
VI. Wilgotność L
/
M.
LEGENDA: A - mała, B - duża, C - jego zawartość jest mniejsza niż w powietrzu, D - jego
zawartość jest większa niż w powietrzu, E - jego zawartość jest większa niż w powietrzu, F - jego
zawartość jest mniejsza niż w powietrzu, G - małe wahania, H - duże wahania, I - dostępne w całym
środowisku,
K - dociera tylko do strefy fotycznej, L - duże wahania, M - małe wahania.
7. (0-8) Rozwiąż poniższą krzyżówkę.
8↓
1→
2→
3→
4→
5→
6→
7→
1. Nazwa grupy stawonogów, do której zaliczany jest topik. 2. Główne źródło zanieczyszczeń
jezior. 3. Naturalne procesy chemiczne i biologiczne przywracające zanieczyszczonej wodzie jej
pierwotne właściwości i skład. 4. Największa środkowoeuropejska trawa. Kwitnie od lipca do
września (kwiatostany w kształcie wiechy). 5. Gatunek ryby bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia
(preferuje wody I klasy). 6. Rozwój glonów w wodach stojących spowodowany nadmierną ilością
związków fosforu, potasu i azotu w zbiorniku wodnym. 7. Strefa w zbiorniku wodnym, do której
nie dociera światło.
8. (0-1) Zaznacz punkt, w którym podano cztery czynniki ograniczające występowanie
organizmów w środowisku wodnym.
A. woda, tlen, dwutlenek węgla, ciśnienie hydrostatyczne;
B. tlen, temperatura, światło, ciśnienie hydrostatyczne;
C. tlen, dwutlenek węgla, temperatura, ciśnienie hydrostatyczne;
D. zasolenie, światło, woda, temperatura;
9. (0-6) Wypisz 6 cech adaptacyjnych roślin wodnych odróżniających je od roślin lądowych.
10. (0-2) Wyjaśnij pojęcia:
hydrofity - ..............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
heterofilia - ...........................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
11.(0-2) Oceń prawdziwość poniższych informacji wpisując w miejsce kropek słowo prawda
lub fałsz.
A. Zanieczyszczenia termiczne, pochodzące z różnych urządzeń przemysłowych, powodujące
podwyższenie temperatury w jeziorze mogą być czyste pod względem chemicznym. ...................
B. Pływający żabiściek na dwa sposoby może przetrzymać zimę: jesienią jego nasiona opadają na
dno i skiełkowane wiosną wypływają lub wytwarza pączki przetrwalnikowe zimujące w mule.
.......................
12. (0-12) Uzupełnij zdania:
W okolicy Bytomia dominują zbiorniki …………………… ( naturalne / sztuczne ).Centralna
część województwa śląskiego nazywana jest …………………………….. ponieważ znajduje się tu
ok. …….. jezior. Najwięcej z nich znajduje się w okolicy trzech miast: ………………… ,
………………. , ……………… Największym jeziorem Bytomia jest …………………., które
znajduje się na terenie dzielnicy …………....…..
Największym jeziorem świata jest jezioro …………………….. , które jest pochodzenia
………………….., zaś najgłębszym jeziorem świata jest ………………….. pochodzenia
…………………….
13. (0-16) Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie miejsca, podpowiedzi wybrane spośród
podanych poniżej:
typy jezior: stawy, sadzawki, krasowe, zaporowe
opis jeziora:
A - utworzone w wyrobiskach po powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych;
B - powstają na skutek wymywania skał przez wodę, najczęściej wapieni, gipsu;
C - powstają na skutek zapadania się podziemnych pustek po eksploatacji surowców mineralnych,
charakteryzują się małą powierzchnią i głębokością;
przykłady jezior: Przeczyce, Rogoźnik, Dziećkowice, Chechło, Somerek, Kozłowa Góra , Żabie
Doły, Pławniowice, Pogoria, Dzierzno, Brantka,
typy jezior
opis jeziora
nazwy przykładowych jezior
powstają na skutek przegrodzenia
doliny rzecznej tamą
poeksploatacyjne
zbiorniki w nieckach
osiadania i zapadliskach
w większość z nich hodowane są
ryby
---------------------------------
niewielkie zbiorniki w sąsiedztwie
gospodarstw; kojarzone głównie z
gromadzeniem wód dla celów
gospodarczych
---------------------------------
14. (0-9) Do podanych typów jezior przyporządkuj, wybrane spośród podanych poniżej,
nazwy, wpisując w miejsce kropek ich oznaczenia literowe.
Nazwy jezior: A. Wigry, B. Hańcza, C. Włocławskie, D. Miedwie, E. Śniardwy, F. Wielki Staw,
G. Łebsko, H. Solińskie, I. Gardno, K. Sarbsko, L. Jezioro Czerniakowskie, M. Dąbie, N. Mamry,
O. Czarny Staw, P. Raduńskie, R. Drużno, S. Jezioro Duszatyńskie, T. Gopło,
Typy jezior:
A. polodowcowe rynnowe - ...................
E. zakolowe (starorzecza ) - ...................
B. polodowcowe morenowo-zaporowe - ...................
F. deltowe - ...................
C. polodowcowe cyrkowe (karowe)- ...................
G. zaporowo - osuwiskowe - ..................
D. przybrzeżne - ...................
H. antropogeniczne- ...................
15. (0-3) Obok podanych poniżej opisów poszczególnych kategorii organizmów żywych
żyjących w środowisku wodnym wpisz ich nazwy.
A. Organizmy aktywnie pływające - .....................
B. Organizmy biernie unoszące się w toni wodnej - .....................
C. Organizmy osiadłe na dnie zbiornika wodnego - .....................
16. (0-6) Do podanych nazw stref zbiorników wodnych przyporządkuj nazwy organizmów
w nich występujących wybrane spośród podanych poniżej (nazwy mogą się powtarzać).
tatarak, turzyca, ukleja, karp, perkoz, szczeżuja, rureczniki, pijawki, świtezianka (ważka),
bursztynek, grzybień biały,
A. profundal - .......................................................................................................................................
B - litoral - ............................................................................................................................................
C - pelagial - ........................................................................................................................................
17. (0-4) Uzupełnij tabelę przedstawiającą metody oczyszczania ścieków.
rodzaj metody oczyszczania
opis
Polega na usuwaniu dużych cząsteczek
organicznych i mineralnych
oraz ciał
pływających poprzez odcedzanie i filtrowanie
wody za pomocą sit
chemiczna
18. (0-4) Wypisz cztery sposoby zmniejszania stopnia zanieczyszczania zbiorników wodnych
(uwzględnij dwa sposoby, które Ty możesz stosować).
-